Tajemnica zawodowa

• Prywatność
• Anonimowość
• Poufność
• Granice poufności
• Dokumentacja

• Informacja zwrotna dla klienta

• Ujawnienie diagnozy, opinii,

orzeczenia organizacji, na której
zlecenie psycholog pracuje.

• Ujawnienie informacji poufnych

osobom trzecim.

• Kodeks etyki zawodowej

• Prawo, któremu psycholog podlega

jak każdy obywatel.

Tajemnica zawodowa

• Psycholog – zawód zaufania publicznego.

• Zasada poufności (zachowania tajemnicy

zawodowej) jest podstawową cechą
wszystkich zawodów zaufania
publicznego.

• Zaufanie – podstawa kontaktu

terapeutycznego, diagnostycznego.

Prywatność

• Każdy człowiek ma prawo do

poszanowania prywatności:

Konstytucja RP: „każdy ma prawo do

ochrony prawnej życia prywatnego,

rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz

do decydowania o swoim życiu

osobistym”.

Ustawa o ochronie danych osobowych.

• Anonimowość w badaniach

naukowych.

• Poufność

Poufność

• Ustawa o zawodzie psychologa z dnia

8 czerwca 2001r.

Art. 14
1. Psycholog ma obowiązek

zachowania tajemnicy informacji
związanych z klientem, uzyskanych w
związku z wykonywaniem zawodu.

• Jak długo obowiązuje tajemnica

zawodowa?

2. Obowiązek zachowania tajemnicy

zawodowej nie może być ograniczony
w czasie.

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy:

1) poważnie jest zagrożone zdrowie,
życie klienta lub innych osób,

2) tak stanowią ustawy.

• Gdy poważnie zagrożone życie,

zdrowie klienta lub innych osób.

• Jak rozumieć „poważnie zagrożone

zdrowie”?

• Komu ujawniać?

• Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy

w rodzinie z 29 lipca 2005 r. – art.
12.
Osoby, które w związku z wykonywaniem
swoich obowiązków służbowych powzięły
podejrzenie o popełnieniu przestępstwa z
użyciem przemocy wobec członków
rodziny, powinny niezwłocznie
zawiadomić o tym policję lub
prokuratora.

Poufność

• Kodeks Etyczno – Zawodowy Psychologa

21. Psychologa obowiązuje przestrzeganie

tajemnicy zawodowej. Ujawnienie

wiadomości objętych tajemnicą zawodową

może nastąpić jedynie wtedy, gdy poważnie

zagrożone jest bezpieczeństwo klienta lub

innych osób. Jeżeli jest to możliwe, decyzję

w tej sprawie należy dokładnie omówić z

doświadczonym i bezstronnym kolegą.

Materiały poufne powinny być komisyjnie

zniszczone, jeżeli zaistnieją warunki grożące

ich ujawnieniem.

22. Wnikanie w intymne, osobiste

sprawy klienta dopuszczalne jest
jedynie w takim zakresie, jaki wynika z
celów pomocy psychologicznej.

23. Współpracując ze specjalistami z

innych dziedzin lub korzystając z ich
konsultacji (tj. wykonując badanie na
ich zlecenie), psycholog udostępnia
wyniki własnych badań tylko w takim
stopniu, w jakim jest to potrzebne.
Informuje przy tym o konieczności
utrzymania tych danych w tajemnicy.

12. Psycholog wykazuje stałą troskę o

prestiż i poziom wykonywania zawodu. Nie
udostępnia specyficznych technik
diagnozy psychologicznej osobom
nieprzygotowanym do ich kompetentnego
stosowania…

48. Psycholog nie prowadzi żadnego

wycinkowego szkolenia dla
niepsychologów, w zakresie funkcji i prac
wymagających pełnego wykształcenia i
kwalifikacji psychologa.

Granice poufności

Informacja zwrotna dla klienta:

- Przedstawienie diagnozy i prognozy

klientowi;

- Przedstawienie diagnozy i prognozy

opiekunom prawnym klienta nieletniego;

- Przedstawienie przypadkowo

uzyskanych danych w toku badania

naukowego – klientowi, rodzicom.

Granice poufności

Ujawnienie diagnozy, opinii, orzeczenia

organizacji, na której zlecenie
psycholog pracuje.

Granice poufności

Ujawnienie informacji poufnych osobom trzecim.

1. Inni psychologowie (superwizorzy) za zgodą

klienta (bez identyfikowania jego osoby).

2. W celach dydaktycznych.

3. Gdy poważnie zagrożone życie, zdrowie klienta

lub innych osób.

4. Tak stanowią ustawy.

W celach dydaktycznych

• KEZP PTP:
… psycholog wykorzystuje praktyczne

przykłady dla rozwijania wrażliwości…

• Kodeks etyki zawodowej Psychoterapeuty

PFP:

… musi uzyskać na to jego zgodę i zadbać o

to aby pacjent nie został zidentyfikowany…

Tak stanowią ustawy?

Kodeks Karny Dz.U. z 1997 Nr 88 poz.

553 z późn. Zm.

Art. 266 § 1

Kto wbrew przepisom lub przyjętemu na

siebie zobowiązaniu ujawnia lub
wykorzystuje informację, z którą
zapoznał się w związku z pełnioną
funkcją, wykonywaną pracą (…)
podlega karze…

• Ustawa o ochronie zdrowia

psychicznego (Dz.U. z 1994 Nr 111
poz 535 z późn. Zm.)

Art. 51 W dokumentacji dotyczącej

badań i przebiegu leczenia osoby z
zaburzeniami psychicznymi nie
utrwala się oświadczeń obejmujących
przyznanie do popełnienia czynu
zabronionego pod groźbą kary.

Zasadę tę stosuje się również do

dokumentacji dotyczącej badań tych
osób na żądanie organu państwowego.

• W świetle tej ustawy osobą z zaburzeniami

psychicznymi jest osoba:

chora psychicznie, czyli wykazująca

zaburzenia psychotyczne,

upośledzona umysłowo,

wykazująca inne zakłócenia czynności

psychicznych, które zgodnie ze stanem
wiedzy medycznej zaliczane są do
zaburzeń psychicznych.

Art. 52 ust 1 Bezwzględny zakaz

dowodowy:

Nie wolno przesłuchiwać osób,

obowiązanych do zachowania
tajemnicy jako świadków na okoliczność
przyznania się osoby z zaburzeniami
psychicznymi do popełnienia czynu
zabronionego pod groźbą kary.

• Kodeks Karny Art. 249 § 1

Kto mając wiarygodną wiadomość o

karalnym przygotowaniu albo
usiłowaniu lub dokonaniu czynu
zabronionego określonego w art.,
118,127,128,130,140,148,163,166
lub 252 nie zawiadamia niezwłocznie
organu powołanego do ścigania
przestępstw podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.

• Kodeks Postępowania Karnego Art.

304 § 1

Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu

przestępstwa ściganego z urzędu ma
społeczny obowiązek zawiadomić o
tym prokuratora lub policję.

• Konflikt:
Kodeks karny, Kodeks Postępowania

Karnego – Ustawa o ochronie zdrowia
psychicznego, Kodeks PTP

• Wykluczające się obowiązki prawne:

• Kodeks Karny Art. 26 § 1-3
Nie popełnia przestępstwa,
kto działa w celu uchylenia bezpośredniego

niebezpieczeństwa grożącego

jakiemukolwiek dobru chronionemu

prawnie, jeśli niebezpieczeństwa nie

można inaczej uniknąć, a dobro

poświęcone przedstawia wartość niższą od

dobra ratowanego.

Tylko jeden z obowiązków prawnych może

być spełniony.

• Rozstrzygnięcia zawarte w ustawach

są nadrzędne wobec rozstrzygnięć
zawartych w Kodeksie Karnym, czy
Kodeksie Postępowania Karnego.

Zwolnienie z tajemnicy

zawodowej

• Kodeks Postępowania Karnego (Dz.U z

1997 Nr 89 poz.555 z późn. Zm.)

Art. 180 § 1

Osoby obowiązane do zachowania

tajemnicy służbowej lub tajemnicy

związanej z wykonywaniem zawodu lub

funkcji mogą odmówić zeznań co do

okoliczności, na które rozciąga się ten

obowiązek, chyba że sąd lub prokurator

zwolni te osoby od obowiązku

zachowania tajemnicy.

§ 2. Osoby obowiązane do zachowania tajemnicy

notarialnej, adwokackiej, radcy prawnego,

lekarskiej lub dziennikarskiej mogą być

przesłuchiwane co do faktów objętych tą

tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to niezbędne

dla dobra wymiaru sprawiedliwości , a

okoliczność nie może być ustalona na

podstawie innego dowodu.

Decyduje o tym sąd jedynie w postępowaniu

karnym (a nie np. cywilnym) a od jego decyzji

przysługuje zażalenie.

• Kodeks postępowania cywilnego
• Art. 248 § 1 Każdy zobowiązany jest

przedstawić na zarządzenie sądu w

oznaczonym terminie i miejscu

dokument znajdujący się w jego

posiadaniu i stanowiący dowód faktu

istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy,

chyba że dokument zawiera tajemnicę

państwową.

• Psychologa obowiązuje jednak tajemnica

zawodowa.

• Kodeks Etyczno – Zawodowy Terapeuty

Uzależnień

16. Terapeutę uzależnień obowiązuje

przestrzeganie tajemnicy zawodowej.

Ujawnienie wiadomości objętych tajemnicą

zawodową może nastąpić jedyni wtedy, gdy

poważnie zagrożone jest bezpieczeństwo

pacjenta lub innych osób, a także na

polecenie upoważnionych z mocy ustawy

instytucji. Jeśli jest to możliwe, decyzję w tej

sprawie należy dokładnie omówić z

doświadczonym i bezstronnym kolegą.

APA 2002

4. Prywatność i poufność

4.01 zachowanie poufności
4.02 informowanie o granicach poufności
4.03 rejestracja
4.04 minimalizacja wtargnięcia w

prywatność

4.05 ujawnienie informacji
4.06 konsultacje
4.07 wykorzystanie poufnych informacji w

celach dydaktycznych i innych.

• 4.05 ujawnianie poufnych informacji:
a)Możliwe za zgodą klienta.
b)Bez zgody jeśli wymagane przez prawo,

lub jeśli prawnie dozwolone dla takich
ważnych celów jak 1) zapewnienie
koniecznej usługi, 2) uzyskanie
właściwej konsultacji, 3) ochrona
klienta lub innych osób przed szkodą,
lub 4) aby uzyskać zapłatę za usługę

4.06 Konsultacje
Psycholog 1) nie ujawnia informacji

umożliwiających identyfikację klienta,
chyba że klienta wyraził zgodę, lub
ujawnienia nie da się uniknąć;

2) Ujawnia w stopniu minimalnym,

niezbędnym do uzyskania konsultacji.

4.07 wykorzystanie poufnych informacji w

celach dydaktycznych i innych.

Psycholog nie ujawnia w publikacjach,

wykładach itp. poufnych informacji

umożliwiających rozpoznanie klienta,

chyba że 1) przedsięwziął stosowne kroki

uniemożliwiające zidentyfikowanie klienta,

2) klient wyraził zgodę na piśmie, lub 3)

jest podstawa prawna, aby ujawnić dane.

Dokumentacja

Materiały poufne:
• Protokoły badań testowych,
• Notatki z obserwacji, przebiegu terapii,
• Wytwory (np. rysunki),
• Nagrania.

Materiały jawne:
• Opinia/orzeczenie.

Dokumentacja

• Zaświadczenie – pismo stwierdzające, że

klient zgłosił się do psychologa i

diagnoza/terapia została wykonana. Jeśli

inna strona (np. szkoła zgłasza pytanie

czy klient był badany, można udzielić

informacji tylko za zgodą klienta).

• Opinia – podsumowanie diagnozy.
Zaświadczenie i opinię wydaje się na

życzenie klienta , rodzica,

zleceniodawcy.

• Orzeczenie – opinia z mocą prawną.

Dokumentacja

• Ustawa o zawodzie psychologa ?
• Kodeks etyczno zawodowy ?

Dokumentacja

• Gdy brak rozstrzygnięć prawnych,

zwyczajowo przyjmuje się 5 lat.

• Uwzględnia się praktykę danej

instytucji.

Rozstrzygnięty

rozporządzeniami Ministrów

okres przechowywania

• 20 lat: licencja pracownika ochrony

fizycznej, detektywa, pozwolenie na
broń, pozwolenie na materiały
wybuchowe, inspektora transportu
drogowego, funkcjonariuszy Straży
Granicznej, kierowcy, Straży Ochrony
Kolei, Straży Gminnej.

• 10 lat: zatrudnienie przy materiałach

wybuchowych, urząd sędziego.

• Sposób przechowywania?

• W placówkach medycznych w

dokumentacji pacjenta praktykuje się
przechowywanie materiałów
poufnych. Tymczasem:
Rozporządzenie Ministra Zdrowia
(Dz.U. z 2006 Nr 247 poz.1819 mówi,
że historia choroby składa się jedynie
z

1)

Wyników badań diagnostycznych,

2)

Wyników konsultacji.

Gdzie przechowywać materiały poufne?

• Przechowywanie i udostępnianie

materiałów poufnych uzyskanych w
trakcie rekrutacji

?