HIGIENA ŚRODOWISKOWA

Bodźce środowiskowe:

FIZYCZNE :

• temperatura, wilgotność, ciśnienie, promieniowanie ultrafioletowe jonizujące

CHEMICZNE :

• naturalne składniki powietrza i wody oraz zanieczyszczenia

BIOLOGICZNE:

• wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty

Gazy w powietrzu:

AZOT- bezbarwny, bezwonny, 78% objętości powietrza, wywołuje chorobę Kesonowa

TLEN - norma 21% objętości powietrza,

Spadek: 15% powoduje pogłębiony oddech, rośnie tętno,

10% - 12% uczucie duszności

6% - 8% człowiek ginie na skutek uduszenia

DWUTLENEK WĘGLA w powietrzu wdychanym 0,4%

w powietrzu wydychanym nawet do 4%

przy zwiększonej ilości dwutlenku węgla pogłębia się nasz oddech

Wskaźnik Pettenkofera 0,1% zawartości dwutlenku węgla informuje nas o stężeniu, wskaźnik zanieczyszczenia dwutlenku węgla w pomieszczeniu zamkniętym

TLENEK WĘGLA gaz bardzo niebezpieczny, bezwonny, bezbarwny, 1 do 2 mil/m³

Jest niebezpieczny, wydala się w przypadku np. niesprawnych instalacji gazowych, łączy się z hemoglobiną blokuje ja, jego niewielka już ilość blokuje ją i człowiek się dusi.

Hb - 0

Hb - CO

Objawy zatrucia tlenkiem węgla :

• wymioty

• nudności

• bóle głowy

• człowiek dusi się

• zapaść naczyniowa

Co robić jeśli się zatrujemy:

• zapewnić dostęp tlenu

• wynieść chorego z pomieszczenia!

OZON - nadtlenek, zawartość zmienna, ma ostry zapach, występuje np. po uderzeniach pioruna, ma silne działanie bakteriobójcze.

Ozonowanie wody : ozon do płynów fizjologicznych, w basenach się ozonuje wodę ale to dość drogie.

Duże stężenie ozonu powoduje:

• podrażnienie górnych dróg oddechowych

• kaszel

• bóle klatki piersiowej

ZANIECZYSZCZENIA CHEMICZNE:

DWUTLENEK I TLENEK SIARKI : SO₂

Wskaźnik zanieczyszczenia powietrza

Objawy:

• drażniące działanie na skórę,

• duszności

• oczy: łzawienie, zapalenie spojówek

max zawartość - 0,35 m³

kwaśne deszcze H₂O + SO₂ → H₂SO₃

TLENEK AZOTU: NO

drażniąco działa na układ oddechowy, powoduje kaszel i duszności

SIARKOWODÓR H₂S

Jest silnie drażniący

Objawy:

• łzawienie

• zapalenie spojówek

• kaszel

• duszności

• utrata przytomności

AMONIAK NH₃

Drogi oddechowe podrażnia, powoduje obrzęk krtani - utrudnia to oddychanie, łzawienie- drażni spojówki oczu.

ZWIĄZKI OŁOWIU

• uszkadzają mózg, nerki

• mogła wywoływać nowotwory

• mogą uszkodzić płód, przenikają przez łożysko, przenikają do mleka matki,

• kumulują się w tkance kostnej

ZANIECZYSZCZENIE PYŁOWE

Pył o dużych cząsteczkach osiada w górnych drogach oddechowych

Pył o małych cząsteczkach osiada w płucach.....

Smog- bardzo duże nagromadzenie zanieczyszczeń pyłowych w powietrzu

Co sprzyja powstaniu smogu:

• złe otoczenie

• przy ciszy meteorologicznej gdy nie ma wiatru jest

• inwersja termiczna czyli odwrócenie temperatury

Podsumowując zanieczyszczenia powodują takie choroby jak:

• zapalenie błony śluzowej dróg oddechowych

• uszkodzenie rogówek

• zmiany włókniste w płucach - krzemionka

• reakcje alergiczne

• nowotwory płuc

• zaburzenia układu krążenia

czynniki biologiczne:

zakażenia kropelkowe: ospa odra gruźlica grypa

grzyby powodują:

alergiczne zapalenie płuc

astmę oskrzelową

część grzybów przez wytwarzane toksyny może powodować nowotwory wątroby, uszkodzenie szpiku kostnego

CZYNNIKI FIZYCZNE

TEMPERATURA POWIETRZA

18- 22 ° C to temperatura w której człowiek się najlepiej czuje

0. 100° C

32- 212° C

Drogi oddawania ciepła:

• z powietrzem wydychanym 12%

• przez skórę 88%

Przez skórę tracimy ciepło :

1. przez promieniowanie - oddajemy ciepło ponieważ temp. naszego ciała jest wyższa niż w otoczeniu

2. przez przewodnictwo - w kontakcie z zimną wodą

3. konwekcje - przez wentylatory napływa do nas zimne powietrze, a my je ogrzewamy

4. parowanie - czyli pocenie się 1mml = 0,6 cal ciepła tracimy

POSTAĆ NAGRZANIA ORGANIZMU:

Przegrzanie organizmu; za dużo ciepła gromadzimy w sobie,

Charakterystyczne objawy to:

• znużenie

• osłabienie

• bóle głowy

• dreszcze

Objawy ustępują w ciągu kilku minut lub godzin

UDAR CIEPLNY

Objawy

• osoba jest zaczerwieniona

• skórę ma suchą

• tętno rośnie

• spłycony oddech

• zaburzenia orientacji aż do utraty przytomności

• ryzyko zgonu na wskutek niewydolności krążenia

Kiedy może wystąpić udar:

• otyłość

• alkohol

• osoby w starszym wieku

• stosowanie niektórych leków przeciw uczuleniowych

Co zrobić jak wystąpi wysoka temperatura:

Obniżyć ją stosując okłady z zimnego ręcznika, obniżamy temp. tylko do 38°C nie mniej !

Gdy osoba jest nieprzytomna zawozimy ją do szpitala

WYCZERPANIE NA SKUTEK GORĄCA

związane z nadmiernym odwodnieniem

Objawy:

• osłabienie

• skóra blada, spocona

• zimna skóra

• tętno w normie albo zwolnione

• może również dojść do utraty przytomności

SKÓRCZE CIEPLNE

Związane z utratą sodu podczas pocenia

Występują skurcze mięśniowe

DZIAŁANIE MIEJSCOWE PODWYŻSZONEJ TEMPERATURY

OPARZENIA:

Mogą mieć charakter powierzchowny

Mogą również sięgać aż do tkanki kostnej

STOPNIE OPAŻENIA:

I STOPIEŃ

(np. na sekundę dotknęliśmy gorącego żelazka)

Objawy to zaczerwieniona skóra, boli, blednie oparzone miejsce jak naciśniemy je palcem a potem powraca do swojej barwy.

Musimy je chłodzić zimną wodą 5-10 min, potem możemy zastosować pantenon

II STOPIEŃ

Pęcherzyki: przekłuwamy je

III STOPIEŃ

oparzenia np. prądem, albo płomieniem. Powierzchnia skóry biała, jak również zwęglona.

Elektryczne: nie ma czucia w tej okolicy

IV STOPIEŃ

Uszkodzenie kości

Płomieniem: może dojść do oparzenia górnych dróg oddechowych

Elektryczne: jest głębokie ale nie duże, może być aż do kości.

Migotanie komórek

Jak ocenić stopień oparzenia :

9% głowa szyja

9% kończyny górne każda

18% tułów z przodu

18% tułów z tyłu

kończyny dolne 18%

daje 99% a ten 1 % to oparzenia okolicy narządów rodnych

w okolicy narządów oparzenie może skończyć się wstrząsem

Jak ratować w III i IV stopniu oparzenia:

Przez usunięcie tkanki martwej, przeszczep od siebie, najlepsze miejsce do pobierania tkanki to skóra głowy, ponacinać, przyłożyć na miejsce oparzenia,. Po 3 tygodniach znowu można pobrać, podawać dużo płynów

Co sprzyja wychładzaniu organizmu?

• alkohol

• odwodnienie

• głód

• zaburzenia świadomości

• bezruch

• zimny wiatr

I POMOC :

• ogrzanie

• odpowiednie ubranie

• gdy osoba jest nieprzytomna musimy ją zawieść do szpitala

• akcja reanimacyjna gdy nie ma tętna i jest nieprzytomna

ODMROŻENIA:

I STOPIEŃ

• zimna blada skóra bez pęcherzy

• nadwrażliwość na zimno

II STOPIEŃ:

• obrzęk i pęcherze

III STOPIEŃ:

• pęcherze, martwica skóry

Ogrzewać stopniowo odmrożenia, nakładać maść Nitrocard

Czynnik Fizyczny

PROMIENIOWANIE ULTRAFIOLETOWE

UVA UVB

Za oparzenia słoneczne odpowiada UVB powoduje oparzenia ale również opaleniznę. Smog hamuje przenikanie promieni ultrafioletowych

UVB: może dojść do oparzenia jeśli będziemy długo pływać, najbardziej promienie przyciąganie są przez piasek i śnieg co powoduje że tak szybko w zimie opalamy twarz, działa bakteriobójczo, zwiększa syntezę witaminy D, powoduje opaleniznę, zwiększa odporność ogólnoustrojową, gdy jest go za dużo dojdzie do ostrego oparzenia.

Profilaktyka:

• stosować kremy

• nie opalać się między godz. 10 - 15 nasilone promieniowanie, ulega się łatwo oparzeniu

gdy się oparzymy stosować okłady

leki na gorączkę paracetamol aspiryna

Działanie słońca długotrwałe:

• tworzą się zmarszczki

• wiotkość skóry

• przebarwienia skóry

• raki

• najgorszy rodzaj raka to czerniak złośliwy

Objawy:

• po kilkunastu minutach pęcherze

• nadwrażliwość na światło

• oczy; zaćma, zapalenie spojówek, uszkodzenia siatkówki i rogówki

powinniśmy stosować okulary dobrej jakości

WILGOTNOŚĆ POWIETRZA

BEZWZGLĘDNA - ilość wody w powietrzu w g/m³

WILGOTNOŚĆ MAKSYMALNA- określa maksymalną ilość wody w m³ w tem. Wody

( tyle ile mogłoby być maks.)

WZGLĘDNA - bezwzględna do maks. Wyrażamy ją w procentach

Do podziału wilgotności służy Higrometr

Objawy podwyższonej wilgotności:

• ludzie chorują na alergie

• przeziębienia

• zapalenie płuc

• nerwobóle

• choroby reumatyczne

NISKA WILGOTNOŚĆ:

Sezon zimowy

• drapie w gardle

• zwiększa się podatność na zakażeni, infekcje górnych dróg oddechowych

40% - 60% wilgotność prawidłowa

RUCH POWIETRZA - WIATR

Jak wpływa na nas:

• bóle głowy

• obniża ciśnienie krwi

• wzmożona pobudliwość

• noworodki cały czas płaczą

• zaburzenia psychiczne

• stwierdzono większą liczbę samobójstw

JONIZACJA

1. ujemne- korzystne

2. dodatnie- pojawienie się zaburzeń pracy serca

PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE

Naturalne - dociera z kosmosu

Sztuczne- lampy rentgenowskie

Kiedy występuje?

Np. podczas wybuchy bomby - uszkadza węzły chłonne, siada odporność, szpik kostny,

Komórki jelit, wątroby, płuc, kostne, mięśniowe, nerwowe, (dużo zależy od mocy dawki) duża moc dawki wpływa znacząco na organizm

ZESPOŁY CHOROBOWE:

NASTYCHMIAST WYSTĘPUJĄCE PO PROMIENIOWANIU:

• najgorszy zespół mózgowy np. przy wybuchu elektrowni obok nas

• zespół żołądkowo jelitowy( wymioty, nudności)

• zespół uszkodzenia układu odpornościowego szpiku, (przeszczep szpiku)

OBJAWY W PÓŹNIEJSZYM TERMINIE:

• zaburzenia miesiączkowe

• obniżenie płodności

• zaburzenia funkcji szpiku, produkcji krwinek

• owrzodzenie skóry,

• wypadają włosy

• zaćma

• nowotwory: tarczycy, skóry - czerniak, kości, szpiku kostnego- białaczka

• uszkodzenie w płodzie nawet po kilkunastu latach, w następnych pokoleniach

PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE

Przez np. kuchenki mikrofalowe, telewizory, komputery, lodówki

Powoduje nagrzewanie określonych części ciała, najbardziej wrażliwe oczy, narządy płciowe

ULTRADŹWIĘKI

To USG, zabiegi rehabilitacyjne z wykorzystaniem ultradźwięków

HAŁAS

- zaburzenia funkcji słuchu

przy długotrwałym stosowaniu uszkodzenie narządu słuchu i całego organizmu

mierzymy w decybelach 130 decybeli wywołuje ból

85 decybeli pół szkodliwości

JAK WPŁYWA NA NASZ ORGANIZM:

• powoduje bóle głowy

• wzrost ciśnienia

• rośnie ryzyko choroby wrzodowej

• nadczynność tarczycy

• znużenie, niepokój

• trudności w zasypianiu

CO ROBI Z ORGANIZMEM PODWYŻSZONE CIŚNIENIE:

• powoduje uszkodzenie narządu słuchu poprzez pęknięcie błony

• zaburzenie zachowania, zawroty głowy

• gdy nurkujemy bez butli to nie zwiększamy ilości tlenu pozbywamy się dwutlenku węgla,

• choroba Kesonowa przy oddychaniu sprężonym powietrzem człowiek przyswaja tlen i azot który rozpuścił się w naszym krwiobiegu musimy się go pozbyć ponieważ powoduje to zawał mózgu

Objawy:

• silne bóle mięśniowe

• objawy neurologiczne niedowład

• duszność z kaszlem

• stosuje się komory dekompresyjne

CO ROBIĆ ŻEBY NIE DOSZŁO DO CHOROBY KESONOWA

• ograniczyć długość i głębokość nurkowania

• robić przerwy przy wynurzaniu

PRZECIWSKAZANIA DO NURKOWANIA:

• brak zdolności do wykorzystania ciężkiego wysiłku

• znaczna otyłość

• niewydolność krążenia

• niewydolność oddechowa

• astma

• zapalenie górnych dróg oddechowych

• padaczka

• cukrzyca z insuliną

• ciąża

JAK DZIAŁA NA NAS NISKIE CIŚNIENIE:

• choroba wysokogórska

• ostra choroba górska- powyżej 2 i 2500 tyś bóle głowy, nudności, duszności, przyśpieszona praca serca, sama ustępuje musimy ograniczyć wysiłek

• wysokościowy obrzęk płuc - występuje w ciągu kilku dni

• duszność z kaszlem z krwistą wydzieliną, musimy podać tlen i sprowadzić na dół

• wysokościowy obrzęk mózgu : objawy; podniecenie, euforia, podać leki przeciwgorączkowe sprowadzić w dół

• krwotoki do siatkówki oka - mogą być nawet niezauważalne, na żółtych plamkach mogą powodować ślepotę

• zakrzepy, zapalenie żył: podajemy cukry proste, niewielką ilość płynów

CECHY AKLIMATYZACJI :

• zwiększenie czerwonych krwinek erytrocytów

• rośnie głębokość oddechu

BADANIA I CHOROBY PIERSI:

• raz na miesiąc po miesiączce badać ( tylko 8% kobiet się tak bada)

NIEPOKOJĄCE OBJAWY : kiedy się wybrać do lekarza

• wyczuwalne guzki

• zmiana kształtu brodawki

• zmiana w kształcie piersi

• powiększenie węzłów chłonnych pod pachą

MAMOGRAFIA - badanie rentgenowskie po 35 roku życia, następne po 40 i co 2 lata

a po 50 co roku

BIOPSJA - robi się ją jak coś wyjdzie w mamografi

USG - ma mniejszą swoistość

ŁAGODNE ZMIANY:

• torbiele - włókniaki

• ból piersi

• zaburzenia hormonalne

RAK PIERSI:

t. wirusowa , genetyczna, hormonalna

CZYNNIKI:

• powyżej 35 roku życia a szczególnie po 50

• występuje w najbliższej rodzinie

• wczesna miesiączka

• menopauza późna

• kobiety nie rodzące

• późny okres porodu

• otyłe kobiety

• kobiety u których stwierdzono zmiany łagodne

• min 4 lata stosowania środków hormonalnych przed urodzeniem dziecka

• hormonalna terapia zastępcza po menopauzie

CO ZMNIEJSZA RYZYKO RAKA

• wczesny poród

• karmienie piersią

Objawy; to niebolesne guzki

Nowotwory:

• rak szyjki macicy

• trzonu macicy: nieprawidłowe krwawienie(nie musi to być rak)

Diagnostyka: cytologia 60% trafna tylko

Rak szyjki macicy:

• wśród kobiet które wcześniej rozpoczęły współżycie seksualne

• miały wielu partnerów

Nowotwór u mężczyzn:

Prostata: objawy:

• wolno oddaje mocz

• wstaje często w nocy po oddaniu moczu ma nadal uczucie wypełnionego pęcherza

wykrywa się ja wykonując badanie przez odbyt

• stosuje się leczenie zachowawcze a potem operacyjne

---