Współczesne operacje wsparcia
pokoju. Studium przypadków -
Kosowo
Podział kompetencji
(zadań) między UNMIK a
KFOR
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
Katarzyna Gronek
Bezpieczeństwo narodowe
Grupa B (bezpieczeństwo
militarne)
Studia magisterskie, stacjonarne
Semestr IV
BIBLIOGRAFIA
• A. Domagała Interwencja humanitarna w stosunkach międzynarodowych,
Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Wrocław 2008;
• Konflikty współczesnego świata, Wielkie tematy, PWN, Warszawa 2008;
• M. Izydorczyk, Kosowo na drodze do niepodległości, [w:] pod red. E. Treli –
Mazur, Problemy bezpieczeństwa współczesnego świata, Opole 2009;
• M. Marszałek, Operacje wymuszania pokoju w teorii i praktyce Organizacji
Narodów Zjednoczonych i Sojuszu Północnoatlantyckiego, AON, Warszawa
2011;
• M. Marszałek, Sojusznicza operacja "Allied Force : przebieg - ocena –
wnioski, wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009;
• pod red. D. Kozerawskiego, Operacje pokojowe i antyterrorystyczne w
procesie utrzymania bezpieczeństwa międzynarodowego w latach 1948-
2004, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2006;
• pod red. E. Treli - Mazur, Problemy bezpieczeństwa współczesnego świata,
Opole 2009.
Strony internetowe:
• http://www.unic.un.org.pl/jugoslawia/index.php?id=wojna_w_kosowie
• http://www.teamdelta.pl/index.php/kfor-historia?start=1
• http://www.unic.un.org.pl/jugoslawia/rola_UNMIK1.php
• http://www.unic.un.org.pl/misje_pokojowe/unmik.php
• http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/unmik/index.shtml
• http://www.teamdelta.pl/index.php/kfor-historia
PLAN PREZENTACJI
I. WOJNA DOMOWA W KOSOWIE
II.OPERACJA ALLIED FORCE
III.SKUTKI WOJNY DOMOWEJ W KOSOWIE
IV.UNMIK
V.KFOR
VI.POLSKI KONTYNGENT WOJSKOWY
KFOR
VII. WNIOSKI
I. WOJNA DOMOWA W KOSOWIE
(1996-1999)
• 1996 r. – na scenie politycznej pojawia się
Wyzwoleńcza Armia Kosowa (UCK) eskalacja
przemocy pomiędzy Serbami a zamieszkującymi
Kosowo – Albańczykami;
• naprzeciwko siebie stają serbskie siły policyjne i
wojskowe oraz bojownicy UCK;
• cel Albańczyków niezależność kraju, która mogłaby
zapewnić Kosowu bezpieczeństwo i rozwój;
Obóz radykalny z Wyzwoleńczą Armią
Kosowa na czele domagał się natychmiastowej
niepodległości, do której miała prowadzić walka
zbrojna;
• przełom lutego i marca 1999 r. - rokowania w
Ramboulliet i w Paryżu zmierzały do
osiągnięcia pokojowego rozwiązania i zakończenia
przemocy zbrojnej, zakończyły się niepowodzeniem.
(1/2
)
I. WOJNA DOMOWA W KOSOWIE
(1996-1999)
Wojna domowa w Kosowie obejmowała dwa konflikty
zbrojne, które rozgrywały się w Autonomicznej
Prowincji Kosowo i Metochii wchodzącej
w skład Jugosławii:
• wojna partyzancka w latach 1996-1998 o zdobycie
kontroli nad Kosowem, rozpoczęta przez oddziały Armii
Wyzwolenia Kosowa, przeprowadzające ataki
partyzanckie na serbskie siły porządkowe,
reprezentantów władzy oraz zamachy terrorystyczne w
kierunku sił jugosłowiańskich i serbskich; w
1998 roku na pomoc serbskiej policji przybyła
regularna armia jugosłowiańska, która przeprowadziła
szeroko zakrojoną akcję zbrojną wymierzoną w Armię
Wyzwolenia Kosowa;
• operacja bombardowań lotniczych na serbskie cele
wojskowe i strategiczne - ALLIED FORCE
(Sojusznicza Siła), przeprowadzona przez Siły NATO.
(2/2)
II. OPERACJA ALLIED FORCE
(24 marca – 20 czerwca 1999)
• przeprowadzona bez autoryzacji ONZ;
• celem było powstrzymanie naruszeń praw
człowieka.
Fazy operacji:
• FAZA 0 – 20 stycznia 1999 r: siły powietrzne NATO
zostają rozmieszczone na wyznaczonych lotniskach,
służących jako miejsca do rozpoczęcia nalotów;
• FAZA I – 24 marca 1999 r.: rozpoczęcie ataków
w jugosłowiańską obronę przeciwlotniczą
na terenie całej Jugosławii, prowadzenie
ograniczonych działań powietrznych przeciwko
wytypowanym celom o znaczeniu
militarnym;
(
1/2
)
II. OPERACJA ALLIED FORCE
(24 marca – 20 czerwca 1999)
• FAZA II – 27 marca 1999 r.: jednogłośną decyzją członków
NATO następuje rozszerzenie celów nalotów na infrastrukturę
wojskową oraz wymierzanie ich w siły wojskowe
stacjonujące w Kosowie (główne kwatery dowodzenia,
koszary, instalacje telekomunikacyjne, magazyny broni i
amunicji, zakłady produkcyjne i składy paliw);
• FAZA III – kwiecień 1999 r.: na szczycie NATO w Waszyngtonie
zapada decyzja co do większej elastyczności w atakowaniu
nowych celów wyznaczonych podczas I i II fazy w celu
osiągnięcia celów taktycznych w Kosowie i
strategicznych na terenie Jugosławii; następuje znaczne
rozszerzenie powietrznych działań przeciwko szczególnie
ważnym celom o znaczeniu wojskowym na północ od
44 równoleżnika na obszarze całej Jugosławii;
• FAZA IV - wsparcie działań stabilizacyjnych w Kosowie;
• FAZA V - przegrupowanie sił i powrót wojsk do baz.
(2/2
)
III. SKUTKI WOJNY DOMOWEJ
W KOSOWIE
• Serbski parlament przyjął 12-punktową rezolucję
pokojową opracowaną przez grupę G-8 (grupa
siedmiu najbogatszych państw świata i Rosja).
Główne postanowienia rezolucji:
natychmiastowe przerwanie stosowania przemocy
w Kosowie;
wycofanie wojsk, policji i oddziałów paramilitarnych
z tej prowincji;
rozmieszczenie sił pokojowych na podstawie
rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ, ze znacznym
udziałem NATO;
autonomia dla Kosowa z zachowaniem
suwerenności i integralności
terytorialnej Francuskiej Republiki Jugosłowiańskiej;
powrót uchodźców do Kosowa.
(1/2)
III. SKUTKI WOJNY DOMOWEJ
W KOSOWIE
• organizacje międzynarodowe zanotowały
działalność Serbów, polegającą na prowadzeniu
czystek etnicznych wielu wysoko postawionych
urzędników jugosłowiańskich, w tym prezydent
Slobodan Milošević, zostało postawionych w stan
oskarżenia przez Międzynarodowy Trybunał Karny
ds. Zbrodni w Byłej Jugosławii, wiele spraw
przekazano pod jurysdykcję Międzynarodowego
Trybunału Zbrodni Wojennych w Hadze;
• akty przemocy wobec ludności cywilnej śmierć
setek ludzi, ucieczka pozostałych z miejsca
konfliktu, zjawisko emigracji miejscowej ludności;
• bombardowania podczas operacji ALLIED FORCE
straty materialne (większe od tych, poniesionych
podczas II wojny światowej).
(
2/2
)
IV. UNMIK
REZOLUCJA S/RES/1244 z dnia 10 czerwca 1999 r.
Rada Bezpieczeństwa ONZ utworzyła Misję
Tymczasowej Administracji Narodów Zjednoczonych w
Kosowie;
REZOLUCJA na podstawie rozdziału VII Karty Narodów
Zjednoczonych;
SIEDZIBA MISJI stolica Kosowa – Pristina;
CEL MISJI zapewnienie tymczasowej administracji
dla Kosowa, gdzie mieszkańcy mogliby cieszyć się
znaczną autonomią.
(1/8)
IV. UNMIK
(2/8)
Główna siedziba UNMIK – Pristina
Źródło: http://www.unic.un.org.pl/misje_pokojowe/unmik.php
IV. UNMIK
Zadania UNMIK:
• dążenie do ustanowienia trwałej autonomii i samorządności w
Kosowie;
• ułatwianie politycznego procesu określającego przyszły status
Kosowa;
• pełnienie podstawowych funkcji administracyjnych;
• utrzymanie porządku i bezpieczeństwa;
• wspieranie odbudowy infrastruktury;
• ułatwienie powrotu uchodźcom;
• promowanie przestrzegania praw człowieka;
• koordynacja pomocy humanitarnej, przy współpracy ze
wszystkimi podmiotami międzynarodowymi;
• utrzymanie porządku i bezpieczeństwa przez policjantów
służących w misji do czasu powołania lokalnych sił
porządkowych;
• promowanie bezpieczeństwa, stabilności i przestrzegania
praw człowieka na terenie Kosowa, przy współpracy ze
wszystkimi zainteresowanymi stronami, a także całą
społecznością międzynarodową.
(3/8)
IV. UNMIK
• 2000 r. – ciągłe akty przemocy i ataki
terrorystyczne w Kosowie, najważniejsze wyzwanie
dla UNMIK stabilizacja sytuacji w regionie
Kosowa;
• 2001 r. - UNMIK skupia się wokół budowy dialogu
między narodami w wieloetnicznym Kosowie
wspólne prace przy odbudowie infrastruktury,
które miały sprzyjać poprawie stosunków
pomiędzy Serbami i Albańczykami zamieszkującymi
Kosowo;
• 2001 r. - UNMIK opracowuje zasady konstytucyjne,
regulujące działalność władz autonomicznych;
• 2001 r. UNMIK przystępuje do tworzenia Rządu
Tymczasowego dla Kosowa, podjęcie kroków w celu
walki z przemocą i przestępczością oraz ku
tworzeniu sprawiedliwego i bezpiecznego
społeczeństwa.
(4/8)
IV. UNMIK
Cztery filary działalności UNMIK pod
przywództwem ONZ:
• Filar 1 pomoc humanitarna sprawowana
przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów
Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR);
• Filar 2 administracja cywilna pod
kierownictwem ONZ;
• Filar 3 demokratyzacja i budowanie
instytucji pod kierownictwem Organizacji
Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie;
• Filar 4 odbudowa i rozwój gospodarczy,
zarządzane przez Unię Europejską.
(5/8)
IV. UNMIK
• lata 2003-2004 UNMIK skupia się na
realizacji opracowanych w 2002 roku
"Standardów dla Kosowa".„Standardy” te
pomogłyby Radzie Bezpieczeństwa i
społeczności międzynarodowej określić
przyszły status Kosowa.
STANDARDY DLA KOSOWA z 2002 r. obejmowały:
• tworzenie instytucji demokratycznych;
• wprowadzenie rządów prawa;
• powrót uchodźców;
• zagwarantowanie praw mniejszości;
• swobodny przepływ osób;
• rozwój ekonomiczny;
• dialog z władzami Belgradu.
(6/8)
IV. UNMIK
• UNMIK wraz z UNDP (Program Narodów
Zjednoczonych do Spraw Rozwoju) i
rządem kosowskim opracowanie programu
mającego na celu stworzenie warunków
do inwestycji, prywatyzacji ziem i przedsiębiorstw
państwowych oraz poprawy sytuacji na rynku pracy;
• UNMIK wspierała władze Kosowa, między innymi
przy tworzeniu takich organów jak: Ministerstwo
Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz Rady
Sprawiedliwości Kosowa.
Działania UNMIK w 2005 r. :
• kontynuacja wprowadzania standardów;
• reforma administracji lokalnej;
• umacnianie bezpieczeństwa;
• budowanie lokalnych instytucji;
• zmiana struktury i charakteru misji UNMIK.
(
7/8
)
IV. UNMIK
• luty 2008 r. – ogłoszenie przez Kosowo
niepodległości, a następnie przyjęcie
konstytucji w czerwcu mandat UNMIK ulega
zmianie, działalność skupia się przede wszystkim na
promowaniu bezpieczeństwa, stabilności
i poszanowaniu praw człowieka na terenie Kosowa;
• 2008 r. - dotychczasowe kompetencje UNMIK zostają
przejęte przez Misję Unii Europejskiej w zakresie
praworządności w Kosowie EULEX - misję
policyjną, której kompetencje będą w głównej
mierze ograniczone do szkolenia sędziów,
prokuratorów oraz kosowskiej policji;
• UNMIK skupia się na promowaniu bezpieczeństwa,
stabilności i przestrzeganiu praw człowieka na
terenie Kosowa.
(8/8)
V. KFOR
• 9 czerwca 1999 r. – porozumienie w Kumanovie
o warunkach wycofania wojsk serbskich z
Kosowa oraz wejścia do prowincji sił
międzynarodowych KFOR;
• 12 czerwca 1999 r. - rezolucja Rady Bezpieczeństwa
ONZ nr 1244 na podstawie rozdziału VII Karty
Narodów Zjednoczonych pierwszych 20 tys.
żołnierzy KFOR wkracza do Kosowa, na mocy
mandatu Organizacji Narodów Zjednoczonych;
• CEL KFOR: zapewnienie bezpiecznych warunków do
funkcjonowania administracji ONZ w Kosowie,
po zaistniałym kryzysie humanitarnym.
Do końca miesiąca jednostki KFOR kontynuowały
obsadzanie swoich pozycji, rozminowywały teren i
przygotowywały się do powrotu uchodźców.
(1/8)
V. KFOR
Zadania KFOR wynikające z REZOLUCJI RB 1244:
1)stworzenie i utrzymanie warunków umożliwiających
bezpieczne funkcjonowanie mieszkańców Kosowa
w miejscu ich zamieszkania oraz zapewnienie
bezpieczeństwa i porządku publicznego poprzez:
• patrolowanie;
• kontrolę obszaru powietrznego;
• budowę punktów kontrolnych;
• reakcję na wezwania pomocy;
• akcje poszukiwawcze;
• kontrolowanie strefy nadgranicznej;
• wykrywanie działań przestępczych;
• aresztowania lub zatrzymywanie podejrzanych osób;
(2/8)
V. KFOR
Zadania KFOR wynikające z REZOLUCJI RB 1244:
(cd.)
2) monitorowanie, kontrolowanie oraz, jeżeli
sytuacja tego wymaga, wymuszanie realizacji
porozumień, na mocy których doszło do
zakończenia konfliktu (porozumienie o
demilitaryzacji podpisane zostało pomiędzy
NATO a Albańską Armią Wyzwolenia
21 czerwca 1999 roku) poprzez:
• wyszukiwanie dużej ilości broni i amunicji , w
tym pistoletów, karabinów, granatów ręcznych,
min przeciwpiechotnych i granatów
przeciwpancernych;
(3/8)
V. KFOR
Zadania KFOR wynikające z REZOLUCJI RB 1244: (cd.)
3) wspieranie misji UNMIK ONZ poprzez:
•
zabezpieczanie obszaru;
•
postawienie do dyspozycji międzynarodowych oddziałów
żołnierzy i specjalistów z różnych organizacji i
urzędów, pracujących pod auspicjami UNMIK;
•
programy pomocowe;
•
doprowadzenie do porządku zniszczonych ulic i chodników;
•
odbudowa szpitali, szkół i budynków mieszkalnych;
•
transport kołowy i kolejowy;
•
wyszukiwanie i usuwanie pól minowych;
•
ochrona granic;
•
ochrona przeciwpożarowa;
•
ochrona dla międzynarodowych pracowników;
•
rozdzielanie żywności;
•
eliminacja środków bojowych;
•
szkolenia na temat zagrożeń minowych;
•
podstawowa opieka medyczna.
(4/8)
V. KFOR
Inne zadania KFOR:
• utrzymanie pokoju w Kosowie;
• odbudowa wieloetnicznego, pokojowego,
praworządnego i demokratycznego Kosowa z
autonomicznym rządem;
• odbudowa infrastruktury kraju;
• zwalczanie łamania praw człowieka w Kosowie
przez serbską władzę;
• zapewnienie warunków dla bezpiecznego powrotu
uchodźców;
• monitorowanie granicy kosowsko - macedońskiej;
• stworzenie zabezpieczenia militarnego dla Kosowa
przy jednoczesnym respektowaniu integracji
terytorialnej Republiki Federalnej Jugosławii;
(5/8)
V. KFOR
Inne zadania KFOR (cd.):
• świadczenie pomocy humanitarnej i wsparcie
międzynarodowych organizacji pomocy humanitarnej;
• prowadzenie rozminowania, usuwanie niewybuchów i
innych przeszkód, zapewniając swobodę poruszania się
głównymi szlakami komunikacyjnymi;
• sprawowanie kontroli na przejściach granicznych oraz
zapewnienie bezpieczeństwa członkom organizacji
międzynarodowych pracującym w rejonie tych przejść;
• zapewnienie bezpieczeństwa i swobody ruchu na
głównych drogach;
• Od 15 czerwca 2008 roku nowe zadania, polegające
na wspieraniu procesu demobilizacji Korpusu Ochrony
Kosowa, tworzeniu Kosowskich Sił Bezpieczeństwa
(KSF) oraz wspomaganiu procesu tworzenia struktur
demokratycznej kontroli nad siłami bezpieczeństwa.
(6/8)
V. KFOR
Struktura KFOR:
• siedziba – Pristina;
• Międzynarodowa jednostka specjalna pod
dowództwem Włoch – Pristina;
• Centrum MNTF pod przewodnictwem Szwecji, Finlandii
lub Republiki Czeskiej - w miejscowości Lipljan;
• MNTF - Północ pod dowództwem Francji - w
miejscowości Novo Selo;
• MNTF – Południe pod przewodnictwem Austrii - w
miejscowości Prizren;
• MNTF – Zachód pod przywództwem Włoch;
• MNTF – Wschód pod przywództwem USA - w
miejscowości Uroševac;
• Batalion rezerwowy pod przywództwem Portugalii,
podlegający pod komandora jednostki KFOR - w
miejscowości Priština.
(7/8)
V. KFOR
(
8/8
)
Podział KFOR na dowództwa
Źródło:
http://www.army.cz/images/id_6001_7000/6527/kfor_placemap.jpg
VI. POLSKI KONTYNGENT
WOJSKOWY KFOR
• uczestnictwo w Siłach Międzynarodowych
w Kosowie, Republice Serbii, Byłej
Jugosłowiańskiej Republice Macedonii
i Republice Albanii oraz w Bośni i
Hercegowinie;
• uczestnictwo od 1999 roku w ramach
operacji „Joint Guardian”;
• misja o charakterze stabilizacyjnym;
• realizacja zadań w składzie Wielonarodowej
Grupy Bojowej – Wschód;
(1/3)
VI. POLSKI KONTYNGENT
WOJSKOWY KFOR
Zadania mandatowe PKW KFOR:
• przestrzeganie warunków Rezolucji 1244 oraz
porozumień technicznych;
• monitorowanie przestrzegania porozumień i
traktatów międzynarodowych w celu stworzenia
warunków do zakończenia misji;
• przeciwdziałanie zorganizowanej przestępczości,
przemytowi pomiędzy Serbią a Kosowem oraz
korupcji;
(2/3)
VI. POLSKI KONTYNGENT
WOJSKOWY KFOR
Zadania mandatowe PKW KFOR cd. :
• wspieranie władz lokalnych i organów porządkowych
w utrzymywaniu porządku i bezpieczeństwa;
• zapewnienie bezpieczeństwa i swobody przemieszczania;
• zorganizowanie systemu rozpoznania i monitorowanie;
• sprawowanie kontroli na przejściach granicznych;
• zapewnienie bezpieczeństwa członkom organizacji
międzynarodowych pracującym w rejonie przejść
granicznych;
• wspieranie pomocy humanitarnej;
• demonstrowanie obecności militarnej wojsk KFOR.
(3/3)
VII. WNIOSKI
•
Wojna domowa w Kosowie, odbywająca się w 1999 r., nie
przyniosła jednoznacznego rozstrzygnięcia mimo kilku
podpisanych umów i deklaracji Kosowo
wciąż pozostaje areną sporu i konfliktów;
•
Operacja ALLIED FORCE przyczyniła się do minimalnego
uspokojenia sytuacji;
•
Powołane misje UNMIK i KFOR wykonują od 1999 roku swoje
zadania na terenie Kosowa, wzajemnie się uzupełniając;
•
UNMIK działa na polu cywilnym, zaś KFOR w obszarze
militarnym;
•
Misja Tymczasowej Administracji Organizacji Narodów
Zjednoczonych w Kosowie ściśle współpracuje z
Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
(OBWE), obecną w prowincji od 1 lipca 1999 roku; współpraca
dotyczy przede wszystkim udzielania pomocy w procesie
tworzenia demokracji i promocji praw człowieka oraz rządów
prawa w Kosowie;
•
Cel wojsk KFOR wspieranie misji UNMIK, został osiągnięty;
•
KFOR i UNMIK pracują nad odbudową Kosowa i wspierają
miejscową ludność w procesie odbudowywania wolnego i
demokratycznego kraju;
(1/2)
VII. WNIOSKI
• KFOR zabezpiecza obszar działania UNMIK
stawia do dyspozycji międzynarodowe
oddziały żołnierzy i specjalistów z
różnych organizacji i urzędów, które pracują
pod auspicjami UNMIK;
• najważniejsze zadanie PKW KFOR stworzenie i
utrzymanie warunków umożliwiających bezpieczne
funkcjonowanie mieszkańców Kosowa w miejscu ich
zamieszkania oraz zapewnienie bezpieczeństwa i
porządku publicznego.
(2/2)