Choroba zwyrodnieniowa

stawu biodrowego

(koksartroza)

Aneta Kubicka

Fizjoterapia

Tryb niestacjonarny

Rok III grupa 11

Definicja

Chorobę zwyrodnieniową stawu

biodrowego charakteryzują skargi na

ból pochodzący ze stawu podczas

ruchu i zmiany stwierdzone badaniem

radiologicznym - co najmniej istnienie

osteofitów panewki stawu i/lub główki

kości udowej.

Kliniczne podtypy choroby

W zależności od kształtu panewki stawu

biodrowego koksartrozę można

podzielić na:



z panewką zbyt płytką

(dysplastyczna),



z panewką zbyt głęboką (protruzyjna),



z prawidłową panewką.

W zależności od stosunku pomiędzy

procesem destrukcji i procesem

wytwórczym można podzielić na:



koksartrozę destrukcyjną (uważaną

również za postać martwicy

aseptycznej głowy kości udowej

dorosłych),



koksartrozę hiperostotyczną - z

przewagą osteofitów nad cechami

destrukcji. W postaci tej dysfunkcja

kończyny związana jest głównie z

ograniczeniem ruchomości w stawie,



postać mieszaną.

Rozpoznanie

koksartrozy

Wywiad



skargi na bóle wywołane ruchem i

obciążeniem kończyny, najsilniejsze

podczas pierwszych mchów po okresie

bezruchu, zlokalizowane od pachwiny

do kolana, najczęściej w przednio-

bocznej i przedniej części uda.

Badanie przedmiotowe



ograniczenie ruchomości w stawie i

ból przy skrajnych ruchach. Najlepiej

różnicujące są badania: rotacji

wewnętrznej (norma dla dorosłych co

najmniej 40°), przeprostu (15°) i

rotacji zewnętrznej (60°).

Badanie radiologiczne



rozstrzyga zwykle o rozpoznaniu. Za

dowód rozpoznania należy uważać

obecność osteofitów na krawędzi

panewki lub wokół główki kości

udowej. W zdecydowanej większości

przypadków proste zdjęcie

radiologiczne jest wystarczające do

ustalenia rozpoznania.

Dolegliwości wywołane koksartroza

zmuszają chorych do zgłoszenia się do

lekarza zwykle dopiero w okresie, w

którym zmiany anatomiczne są dość

zaawansowane i dobrze widoczne na

zdjęciu radiologicznym. Dlatego w

każdym przypadku podejrzenia

koksartrozy nie potwierdzonego

wynikiem badania radiologicznego

należy szukać innych przyczyn

dolegliwości.

W różnicowaniu z martwicą głowy kości

udowej konieczne jest wykonanie

badania MRI stawu. W różnicowaniu z

bólami pochodzenia kręgosłupowego

opieramy się zwykle na szczegółowym

badaniu podmiotowym i

przedmiotowym oraz badaniu

radiologicznym odcinka lędźwiowego

kręgosłupa w dwóch płaszczyznach.

Zespół krętarzowy (uszkodzenie przyczepów

mięśni szkieletowych do górnej krawędzi

krętarza większego z towarzyszącym

zapaleniem okolicznych kaletek maziowych)

jest częstym i zbliżonym pod względem

objawów klinicznych do koksartrozy zespołem

bólowym, niejednokrotnie też towarzyszy tej

chorobie. Różnicuje go wyraźna tkliwość

krętarza i pełny zakres ruchu w stawie, ale

zwykle z bólem przy skrajnej rotacji

zewnętrznej. Ze względu na poważne

konsekwencje późnego rozpoznania przyczyn

bólu okolicy stawu biodrowego, uda i kolana,

każdy przypadek nastręczający wątpliwości

diagnostyczne powinien zostać przebadany

przez specjalistę

Postępowanie lekarskie



Za najważniejszy element leczenia

zachowawczego należy uważać

postępowanie niefarmakologiczne, od

którego należy zacząć leczenie

każdego przypadku.

Postępowanie

niefarmakologiczne



Dokładne pouczenie chorego i jego

najbliższego otoczenia o istocie choroby i

znaczeniu przestrzegania programu

leczenia.



Zmniejszenie przyparcia powierzchni

stawowych poprzez:

- redukcję wagi (u otyłych),

- używanie do przemieszczania się roweru,

- laskę,

- balkonik,

- unikanie noszenia cięższych przedmiotów.



Wkładki do obuwia zmniejszające

wadliwe ustawienie osi kończyny.



Ćwiczenia zwiększające masę

mięśniową.



Ćwiczenia w podwieszaniu lub wyciąg

poprawiające ruchomość w stawie.



Tutor (w gonartrozie z niestabilnością

stawu).



Fizykoterapia.



Balneoterapia.

Stosowanie środków wpływających

korzystnie na strukturę chrząstki

stawowej



Nie istnieją preparaty farmakologiczne,

których stosowanie może szybko i

skutecznie poprawić strukturę i

zwiększyć masę chrząstki stawowej. W

użyciu jest jednak kilka preparatów,

których korzystny wpływ na

spowolnienie procesu destrukcji stawu

został wykazany przynajmniej w części

z przeprowadzonych dotychczas badań

eksperymentalnych i klinicznych:



1.

Siarczan glukozaminy (w Polsce

preparat Arthryl) w saszetkach do

stosowania doustnego.



2.

Kwas hialuronowy (w Polsce preparat

Hyalgan) do podawania dostawowego

(głównie do kolan), w seriach od 3 do 5

iniekcji w odstępach tygodniowych,

podawanych co roku.



3.

Diaceryna (Diacerein, Artrodar) w

kapsułkach po 50 mg.



4.

Wyciągi z owoców awokado i soi,

zawierające nie ulegające zmydleniom

kwasy, które mają stymulować syntezę

macierzy chrząstki.



5.

Wyciągi z chrząstek rekina.

Wartości lecznicze środków tej

grupy są wysoce

prawdopodobne, ale

niepewne, dlatego leczenia

nimi nie można uważać za

obowiązujący standard

postępowania.

Postępowanie

niefarmakologiczne



Przy niewielkich, niestałych bólach

wcieranie preparatów ze środkami

przeciwbólowymi, przeciwzapalnymi

lub capsaicyną (np. Capsiderm).

Doraźne stosowanie analgetyków.



Przy bólach umiarkowanych

stosowanie środków przeciwbólowych,

jak acetaminofen lub tramadol.



Przy braku poprawy: niesteroidowe leki

przeciwzapalne. U osób obciążonych

ryzykiem choroby wrzodowej

ewentualnie łącznie z mizoprostolem.

Można przypuszczać, że w niedalekiej

przyszłości najczęściej używanymi

środkami tej grupy będą selektywne

inhibitory cyklooksygenazy 2 i/lub

preparaty, których jednoczesny

korzystny wpływ na chrząstkę stawową

zostanie wyraźnie udowodniony.



W koksartrozie chirurgiczne

nawiercanie głowy kości udowej

(celem rewaskularyzacji).



Korzystny efekt leczniczy w gonartrozie

można uzyskać serią przeplukiwań

chorego stawu fizjologicznym roztworem

chlorku sodowego (solą fizjologiczną).



Hyalgan dostawowo.



W towarzyszącym wysięku stawu

kolanowego ewakuacja płynu i

jednorazowe podanie dostawowe leku z

grupy glikokortykosteroidów. Postępowanie

to można parokrotnie powtórzyć w

odstępach kilkutygodniowych lub

dłuższych.

Leczenie operacyjne



artrodeza, endoproteza,

transplantacja chrząstki.

Leczenie wspomagające



Przyjmując udział patologii naczyń

krwionośnych w patogenezie zwyrodnień

stawów (częste skojarzenie z żylakami),

można stosować środki poprawiające

krążenie i metabolizm tkanek (Detralex,

Aescin, wit. C, rutynę).



Pagosid - preparat ziołowy działa

przeciwzapalnie i przeciwbólowe. W

niektórych przypadkach może zastąpić

stosowanie analgetyków, w innych

wspomaga ich działanie.



Środki homeopatyczne i

homeotoksyczne (Zeel T).



Są zwolennicy stosowania w

przypadkach ze znacznymi odczynami

bólowymi i zapalnymi niskodawkowej

glikokortykoterapii (np. 2,5 do 5 mg

Encortonu na dobę).



Inne propozycje lecznicze, jak

stosowanie inhibitorów metaloproteaz,

czynnika wzrostu, hydroksychlorochiny

i szereg dalszych ma charakter

leczenia eksperymentalnego, które nie

powinno być na tym etapie polecane.