ORGANIZACJA BLOKU

OPERACYJNEGO

Justyna Gleń

Ewelina Kalkstein

Maciej Studziński

IV rok lekarski,

gr.6

Blok operacyjny to serce oddziału

zabiegowego. Oddziałów

zabiegowych w każdym szpitalu jest

wiele, jednak na bloku operacyjnym

krzyżują się drogi zabiegowców,

anestezjologów, instrumentariuszek,

którzy za zamkniętymi szczelnie

drzwiami realizują najtrudniejszy

element ich terapii- zabieg

operacyjny.

Blok operacyjny jest najważniejszym, najbardziej

skomplikowanym i najdroższym w realizacji

elementem szpitala.



Koszt robót budowlano-montażowych (bez

wyposażenia) min. 3700 zł/m

2

.

 Profesjonalne wyposażenie- 1mln PLN na
jedną salę.

 Koszty utrzymania sali operacyjnej- ok. 6%
kosztów utrzymania całego szpitala.

Sposób zaprojektowania bloku może zatem na

długie lata przesądzić o efektywności

ekonomicznej i możliwościach realizowania

procedur medycznych.

Projektowanie i funkcjonowanie bloku
operacyjnego

Ostatnie doświadczenia europejskie dotyczące
usytuowania bloku w szpitalu zmierzają do
umieszczenia go w tzw. "obszarze gorącym
szpitala".
Zwraca się uwagę, aby:

• zespół operacyjny był szczególnie dogodnie
skomunikowany z SOR, OIOM, centralną
sterylizacją, zespołem diagnostyki obrazowej (CT,
MRI, PET), izbą przyjęć oraz laboratorium

,

•

umożliwić szybki dojazd z lądowiska

helikopterów.

Zwykle zespół sal operacyjnych sytuuje się na
ostatniej kondygnacji. Pozwala to na zwiększenie
wysokości pomieszczeń i bezpośrednie połączenie
z wentylatornią, co ułatwia prowadzenie
przewodów instalacji klimatyzacyjnych.

Standardem przyjmowanym

w UE dla bloku

operacyjnego jest

najlepszy, zrealizowany

ostatnio projekt,

potwierdzony pozytywnymi

ocenami dotyczącymi

użytkowania.

Ustalenie liczby sal
operacyjnych



wg rozporządzenia na każde 40-50
łóżek w oddziałach zabiegowych
powinna przypadać co najmniej
jedna sala operacyjna,



w praktyce projektowej stosuje się
przelicznik 1 sala na 25-30 łóżek
zabiegowych,



górny współczynnik- 25 łóżek lub
mniej powinien być zastosowany w
szpitalach o najwyższym poziomie
referencyjności.

Rozporządzenie (Dz. U. z dnia 29 czerwca 2005 r.)

Załącznik 1

XIII. Zespół operacyjny

 

1. Pacjenci powinni być dowożeni do zespołu operacyjnego przez
śluzę dla pacjenta, a pracownicy powinni przechodzić przez śluzy
szatniowe.

2. W celu dostarczania do zespołu operacyjnego czystych
materiałów zespół ten powinien być wyposażony w śluzę
materiałową, wykorzystywaną równocześnie do krótkotrwałego ich
przechowywania. W zakładach do 50 łóżek można nie stosować
śluzy materiałowej.

3. W obrębie zespołu powinna być zachowana zasada rozdziału
ruchu czystego pracowników, pacjentów i materiału czystego od
ruchu brudnego materiału zużytego, brudnych narzędzi, brudnej
bielizny i odpadów pooperacyjnych.

4. Sala operacyjna powinna mieć bezpośrednie połączenie z
częścią brudną zespołu dla usuwania zużytego materiału, z
zachowaniem ruchu jednokierunkowego.

5. Pomiędzy częścią brudną i czystą zespołu należy urządzić śluzę
umywalkowo-fartuchową i pomieszczenie lub stanowisko mycia
sprzętów. Dopuszcza się połączenie obu tych funkcji w jednym
pomieszczeniu.

6. W zakładach do 50 łóżek dopuszcza się ewakuację użytych
narzędzi tą samą drogą, którą dostarcza się materiał czysty i
sterylny, pod warunkiem wykonania wstępnej dezynfekcji narzędzi
w wydzielonym pomieszczeniu na terenie bloku operacyjnego i
zastosowania szczelnych opakowań transportowych.

7. Dopuszcza się również transport narzędzi skażonych w
szczelnym opakowaniu z zamknięciem nieodwracalnym.

8. W zakładach do 50 łóżek dopuszcza się ewakuację brudnej
bielizny, odpadów, skażonych materiałów pooperacyjnych itp. tą
samą drogą, którą dostarcza się materiał czysty i sterylny, ale z
jednoczesnym zachowaniem rozdziału czasowego. Transport tych
materiałów na zewnątrz bloku operacyjnego i szpitala powinien
odbywać się co najmniej w jednym opakowaniu transportowym
(np. zamknięte wózki).

9. Transport materiału czystego i brudnego odbywa się
korytarzami i dźwigami ogólnego użytku, pod warunkiem
uszczelnienia środków transportu (odpowiednie wózki).

10. Pracownicy powinni wchodzić do sal operacyjnych przez
pomieszczenie przygotowawcze dla personelu, a dla pacjentów
należy urządzić pokój przygotowania chorego. Dopuszcza się
wspólne pomieszczenie przygotowania chorego dla kilku sal
operacyjnych o takim samym stopniu czystości zabiegów.

11. W zespole mogą być wydzielone strefy sal operacyjnych
septycznych, aseptycznych lub sal o wysokiej aseptyce - w
przypadku oddziałów neurochirurgii lub kardiochirurgii.

12. W skład zespołu wchodzi również:

  1)  podręczna sterylizatornia - jeżeli jest to uzasadnione;

  2)  pomieszczenie przewoźnej aparatury diagnostycznej;

  3)  magazyn sprzętu i aparatury.

13. Zespół powinien być wyposażony w salę pooperacyjną według
wskaźnika 1-1,5 łóżka na 1 stół operacyjny.

14. Dla pracowników powinien być urządzony co najmniej 1 pokój
wypoczynkowy.

15. Na każde 30-50 łóżek zabiegowych w szpitalu powinna
przypadać co najmniej 1 sala operacyjna.

16. Powierzchnia sali operacyjnej powinna wynosić co najmniej 35,0
m

2

.

ŚLUZY



Definicja- pomieszczenie specjalnej konstrukcji
zapobiegające przedostawaniu się bakterii i
wirusów.



Śluzy zapewniają przedostawanie się jedynie
upoważnionych i właściwie przygotowanych
osób na blok operacyjny.



Po wejściu do śluzy w strefie tzw. brudnej należy
pozostawić ubranie używane na oddziałach
szpitalnych, buty,rzeczy osobiste i w samej
bieliźnie przejść do strefy „czystej” śluzy.



W strefie „czystej” śluzy zakłada się

ubranie i obuwie używane wyłącznie na

bloku operacyjnym, jednorazową czapkę i

maskę operacyjną.



Ubranie ( zwykle koloru zielonego)

powinno być wystarczająco luźne.



Włosy nie powinny wystawać spod czapki.



Wszystkie troki maski należy związać tak,

aby uniemożliwić ich przypadkowe

rozwiązanie lub zsunięcie się maski.



PRZEPŁYW LUDZI I WYPOSAŻENIA



Obowiązuje zasada jednokierunkowego
przemieszczania się ludzi i wykorzystywanego na
bloku sprzętu, materiałów i środków
opatrunkowych.



Taki przepływ ludzi i wyposażenia jest możliwy
dzięki istnieniu samozamykających się drzwi
możliwych do otworzenia tylko z jednej strony oraz
różnego rodzaju śluz, takich jak:

- śluza dla wózków-przez nią dostarczani są pacjenci
- śluza szatniowa- dla przejścia pracowników
- śluza materiałowa- dla dostarczanych do zespołu

materiałowa, służy też do krótkotrwałego
przechowywania materiałów



Pracownicy powinni wchodzić do sal
operacyjnych przez pomieszczenie
przygotowawcze dla personelu, a pacjenci
przez pokój przygotowania chorego.



W obrębie zespołu powinna być
zachowana zasada oddzielenia ruchu
czystego, pracowników i pacjentów oraz
czystego materiału od brudnego, tj.
zużytego, brudnych narzędzi, brudnej
bielizny, odpadów pooperacyjnych.

STREFY SAL OPERACYJNYCH



Wyróżnia się następujące rodzaje stref:

1.brudną, w obrębie której wyróżnia się:

– pomieszczenie wstępnego mycia narzędzi
użytych i butów operacyjnych
skomunikowane windą "brudną" z
pomieszczeniem wstępnego mycia w
centralnej sterylizatorni i przelotowym
sterylizatorem z podręczną sterylizatornią
bloku,

– pomieszczenie do mycia blatów
operacyjnych, jeśli zastosowano mobilne,

– stanowisko mycia i sterylizacji elementów
endoskopowych skomunikowane oknem
podawczym z podręczną sterylizatornią.

2. Strefę czystą (powinna być ona wyraźnie

odgraniczona np. grubą czerwoną linią)
obejmującą:



Pokój przygotowania lekarzy



Pokój przygotowania pacjentów



Sale wybudzeniowe z ilością łóżek 1,5- 2,0 razy
większą od ilości sal



Magazyny sprzętu



Pokój lekarzy



Pokój pielęgniarek



Pokój opisów



Pokój lekarzy konsultantów



Pokój do technicznych przeglądów aparatury



Skład porządkowy

3. Strefę „jałową” obejmującą:



Sale operacyjne aseptyczne



Korytarze łączące, węzły sanitarne



Magazyny materiałów sterylnych



Podręczną sterylizację skomunikowaną
windą ze stroną sterylną centralnej
sterylizacji



Pomieszczenie do przechowywania
endoskopów i ich wyposażenia

Sala operacyjna



wydzielona część szpitala służąca
wykonywaniu zabiegów
chirurgicznych w warunkach
możliwie największej izolacji od
źródeł infekcji

Podział sal operacyjnych



sale "brudne„



do zabiegów w polu zakażonym, stwarzających

możliwość infekcji (np. nacinanie ropni),

opracowywania chirurgicznego zanieczyszczonych

ran, operowanie chorych z groźnymi zakażeniami



sale "czyste„



zabiegi w polu czystym, nie stwarzających większej

możliwości zakażenia, używane do przeprowadzania

zwykłych operacji, planowych zabiegów



sale "jałowe„



przeznaczone do przeprowadzania zabiegów

wymagających najwyższego stopnia aseptyki, służą

izolacji chorych wymagających wysokiej izolacji od

drobnoustrojów chorobotwórczych.

Podział sal operacyjnych



ogólnochirurgiczne



urologiczne



ginekologiczne



kardiochirurgiczne



neurochirurgiczne



ortopedyczne

Specyfika sali operacyjnej



Wymaga najwyższego poziomu

zachowania sterylności



dopływ powietrza



pole laminarne – wymuszony pionowy przepływ

powietrza tworzący nadciśnienie nad polem

operacyjnym



prąd laminarny filtrowanego powietrza

wytwarza nad polem operacyjnym strefę

wysokiej czystości



wysoki (3-stopniowy) poziom filtracji powietrza



system HEPA



Oświetlenie



jasne



równomierne



Drzwi, okna, meble



wykonane z materiałów zapewniających

utrzymanie odpowiedniej aseptyki



Okna przekładające



przeznaczone dla połączenia higienicznego

sali operacyjnej z sterylizacją lub

magazynem sterylnego materiału

Sala operacyjna

Wyposażenie



stół

operacyjny



możliwości zmiany pozycji pacjenta



elektroniczne sterowanie



łatwozmywalny materiał



znaczna wytrzymałość



fotele

ginekologiczne,

stomatologiczne



lampy operacyjne



silne oświetlenie pola operacyjnego



nie rzucają cienia



nóż elektryczny



koagulacja tkanek



ssaki, aparaty do odsysania płynów



narzędzia chirurgiczne



mikroskop operacyjny



powiększenie pola operacyjnego



możliwość oglądania obrazu przez
asystę



kolumna
anestezjologiczna



znieczulenie i
monitorowanie
parametrów życiowych
pacjenta



meble



prostota, łatwość
czyszczenia, wytrzymałość