Czy istnieje terroryzm

islamski?

Początki…

• Charydżyci i Asasyni - walka o Koran i władzę

• Początki islamskiego fundamentalizmu zazwyczaj

odnajduje się na początku XI wieku, w sekcie Asasynów.

• Wcześniej, bo w VII wieku, wyłonił się najstarszy religijno-

polityczny nurt islamu - charydżyci. Najważniejszym
motywem ich działania była walka z kalifatem bagdadzkim.
Żyli ascetycznie – zabronione były rozrywki czy
prowadzenie wystawnego życia. Jeśli ktoś w ich rozumieniu
popełnił grzech główny, był wówczas na zawsze wyłączany
ze wspólnoty wiernych. Grzechem mogło zaś być
prowadzenie trybu życia sprzecznego z zasadami wiary.

Assasyni

• Assasyni - utworzył ją około roku

1090 Hasan ibn Sabbah, który przed
swoimi ludźmi roztaczał wizję
wiecznego życia w raju po walce na
śmierć i życie w obronie nauki
Koranu.

• Dominujący współcześnie odłam

isma'ilitów, uznający linię imamów
wywodzącą się od Nizara.

Asasyni

• Asasyni prowadzili terror polityczny, którego celem

była realizacja (w ich rozumieniu) celów religijnych.

• Członkowie sekty byli ślepo posłuszni Sabbahowi,

który utrzymywał mir m.in. przez stosowanie tortur
i zabójstw nielojalnych członków.

• W zamkach asasynów obowiązywało całkowite

posłuszeństwo wobec przełożonych. Pretendent do
miana fidai - zabójcy czynnego, biorącego udział w
akcjach, poddawany był mozolnemu treningowi
zarówno fizycznemu, jak i w równym stopniu –
duchowemu.

Współczesność

Współcześni terroryści islamscy nie są

bezpośrednimi sukcesorami

Asasynów czy charydżytów, choć

cele i sposób ich realizacji, fanatyzm

w postępowaniu są zbliżone i często

z nimi tożsame.

Ojciec duchowy współczesnych

męczenników

Taqi ad-Din Ahmad Ibn Tajmijja (1263-1328).

•

Postulował on powrót islamu do źródeł (Koranu).

•

Był wybitnym uczonym, teologiem i prawnikiem.

•

Ponieważ działał w czasach, kiedy świat islamski
był zagrożony przez Mongołów i wyprawy
krzyżowe prezentował radykalne poglądy nt.
obrony wiary islamskiej i starał się uprawiać
propagandę skierowaną przeciwko wrogom
zewnętrznym, ze szczególnym uwzględnieniem
Mongołów (których demonizował, jako jeszcze
gorszych od charydżytów).

Głowna idea Tajimijji

„Należy walczyć z każdą grupą ludzi,

która buntuje się przeciwko jasnym i
wiarygodnie przekazanym nakazom
islamu, jak twierdzą wszyscy
prominentni islamscy uczeni,
dotyczy to też tych członków, który
publicznie czynią wyznanie wiary,
wypowiadając szahadę”.

Ismail ibn Kathir

• Żyjący w XIV wieku uczony,
• połączył ideologię Tajmijji z

fragmentem Koranu (5:44): „A ci,
którzy nie sądzą według tego, co
zesłał Bóg, są niewiernymi”.

• Historia fundamentalizmu

muzułmańskiego nie jest ciągła, nie
rozwijał się on liniowo, zaś często
zdarzało się, że poszczególne grupy
lub bardziej wyraziści liderzy byli ze
sobą skłóceni i nawzajem zwalczali
lub byli niekonsekwentni.

Współczesne źródła islamizmu

• Historia islamizmu zaczyna się od działalności

Dżamala al-Din Al-Afghaniego podczas jego
pobytu w Kairze w latach 1871-1879

• Był z pochodzenia irańskim szyitą, choć sam

podawał się za Afgańczyka.

• To on na nowo odkrył i wypromował przemyślenia

ibn Tamijji.

• Al-Afghani zachodniej dominacji przeciwstawiał

twardy nacjonalizm i poszukiwanie spoiwa dla
świata arabskiego. Według niego świat islamu
upadł z dwóch powodów: przez fanatyzm i tyranię.

Bractwo Muzułmańskie

• Ideologia Afghaniego padła na

podatny grunt w 1928 roku za
sprawą organizacji o nazwie Bractwo
Muzułmańskie.

• Jej twórcą był Hassan Al-Banna,

egipski działacz religijny.

• Wprowadził on zawodową przemoc

do ruchu, który obecnie nazywamy
fundamentalizmem islamskim.

Bractwo Muzułmańskie

•

Bracia Muzułmanie założyli tajny aparat, który
miał przeprowadzać nielegalne operacje
skierowane przeciw panującym w Egipcie
Brytyjczykom.

•

Przeorganizowali się w komórki (usar), które nie
mogły liczyć więcej niż pięciu członków.

•

Dokonywali skrytobójstw i prowadzili akcje
dywersyjne.

•

Prowadzili działalność propagandową skierowaną
przeciw Brytyjczykom, starając się ukazać ich
jako źródło niestabilności, biedy i upadku kraju.

Ku nowoczesności

• Bractwo Muzułmańskie stało się podwaliną

współczesnego fundamentalizmu
muzułmańskiego

• Zachowała się jego legenda, która między

innymi przyczyniła się do powstania Al-
Kaidy.

• Wielu badaczy jest skłonnych widzieć

przyczynę odrodzenia islamskiego
fundamentalizmu w kompromitacji
świeckich ideologii w świecie islamu.

Ku nowoczesności

W odrodzeniu się islamskiego fundamentalizmu

współuczestniczyła Związek Radziecki, kiedy w
1979 roku dokonał najazdu na Afganistan.

To wydarzenie zjednoczyło świat arabski w walce z

„niewiernym najeźdźcą”.

Ochotnicy z całego islamskiego świata zjechali się do

Afganistanu, aby chronić ten kraj przed
„bezbożnym komunizmem”.

Świat islamski zjednoczył się wtedy wokół jednej idei

i nie było wtedy ważne, czy bojownik pochodzi z
Afganistanu, Jemenu, Arabii Saudyjskiej czy Egiptu.

Terror

•

Terror wymierzony w ludność cywilną nie był
stosowany jedynie przez fanatyków islamskich.

•

Jego początki to walka o powstanie Izraela – atak
Irgun na hotel King David w Jerozolimie w 1947
(zginęło ok. 100 osób)

•

Od 1965 r. taktyką palestyńskiego ugrupowania
al Fatah stały się ataki na ludność cywilną.

•

Podczas olimpiady w Monachium w 1972
palestyńskie komando Czarny Wrzesień
zaatakowało sportowców izraelskich (w akcji
odbicia zginęło 11 sportowców i 7 terrorystów).

Terror

Terroryści zaczęli dostosowywać taktykę

zamachów terrorystycznych do
zmieniających się realiów, w poszukiwaniu
metody, która w największym stopniu
zastraszyłaby społeczeństwo i zmusiła
rządzących do ustępstw.

Bronią o największym psychologicznym

potencjale rażenia stały się zamachy
samobójcze.

Terror

• W połowie lat 90. zaczęli wysadzać się bojownicy

palestyńskiego Dżihadu, Hezbollahu i Hamasu

• Samą metodę jako pierwsze zastosowały „Tamilskie

Tygrysy”).

• Hezbollah po raz pierwszy użył jako ruchomych

„bomb” kierowanych przez samobójców ciężarówek
(atak na amerykańskie koszary w Bejrucie w 1983)

• Najsłynniejszymi indywidualnymi zamachami

samobójczymi był atak na przystanek autobusowy w
Tel Awiwie (1994, ginie 21 osób), atak na klub w
Riszon Lecion, koło Tel Awiwu (2002, ginie 14 osób).

Droga ku Al-Kaidzie

• Sayyid Qutb był jednym z najważniejszych działaczy Bractwa

Muzułmańskiego.

• Postulował utworzenie państwa islamskiego.
• Uważał, że muzułmanie nie są pewnymi wyznawcami islamu i, jak

wszyscy fundamentaliści, uzurpował sobie prawo do decydowania o
tym, kto jest prawdziwym islamistą a kto odstępcą (zasługującym
oczywiście na śmierć).

• Poglądy Kutuba stały się inspiracją dla niejakiego Aymana Muhammada

Rabaie al-Zawahiriego.

• Zawahiri, jako mocno zaangażowany w działalność Braci, uczestniczył w

spisku na życie Sadata.

• Po zabiciu prezydenta Egiptu Zawahiri został złapany i torturowany. W

więzieniu nie wytrzymał tortur, załamał się i wydał swoich wspólników.

• To wydarzenie zaważyło na jego dalszym losie. Nigdy nie wybaczył tej

zdrady sobie i reżimowi. Jego poglądy stały się jeszcze bardziej skrajne,
co miało już niedługo znaleźć swoje ujście w działalności dla Al-Kaidy.

Droga ku Al-Kaidzie

• Niszczeni w Egipcie Bracia Muzułmanie

emigrowali do pobliskich krajów
arabskich, gdzie zajęli się nauczaniem
miejscowych.

• Jednym z nich był brat Sayyida Qutba -

Mohamed.

• Wyjechał on do Arabii Saudyjskiej, gdzie

stał się nauczycielem pewnego młodego
człowieka - Osamy ibn Ladena.