SPONDYLOARTROPA

TIE

Ewa Stanisławska – Biernat

Klinika Reumatologii

Instytut Reumatologiczny,

Warszawa

Spondyolartropatie

=Seronegatywne zapalenia

stawów

= Spondyloarthropathies

=Spondyloarthritides

SPONDYLOARTROPATIE

•

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

•

Łuszczycowe zapalenie stawów

•

Zespół Reitera / reaktywne zapalenie stawów

•

Zapalenie stawów towarzyszące

•

A. Chorobie Crohna

•

B. Wrzodziejącemu zapaleniu jelita
grubego

•

Niezróżnicowana spondyloartropatia

CECHY WSPÓLNE

1. Brak czynnika reumatoidalnego klasy IgM
2. Brak guzków reumatoidalnych
3. Zapalenie stawów obwodowych
4. Zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych
5. Powiązania rodzinne i kliniczne
6. Tendencja do nakładania się cech

poszczególnych chorób (zmiany
łuszczycopodobne skóry i paznokci, zmiany
zapalne w narządzie wzroku i układzie
moczow-płciowym)

Zesztywniające

zapalenie

stawów kręgosłupa (zzsk)

= Spondylitis

ankylopoetica

= Choroba Bechterewa *

* nazwa historyczna

Zesztywniające zapalenie

stawów kręgosłupa -

etiologia

•

czynniki infekcyjne

•

czynniki genetyczne

Zesztywniające zapalenie

stawów kręgosłupa –

czynniki genetyczne

•

Antygen HLA B27

•

Inne antygeny zgodności
tkankowej (HLA B 7 , B 13 ? )

Antygen HLA B-27

•

Częstość w populacji
kaukaskiej 4-5 %

•

Częstość w zzsk ok. 90%

Etiologia zzsk

– czynniki infekcyjne

Klebsiella pneumoniae ?

Immunopatogeneza zzsk

•

Rola cytokin prozapalnych (?)

:

•

TNF- alfa

•

(Czynnik martwicy nowotworów)

•

Il –1

•

Il – 6

•

Il - 15

Zzsk- patogeneza

•

Zapalenie stawów krzyżowo-
biodrowych

•

Zapalenie stawów właściwych
kręgosłupa

•

Włóknienie i kostnienie więzadeł i
tkanek okołokręgosłupowych

Zzsk – epidemiologia

•

Częstość w populacji ok. 1/1000 *

•

Częściej chorują mężczyźni

•

Początek choroby : 15 – 30 rok

życia

*

Różnice w częstości w różnych rasach,

narodach i grupach etnicznych

Zzsk – kryteria

diagnostyczne

Zmodyfikowane Kryteria

Nowojorskie

Zzsk – objawy kliniczne

•

Ból w okolicy krzyżowo –
lędźwiowej o charakterze
zapalnym

•

Bóle opasujące klatki piersiowej

•

Postępujące ograniczenie
ruchomości kręgosłupa

•

U części chorych bóle i obrzęki
stawów obwodowych

Zzsk- ból o charakterze

zapalnym

•

Podstępny początek

•

Utrzymywanie się ponad 3
miesiące

•

Uczucie sztywności porannej

•

Zmniejszenie nasilenia po
ćwiczeniach

Zzsk – zmiany narządowe

•

Zapalenie tęczówki ok.30%

•

Niedomykalność zastawek
półksiężycowatych aorty –
ok.5%

•

Amyloidoza wtórna

Zzsk – badanie

przedmiotowe

•

Ocena sylwetki chorego i krzywizn
kręgosłupa

•

Testy na stawy krzyżowo- biodrowe

•

Ocena ruchomości kręgosłupa

•

Badanie stawów obwodowych

Zzsk – ocena sylwetki

chorego

•

Pogłębienie kyfozy piersiowej

•

Wyrównanie lordozy lędźwiowej

•

Ubytek wzrostu

•

Ograniczenie pola widzenia
( związane z przodopochyleniem)

•

Zwiększenie odległości potylica -
ściana

Zzsk – ocena ruchomości

kregosłupa

•

Odcinek lędźwiowy – objaw Schobera

•

Odcinek piersiowy – objaw Otta

•

Odcinek szyjny – broda- mostek,

broda

•

-bark

•

Rozszerzalność oddechowa klatki

piersiowej

•

Objaw palce – podłoga

Objaw Schobera

Zzsk – badania dodatkowe

•

Diagnostyka laboratoryjna

- istotna do oceny
aktywności procesu zapalnego

•

Diagnostyka rentgenowska

- konieczna do
ustalenia rozpoznania i oceny
zaawansowania zmian

Zzsk – badania

laboratoryjne

•

OB

•

CRP

•

Niedokrwistość

•

Białkomocz – podejrzenie
amyloidozy

•

HLA- B27 – znaczenie
pomocnicze

Zzsk – zmiany w obrazie

rentgenowskim

•

Stawy krzyżowo-biodrowe :
sacroiliitis

•

Kręgosłup : spondylitis

Kwadratowienie kręgów

Syndesmofity

Zzsk - leczenie

•

Edukacja pacjenta

•

Farmakoterapia

•

Fizykoterapia

•

Kinezyterapia

•

Balneoterapia

•

Leczenie chirurgiczne

Zzsk – leczenie

farmakologiczne

•

Niesteroidowe leki
przeciwzapalne

•

Leki rozluźniające mięśnie

•

? Leki modyfikujące przebieg
choroby

Zzsk – leki modyfikujące

(?)

•

Sulfosalazyna

•

Metotrexat

•

Preparaty
biologiczne

Zzsk – preparaty

biologiczne

•

Infliksimab (Remicade)

•

Etanercept (Enbrel)

Łuszczycowe zapalenie

stawów

(łzs)

= Arthritis psoriatica

Łuszczyca - epidemiologia

•

Częstość łuszczycy w populacji – ok .
1%

•

Zapalenie stawów u osób z łuszczycą –
5-10%

Łuszczyca paznokci

Łuszczycowe zapalenie

stawów

•

Początek 20 – 40 r.ż.

•

Mężczyźni / kobiety = 1/1

•

Mężczyźni – częściej zajęcie
kręgosłupa

•

Kobiety – częściej zajęte stawy
obwodowe

Łuszczycowe zapalenie

stawów wg ARA

•

Postać kilkustawowa

•

Postać wielostawowa

•

Postać okaleczająca

•

Głównie z zajęciem stawów
międzypaliczkowych dalszych

•

Z zajęciem kregosłupa

Palce w kształcie

rzodkiewki

Palec kiełbaskowaty

Arthritis mutilans

Łuszczycowe zapalenie

stawów

Łuszczycowe zapalenie

stawów - farmakoterapia

•

Leki modyfikujące przebieg choroby

•

Leki stosowane w ciężkiej łuszczycy
skóry

•

Preparaty biologiczne

•

Niesteroidowe leki przeciwzapalne

•

Leki rozluźniające mięśnie

Łzs

- leki modyfikujące

przebieg choroby

•

Metotrexat 7,5 - 25 mg/
tydzień

•

Sulfosalazyna 2g/dobę

•

Cyclosporyna 3 mg/kg/dobę

Łzs

–leki stosowane w ciężkiej

łuszczycy skóry

•

Retinoidy ( Neotigason)

•

PUVA ( Psoraleny:
Oxoralen,
Geralen + UVA)

•

REPUVA (Retinoidy / PUVA)

Zespół Reitera

= Reaktywne zapalenia

stawów

Zespół Reitera

Triada opisana przez Hansa

Reitera:

•

Urethritis

•

Conjunctivitis

•

Arthritis

Reaktywne zapalenie

stawów

- definicja

•

Seronegatywne asymetryczne
zapalenie stawów

oraz:

•

Zapalenie cewki moczowej lub szyjki

macicy

•

Biegunka

•

Zapalna choroba oczu

•

Zmiany na skórze i błonach śluzowych :

•

balanitis circinata, owrzodzenia w jamie

ustnej, keratodermia blennorhagica

Reaktywne zapalenia

stawów

- czynniki infekcyjne

•

Salmonella

•

Shigella

•

Yersinia

•

Campylobacter

•

Chlamydia

•

Inne

Zespół SARA

=

Sexually Aquired

Reactive Arthritis

CIA

= Chlamydial Induced

Arthritis

Zapalenie spojówek

Balanitis circinata

Keratodermia

blenorrhagica

Zapalenie

ścięgna

Achillesa

Reaktywne zapalenia

stawów

- leczenie

•

Antybiotykoterapia ? ? ?

•

Niesteroidowe leki
przeciwzapalne

•

Fizykoterapia

•

Kinezyterapia

Zapalenia stawów

towarzyszące
enteropatiom

•

Zapalenie stawów obwodowych –
ok. 10%

•

Sacroiliitis – 5 - 18%

•

Spondylitis – 6 - 14%

DEKADA KOŚCI I STAWÓW

2000 – 2010

WHO

ROZLUŹNIJ SIĘ !