Angielski ogród
palladiański
i jego charakterystyczne
cechy
Plan prezentacji
1.
Palladianizm- wiadomości ogólne.
2.
Wprowadzenie palladianizmu na ziemie
angielskie.
3.
Angielskie ogrody palladiańskie – początki.
4.
Przykłady ogrodów i cechy
charakterystyczne.
5.
Podsumowanie
San Giorgo Maggiore – jedno z dzieł Palladia
Palladianizm to nurt klasycyzujący, który zaczął rozwijać się
w europejskiej architekturze w XVIIIw. Powstał dzięki
włoskiemu architektowi Andrea Palladio. Był pod silnym
wpływem architektury
i starożytnej sztuki rzymskiej, wykorzystywał wiele rozwiązań
znanych z budowli antycznych.
Cechą specyficzną stylu jest zastosowanie wielkiego
porządku.
Villa Rotonda, zwana także Villa Almerico Capra
Głównym tematem twórczości Palladia była willa.
Cechy wyróżniające palladiańskie rezydencje to
symetria, harmonijne proporcje i wtopienie w
krajobraz. Do najsłynniejszych realizacji należy
Villa Rotonda.
Quattro Libri dell'Architettura – Cztery Księgi o Architekturze
Queen’s House – jedno z dzieł Inigo Jonesa
Andrea Palladio jest autorem traktatów o
architekturze. Jego dzieło a – Cztery
Księgi o Architekturze – stało się źródłem
inspiracji dla twórców epoki klasycyzmu.
Pojawiło się ono w 1709 roku w Anglii. W
1715 roku rozwija się tu epoka
palladiańska, która trwa do 1830 roku.
Dzieje się tak głównie za sprawą Inigo
Jonesa. W czasie swoich podróży włoskich
poznał architekturę Palladia i do połowy
XVII wieku był jego angielskim
kontynuatorem, budując siedziby dla
arystokracji.
Chiswick House
Celem neopalladianizmu był powrót do szlachetnych
reguł antyku. Zwolennicy tego stylu, budowali siedziby
wiejskie w stylu georgiańskim. Richard Burlington
stworzył najwspanialszy przykład architektury
neopalladiańskiej. Chiswick House posiada rzut oparty
na kwadracie, nawiązuje do Villa Rotonda Palladia.
Lord Burlington i związani z nim
architekci przystosowali zasady
palladianizmu
do angielskiego klimatu i warunków
społecznych. Nurt ten stał się
odpowiedzią na ekstrawaganckie
deformacje baroku. Dążył do
ustanowienia zasad stylu
narodowego czysto klasycznej
architektury, opartego na dziełach
Palladia i Jonesa.
William Kent współpracował z Burlingtonem w Chiswick i znacząco przyczynił się do sformułowania definicji willi
palladiańskiej przez zaprojektowanie ogrodu. Jest on uznawany za twórcę ogrodu angielskiego. W odróżnieniu od
regularnych, geometrycznych w planie ogrodów barokowych, eleganckim domom palladiańskim towarzyszyły
romantyczne, swobodne parki krajobrazowe. Były one otwarte na zewnątrz, co sprawiało wrażenie naturalności.
Zasadniczym punktem odniesienia nie był budynek mieszkalny, a otoczenie.
William Kent
Pałac w Blenheim
malowniczość (picturesque) w ilustracjach Kenta
Kent po raz pierwszy zastosował pomysł umieszczenia
domu wiejskiego w wyidealizowanym pejzażu. W ten
sposób palladianizm przyczynił się do zwrotu ku
malowniczości w projektowaniu ogrodów. Kent
wykorzystywał swoje malarskie wykształcenie w
kształtowaniu przestrzeni, poprzez odpowiednią grę
światłem, barwami, formami, perspektywą. Świadomie
wykorzystywał grupy drzew, solitery, tworzył wnęki i
polany.
Stowe, Pola Elizejskie, Świątynia antyczna
Ważny element stanowiła mała architektura. Na końcu
zakończenia widoków akcentowane były bramami,
kaskadami, stawami, świątynkami czy rzeźbami.
Wykorzystywał lub modelował nierówności gruntu. Dodawał
założeniom realizmu, umieszczając martwe konary i pnie.
Nowością było wprowadzenie drzew zimozielonych w
grupach samodzielnych i mieszanych.
Najważniejszym dziełem artysty był ogród Stowe. Stał się wzorem angielskich założeń
krajobrazowych.
Stowe,
plan ogólny ogrodu
Powstały świątynie wzorowane na antycznych,
zlikwidowano partery ogrodowe. Staw zyskał
nieregularny obrys, natomiast mała
architektura otwierała lub zamykała widoki.
Rousham, Oxfordshire
Najbardziej typowym i nieprzekształcanym później
przez innych planistów jest założenie ogrodowe Rousham.
Kompozycja została ukształtowana, aby z poszczególnych
wnętrz otwierał się widok na kolejne.
Rousham, Oxfordshire
Kontynuatorem Kenta był jego uczeń - Lancelot Brown.
Przekształcił on i założył wiele nowych ogrodów. Nie usuwał
ogrodzeń, lecz starał się maskować je zadrzewieniem.
Nie starał się rozwijać powiązań z otoczeniem.
Corsham Court – jedno z dzieł Brown’a
Croome Landscape Park – jedno z dzieł Brown’a
Stworzył klomby, jako
kuliste zgrupowania drzew
i krzewów, gdzie najwyższe
okazy znajdowały się w
środku. Wszystkie
elementy komponowane
były nieregularnie, linie
były faliste lub krzywe,
jako najbardziej zbliżone
do naturalnych.
Za jedną z ciekawszych realizacji
Browna uznaje się przebudowę
ogrodu pałacowego Blenhaim.
Zachowana została aleja
centralna
oraz rozplanowanie
bezpośredniego
otoczenia pałacu. Reszta została
zupełnie przekształcona z układu
regularnego na swobodny
z trawnikami, klombami i dużymi
powierzchniami wodnymi,
których dotąd brakowało.
Jednym z piękniejszych ogrodów Anglii jest Wilton powstały z przekształcenia założenia barokowego przez
Pembroke’a. Powstały tu duże, gładkie trawniki z układem swobodnych zadrzewień, między innymi
gatunków egzotycznych.
Urozmaiceniem jest rzeka oraz budowle m.in. most palladiański czy łuk triumfalny.
Wilton House
Stourhead
Za typowy przykład malowniczego
ogrodu
krajobrazowego uznawano Stourhead
założony przez Hoare’a. Położony
został
w płaskiej dolinie otoczonej
wzgórzami.
Stourhead
Bibliografia
„Cywilizacja wieku oświecenia” – Pierre Chaunu
„Historia ogrodów” – L. Majdecki
„Ogrody. Historia architektury i sztuki ogrodowej” – A.
Różańska
„Tezaurus sztuki ogrodowej” – M. Siewniak, A. Mitkowska
http://www.historiasztuki.com.pl/