HELIOTERAPIA

Opracowała: Katarzyna C

Helioterapia

Helioterapią

określa

się

wykorzystanie

do

celów

leczniczych

promieniowania

słonecznego.

Helioterapia

• Promienie

słoneczne

są

dla

nas

codziennością, umilają nasze życie, lecz z

drugiej

strony

są

bardzo

złożonym

zjawiskiem. Słońce – eliksir życia. Bez jego

światła nie powstałoby i nie istniałoby życie

na Ziemi.

• Od miliardów lat Słońce nieustannie

wytwarza ogromną ilość energii, której tylko

niewielka część dociera w postaci promieni

słonecznych na Ziemię, ale ta ilość i jakość

promieniowania wystarcza do zachowania

życia roślin, zwierząt i ludzi.

Czym w rzeczywistości jest światło

słoneczne?

• Po przepuszczeniu go przez pryzmat

otrzymujemy szerokie spektrum świetlne
złożone z różnego rodzaju promieniowania.

• Podstawowym kryterium, według którego

dzielimy promieniowanie jest długość fali,
ponieważ światłolecznictwo korzysta ze
ściśle określonych rodzajów promieniowania.

Zakresy promieniowania elektromagnetycznego

Podział promieniowania:

Promieniowanie wykazuje widmo ciągłe:

• 59-65% promieniowania

podczerwonego

• 33-40% promieniowania widzialnego
• 1-2% promieniowania nadfioletowego,

które dociera do Ziemi o długości fali
powyżej 290 nm

Źródło promieniowania

• Słońce – promieniowanie

elektromagnetyczne i korpuskularne,
główne źródło energii.

• Całkowita energia

wypromieniowania - w czasie 1 s
wynosi 3,9 x 10

33

ergów.

Widmo promieniowania słonecznego w swej

drodze do ziemi ulega zmianie w zależności

od:

• Pory roku i dnia. W różnych porach roku i dnia

zmienia się skład promieniowania słonecznego co
jest związane z kątem padania. Im mniejszy jest
kąt padania promieni słonecznych tym bardziej
muszą one przebijać się przez grubsze warstwy
atmosfery.

Z kolei w godzinach rannych i popołudniowych

ilość

promieniowania

ultrafioletowego

jest

niewielka, największa, gdy słońce jest w zenicie.

• wysokości nad poziomem morza. Na

większych wysokościach ilość promieniowania
ultrafioletowego jest wyższa, co jest związane
głównie z czystością i przejrzystością powietrza,

• pozycji na ziemi,
• zachmurzenia, a także zanieczyszczenia

powietrza (zawartość w powietrzu pary wodnej i
pyłów),

• siły odbicia (nad morzem, na śniegu).

• Promieniowanie słoneczne pochłonięte przez

skórę wywołuje w niej odczyny miejscowe. Są one
wynikiem oddziaływania na skórę, zarówno
promieniowania

podczerwonego,

jak

i

ultrafioletowego.

• Na odczyn miejscowy występujący w skórze składa

się rumień cieplny (wpływ działania podczerwonych
promieni słonecznych) i rumień fotochemiczny
(wywołany działaniem słonecznych promieni UV).
Emisję promieniowania podczerwonego odbieramy
jako uczucie ciepła a ultrafiolet jest odpowiedzialny
za złożony proces brązowienia skóry i całą gamę
procesów fotochemicznych i fotobiologicznych.

Odczyn skóry

• Odczyn

miejscowy

–

wynik

oddziaływania

promieniowania

podczerwonego
i nadfioletowego.

Rumień fotochemiczny

• Rumień

fotochemiczny

wyraża

się

zaczerwienieniem skóry w wyniku rozszerzenia
naczyń krwionośnych w skutek działania promieni
nadfioletowych.

• Cechuje go charakterystyczny rozwój, zwany

inaczej ewolucją, w którym wyróżnia się
następujące

fazy:

-okres utajenia, trwający od 1 do 6 godzin

Rumień fotochemiczny

-

okres narastania rumienia, obejmujący czas od

wystąpienia pierwszych objawów rozszerzenia

naczyń

krwionośnych

do

osiągnięcia

maksymalnego

nasilenia

rumienia,

które

występuje w 6 do 24 godzin od ekspozycji, w

zależności

od

dawki

promieniowania

nadfioletowego

- okres ustępowania rumienia, którego czas trwania

jest również uzależniony od dawki. W następstwie

rumienia

fotochemicznego

dochodzi

do

zgrubienia naskórka, jego łuszczenia się oraz

zbrunatnienia skóry w wyniku gromadzenia się w

niej pigmentu.

Rumień cieplny

Rumień cieplny w odróżnieniu od rumienia

fotochemicznego

wykazuje

kilka

charakterystycznych cech:

• występuje on w trakcie naświetlania, a jego

nasilenie wzrasta w miarę czasu oddziaływania
promieni podczerwonych.

• zaczerwienienie skóry jest nierównomierne i

plamiste w wyniku rozszerzenia głębiej
położonych naczyń krwionośnych skóry.

• zanika po pewnym, niedługim czasie od

zakończenia naświetlania.

Oddziaływanie korzystne

i bodźcowe helioterapii:

• wzmożenie przemiany materii
• pobudzenie czynności krwiotwórczej
• zwiększenie odporności ustroju na

zakażenia

• pobudzający wpływ na gruczoły

wydzielania wewnętrznego

• działanie odczulające
• działanie przeciwcukrzycowe

Wpływ helioterapii na organizm

człowieka:

• wytworzenie witaminy D

3

• wydzielanie kalcytrolu – wysokie działanie

na tkankę kostną

• wzrost liczby krwinek czerwonych,

leukocytów, hemoglobiny

• w surowicy wzrasta: poziom wapnia,

fosforu, potasu, sodu

Niekorzystne odczyny

• Nie należy jednak zapominać, że światło

słoneczne może wywołać niekorzystne
odczyny.

Będą

one

występować

w

przypadku niewłaściwego dawkowania, a
co za tym idzie w przypadku pochłonięcia
zbyt dużej ilości energii promieniowania.

Niekorzystne odczyny

Objawiają się:
• nadmiernym rumieniem fotochemicznym,
• uczuciem ogólnego rozbicia,
• bólami głowy,
• gorączką a nawet poparzeniami.

Lecznicze postępowania

helioterapii

• Helioterapia

zazwyczaj

przebiega

w

sposób niezorganizowany, na plażach

nadmorskich, nad brzegiem jeziora.

• W sposób zorganizowany tego typu terapie

przeprowadza się w solariach urządzanych

zazwyczaj w uzdrowiskach.

• Korzystając z terapii należy spokojnie leżeć

na leżakach, zamontowane na tarasach

parawany umożliwiają w późniejszym

czasie korzystanie z kąpieli powietrznych.

Lecznicze postępowania

helioterapii

• U młodych ludzi czas oddziaływania

promieni słonecznych należy stopniowo
zwiększać zaczynając od 15-20 min, po
dwóch tygodniach regularnej terapii osiąga
się czas nawet do 2 godzin. U osób
starszych czas ten się różni i jest
uwarunkowany stanem ogólnym.

Lecznicze postępowania

helioterapii

• Przy stosowaniu kąpieli słonecznych u dzieci

należy zachować szczególną ostrożność,
ponieważ skóra dziecka jest bardziej wrażliwa
na promieniowanie nadfioletowe. Należy
osłaniać główkę dziecka oraz jego oczy przed
promieniami

słonecznymi.

Wskazania do stosowania

helioterapii:

• gruźlica kostno-stawowa
• gruźlica dróg moczowych
• gruźlica węzłów chłonnych
• przewlekłe stany zapalne stawów
• przewlekłe nieżyty dróg oddechowych
• łuszczyca, czyraczność, trądzik pospolity
• zaburzenia wzrostu kości u dzieci

Przeciwwskazania do

stosowania helioterapii:

• gruźlica płuc
• niewydolność krążenia
• stany nowotworowe
• skłonność do krwawień z narządów

wewnętrznych

• nadczynność gruczołu tarczycy
• zaawansowana miażdżyca

Dziękuję za

uwagę