USZKODZENIA

STOŻKA

ROTATORÓW

STAWU

RAMIENNEGO.

NIESTABILNOŚĆ

STAWU

RAMIENNEGO

Stożek rotatorów składa
się z 4 mięśni:

•

nadgrzebieniowego

(m. supraspinatus; C5-6)
• podgrzebieniowego
(m. infraspinatus; C5-6)
• obłego mniejszego (m. teres minor;
C5-6)
• podłopatkowego (m. subscapularis;
C5-7)

Mm. nadgrzebieniowy,

podgrzebieniowy

i obły mniejszy rotują na

zewnątrz, m.

podłopatkowy rotuje do

wewnątrz

Zmiany lub zerwanie

przyczepów tych mięśni

powodują bóle lub

niestabilność stawu,

która doprowadza do

przyspieszenia artrozy.

Artroza – utrata

chrząstki

w stawie ramiennym

na wydrążeniu

stawowym łopatki lub

głowie kości ramiennej

Uszkodzenia stożka

rotatorów stanowią

najczęstszą przyczynę

dysfunkcji barku u osób

w starszym wieku.

Do osłabienia i w końcu

przerwania stożka

rotatorów dochodzi

zawsze na podłożu

sumujących się

przeciążeń

i mikrourazów

powodujących

zwyrodnienie

niedokrwionego

obwodowego odcinka

stożka.

Uszkodzenie stożka

rotatorów może być

spowodowane

podwichnięciem czy
zwichnięciem stawu

ramiennego, odłamaniem

guzka większego

ramienia

oraz zmianami

zwyrodnieniowymi w

obrębie końcowego

odcinka stożka

U osób starszych

dochodzi najczęściej do

tzw. zespołu

przedwczesnego zużycia

w obrębie tzw. strefy

krytycznej stożka.

Z momentem osłabienia

strefy krytycznej

dochodzi do zaburzenia

centrowania głowy

k. ramiennej w panewce

stawu. W następstwie

tego m. naramienny

zamiast obracać ramię,

pociąga je ku górze

Przemieszczenie k.

ramiennej powoduje

dalsze upośledzenie

ukrwienia prowadzące w

końcu do zmian

zwyrodnieniowych,

co w zaawansowanym

stanie choroby nawet

niewielki uraz może

spowodować przerwanie

stożka rotatorów

W bezpośredniej

styczności

ze stożkiem położone jest

ścięgno długiej głowy

m. dwugłowego ramienia,

które często także objęte

jest procesem

chorobowym

Objawy:

• brak czynnego odwodzenia ramienia przy
zachowanym odwodzeniu biernym

• zanik mm. nadgrzebieniowego i
podgrzebieniowego

• osłabienie siły mięśniowej
• niekiedy ból pojawia się w okolicy
przyczepu
m. naramiennego

• pojawianie się bólu w połowie ruchu
odwiedzenia
lub zginania ramienia

• czasem pojawia się bolesny skurcz m.
naramiennego

Badaniem klinicznym

można stwierdzić:

•

asymetrię barku (wystawanie grzebienia

łopatki w wyniku zaniku mm.
nadgrzebieniowego i podgrzebieniowego)

• ograniczenie ruchów w stawie (duża
różnica między zakresem ruchów czynnych
i biernych)

• utrudnienie początkowego odwodzenia
oraz prawidłowe odwodzenie powyżej 90°
(chorzy często rotują ramię na zewnątrz)

• niemożność utrzymania ramienia w
odwiedzeniu do 90°

Uszkodzenia stożka

rotatorów dzielą się na 3

typy:

1. Przerwanie poprzeczne

lub horyzontalne

dotyczące głównie m.

nadgrzebieniowego

(rzadziej

podgrzebieniowego

i podłopatkowogo)

oraz przerwania

podłużne, długości 1-4

cm, odsłaniające głowę k.

ramiennej

2. Przerwanie poprzeczne

i podłużne z rozejściem

się włókien i

powstawaniem różnej

wielkości ubytku

3. Masywne przerwanie

stożka

z przykurczem mięśni

i rozległym odsłonięciem

głowy

k. ramiennej

Uszkodzenia stożka

rotatorów można

podzielić na dwa rodzaje:

powolne i nagłe

W uszkodzeniach

powolnych dolegliwości

bólowe występują

głównie w nocy.

Zazwyczaj ma miejsce

osłabienie siły

odwodzenia kończyny

oraz zmniejszenie

zakresów ruchów

czynnych

Uszkodzenia nagłe

cechują się wyraźnym

osłabieniem siły

odwodzenia ramienia

(możliwe jest również

całkowity zanik

odwodzenia bądź

występuje odwodzenie do

90°, przy czym ucisk na

ramię powoduje jego

opadanie)

Leczenie

Nadzieje niektórych

chirurgów, że sposobem

operacyjnym (usuwanie

zrostów) uda się nie tylko

polepszyć ruchomość

barku, ale i znieść ból,

zazwyczaj szybko się

rozwiewają, a co

najważniejsze często

dochodzi do wyraźnego

pogorszenia

Polepszenie funkcji barku

można uzyskać

nauczeniem chorego

ograniczenie odwodzenia

kończyny oraz

wykonywania zastępczych

ruchów

(np. wykorzystanie do

zgięcia

i rotowania na zewnątrz

mm. dwugłowego

ramienia

i kruczo-ramiennego

Wykonywanie tego ruchu

możliwe jest przy

ustawieniu przedramienia

w odwróceniu

Większość uszkodzenia

pierścienia goi się

samoistnie pod

warunkiem

konsekwentnego

leczenia. Chory nic nie

traci

w przypadku opóźnienia

operacji, gdyż nie pociąga

to

za sobą żadnych

ujemnych następstw

Leczenie zachowawcze

polega na czasowym

unieruchomieniu

kończyny, stosowaniu

leków przeciwzapalnych

i przeciwbólowych

oraz zabiegach

fizykoterapeutycznych

Po ustąpieniu ostrych

objawów zapalnych i bólu

podejmuje się stopniowo

zwiększone dawki ruchu.

Ważne znaczenia mają

ćwiczenia w odciążeniu

3-6 tygodni wystarczy do

zorientowania się czy

mamy do czynienia z

gojeniem się uszkodzenia

Doleczanie po

zabiegach

operacyjnych

Przy niewielkich

ubytkach, dających się

bez trudu naprawić,

operowaną kończynę

zawiesza się na temblaku.

Czynne ruchy typu

wahadła podejmuje się

po upływie kilku dni

Po większych

rekonstrukcjach kończynę

zabezpiecza się chustą

trójkątną lub

opatrunkiem typu

Dessoulta i na ruch

zezwala się po 2

tygodniach

Po upływie 3 tyg.

zdejmuje się

unieruchomienie. Pacjent

zaczyna wspomagane

ruchy czynne barku w

pozycji leżącej (zginanie

odwiedzonego ramienia

oraz rotacje)

W pozycji leżenia na boku

– ćwiczenia ruchów

łopatki.

W ruchach odwodzenia

kończynę chorą

wspomaga kończyna

zdrowa

Ćwiczenia wykonywane

są

2 razy dziennie po 3-4

min.

Po upływie tygodnia

wydłuża się czas do 6-7

min, aby z czasem dojść

do godziny dziennie

Po 6 tygodniach

rozpoczyna się ćwiczenia

stojące przed lustrem, w

celu prawidłowego

wykonywania ruchów w

stawie łopatkowo-

żebrowym

Całkowity okres gojenia

się uszkodzenia stożka

rotatorów wynosi 6

miesięcy. Dopiero po tym

czasie można rozpocząć

ćwiczenia z oporem

Do tego czasu należy

uniknąć całkowicie

ćwiczeń oporowych oraz

odpychania (np. pompek)