Sód

• Razem z potasem i chlorem odpowiada

za prawidłową gospodarkę płynami w
organizmie i pomaga utrzymać właściwą
równowagę kwasowo-zasadową

• Reguluje ciśnienie osmotyczne w płynie

zewnątrzkomórkowym

• Zapobiega powstawaniu kamieni

nerkowych

• Zwiększa wydzielanie soków trawiennych

• Podnosi ciśnienie tętnicze krwi
• Razem z potasem pełni ważną rolę w

przenoszeniu impulsów nerwowych

• Poprawia nastrój szczególnie u ludzi z

niskim ciśnieniem

• Zapobiega udarom serca
• Reguluje skurcze i rozkurcze mięśni w

tym mięśnia sercowego

• Wśród czynników wpływających na

gospodarkę sodową należy
wymienić:

– Układ renina-anginotensyna-aldosteron
– Wazopresynę
– Przedsionkowy czynnik natriuretyczny
– Układ współczulny

Nadmiar sodu

• Wzrost pragnienia
• Zaburzenia koncentracji uwagi
• Zaburzenia orientacji
• Drgawki
• Śpiączka
• Suchość błon śluzowych
• Podwyższona temperatura ciała
• Osłabienie siły mięśniowej

Przyczyny nadmiaru sodu w

organizmie

• Dieta bogata w produkty zawierające

znaczną ilość soli (NaCl)

• Nadmierna utrata wody z organizmu

przez:

– Skórę (pocenie)
– Przewód pokarmowy (biegunka, wymioty)
– Nerki

• Gorączka

Niedobór sodu

• Bóle głowy
• Nudności i wymioty
• Zaburzenia orientacji
• Drgawki
• Śpiączka

Przyczyny niedoboru sodu w

organizmie

• Niewydolność nerek, wątroby czy serca
• Utrata wody i sodu w wyniku

nadmiernego pocenia się, np. podczas
długotrwałego wysiłku fizycznego,
rozległych oparzeń, wymiotów, biegunki

• Niedoczynność kory nadnerczy (choroba

Addisona)

• Niedoczynność tarczycy

Źródło sodu

• Sól kuchenna
• Wędliny i wędzonki
• Konserwy mięsne
• Ekstrakty drożdżowe
• Pieczywo
• Ryby solone
• Sery podpuszczkowe

Potas

• Bierze udział w transporcie dwutlenku

węgla przez czerwone ciałka krwi

• Jest potrzebny do zachowania bilansu

wody i syntetyzowania białka

• Jest składnikiem elektrolitów
• Jest potrzebny do prawidłowego

funkcjonowania nerwów i mięśni

• Stabilizuje wewnętrzną strukturę

komórki

• Współdziała z sodem w przewodzeniu

impulsów nerwowych i regulacji
gospodarki osmotycznej organizmu

• Wzmacnia działanie enzymów

kontrolujących wytwarzanie energii

• Zapobiega wysokiemu ciśnieniu krwi i

obniża je

• Odgrywa ważną rolę przy regulacji

rytmu serca

• Przyczynia się do usuwania z organizmu

produktów przemiany materii

• Pomaga dostarczyć tlen do mózgu
• Wspomaga trawienie
• Pobudza wydzielanie insuliny
• Uczestniczy w spalaniu

węglowodanów i białek

• Poprawia zdolność myślenia i

koncentracji

• Reguluje prace nerek

Nadmiar potasu w

organizmie

• Zwiększona pobudliwość mięśniowa
• Parastezje, uczucie mrowienia
• Znaczne osłabienie mięśni, także

oddechowych, co może prowadzić do
poważnych – trudności w oddychaniu

• Zaburzenie rytmu serca

Przyczyny nadmiaru potasu w

organizmie

• Niewydolność nerek
• Przedawkowanie leków odwadniających,

oszczędzających potas

• Przedawkowanie glikozydów naparstnicy
• Zwiększone stężenie glukozy w surowicy
• Nadmierne uwalnianie potasu z

komórek: zespół lizy guza (leczenie

nowotworów cytostatykami), zespół

zmiażdżenia (masywny uraz), hemoliza

Niedobór potasu

• Apatia

• Ogólne osłabienie organizmu

• Osłabienie siły mięśni

• Zaparcia

• Zatrzymywanie moczu

• Zasadowica

• Obniżenie ciśnienia tętniczego

• Zaburzenia rytmu serca

• Migotanie komór, które może prowadzić do

śmierci

• Nadciśnienie krwi

• Puchnięcie nóg lub rąk

Przyczyny niedoboru potasu w

organizmie

• Nadużywanie środków

przeczyszczających i moczopędnych

• Silne, trwające przewlekłe wymioty i

biegunki

• Utrata potasu przez nerki w wyniku

chorób nerek

• Zaburzenia hormonalne np.

hiperadosteronizm

Źródło potasu

• Owoce (awokado, banany, pomarańcze, kiwi,

porzeczki, suszone morele i figi, grejpfruty)

• Ziemniaki

• Seler

• Marchew

• Pomidory

• Nasiona roślin strączkowych

• Orzechy

• Produkty zbożowe

• Niektóre ryby

• Mięta

Ciekawostki

• Sód jest antagonistą potasu
• Sod występując w nadmiarze, wiąże wodę w
organizmie prowadząc do nadciśnienia i obrzęków
• Jedna łyżeczka od herbaty soli stołowej zawiera

około 2000mg sodu

• Odpowiednia ilość potasu we krwi pomaga

utrzymać właściwą ilość magnezu

• Pokarmy zawierające sód i potas w proporcji 1:20
dość skutecznie usuwają wodę z organizmu (np.

banany,

wiśnie, mandarynki, pszenica, owies, gruszki czy

cytryny)