ZMIANY STRUKTURY SKÓRY

TOWARZYSZĄCE PROCESOWI

STARZENIA SIĘ

JUDYTA PODOLSKA

GR 45 P

Starzenie się skóry jest naturalnym, nieuniknionym
procesem polegającym na:



zmniejszeniu biologicznej aktywności komórek

organizmu,



spowolnieniu procesów regeneracyjnych,



obniżeniu zdolności adaptacyjnych ustroju,



obniżeniu odporności i odpowiedzi na stres

środowiskowy.

Postępująca wraz z wiekiem zmiana stanu skóry
jest uzależniona od czynników wewnętrznych:



czyli tych genetycznie zaprogramowanych,



oraz od czynników zewnętrznych,

np. od wpływu środowiska tzw. fotostarzenie. Oba
czynniki są odpowiedzialne za zmiany struktury skóry i
jej funkcji, przy czym środowisko zewnętrzne odgrywa w
tym procesie kluczową rolę.
Starzenie się skóry nie jest więc tylko wynikiem
bezpośredniego upływu czasu, ale jest wynikiem
działania czynników wewnątrz- i zewnątrzpochodnych.

CZYNNIKI WEWNĄTRZPOCHODNE:



uwarunkowania genetyczne,



wpływ hormonów,



wiek.

CZYNNIKI ZEWNĄTRZPOCHODNE:



promieniowanie UV,



promieniowanie jonizujące (np. komputery),



zanieczyszczenia środowiska,



dym papierosowy,



warunki atmosferyczne,



klimatyzacja w pomieszczeniach,



styl życia, dieta...

Rodzaje starzenia się skóry

W zależności od przyczyny wyróżniamy:



starzenie wewnątrzpochodne:

- związane z wiekiem (chronologiczne),
- hormonalne (menopauzalne),



starzenie mimiczne (miostarzenie), czyli

starzenie związane z mimiką,



starzenie zewnątrzpochodne (fotostarzenie)

powstające pod wpływem czynników
zewnętrznych:
- związane z nadmierną ekspozycją na
promieniowanie UV,
- związane z dymem papierosowym – „skóra
palacza”.

Patomechanizm starzenia się skóry
związanego z wiekiem
Fizjologiczne starzenie się organizmu wiąże się z
upływem czasu – z „przesuwaniem się
wskazówek zegara biologicznego” i bywa
określane mianem starzenia chronologicznego
lub chronostarzenia.
Sam proces starzenia rozpoczyna się początkowo
w niewidoczny sposób, około 25-30 r.ż. Cechuje
się indywidualnym charakterem zmian i ich
przebiegiem, a wiek metrykalny często odbiega
od wieku biologicznego.

Istnieje wiele teorii i hipotez dotyczących
przyczyn i mechanizmów tego zjawiska, które
współwystępują i wiążą się ze sobą.

TEORIA GENOWA
Zwana też teorią programowanego starzenia się.
Zakłada, że w przypadku każdego organizmu
działa „zegar” zaprogramowany odgórnie w
genach, określający dla każdego gatunku
specyficzny czas życia. Wg tej teorii starzenie się
jest zaprogramowane, zapisane krok po kroku w
naszych genach.
TEORIA HAYFLICKA – ograniczonej liczby
podziałów komórki.
Wykazał on, że hodowane na pożywce fibroblasty
człowieka charakteryzuje ściśle ograniczony czas
życia. Potencjał proliferacyjny diploidalnych
komórek człowieka w warunkach in vitro wynosi
około 50 cykli podziałowych.

TELOMERY, TELOMERAZA
Telomeraza funkcjonuje u człowieka jedynie
w okresie rozwoju zarodkowego. W wielu
komórkach jej ekspresja ulega zahamowaniu,
co prowadzi do skracania telomerów podczas
kolejnych rund replikacji DNA. Skracanie
telomerów jest swoistym zegarem
odliczającym ilość podziałów, które komórka
może jeszcze podjąć. Zazwyczaj komórki
dzielą się kilkadziesiąt razy, a potem gdy
telomery nadmiernie się skrócą uruchamiają
się molekularne mechanizmy
uniemożliwiające dalsze podziały.
Odpowiednie białka przyłączają się do
telomerów i fosforylują m.in. białko p53,
którego zadaniem jest zatrzymać cykle
podziałowe komórki i doprowadzić do jej
apoptozy.

TEORIA WOLNORODNIKOWA
Wg tej teorii starzenie się jest wynikiem komasacji
nieodwracalnych uszkodzeń komórek tkanek
wywołanych przez reaktywne formy tlenu ROS. WR
mogą być przyczyna wielu zaburzeń, chorób,
ponieważ utleniają lipidy, białka w tym także
kwasy nukleinowe. Komórka nie jest w stanie
pełnić swych funkcji metabolicznych. Uszkodzenia
kodu genetycznego prowadzą do powstawania
nowotworów, zaburzeń czynnościowych układu
krążenia i innych narządów.

TEORIA ZABURZEŃ BIAŁKOWYCH
Wraz z wiekiem możliwości syntezy białek
maleją, co upośledza sprawne funkcjonowanie
organizmu. Na poziomie molekularnym to
właśnie od nich zależy sprawność receptorów
odpowiedzialnych za:



wewnątrz- i zewnątrzkomórkową

komunikację,



powstawanie i wykorzystywanie energii,



ekspresję genów,



działanie systemów naprawczych i

obronnych.

TEORIA BŁONOWA (MEMBRANOWA)
W miarę starzenia się organizmu zmienia się skład
błon komórkowych. Zwiększa się zawartość lipidów
kosztem wody, co w znacznym stopniu utrudnia
przezbłonowy transport substancji. Dochodzi do
nagromadzenia się w komórce substancji
toksycznych.
TEORIA MITOCHONDRIALNA
Śmierć komórek może się także wiązać z
zaburzeniami w obrębie mitochondriów, ponieważ
wraz z wiekiem maleje ich liczba oraz aktywność,
co powoduje zmniejszenie wytwarzania ATP. Wciąż
zwiększa się liczba uszkodzeń niepodlegających
systemowi naprawy , następuje dodatkowa
redukcja liczby ATP oraz upośledzenie zdolności
regeneracyjnych komórek.

Obraz kliniczny starzejącej się skóry
Skóra starzejąca się jest cienka, mało elastyczna,
szara z licznymi zmianami klinicznymi , zwłaszcza
na twarzy, szyi i dekolcie oraz na grzbietowej
powierzchni dłoni i przedramion.
Najbardziej charakterystycznym objawem
starzenia się skóry są jednak zmarszczki. Mogą
być one w zależności od głębokości płytkie bądź
głębokie.
Inne rodzaje zmarszczek:



mimiczne, związane z mimiką twarzy, pojawiają

się najszybciej, około 30 r.ż.,



grawitacyjne, związane z efektem

oddziaływania ziemskiej siły ciążenia,



posłoneczne tzw. strukturalne,



chronologiczne związane z wiekiem.

Innym objawem starzenia się skóry jest jej
suchość, która może się pojawić w każdym wieku,
jednak najczęściej występuje u osób starszych.
Skórze starzejącej się może towarzyszyć bladość.
W wyniku zaburzenia procesu melanogenezy oraz
zmian w układzie naczyniowym skóry mogą
występować liczne przebarwienia, odbarwienia
oraz teleangiektazje.
Opisanym zmianom często towarzyszy świąd,
nazywany świądem starczym. W bardziej
zaawansowanym procesie starzenia mogą
występować zaburzenia rogowacenia, brodawki
łojotokowe (starcze), stany przedrakowe oraz raki
podstawnokomórkowy i kolczystokomórkowy.

Zmiany histologiczne w przebiegu starzenia
się skóry
W obrębie naskórka



aktywność proliferacyjna komórek warstwy

podstawnej ulega redukcji, następuje spłaszczenie
komórek, przyjmują one horyzontalne ułożenie,



atrofia warstwy kolczystej i ziarnistej sprawia, że

naskórek staje się cienki,



warstwa rogowa w porównaniu z pozostałymi

staje się proporcjonalnie coraz grubsza,



granica skórno-naskórkowa ulega spłaszczeniu,



zmniejszenie powierzchni kontaktu naskórka ze

skórą właściwą, co z kolei prowadzi do
zmniejszenia i ograniczenia wymiany
metabolicznej oraz substancji odżywczych między
tymi warstwami,



zmniejsza się ilość melanocytów produkujących

melaninę, układ melanocytów staje się
nieregularny i powstają przebarwienia,
odbarwienia,



spowolniona jest odnowa komórkowa, komórki

różnicują się coraz wolniej, skóra wolniej się goi,



zmniejsza się zdolność zatrzymywania wody w

naskórku, podwyższenie TEWL związany z
cieńszym płaszczem ochronnym skóry, staje się
ona sucha.

Zmiany w obrębie skóry właściwej



zmniejszenie syntezy i obniżenie aktywności

fibroblastów,



komórki wykazują cechy komórek będących w

spoczynku, w ich cytoplazmie jest mniej
pęcherzyków sekrecyjnych,



zmniejsza się liczba włókien kolagenowych i ich

właściwości,



zmniejsza się aktywność syntezy włókien

kolagenu typu III oraz w mniejszym stopniu typu I,
co prowadzi do zmian sieciowania się nowo
powstałych włókien podporowych,



następują zmiany ich właściwości fizyko-

chemicznych , w wyniku czego włókna są twarde,
sztywne, pofałdowane oraz chaotycznie
rozmieszczone,



maleje ilość włókien elastycznych, które również

są sztywne i rozmieszczone nieregularnie,



dochodzi do zróżnicowania grubości naczyń,

część z nich jest zgrubiała, część ulega znacznemu
ścienieniu,



naczynia włosowate są mniej liczne, ich światło

szersze, ścianki grubsze i mniej elastyczne,
naczynia są kruche,



pojawia się trwałe rozszerzenie naczynek –

teleangiektazje,



następuje zmniejszenie syntezy GAG –

glikozaminoglikanów, odpowiedzialnych za
wiązanie wody, nadaje skórze jędrność,



zmniejszenie ilości gruczołów łojowych i

wydzielanego sebum, co powoduje stopniowe
wysuszenie skóry.

Nie tylko wiek decyduje

o wyglądzie i kondycji naszej skóry,

ale przede wszystkim wiedza

i umiejętność dbania o nią.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ :)