Promocja

zdrowia

(1)

Projekt II

2009-2010

dr Barbara Bik

Motto:



„Zdrowie nie może czekać na

rewolucję…



Człowiek nie może czekać na

zdrowie…



Zdrowie należy aktywnie

tworzyć – budować, wzmacniać i

utrzymywać na jak najwyższym

poziomie jak najdłużej = w

całym cyklu życia”

Historia ewolucji

koncepcji promocji

zdrowia.



Koncepcja początkowo łączona z:

–

Higieną,

–

Prewencją,

–

Oświata zdrowotną

–

Edukacja zdrowotną



Współcześnie łączona z

polityka

zdrowotną

( choć nadal nie zawsze)



Budowana na przestrzeni wielu lat



Centralną pozycję w tej koncepcji

zajmuje ZDROWIE rozumiane jako

wieloaspektowy dobrostan

psychofizyczno -społeczny…

Historia ewolucji

koncepcji promocji

zdrowia.



Starożytność…



Lata 70-te XX w.



Lata 80-te XX w

.



Lata 90 – te XX w.



XXI w.

Starożytność…



„korzenie” promocji zdrowia



łączona z szeroko rozumianą higieną –

zaleceniami praktycznymi (żywienie +

gimnastyka): Hipokrates (460-

377r.p.n.e.)



idea bycia zdrowym poprzez wlaściwe

odżywianie oraz gimnastykę / ćwiczenia

fizyczne



praktyka znacznie wyprzedzała

racjonalne uzasadnienia



wzmacnianie zdrowia wcześniejsze od

zapobiegania chorobom
(uznawanie wpływów środowiskowych na

zdrowie / środowiska fizycznego)

Starożytność…



zalecenia zdrowotno –
profilaktyczne w starożytnych
kulturach Wschodu: Chiny. Egipt,
Indie



w prawodawstwie i religiach
Wschodu i Zachodu: Egipcjanie,
Babilończycy, Żydzi, Grecy,
Rzymianie – Koran, Stary
Testament

Lata 70-te XX w

.



„ponowne odkrycie”promocji zdrowia



uznanie behawioralnych uwarunkowań

zdrowia/ indywidualnych zachowań i stylu

życia za główną determinantę zdrowia i

chorób (somatycznych chorób

przewlekłych /chronicznych chorób

przewlekłych)



Globalna Strategia „Zdrowie dla

wszystkich w roku 2000” ( 1978)



charakterystyka działań promocji zdrowia



metody działania w promocji zdrowia

Lata 80-te XX w

.



„Karta Ottawska” ( 1986) - dokument

programowy promocji zdrowia
- definicja promocji zdrowia,
- cele promocji zdrowia,
- strategie promocji zdrowia,
- kierunki działania promocji zdrowia,
- fundamentalne uwarunkowania

zdrowia.



renesans koncepcji promocji zdrowia

Lata 90 – te XX w.



– renesans idei,



PZ jako dyscyplina naukowa,

„ Promocja zdrowia jest dyscypliną nauki i
sztuką wspomagania ludzi w celu
uzyskania zmian w ich stylu życia aby
mogli zblizyć się do optimum swego
zdrowia” ( O’Donnel )



rozwój zawodowy – kształcenie do roli
promotorów/ edukatorów zdrowia,



pielęgniarki/ lekarze/ nauczyciele/
pedagodzy/absolwenci zdrowia publicznego

Promocja zdrowia...



Promocja zdrowia= edukacja
zdrowotna x polityka zdrowia
publicznego



Polityka promocji zdrowia =
społeczna polityka zdrowotna

XXI w.



Globalna Strategia Promocji Zdrowia



Strategia Polityki Zdrowotnej dla Krajów Członkowskich

Unii Europejskiej ( „Zdrowie 21” )



Narodowy Program Zdrowia na lata 2005-2013 (Polska).



Badania nad efektywnością promocji zdrowia oraz

skutecznością edukacji zdrowotnej



Wzory dobrych praktyk,



Wykorzystanie możliwości genetyki i genomiki do

„sterowania genami” (zdrowiem) poprzez styl życia/

zachowania zdrowotne.



Evidence-based oraz Web-sides health promotion
(promocja zdrowia oparta o wyniki naukowe oraz

wykorzystująca strony internetowe,



Zastosowanie Interaktywnych Technologii

Komputerowych (ICT) do edukacji zdrowotnej



Promocja zdrowia łączona z polityka zdrowotną – mniej

zaś z edukacja zdrowotną.

??? XXI w.



XXI w.



jedyna efektywna strategia rozwiązywania problemów

zdrowotnych współczesnych społeczeństw,– redukcja

nierówności w zdrowiu;



podnoszenie jakości życia i wydłużenia życia

oddziaływania;



działania skierowane na zmianę determinant zdrowia/

wieloczynnikowe uwarunkowania zdrowia – w tym

społeczno-ekonomiczne;



poszukiwanie nowych strategii promocji zdrowia -

efektywnych w odniesieniu do populacji – także w

kontekście ekonomicznej opłacalności;



poszukiwanie nowych metod i strategii edukacji

zdrowotnej – skutecznych w sterowaniu zdrowiem

indywidualnym.



Wyklad 2

Terminologia…



Chaos… terminologiczny



Popełnianie błędów
interpretacyjnych
koncepcji promocji zdrowia

Ćwiczenia:

Terminologia

Synonimy ???



prewencja I,



oświata zdrowotna,



wzmacnianie
zdrowia,



rozwijanie zdrowia,



pomnażanie
zdrowia,



zwiększanie
potencjału zdrowia



edukacja

zdrowotna,



edukacja

pacjenta,



badania

przesiewowe,



reklama

zdrowotna,



profilaktyka

zdrowotna,



inne...............

Ćwiczenia: Terminologia

Synonimy ???



prewencja I,



oświata zdrowotna,



wzmacnianie
zdrowia,



rozwijanie zdrowia,



pomnażanie
zdrowia,



zwiększanie
potencjału zdrowia



edukacja

zdrowotna,



edukacja

pacjenta,



badania

przesiewowe,



reklama

zdrowotna,



profilaktyka

zdrowotna,



inne...............

Błędy w interpretacji

PZ

PZ ??? Oświata zdrowotna ???

Edukacja pacjenta ???

Prewencja 1 ??? Reklama zdrowotna ???
Badania przesiewowe ?? edukacja

zdrowotna,

Krzewienie zdrowia ?? profilaktyka negatywna
profilaktyka zdrowotna,
Profilaktyka pozytywna, ????????

Promotio...



awans,



osiąganie wyższego celu,



posuwanie naprzód,



popieranie,



uruchamianie,



szkolnictwo, wojsko, nauka, marketing –

promocja towarów, usług, idee, ludzi,...

marketing: promocja = reklama



??? promocja zdrowia =

reklama zdrowotna ???

promocja zdrowia

=

reklama zdrowotna

reklama zdrowotna =



nagłaśnianie,



propagowanie,



rozpowszechnianie,

... informacji dotyczących działań na rzecz

zdrowia,

np.:



PROMOCJA ZDROWIA

obejmuje

REKLAMĘ ZDROWOTNĄ,
ale nie jest z nią tożsama

BŁĘDY

w interpretacji koncepcji

promocji zdrowia...



PZ = P I



PZ = ludzie młodzi i zdrowi



PZ

ograniczanie działań do

EDUKACJI ZDROWOTNEJ



Nowoczesna EZ = tradycyjna
edukacja zdrowotna



EZ = prowadzona w szkole

Różnice między promocja zdrowia a

prewencją;

- cel działania,
- zaangażowanie podmiotów w
działania,
- sposób motywowania ludzi do

zmiany,

- inne…

Różnice PZ a P I !!!

Promocja zdrowia (PZ)



Cel

: zwiększenie

potencjału zdrowia i

utrzymanie go jak

najdłużej na jak
najwyższym poziomie

.



Zaangażowanie

podmiotów:

-

DZIAŁANIA

MIĘDZYSEKTOROWE,

- udział zawodów

niemed. i

medycznych



Motywowanie

ludzi do

zmiany:ukazywanie

korzyści, zdrowie

instrumentem

osiągania sukcesów

życiowych , realizacji

planów i zamierzeń ( a

nie celem życiowym –

„zdrowizm”)

Zapobieganie chorobie (P

I )



Cel

: zapobieżenie

chorobie/ unikniecie

choroby, nie dopuszczenie

do choroby



Zaangażowanie

podmiotów:

- głównie sektor opieki

zdrowotnej,
- zawody medyczne

(lekarze, pielęgniarki)



Motywowanie ludzi do

zmiany:

ukazywanie

negatywnych następstw

zachowań – odległych w

czasie.

Dlaczego

międzysektorowość ?

Poszukiwanie zasobów dla zdrowia:

– finansowych,
– ludzkich,
– kanałów informacyjnych/

komunikacyjnych.

Zdrowie = społeczna odpowiedzialność

Zdrowie = wieloczynnikowo uwarunkowane

???

Integracja działań…
Poszukiwani nowi partnerzy/
depozytariusze/ „gracze”/ ”aktorzy”…



Sektory społeczno –gospodarcze…



Instytucje społeczne….



Bogaty w zasoby ($, ludzie, kanały info.) –
różnorodny przemysł ( nowe przemysły…



Włączenie organizacji non-profit…



Włączenie sektora prywatnego…



Włączenie mediów oraz technologii
cyfrowych…

Zadanie…



Sprawdzić czy NPZ jest oparty o

politykę międzysektorową ?



Zidentyfikować „aktorów”/

„graczy” ( depozytariuszy) którzy

winni być zaangażowani w

działania…..

Przykłady:….



Określić zadania , które winny być

oddelegowane do wykonania…

Kryteria promocji zdrowia.



Jak

odróżnić promocję zdrowia od innych

działań

?



Co jest

specyfiką promocji zdrowia

-

„strumienia różnorodności” ?

MIĘDZYSEKTOROWOŚĆ

jest

kryterium weryfikującym

promocję zdrowia

(WHO)

oraz

podstawowym

warunkiem efektywności

działań na rzecz zdrowia ! ! !

Konteksty znaczeniowe

promocji zdrowia…



Strategia polityki

międzysektorowej na rzecz

polepszenia zdrowia i jakości

życia.



Filozofia życia…



Strategia edukacji zdrowotnej.



Dyscyplina naukowa.



Programy zdrowotne

( edukacja + wsparcie).