1

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Lekcja

4

TEMAT:

Podstawowe jednostki stosowane w
informatyce

2

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Informacja

- obiekt abstrakcyjny, który może być

przechowywany na nośniku, przesyłany czy też
przetwarzany

Informacja może mieć charakter ciągły lub dyskretny
(skokowy). Informacja ciągła (czasem określana jako
analogowa) związana jest najczęściej z obiektami i
zjawiskami rzeczywistymi (w rzeczywistym świecie
niewiele rzeczy zmienia się w sposób skokowy).
Informacja dyskretna jest dominująca w przypadku
urządzeń elektroniki cyfrowej a więc także w
komputerach. Tam każda informacja zapisywana jest w
postaci dwóch stanów napięć elektrycznych w wielu
elementach logicznych. Informację taką, która może
przyjąć jedną z dwóch wartości, określa się mianem 1
bitu.

3

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Bit

– najmniejsza ilość informacji potrzebna do

określenia, który z dwóch równie prawdopodobnych
stanów przyjął układ.

Jest to również najmniejsza jednostka informacji
używana w odniesieniu do sprzętu komputerowego a
oznaczana jest za pomocą

„b”.

4

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Bit

przyjmuje jedną z dwóch wartości, które zwykle określa się

jako 0 (zero) i 1 (jeden), choć można przyjąć dowolną inną parę
wartości, np. prawda i fałsz czy -1 i +1. W pierwszym przypadku
bit jest tożsamy z cyfrą w systemie dwójkowym.

Binarny sposób zapisu informacji związany jest z tym, że
komputer jako urządzenie elektroniczne rozpoznać może dwa
stany prądowe:

0

– brak napięcia lub bardzo niskie (mniej niż 10% wartości

wysokiego)

1

– wysokie napięcie.

Z tego względu, obliczenia wykonywane przez procesor opierają
się na

binarnym (dwójkowym) systemie liczbowym.

5

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Kilobit

jednostka informacji w skrócie kb lub kbit.

1 kb =1kbit = 10

3

= 1000 bitów

Megabit

jednostka informacji w skrócie Mb lub Mbit.

1 Mb =1Mbit = 10

6

= 1000000 bitów

6

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Wielokrotności bitów

Przedrostki dziesiętne

SI

Przedrostki binarne

IEC

Nazwa

Symbol

Mnożnik

Nazwa

Symbol

Mnożnik

kilobit

kbit

10

3

kibibit

Kibit

2

10

megabit

Mbit

10

6

mebibit

Mibit

2

20

gigabit

Gbit

10

9

gibibit

Gibit

2

30

terabit

Tbit

10

12

tebibit

Tibit

2

40

petabit

Pbit

10

15

pebibit

Pibit

2

50

eksabit

Ebit

10

18

eksbibit

Eibit

2

60

zettabit

Zbit

10

21

zebibit

Zibit

2

70

jottabit

Ybit

10

24

jobibit

Yibit

2

80

7

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Megabity

są powszechnie używane do określania

przepustowości łączy i szybkości transmisji
danych, wyrażanej wówczas w megabitach na
sekundę (w skrócie Mb/s, Mbit/s lub Mbps).

8

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Przykładowe przepustowości łączy:

Ethernet - (10BASE-X) - 10 Mbit/s
WiFi 802.11b - 11 Mbit/s
Fast Ethernet (100BASE-X) - 100 Mbit/s

Binarnym odpowiednikiem megabitu jest

mebibit

równy 2

20

bitów.

9

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Inne jednostki informacji to:

oktet

(octet) - 8 bitów

lub

Bajt

(byte, symbol:

B

) - pierwotnie ilość bitów przetwarzana

jednocześnie przez komputer. Współcześnie, właściwie już
od późnych lat 50-tych, używa się wyłącznie do oznaczenia 8
bitów (czyli oktetu).

10

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Do oznaczenia większych ilości bajtów stosuje się
przedrostki dziesiętne układu

SI

będące

wielokrotnościami liczby 10:

kilobajt (kilobyte, symbol kB) - 10

3

= 1000 bajtów

megabajt (megabyte, symbol MB) - 10

6

= 1000

2

= 1

milion bajtów
gigabajt (gigabyte, symbol GB) - 10

9

= 1000

3

= 1 miliard

bajtów
terabajt (terabyte, symbol TB) - 10

12

= 1000

4

= 1 bilion

bajtów

11

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Istnieją także przedrostki dwójkowe układu

IEC

będące

wielokrotnościami liczby 2:

kibibajt (kibibyte, symbol KiB) - 2

10

= 1024 bajty

mebibajt (mebibyte, symbol MiB) - 2

20

= 1024

2

= 1 milion 48

tysięcy 576 bajtów
gibibajt (gibibyte, symbol GiB) - 2

30

= 1024

3

= 1 miliard 73

miliony 741 tysięcy 824 bajtów
tebibajt (tebibyte, symbol TiB) - 2

40

= 1024

4

= 1 bilion 99

miliardów 511 milionów 627 tysięcy 776 bajtów

12

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

W praktyce, taki zapis przedrostków dwójkowych
(zaproponowany przez

IEC

) jest mało znany i w

przypadku bajtów prefiksy

kilo-,mega-, giga- i tera-

nie

zawsze są używane w znaczeniu potęg tysiąca, lecz
stosuje się je zamiast ich binarnych odpowiedników.

10

3

≈ 2

10

13

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Spotyka się często taki zapis:

1KB = 1024 B (duże K)

1kB = 1000 B (małe k)

14

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

W informatyce (

IEC

) przedrostek mega oznacza liczbę

1024*1024 = 1 048 576 – jest wynikiem działania 2

20

(a nie jak w układzie

SI

- 10

6

= 1 000 000). Formalnie

powinien być używany przedrostek

"mebi",

który

oznacza właśnie 1024*1024, jednostka powina się
nazywać mebibajt i posiadać skrót MiB, w praktyce
jednak, utarła się niepoprawna nazwa.

Jest to często wykorzystywane przez producentów
różnych nośników pamięci czy urządzeń które je
wykorzystują. Producent określa, że jego urządzenie
cechuje się pojemnością 1 MB co każdy odczytuje
jako 1048576 bajtów, a w rzeczywistości produkt ma
1 000 000 bajtów co daje różnice 48576 B.

15

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Przykładowe przeliczanie na inne
jednostki:

1 Mbit = 125000 bajtów

8 Mbit = 1 MB

16

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Inne jednostki stosowane w informatyce:

punkt drukarski = 1/72 cala ( 1 cal = 2,54 cm)

17

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

ppi

piksel per inch - ilość pikseli obrazu na cal

długości.

Mips.

milion instrukcji na sekundę - jednostka do

pomiaru szybkości pracy procesorów

dpi

 dots per inch - ilość kropli/kropek (atramentu) na

cal długości - stosowana do określania

parametrów pracy drukarek

twip

1 twip = 1/1440 cala = 1/20 punktu

drukarskiego

bps

bit na sekundę (bits per second) - jednostka do

podawania szybkości przesyłu danych przy

połączeniach cyfrowych.

MPix

(Mpx)

Megapiksel - ilość milionów punktów matrycy

aparatu cyfrowego - np. 2 MPix - matryca aparatu

ma 2 miliony pikseli

18

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Powtórzenie wiadomości:

1. Co to jest informacja?
2. Bit i Bajt oraz ich wielokrotności
3. Inne jednostki stosowane w informatyce

19

Systemy operacyjne i sieci komputerowe

mgr Mirosław Brozio

Praca domowa:

Zadanie 1
Kupiłeś dysk twardy 80 GB. Ile wynosi różnica pomiędzy
wartością teoretyczną a rzeczywistą zakupionego dysku?