Kryzys finansowy

2008

Seminarium PTE 26.XI.2008

Marta Götz, Instytut Zachodni

Geneza kryzysu -

mechanizmy

•

Modele matematyczne zrozumiałe dla nielicznych

•

Praktyka „twórz i dystrybuuj”, „pozabilansowe”

•

Innowacje - SPV, MBS, CDO; „krótka sprzedaż”

•

„Odwrócona piramida” : mikro – kapitał/aktywa = 3%;

makro - aktywa >PKB (Islandia 14x)

•

„Rozwód” - realna gospodarka a system finansowy

•

Innowacyjne instrumenty finansowe + tani pieniądz (FED

1%) = … kryzys

•

Asymetria informacji = pokusa nadużyć, negatywna

selekcja i efekt stadny

•

Kto winny? nierozsądni ludzie, chciwe banki,

skorumpowane agencje ratingowe, władze narodowe

pozbawione specjalistycznej wiedzy? Błędy systemowe –

uchybienia w nadzorze korporacyjnym? Hipoteza

Minsky’ego?

USA wobec kryzysu

•

PKB USA = 27% PKB światowego

•

„Basel II”, 2007 rekomendacje Niemiec - …

odrzucone

•

Anomalia – NINJA, zarobki prezesów .... X344 !!

•

Kampania wyborcza – 20.01.2009

•

Plan H. Paulsona (TARP), FED 1%

USA wobec kryzysu

• Upadek LB, Nacjonalizacja AIG

• Wątek kryminalny - FBI dochodzenie

• A. Greenspan „To mój błąd, nie sądziłem, że rynek

sam nie poradzi sobie z trudnościami”

• Zyski prywatne, straty społeczne - Czy to jeszcze

kapitalizm czy już socjalizm ?

• Dylemat – Ford, Chrysler, General Motors ?

• USA wciąż najbardziej konkurencyjną gospodarką

świata wg Raportu WEF 2008

UE wobec kryzysu

•

Pierwszy kryzys w Eurolandzie, pierwsza recesja

•

ECB –płynność; paradoksalnie pieniądze wracają

•

W gestii krajów członkowskich, reguły konkurencji (N.

Kroes), 13.X - regulamin by uniknąć chaosu

•

Inicjatywy - UE Fundusz Gwarancyjny (300 mld €),

gwarancja depozytów 50tys €, EBI pomoc dla MŚP, SWF+

rząd ekon.+ doradcy+ GAF

•

7.XI Bruksela przygotowanie do G20 15.XI + 130 mld € KE

•

GSP, pomoc państwowa - interpretacja

•

EU trudniej niż USA - koordynacja, polityka fiskalna

•

Różnice – Niemcy vs. Francja; Mc Creevy vs. J. Alumnia,

N. Kroes vs. Verheugen; ETUC vs. BusinessEurope

•

Euro – „co by było gdyby….?” (CEP)

•

„Godzina prawdy dla UE…”

Kraje Europy

• Niemcy - Hypo Real Estate; „Schadenfreude”, pakiet

ratunkowy – Treuhandanstalt (500), motoryzacja,

pakiet gospodarczy, nastroje społeczne

• Francja – fundusz interwencyjny + podatek (360)

• Wielka Brytania – Bradford&Bingley, forum

biznesowo-bankowe (640)

• Szwajcaria – UBS (45), CS – fundusz z Kataru

• Benelux - Fortis, Dexia nacjonalizacja

• Irlandia - gwarancje depozytów

• Norwegia – inwestycje miast, samorządów

• Rosja – giełdy, dług zagr. > rezerwy walutowe,

deweloperzy, agencja ochrony wkładów

„Kremlinomics”

• Węgry – pomoc MFW, BŚ, EBC, 300 pkt bazowych

• Islandia – nacjonalizacja, niewymienialność korony -

zarzucona, pomoc Rosji, członkostwo w UE

Polska a kryzys

•

Słabiej rozwinięty, b. regulowany rynek finansowy?; OFE – 5%;

Rekomendacja „S”

•

Fundamenty – fundusze unijne, rynek mieszkaniowy -

rzeczywisty popyt – nadrabianie zaległości

•

Debiuty na GPW - ENEA – przesunięta, Multikino

•

Siła plotki (10.X) – Węgry – spadek PLN

•

Reemigracja – wzrost bezrobocia / wzrost £?; zwolnienia

•

Zwrot środków unijnych – siła wyższa czy dekoniunktura?

•

Stocznie – polski Fortis ?

•

Pengab ?

•

JP Morgan – nierzetelna analiza

•

Nowa dyrektywa EU - koniec autonomii, „drenowanie lokalnego

kapitału”

•

Szansa na ekspansję (BZWBK = GE, PKO BP > Commerzbank)?

•

Gwarancje SP, depozytów, mapa drogowa €, „Działania …”

•

Spowolnienie – od ½ roku do 6 lat

Szanghaj

Co dalej ?

•

Bezprecedensowa skoord. obniżka stóp proc. o

0,5 pp. głównych BC świata – giełdy w dół

•

MFW + G7 spotkanie w Waszyngtonie 11.X,

Eurolandu – CEPR MANIFEST: 2rozw., 2problemy

•

Poprawa 13X; 15-16.X EU szczyt mimo to spadki

16.X

•

Szanghaj 24-25. X. ASEM

•

7.XI Brazylia – rozczarowanie…

•

15.XI G20 – Manifest CEPR, 3 cele ->2009 UK

•

Reperkusje – Japonia,Indie, Belgia protest, City -

resocjalizacja, odradzanie nacjonalizmów

(P.Mandelson), Caritas, pakiet klimatyczny, sport?

•

Kryzys na „Wall street” infekuje „Main street”

•

MFW: 50% kryzysów finansowych =>

gospodarcze, ale jak już są to - 3x poważniejsze i

2x dłuższe (L.Lauven, F. Valencia)

Kryzys finansowy a kryzys

gospodarczy

kanały oddziaływania

Konkurencyjno

ść

Układ

branżowy

Koniunktura

gospodarcz

a

Kondycja

gospodarcz

a

Katalizatory /

inhibitory

•Kapitał

(kapitał

ludzki?)

•Surowce ?

•TFP

(kreatywna

destrukcja –

fuzje? korzyści

skali?)

•Sektor usług

finansowych

•Telekom.

•Budowlany

•Lotniczy

•Motoryzacyj

ny

•Reklamowy

•Outsourcing

?
•„Podst” ?

•Inwestycje

•Konsumpcj

a

•Eksport

(BDI)

•Import

•Bezroboci

e

•Deficyt

budżetowy

•Inflacja?

(spadek

cen ropy,

brak

popytu)

•Działalność MŚP

•Napływ BIZ

•Stawki

podatków?

Co dalej?

• Przewartościowanie mitu rynków finansowych –

prawdziwa wartość tworzona w przedsiębiorstwach

• Nadzór, regulacje – kryteria Masstricht 2.0? – (CEPS)
• Nowa linia Maginot ? (P. de Grauve)
• „Komitet Cieni Europejskiego Nadzoru Finansowego”
• „Nowa architektura finansowa – spotk. 15.XI. G20 -

nowe Bretton Woods? -> „Nowy Świat: wartości,

rozwój, regulacje”

• Pomoc dla innych branż? (L?, ACEA, G. Eggertsson)
• J. Bhagwati – innowacje finansowe, R. Zoelick nowe

G7; J. Stiglitz „model nie do utrzymania, upadek

muru berlińskiego w gospodarce”

Co dalej?

• Korzyści: W. Buffet; producenci sejfów, domy aukcyjne;

lokaty - wino, złoto, ziemia; tradycyjna bankowość,

bankowość etyczna, islamska, leasing

• Pytania …????

– Rozwiązanie – zastrzyk pieniężny (ekon.), zapewnienia

polityków (polit.), zaufanie (psych.)

– Początek końca czy koniec początku - koniec

niedoregulowanego systemu finansowego, początek

wielobiegunowego porządku bez hegemonii USA

– Relacje państwo>rynek; punkt ciężkości światowej

gospodarki

– Źródło bogactwa (Islandia z najbogatszego do bankruta),

o wartość sojuszy (odmowy EU –> Rosja; przepis

antyterrorystyczny GB)

– Ekonomia bliżej matematyki stosowanej czy socjologii i

psychologii (lęk, chciwość)

Kryzys z szerszej

perspektywy

• Zawodność rynku (market failure)
• Cykl koniunkturalny
• „Krzywa kapeluszowa”

(S. Gomułka)

• „Widzimy obecnie, że wraz z upadkiem

wielkich banków pieniądze znikają.
One są niczym, a wszystkie te sprawy
w rzeczywistości są drugorzędne”

(papież Benedykt XVI)

KRYZYS ????

Dziękuję za uwagę