Justyna Drop
REGIONY
FIZYCZNOGEOGRAFICZNE
POLSKI
Region fizycznogeograficzny
Region fizycznogeograficzny
– to umownie wydzielony względnie jednorodny
obszar odróżniający się od obszarów sąsiednich charakterystycznymi cechami
środowiska przyrodniczego.
Podział obszaru na regiony nazywamy
regionalizacją
. Można go przeprowadzić
następującymi sposobami:
Przez podział obszaru na mniejsze jednostki, wydzielone na podstawie
założonych celów,
Przez łączenie niewielkich jednostek w większe, względnie jednorodne, a
wyraźnie różniące się od poprzednich.
Regiony fizycznogeograficzne wydziela się na podstawie analizy kilku elementów
środowiska, z których największe znaczenie ma budowa geologiczna i rzeźba
terenu
Granice regionów to najczęściej strefy, w których stopniowo zanikają
charakterystyczne cechy jednego regionu, a pojawiają się cechy drugiego
regionu.
W Polskiej regionalizacji stosuje się opracowanie fizycznogeograficzne J.
Kondrackiego. Głównym jej założeniem było zróżnicowanie budowy
geologicznej i związanej z nią rzeźby terenu. Podział regionalny Polski nawiązuje
do podziału Europy i stanowi jego integralną część.
Jednostki podziału fizycznogeograficznego
Według uniwersalnej
klasyfikacji dziesiętnej
Międzynarodowej
Federacji
Dokumentacyjnej (FDI)
wyróżniono:
obszary
fizycznogeograficzne
podobszary
prowincje
podprowincje
makroregiony
mezoregiony
mikroregiony
Na terenie Polski wyróżniono:
1)
2 obszary fizycznogeograficzne
(Europa
Zachodnia, Europa Wschodnia),
2)
3 podobszary
(Pozaalpejska Europa Środkowa,
Karpaty, Podkarpacie i kotliny wewnętrzne, Niż
Wschodnioeuropejski),
3)
7 prowincji
(np.: Niż Środkowoeuropejski, Masyw
Czeski, Wyżyna Małopolska, Wyżyny Ukraińskie),
4)
18 podprowincji
(np.: Pobrzeża
Południowobałtyckie, Niziny Środkowopolskie,
Podkarpacie Północne, Polesie),
5)
56 makroregionów
(np.: Pobrzeże Szczecińskie,
Wał Trzebnicki, Wyżyna Śląska, Beskidy Zachodnie),
6)
318 mezoregionów
(np.: Mierzeja Wiślana,
Pojezierze Iławskie, Płaskowyż Nałęczowski, Gorce).
W regionalizacji fizycznogeograficznej Polski zastosowano układ dziesiętny
zgodny z FDI. Jednostki regionalne oznaczono tak, że pierwsza cyfra oznacza
podobszar, druga-prowincję, trzecia- podprowincję, czwarta(po kropce)-
makroregion, piąta – mezoregion, np.
3 Pozaalpejska Europa Środkowa - podobszar
33 Masyw Czeski - prowincja
332 Sudety i Przedgórze Sudeckie - podprowincja
332.1 Przedgórze Sudeckie - makroregion
331.11 Wzgórza Strzegomskie - mezoregion
Polska-regiony
fizycznogeograficzne
Pozaalpejska Europa
Środkowa
Wyżyny Polskie
Masyw Czeski
Niziny
Środkowoeuropejs
kie
Granica pomiędzy
głównymi jednostkami
fizycznogeograficznym
i-obszarem Europy
Zachodniej i Europy
Wschodniej
Karpaty, Podkarpacie
i Nizina Panońska
Karpaty Zachodnie
z Podkarpaciem
Karpaty Wschodnie
Niż
Wschodnioeuropejski
Niziny
Wschodniobałtycko
- białoruskie
Wyżyny
Ukraińskie
Granice
państw
Granice
podobszarów
Granice prowincji
Granice
podprowincji
POBRZEŻA
POŁUDNIOWOBAŁTYCKIE
Region Pobrzeży Południowobałtyckich
(313)
należy do megaregionu:
Pozaalpejska Europa Środkowa i
prowincji :Niż Środkowoeuropejski.
Rozciąga się szerokim na kilka - kilkunaście
kilometrów pasem wzdłuż południowych
wybrzeży Bałtyku. Biegnie od Wyspy Uznam
aż po Zalew Wiślany.
Nadmorskie krajobrazy tego pasa dzielą
się na: wydmowy, deltowy, jeziorno-bagienny,
i klifowy (nadmorskie urwiska). Poza
krajobrazami nadmorskimi region obejmuje
również, pocięte siecią pradolin, równiny
morenowe, położone poniżej 100 m n.p.m., z
nielicznymi wzgórzami.
Klimat kształtują masy napływające znad M.
Bałtyckiego i Oceanu Atlantyckiego. Zimy są
łagodne, lata niezbyt upalne. Średnie roczne
sumy opadów wahają się od 600-700 mm.
Wśród gleb przewagę mają bielice, g.
bagienne i brunatne, jedynie na Żuławach
występują żyzne mady
W zbiorowiskach roślinnych dominują lasy
sosnowe oraz roślinność torfowiskowa i
bagienna.
Pobrzeża Południowobałtyckie zajmują w
granicach Polski 19 tys. km
2
i dzielą się na
trzy makroregiony: Pobrzeże Szczecińskie,
Pobrzeże Koszalińskie i Pobrzeże
Gdańskie.
POJEZIERZA POŁUDNIOWOBAŁTYCKIE
Pojezierza Południowobałtyckie (314-316)
– należy do
megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i
prowincji :Niż Środkowoeuropejski.
Pojezierza w północnej Polsce; rozciągają się od Pobrzeży
Południowobałtyckich na północy po Niziny Środkowopolskie na
południu, od Odry na zachodzie po Pasłękę na wschodzie;
Krajobraz młodoglacjalny z dużą liczbą jezior.
Do największych należą: Jeziorak, Gopło, Koronowskie,
Wdzydze, Charzykowskie.
Dominuje tu pagórkowata rzeźba wysoczyzn morenowych,
porozcinanych dolinami licznych rzek. Na południowych
krańcach regionu wyraźnie rysują się w rzeźbie urozmaicone
powierzchnie żwirowo-piaszczystych sandrów.
Na glinach morenowych powstały gleby brunatne, a na
piaskach sandrowych – bielice.
Równiny sandrowe i pola wydmowe porastają bory sosnowe.
Roślinność naturalna to bory mieszane i buczyny.
Najwyższymi wzniesieniami są wzgórza moreny czołowej:
Wieżyca (329 m n.p.m).
Klimat Pojezierzy Polskich, ze względu na znaczną rozciągłość
tej krainy z zachodu na wschód jest zróżnicowany. Na Pojezierzu
Wielkopolskim i Kaszubskim klimat posiada cechy morskie,
Pojezierza te zajmują 77 tys.km2, tj.25 % powierzchni Polski. W
obrębie podprowincji wydzielono makroregiony: Pojezierza
Zachodniopomorskie, Pojezierza Wschodniopomorskie,
Pojezierza Południowopomorskie , Dolina Dolnej Wisły,
Pojezierze Iławskie, Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie,
Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka, Pojezierze
Wielkopolsko-Kujawskie, Pradolina Warciańsko-
Odrzańska, Pojezierze Leszczyńskie, Wzniesienia
Zielonogórskie
Jezioro Jeziorak
Wieżyca
NIZINY ŚRODKOWOPOLSKIE
Niziny Środkowopolskie (318)
należy do
megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i
prowincji :Niż Środkowoeuropejski,
Rozciąga się między Pojezierzami Południowobałtyckimi
a Przedgórzem Sudeckim i Wyżynami Polskimi.
Region stanowi głównie system bezjeziornych równin
erozyjno-denudacyjnych o wysokościach 100-200
(maksymalnie 250) m n.p.m. Są to najczęściej
wzniesienia moren czołowych, przykładem jest Wał
Trzebnicki, ciągnący się ok. 200 km.
Przeważają gleby bielicowe, płowe i brunatne. Na
południe od Wrocławia i Sochaczewa występują czarne
ziemie, a w dolinach dużych rzek-mady.
W zachodniej części występuje klimat o cechach
oceanicznych, a we wschodniej - o cechach
kontynentalnych. Średnia roczna suma opadów jest
niewielka i wynosi 450-600 mm.
Największe kompleksy leśne to m.in: Bory Dolnośląskie,
Puszcza Kampinoska oraz Puszcza Białowieska
Niziny Środkowopolskie dzielą się na 8 makroregionów:
Nizina Południowowielkopolska , Obniżenie
Milicko-Głogowskie, Wał Trzebnicki, Nizina Śląska,
Nizina Północnomazowiecka, Nizina
Środkowomazowiecka, Wzniesienia
Południowomazowieckie, Nizina
Południowopodlaska
SUDETY I PRZEDGÓRZE SUDECKIE
Sudety (332)
należy do megaregionu:
Pozaalpejska Europa Środkowa i prowincji
Masyw Czeski,
Sudety to góry o zróżnicowanej budowie
geologicznej. Można w nich wyróżnić m.in.
Prekambryjskie utwory krystaliczne, rozległe
intruzje granitowe wieku paleozoicznego czy
płytowo zalegające piaskowce kredowe i permskie
melafiry.
Rzeźba Sudetów jest bardzo urozmaicona.
Pasmo górskie zostało rozcięte dużymi kotlinami:
Kłodzką oraz Jeleniogórską.
Przedgórze Sudeckie jest obszarem równinnym
i falistym, urozmaiconym wzniesieniami
zbudowanymi ze starych skał krystalicznych:
granitów, gabra (Wzgórza Strzegomskie, Wzgórza
Strzelińskie, Masyw Ślęży).
W Sudetach występują gleby górskie; jedynie w
kotlinach i dolinach większych rzek powstały gleby
brunatne i mady.
Na Przedgórzu Sudeckim występują gleby lepsze niż
w Sudetach, głównie g. brunatne i płowe.
Roślinność w Sudetach tworzy wyraźne piętra. Ich
granice znajdują się znacznie niżej niż w Karpatach.
Duże powierzchnie porastają monokultury
świerkowe.
Klimat typowo górski - chłodny i wilgotny.
W obrębie tej prowincji wydzielono:
Sudety Zachodnie, Sudety Środkowe, Sudety
Wschodnie, Przedgórze Sudeckie, Przedgórze
Zachodniosudeckie
Sudety Środkowe - Wzgórza
Włodzickie, Góry Bardzkie, Góry
Sowie
Śnieżka – najwyższy szczyt 1602
m n.p.m
WYŻYNA ŚLĄSKO-KRAKOWSKA
Wyżyna Śląsko-Krakowska
(Zachodniomałopolska) (341)
należy do
megaregionu: Pozaalpejska Europa
Środkowa i prowincji Wyżyny Polskie
Leży w północno-zachodniej części
Małopolski i zajmuje obszar 7.535 km².
Zbudowana jest z osadów paleozoicznych i
mezozoicznych; charakteryzuje ją
zróżnicowana budowa terenu. Wyżyna
obniża się ku północy a starsze formacje
geologiczne pokryte są miejscami osadami
plejstoceńskimi. Pod względem
ukształtowania powierzchni szczególnie
silnie jest urozmaicona wschodnia część
wyżyny – Wyżyna Krakowsko –
Częstochowska o krajobrazie krasowym.
Gleby to najczęściej bielice, gleby płowe i
rędziny.
Klimat cechują stosunkowo duże opady
( 700-800 mm), średnia roczna temp
powietrza wynosi 10
o
C.
Ze względu na znaczne różnice w budowie
geologicznej wyróżniono 3 makroregiony:
Wyżynę Śląską, Wyżynę Woźnicko-
Wieluńską i Wyżynę Krakowsko -
Częstochowską
Wyżyna Krakowsko –
Częstochowska, ruiny zamku w
Ogrodzieńcu
Góra Św. Anny
WYŻYNA MAŁOPOLSKA
Wyżyna Małopolska (342)
należy do
megaregionu: Pozaalpejska Europa
Środkowa i prowincji Wyżyny Polskie
Jest to region bardzo zróżnicowany pod
względem budowy geologicznej i rzeźby terenu.
Składa się z wyniesień i obniżeń zbudowanych ze
skał kredowych, jurajskich i trzeciorzędowych.
W części południowej znajdują się wapienie
będące efektem transgresji morskiej, na których
zalega znacznej miąższości warstwa lessowa.
Tutaj też zachodzą zjawiska krasowe. Północną
część pokrywają utwory czwartorzędowe (piaski
i gliny). Na całym obszarze dominują wysokości
200-300 m n.p.m., jedynie w obrębie Gór
Świętokrzyskich kulminacje przekraczają 600 m
(Pasmo Łysicy – 612 m).
Gleby są żyzne, głównie czarnoziemy, g.
brunatne i rędziny.
Naturalna roślinność została przekształcona
przez człowieka, obecnie dominują grądy i
dąbrowy,
Klimat Wyżyny Małopolskiej jest zróżnicowany,
nieco chłodniejszy i wilgotniejszy w obrębie Gór
Świętokrzyskich. Przy średniej rocznej
temperaturze regionu 7,5°C, Opady dochodzą do
800 mm w Górach Świętokrzyskich, spadając do
550 mm w Niecce Nidziańskiej.
Wyżyna Małopolska dzieli się na 3 makroregiony:
Wyżynę Przedborską, Wyżynę Kielecką i
Nieckę Nidziańską
Góry Świętokrzyskie – Wyżyna
Kielecka
Wyżyna Miechowska – Niecka
Nidziańska
WYŻYNA LUBELSKO - LWOWSKA
Wyżyna Lubelsko-Lwowska (343)-
należy do
megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i
prowincji Wyżyny Polskie,
Wyżyna Lubelsko-Lwowska zajmuje 9,4 tys km2
(3% powierzchni Polski).
Jest niecką zbudowaną z warstw kredowych, ale
podniesioną przez metakarpackie ruchy tektoniczne
od 200 do prawie 400 m n.p.m. w części
południowo-wschodniej i obciętą uskokami ku
zapadlisku podkarpackiemu. Wyżyna jest pochylona
ku północy i rozczłonkowana erozyjnie na łagodne
garby. Ponadto cechą charakterystyczną wyżyny
jest występowanie płatów lessu.
Na lessie rozwinęły się czarnoziemy. Pozostałe
gleby to bielice, rędziny i g. brunatne,
Klimat ma cechy kontynentalne: opady ok. 600 mm
oraz znaczną roczną amplitudę temperatury
powietrza przekraczającą 22
o
C.
Wyżynę kiedyś porastały grądy, dąbrowy i bory
mieszane, obecnie bory sosnowe oraz kępy lasów
jodłowych i bukowych
Ze względu na ukształtowanie powierzchni
wyróżnia się dwa makroregiony: Wyżynę Lubelską
i Roztocze
Równina Bełżycka – Wyżyna
Lubelska
Roztocze
PÓŁNOCNE PODKARPACIE
Podkarpacie Północne (512)
należy do
megaregionu: Region Karpacki i Prowincji
Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim i
Północnym,
Północne Podkarpacie zajmuje obszar o powierzchni 16
tys. km
2
(tj. 5% terytorium Polski). Jednostka ta
położona jest w środkowej części Polski, granicząc z
Karpatami Zachodnimi od strony południowej, a od
północy z Wyżynami Polskimi.
Jest zapadliskiem tektonicznym wypełnionym osadami
mioceńskimi. W plejstocenie obszar ten pokryty był
lądolodem, który pozostawił piaski, iły i gliny
morenowe. Karpackie dopływy Wisły rozcięły te osady
tworząc między dolinami płaskowyże. Na obszarach
pokrytych piaskami powstały wydmy śródlądowe.
Na Podkarpaciu dominują gleby bielicowe, brunatne i
płowe. U podnóża Karpat wystepują czarnoziemy, w
dolinach rzek wystepują mady.
Panuje tu łagodny klimat ze średnią temperaturą
powietrza w styczniu -4 stopnie i 19 stopni w lipcu oraz
opadami 600-800 mm. Z zachodu na wschód wzrasta
kontynentalizm klimatu. Kiedyś tereny te porastały
puszcze, dziś pozostałościami są: Puszcza:
Sandomierska, Niepołomicka i Solska;znaczną
powierzchnię zajmują łąki. Podprowincja dzieli się na 4
makroregiony: Kotlinę Ostrawską, Kotlinę
Oświęcimską, Bramę Krakowską i Kotlinę
Sandomierską.
Kotlina Sandomierska
Puszcza Sandomierska
ZEWNĘTRZE KARPATY ZACHODNIE
Zewnętrzne Karpaty Zachodnie (513)
należy do
megaregionu: Region Karpacki i Prowincji Karpaty
Zachodnie,
Zewnętrzne Karpaty Zachodnie zajmują w granicach Polski
obszar o powierzchni 16 tys. km
2
(5 % terytorium kraju).
Położone są na zachodnim łuku Karpat, granicząc z Kotlinami
Podkarpackimi od północy, a Karpatami Wewnętrznymi od
południa
Region zbudowany jest z naprzemianległych łupków,
piaskowców i zlepieńców zwanych fliszem karpackim. Składa
się z pasma Pogórzy mających postać licznych, zaokrąglonych,
często spłaszczonych garbów oddzielonych głębokimi dolinami
rzek o wysokościach od 250 do 400 m n.p.m. oraz pasma
Beskidów o rzeźbie gór średnich oraz zaokrąglonych grzbietach
i wysokościach przekraczających na obszarze Beskidu
Żywieckiego 1500 m n.p.m. (Babia Góra – 1725 m i Pilsko –
1557 m).
Wyróżniamy tutaj od jednego do pięciu pięter krajobrazowych ze
średnią temperaturą roczną obniżającą się w raz z wysokością w
granicach od -2°C w rejonie Babiej Góry do +8°C na obszarze
Pogórzy. Roczna suma opadów wynosi od 800-1300 mm. W
części zachodniej występują znaczne wpływy oceanu, a we
wschodniej przewaga kontynentu, z czym związane są dłuższe
zimy.
Flora Karpat Zewnętrznych reprezentowana jest przez bory
mieszane i grądy, a w Beskidach przeważają bory świerkowe
W granicach Polski Zewnętrzne Karpaty Zachodnie dzielą się na
kilka makroregionów: Pogórze Zachodniobeskidzkie,
Beskidy Zachodnie, Pogórze Środkowobeskidzkie, Beskidy
Środkowe (inaczej Beskid Niski).
Barania Góra – Beskidy
Zachodnie
Beskidy Środkowe
CENTRALNE KARPATY ZACHODNIE
Centralne Karpaty Zachodnie (514-515)
należy do
megaregionu: Region Karpacki i Prowincji Karpaty
Zachodnie,
Centralne Karpaty Zachodnie obejmują powierzchnię około
1,1 tys. km
2
co stanowi 0,3% terytorium kraju i 7% całego
obszaru położonego w znacznej części w granicach Słowacji.
Od strony północnej sąsiadują z różniącymi się od nich pod
względem budowy i wysokości n.p.m. Zewnętrznymi
Karpatami Zachodnimi.
Region składa się z łańcuchów górskich zbudowanych ze skał
magmowych i metamorficznych oraz zalegających na nich
pokrywach ze skał osadowych z przewagą wapieni, a także
oddzielających je kotlin pokrytych fliszem podhalańskim
(łupki ilaste wraz z piaskowcami i mułowcami)
Rzeźba terenu jest silnie urozmaicona. W Tatrach Wysokich
dominuje krajobraz wysokogórski a w Tatrach Zachodnich
rzeźba krasowa
Przez Centralne Karpaty Zachodnie przebiega europejski
dział wód oddzielający zlewisko Morza Bałtyckiego od
zlewiska Morza Czarnego.
Występują tutaj wyraźne piętra klimatyczne cechujące się
spadkiem temperatury i wzrostem ilości opadów wraz z
wysokością. Lata są ciepłe, a zimy chłodne.
Najintensywniejsze opady przypadają na miesiące letnie
(czerwiec i lipiec) – do 1500 mm w Tatrach. Powszechne jest
występowanie ciepłego i porywistego wiatru „halnego”
opadającego ze szczytów Tatr ku dolinom oraz „morza mgieł”
W Tatrach panuje najsurowszy klimat Polski.
Wystepują tu gleby górskie, rędziny i mady
Obniżenia Orawsko-Podhalańskiego i Łańcucha
Tatrzańskiego.
Zakopane i Tatry
Rysy
WSCHODNIE PODKARPACIE
Wschodnie Podkarpacie (521)
należy do megaregionu: Region
Karpacki i Prowincji: Karpaty Wschodnie,
Wschodnie Podkarpacie to region prawie w całości położony na Ukrainie i
tylko mały fragment makroregionu Płaskowyżu Sańsko-Dniestrzańskiego
na południe od Przemyśla, o powierzchni niespełna 0,1 tys. km2, leży w
granicach Polski. Jest to część dorzecza Wiaru, prawego dopływu Sanu.
Jest to mały fragment całego regionu, położony nad dolnym Wiarem i
ograniczony od zachodu progiem Pogórza Przemyskiego. Prowincja ta
oddziela od siebie Kotlinę Sandomierską i Kotlinę Górnego Dniestru.
Powierzchnia tej wysoczyzny pokryta jest lessem. W plejstocenie, w okresie
zlodowacenia południowopolskiego, przelewały się tędy z zachodu na
wschód wody pochodzące z topniejącego lądolodu i spływające z Karpat,
których naturalny odpływ na północy został zatrzymany przez
zlodowacenie. Przez region ten przebiega bałtycko-czarnomorski dział
wodny. Północną granicę tego regionu stanowi dopływ Sanu – Wiszenia,
natomiast wschodnią dolina Wereszycy – dopływu Dniestru.
Region Wschodniego Podkarpacia jest krainą rolniczą, gęsto zaludnioną.
BESKIDY WSCHODNIE
Beskidy Wschodnie (522)
należą do
Megaregionu: Region Karpacki, Prowincji:
Karpaty Wschodnie i Podprowincjai Zewnętrzne
Karpaty Wschodnie,
Beskidy Wschodnie są przedłużeniem Zewnętrznych
Karpat Zachodnich i pierwszym członem
Zewnętrznych Karpat Wschodnich
Cechą tej części Karpat jest brak progu podgórskiego i
bezpośredni kontakt gór z Podkarpaciem Wschodnim,
zanurzanie się zewnętrznych fałdów fliszu pod osady
mioceńskie oraz objęcie ruchami fałdowymi osadów
neogeńskich. Budowa geologiczna ma swoje odbicie w
podziale Beskidów Wschodnich na dwa podłużne pasy
krajobrazowe: zewnętrzny, niższy, nazywany
Beskidami Lesistymi i wewnętrzny, wyższy, nazywany
Beskidami Połonińskimi.
W granicach Polski znajduje się część makroregionu
Beskidów Lesistych, w którego skład wchodzą
Bieszczady Zachodnie i Góry Sanocko-
Turczańskie. Łączna ich powierzchnia to 2,5 tys.
km2 (0,8% terytorium Polski)
Przeważają słabe gleby górskie.
Zaznacza się tu znaczny kontynentalizm klimatu. Lata
są krótsze jak w Karpatach Zachodnich a zimy dłuższe.
Wystepują piętra roślinne: podgórskie do 600 m n.p.m,
dolnoreglowe do 1200 m n.p.m, i bezleśne
subalpejskie (połoniny). Brakuje piętra
górnoreglowego z lasami świerkowymi i kosodrzewiny
Halicz
POBRZEŻA WSCHODNIOBAŁTYCKIE
Pobrzeża Wschodniobałtyckie (841)
należą do Megaregionu: Niż
Wschodnioeuropejski i Prowincji: Niż
Wschodniobałtycko-Białoruski,
Pobrzeża Wschodniobałtyckie rozciągają się
od Zatoki Gdańskiej po Zatokę Fińską. Na
terenie Polski region ten zajmuje obszar
około 2,7 tys. km2 (ok. 0,8% terytorium
kraju).
Dominuje tu krajobraz polodowcowy o
urozmaiconej rzeźbie,
Region ten w odróżnieniu od sąsiadujących z
nim od południa Pojezierzy Mazurskich jest
prawie zupełnie pozbawiona jezior i ma
dobrze rozwinięty system dolin.
Charakterystyczną cechą tego obszaru jest
również mała liczba moren czołowych.
Przeważają gleby bielicowe i brunatne,
Klimat jest kształtowany przez morskie masy
powietrza. Zimy trwają dłużej i są
mroźniejsze jak na Pobrzeżach
Południowobałtyckich,
Roślinność tworzą rzadkie bory mieszane,
W granicach Polski znajduje się tylko
południowa część Niziny Staropruskiej
Wzniesienia Górowskie
Równina Sępopolska-część Niziny
Staropruskiej
POJEZIERZA WSCHODNIOBAŁTYCKIE
Pojezierza Wschodniobałtyckie (842)
należą do
megaregionu Niż Wschodnioeuropejski i prowincji Niż
Wschodniobałtycko-Białoruski,
Region Pojezierza Wschodniobałtyckie jest przedłużeniem
Pobrzeży Południowobałyckich. Podobnie jak Pobrzeża
Wschodniobałtyckie jest zaliczony do Europy Wschodniej,
ze względu na położenie w obrębie odrębnej struktury
geologicznej jaką jest platforma wschodnioeuropejska i
odmienności klimatycznej i roślinnej.
Rysem charakterystycznym regionu jest rzeźba
młodoglacjalna ukształtowana w wyniku północnopolskiego
najmłodszego zlodowacenia w Polsce. Rzeźba terenu jest
pagórkowata, liczne są wielkopromienne pagóry morenowe
rozdzielone szerokimi obniżeniami często wypełnionymi
jeziorami. Typowe formy rzeźby to ciągi moren, którym
towarzyszą rozległe równiny sandrowe. Kulminacje
przekraczają 150-200 m n.p.m., a w kilku miejscach ponad
300 metrów (Szeska Góra – 309 m, Tatarska Góra – 301 m).
Przeważają gleby brunatne i płowe,
Region jest znacznie zalesiony, lasy mają charakter
wybitnie kontynentalny, a obecność roślin typowych dla
tundry świadczy o przewadze klimatu kontynentalnego.
Natomiast w zachodniej części podprowincji panuje klimat
oceaniczny ,
W granicach Polski znajdują się: Pojezierze Mazurskie
i południowo – zachodnia część Pojezierza
Litewskiego
Fragment Pojezierza
Mazurskiego
Szeskie Wzgórza
WYSOCZYZNY PODLASKO - BIAŁORUSKIE
Wysoczyzny Podlasko-Białoruskie (843)
należą do megaregionu Niż
Wschodnioeuropejski i prowincji Niż
Wschodniobałtycko-Białoruski,
Wysoczyzny Podlasko - Białoruskie znajdują się w
zasięgu zlodowacenia warciańskiego i tworzą pas
od środkowego Bugu po okolice białoruskiego
Mińska. W części wschodniej pas wysoczyzn
przekracza 300m. Całą prowincję cechuje brak
jezior i występowanie rozległych, zabagnionych
obniżeń.
Kontynentalne cechy klimatu regionu
charakteryzują się długimi i mroźnymi zimami
oraz wysokimi temperaturami w okresie letnim.
Średnie sumy opadów w roku wahają się w
granicach 550 mm.
Na terytorium Polski znajduje się tylko jeden
makroregion, Nizina Północnopodlaska, który
zajmuje powierzchnię 16 tys. km
2
. We wschodniej
części krainę tą wyróżniają wysoczyzny o falistym
charakterze rzeźby przechodzące w ciąg
pagórków morenowych, kemów i ozów w części
zachodniej. Są porozcinane licznymi dolinami
rzecznymi. Wysokości wysoczyzn dochodzą do
238 m n.p.m. we Wzgórzach Sokólskich.
Szczególną wartość przyrodniczą posiada
roślinność torfowo-bagienna zajmująca rozległą
strefę obszarów zabagnionych wzdłuż Biebrzy
oraz kompleks leśny Puszczy Białowieskiej.
Dolina Biebrzy
Puszcza Białowieska
POLESIE
Polesie (845)
należy do megaregionu
Niż Wschodnioeuropejski i prowincji
Niż Wschodniobałtycko-Białoruski,
Region ten charakteryzuje się pod
względem krajobrazowym równinnością,
małym nachyleniem powierzchni i
zabagnieniem. Polesie zaczyna się na
terytorium Polski i rozszerza się w
kierunku wschodnim, sięgając poza
Dniepr. Zachodnia część regionu
znajduje się w dorzeczu Bugu-Wisły.
Gleby reprezentowane są przez bielice,
gleby bagienne i mady,
Klimat cechuje suche i ciepłe lato oraz
długie i chłodne zimy,
Przeważają łąki powstałe na
zmeliorowanych terenach, roślinność
naturalną tworzą resztki borów
mieszanych i lasów liściastych typu
grądów
W granicach Polski znajdują się części
dwóch makroregionów: Polesia
Zachodniego i Polesia Wołyńskiego,
łącznej powierzchni 6,8 tys. km
2
(ok. 2%
terytorium Polski).
Poleski Park Narodowy
Polesie Zachodnie
WYŻYNA WOŁYŃSKO PODOLSKA
Wyżyna Wołyńsko-Podolska (851)
–
należy do Megaregionu: Niż
Wschodnioeuropejski i Prowincji:
Wyżyny Ukraińskie,
Wyżyna Wołyńska tworzy szeroki płaskowyż
okryty glinami, piaskami i lessami. U
podnóża krawędzi oddzielającej ją od
Wyżyny Podolskiej występują liczne
podmokłości i bagniska. Region ten ma
powierzchnię pagórkowatą o wysokościach
dochodzących do 409 m n.p.m., porozcinaną
licznymi dolinami rzek (Bug, Styr, Horyń,
Słucz) i wąwozami na garby i grzędy.
Klimat regionu jest umiarkowany ciepły,
pod wpływem klimatu kontynentalnego.
Suche i ciepłe lata oraz długie mroźne zimy,
Roślinność naturalną tworzą lasy liściaste
typu grądów oraz zbiorowiska roślinności
zielnej
W granicach Polski znajduje się tylko
niewielki fragment podprowincji – Wyżyny
Wołyńskiej
Kotlina Hrubieszowska
Grzęda Sokalska