Organizacja bloku operacyjnego

Do bloku operacyjnego mają zastosowanie specjalne wymagania w zakresie:

• szczególnej ochrony sanitarno-epidemiologicznej (blok operacyjny jest miejscem szczególnie wysokiego ryzyka zakażeń wewnątrzszpitalnych)

• nadzwyczaj sprawnej organizacji wewnętrznej

Lokalizacja bloku operacyjnego

• w miejscu pozwalającym na szybki transport pacjenta z izby przyjęć i oddziałów szpitalnych

• w pionie nad centralną sterylizacją

• w pobliżu oddziału intensywnej opieki medycznej

• obok sali wybudzeń

• w pobliżu działu diagnostycznego (rtg, Tk, Mr)

Pomieszczenia wchodzące w skład bloku operacyjnego

• śluzy dla personelu

• śluzy dla pacjentów

• sale operacyjne (myjnia, pokój wprowadzania do znieczulenia)

• magazyn sprzętu jałowego

• magazyn środków czystości

• pokój pielęgniarki oddziałowej

• pokój rekreacyjny dla personelu

• podręczne laboratorium

Symbolika kolorów

• kolor zielony – strefa „jałowa”

• kolor niebieski i biały – strefa czysta

• kolor żółty i czerwony – strefa brudna

Wg zaleceń WHO blok operacyjny powinien być terytorialnie oddzielony od reszty szpitala oraz mieć strefy o narastającym stopniu czystości od wejścia na blok do sal operacyjnych.

Śluzy dla personelu

• zapewnia personelowi warunki do przebrania się przed wejściem do bloku operacyjnego

• Niedozwolone jest:

• wchodzenie do bloku operacyjnego bez przebrania się w czyste ubranie operacyjne

• wychodzenie z bloku w zielonym ubraniu operacyjnym bez zmiany obuwia

• wchodzenie po uprzednim okryciu ubrania szpitalnego fartuchem jednorazowego użytku

Śluzy dla pacjentów

• zapewniają higienę w obrębie bloku operacyjnego

• Niedopuszczalne jest wjeżdżanie łóżkiem z oddziału bezpośrednio do sali operacyjnej, a także wchodzenie personelu z oddziału do bloku operacyjnego bez całkowitego przebrania się w śluzie.

• ważną częścią bloku operacyjnego jest tzw. „brudne” zaplecze, gdzie gromadzi się brudną bieliznę, narzędzia, zestawy i aparaty wykorzystywane do operacji

• tu odbywa się ekspedycja bielizny do pralni, mycie wstępne narzędzi przed przesłaniem do centralnej sterylizatorni oraz dezynfekcja aparatury

Przyjęcie dorosłego pacjenta do bloku operacyjnego

• powitanie pacjenta

• przedstawienie się pacjentowi

• sprawdzenie tożsamości pacjenta

• zapewnienie bezpieczeństwa w czasie pobytu na bloku operacyjnym

• sprawdzenie czy w dokumentacji medycznej pacjenta jest zgoda na wykonanie znieczulenia i zabiegu operacyjnego

• zapewnienie ciągłości opieki

• zapewnienie poszanowania godności osobistej pacjenta

• uprzedzenie pacjenta o czynnościach, które będą wykonywane

• zapewnienie miłej atmosfery w drodze do sali operacyjnej

Pokój wprowadzenia

• w pokoju wprowadzenia należy w dyskretny sposób rozebrać pacjenta z koszuli i niezwłocznie nakryć go prześcieradłem respektując prawo pacjenta do intymności

• niedopuszczalne jest aby pacjent był niepotrzebnie obnażany przed znieczuleniem ogólnym, obnażanie chorego sprzyja jego wychłodzeniu, a to zwiększa ryzyko powikłań

Myjnia

• umywalki

• dozowniki z płynnym mydłem

• dozowniki ze środkiem do chirurgicznej dezynfekcji rąk

• podajniki z ręcznikami jednorazowego użytku

• podajniki z jałowymi szczotkami

• lustra

• zegar

• wieszaki na fartuchy foliowe i ołowiowe

• woda powinna być włączana przy pomocy fotokomórki

• drzwi do sali operacyjnej powinny być otwierane automatycznie

Sala operacyjna

Sala operacyjna jest miejscem szczególnym, musi więc spełniać odpowiednie warunki zapewniające bezpieczne dla pacjenta przeprowadzenie zabiegu operacyjnego. W celu ograniczenia ryzyka zakażenia pacjenta, w sali operacyjnej powinien obowiązywać wzmożony reżim sanitarny.

Sala operacyjna

• klimatyzacja

• temperatura powietrza (24-25°C)

• wilgotność powietrza (55-60%)

• ruch powietrza (bezwzględnie wszystkie drzwi i okna muszą być zamknięte przez cały czas- nawet po zakończonym zabiegu)

• oświetlenie (obudowy świetlówek nie mogą wystawać poza powierzchnię sufitu)

• ściany, podłogi (gładkie, łatwe do mycia i dezynfekcji)

• lampy bakteriobójcze

Klimatyzacja

• zapewnia wymianę powietrza czystego (filtry), z odpowiednią temperaturą i wilgotnością

• sprawdzonym rozwiązaniem jest system laminarnej wentylacji

• wentylacja w salach powinna mieć charakter nadciśnieniowy z ruchem powietrza od pacjenta i personelu na zewnątrz

• aby zapewnić pełną czystość powietrza nawiew na sali musi się odbywać bez zakłóceń, cały czas

Lampy bakteriobójcze

od 1 lipca 2005 r. na mocy rozporządzenia (Dz. U. 116.985), nie ma wymogów prawnych do stosowania promieniowania UV do dezynfekcji powierzchni i sprzętu w pomieszczeniach w obszarze medycznym

uboczne efekty działania promieniowania UV obejmują szkodliwy wpływ promieni UV w stosunku do przebywających w pomieszczeniu osób, co wyklucza jego stosowanie w obecności pacjentów i personelu- wyjątkiem jest stosowanie lamp przepływowych

Obecnie obowiązujące Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 10 listopada 2006 w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. 2006;213;1568) nie zawiera wymogu stosowania lamp bakteriobójczych w zakładach opieki zdrowotnej.

Magazyn sprzętu jałowego

• zestawy z narzędziami

• pakiety z bielizną operacyjną i materiałem dodatkowym

• sprzęt jednorazowego użycia (rękawice chirurgiczne, dreny, protezy itp.)

• aparatura medyczna, wyposażenie sali operacyjnej i magazynu jałowego nie mogą być nakrywane prześcieradłami