Zasady postępowania z
Zasady postępowania z
chorymi na raka piersi
chorymi na raka piersi
Katedra i Klinika Hematologii,
Katedra i Klinika Hematologii,
Onkologii i Chorób Wewnętrznych
Onkologii i Chorób Wewnętrznych
Akademia Medyczna w
Akademia Medyczna w
Warszawie
Warszawie
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Polska 2000
Polska 2000
Zachorowalność:
Zachorowalność:
10987
10987
–
Standaryzowany współczynnik:
Standaryzowany współczynnik:
38,8
38,8
–
Wskaźnik struktury:
Wskaźnik struktury:
20,7%
20,7%
(
(
1 miejsce
1 miejsce
)
)
–
Od 1996 r. wzrost zachorowań o 4%
Od 1996 r. wzrost zachorowań o 4%
–
Większa zachorowalność w zachodniej części Polski
Większa zachorowalność w zachodniej części Polski
i na terenach wielkich miast
i na terenach wielkich miast
Umieralność:
Umieralność:
4712
4712
–
Standaryzowany współczynnik:
Standaryzowany współczynnik:
15,0
15,0
–
Wskaźnik struktury:
Wskaźnik struktury:
12,7%
12,7%
(
(
1 miejsce
1 miejsce
)
)
–
Od 1960 r. rosnący trend umieralności na tego
Od 1960 r. rosnący trend umieralności na tego
raka
raka
Około 40% pacjentek przeżywa 5 lat
Około 40% pacjentek przeżywa 5 lat
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Naturalny przebieg choroby
Naturalny przebieg choroby
Kobiety
Kobiety
chorują na
chorują na
raka piersi
raka piersi
;
;
mężczyźni
mężczyźni
chorują
chorują
na
na
raka sutka
raka sutka
Rak piersi
Rak piersi
–
Duża zmienność przebiegu u różnych pacjentek
Duża zmienność przebiegu u różnych pacjentek
–
Względnie powolny wzrost
Względnie powolny wzrost
–
Rak zwykle obecny od kilku lat w momencie
Rak zwykle obecny od kilku lat w momencie
rozpoznania
rozpoznania
–
Długi okres przedkliniczny umożliwia wczesne
Długi okres przedkliniczny umożliwia wczesne
wykrycie
wykrycie
–
Średni czas przeżycia >2 lat – pacjentek z
Średni czas przeżycia >2 lat – pacjentek z
przerzutami odległymi, które są leczone
przerzutami odległymi, które są leczone
konwencjonalnie
konwencjonalnie
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Czynniki ryzyka zachorowania
Czynniki ryzyka zachorowania
Wiek: ryzyko znacząco wzrasta
Wiek: ryzyko znacząco wzrasta
> 50 r.ż.
> 50 r.ż.
Rodzinne występowanie
Rodzinne występowanie
raka piersi (w I
raka piersi (w I
o
o
pokrewieństwa lub
pokrewieństwa lub
II
II
o
o
przez mężczyznę): 10-20% przypadków; także
przez mężczyznę): 10-20% przypadków; także
zespół
zespół
pierś-jajnik
pierś-jajnik
(rodzinne występowanie i nieudowodniony
(rodzinne występowanie i nieudowodniony
defekt genetyczny)
defekt genetyczny)
Mutacje genów
Mutacje genów
(w 5% raków jest znany defekt genetyczny);
(w 5% raków jest znany defekt genetyczny);
wykryta mutacja – ryzyko zachorowania 50-80%:
wykryta mutacja – ryzyko zachorowania 50-80%:
–
BRCA1
BRCA1
(17q21): dziedziczenie autosomalne dominujące o różnej
(17q21): dziedziczenie autosomalne dominujące o różnej
penetracji; raki na ogół ER/PgR ujemne; mutacja zwiększa ryzyko
penetracji; raki na ogół ER/PgR ujemne; mutacja zwiększa ryzyko
zachorowania na:
zachorowania na:
raka jajnika, raka jelita grubego i raka prostaty
raka jajnika, raka jelita grubego i raka prostaty
–
BRCA2
BRCA2
(13q12-13): dziedziczy się na ogół autosomalnie
(13q12-13): dziedziczy się na ogół autosomalnie
dominująco; raki dość często ER/PgR dodatnie; mutacja zwiększa
dominująco; raki dość często ER/PgR dodatnie; mutacja zwiększa
ryzyko zachorowania na:
ryzyko zachorowania na:
raka
raka
jajnika, raka sutka, raka prostaty,
jajnika, raka sutka, raka prostaty,
raka trzustki, raka żołądka, czerniaka złośliwego
raka trzustki, raka żołądka, czerniaka złośliwego
–
TP53
TP53
(17p13): zwykle w ramach
(17p13): zwykle w ramach
zespołu Li-Fraumeni
zespołu Li-Fraumeni
–
–
dziedziczenie autosomalne dominujące – występują też: mięsaki,
dziedziczenie autosomalne dominujące – występują też: mięsaki,
glejaki mózgu, białaczki, raki nadnerczy, raki rejonu głowy i szyi
glejaki mózgu, białaczki, raki nadnerczy, raki rejonu głowy i szyi
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Czynniki ryzyka zachorowania
Czynniki ryzyka zachorowania
– cd.
– cd.
Rak piersi w przeszłości
Rak piersi w przeszłości
Czynniki hormonalne
Czynniki hormonalne
:
:
–
Wczesna miesiączka (< 12 r.ż.)
Wczesna miesiączka (< 12 r.ż.)
–
Późna menopauza (> 55 r.ż.)
Późna menopauza (> 55 r.ż.)
–
Stosowanie DŚA/HTZ (ryzyko większe ~1,5x; kumulacja
Stosowanie DŚA/HTZ (ryzyko większe ~1,5x; kumulacja
5 lat)
5 lat)
Styl życia / czynniki środowiskowe
Styl życia / czynniki środowiskowe
:
:
–
Bezdzietność
Bezdzietność
–
Pierwsza donoszona ciąża > 30 r.ż.
Pierwsza donoszona ciąża > 30 r.ż.
–
Otyłość; nadmierne spożycie tłuszczów i/lub alkoholu
Otyłość; nadmierne spożycie tłuszczów i/lub alkoholu
–
Nadmierna ekspozycja na promieniowanie jonizujące < 40 r.ż.
Nadmierna ekspozycja na promieniowanie jonizujące < 40 r.ż.
(zwłaszcza < 18 r. ż.)
(zwłaszcza < 18 r. ż.)
Łagodne lub przednowotworowe choroby piersi
Łagodne lub przednowotworowe choroby piersi
:
:
–
Hiperplazja wewnątrzprzewodowa (ryzyko ~2x)
Hiperplazja wewnątrzprzewodowa (ryzyko ~2x)
–
Atypowa hiperplazja wewnątrzprzewodowa lub atypowa
Atypowa hiperplazja wewnątrzprzewodowa lub atypowa
hiperplazja zrazikowa (ryzyko ~5x)
hiperplazja zrazikowa (ryzyko ~5x)
–
Struktura promienista (radial scar)
Struktura promienista (radial scar)
–
Rak
Rak
in situ
in situ
: przewodowy lub zrazikowy
: przewodowy lub zrazikowy
(ryzyko ~10x)
(ryzyko ~10x)
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Badania przesiewowe/wczesne
Badania przesiewowe/wczesne
wykrycie
wykrycie
Samoocena piersi Badanie przez lekarza
Samoocena piersi Badanie przez lekarza
Mammografia
Mammografia
– jedyne
– jedyne
właściwe
właściwe
(
(
20 r.ż. co 1 m-c, (20-39 lat co 3 lata,
20 r.ż. co 1 m-c, (20-39 lat co 3 lata,
badanie przesiewowe, bo
badanie przesiewowe, bo
3 dni po miesiączce)
3 dni po miesiączce)
40 r.ż. co 1 rok)
40 r.ż. co 1 rok)
prowadzi do obniżenia liczby
prowadzi do obniżenia liczby
zgonów na raka piersi
zgonów na raka piersi
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Przesiewowa mammografia
Przesiewowa mammografia
Obniża śmiertelność o około:
Obniża śmiertelność o około:
–
25-30% u kobiet
25-30% u kobiet
50 r.ż.
50 r.ż.
–
18% u kobiet
18% u kobiet
40 r.ż.
40 r.ż.
Potwierdza tezę, że wczesne rozpoznanie i
Potwierdza tezę, że wczesne rozpoznanie i
leczenie zapobiega powstawaniu przerzutów
leczenie zapobiega powstawaniu przerzutów
American Cancer Society rekomenduje
American Cancer Society rekomenduje
coroczne badanie mammograficzne u kobiet
coroczne badanie mammograficzne u kobiet
40 r.ż.
40 r.ż.
Polskie Towarzystwo Onkologiczne i Polskie
Polskie Towarzystwo Onkologiczne i Polskie
Towarzystwo Onkologii Klinicznej
Towarzystwo Onkologii Klinicznej
rekomendują coroczne badanie
rekomendują coroczne badanie
mammograficzne u kobiet
mammograficzne u kobiet
50 r.ż.
50 r.ż.
Dziedziczny rak piersi i rak
Dziedziczny rak piersi i rak
jajnika – profilaktyka i
jajnika – profilaktyka i
screening
screening
Przeciwwskazanie
Przeciwwskazanie
do stosowania DŚA, zwłaszcza
do stosowania DŚA, zwłaszcza
30 r.ż.
30 r.ż.
Szczególna ostrożność
Szczególna ostrożność
w stosowaniu HTZ –
w stosowaniu HTZ –
najlepiej nie
najlepiej nie
, a
, a
jeżeli już, to max. 3 lata i przerwa
jeżeli już, to max. 3 lata i przerwa
Zalecane
Zalecane
długotrwałe karmienie piersią (
długotrwałe karmienie piersią (
18 m-cy)
18 m-cy)
Zalecane
Zalecane
stosowanie tamoksyfenu (po wykluczeniu wszelkich
stosowanie tamoksyfenu (po wykluczeniu wszelkich
przeciwwskazań) nawet po rozpoznaniu guzów ER-
przeciwwskazań) nawet po rozpoznaniu guzów ER-
Adnexectomia
Adnexectomia
u osób w 35-40 r.ż. – zmniejsza o 30-40% ryzyko
u osób w 35-40 r.ż. – zmniejsza o 30-40% ryzyko
raka piersi, o 100% raka jajnika i o 5% „raka otrzewnej”
raka piersi, o 100% raka jajnika i o 5% „raka otrzewnej”
Mastectomia
Mastectomia
– kontrowersyjna, konieczna preferencja pacjentki
– kontrowersyjna, konieczna preferencja pacjentki
Badania przesiewowe
Badania przesiewowe
:
:
–
Mammografia co 12 m-cy od 25-30 r.ż. lub
Mammografia co 12 m-cy od 25-30 r.ż. lub
5 lat przed
5 lat przed
najwcześniejszym zachorowaniem rodzinnym
najwcześniejszym zachorowaniem rodzinnym
–
Jeżeli „gęste piersi” to USG piersi co 6-12 m-cy od 25-30 r.ż.
Jeżeli „gęste piersi” to USG piersi co 6-12 m-cy od 25-30 r.ż.
–
Samokontrola piersi + badanie lekarskie co 6 m-cy od 20 r.ż.
Samokontrola piersi + badanie lekarskie co 6 m-cy od 20 r.ż.
–
USG przezpochwowe + CA125 co 12 m-cy od 30 r.ż.
USG przezpochwowe + CA125 co 12 m-cy od 30 r.ż.
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Anatomia gruczołu piersiowego
Anatomia gruczołu piersiowego
Prawa pierś
Prawa pierś
Kwadrant górny
Kwadrant górny
wewnętrzny
wewnętrzny
Brodawka
Brodawka
Część centralna
Część centralna
Kwadrant dolny
Kwadrant dolny
wewnętrzny
wewnętrzny
Ogon pachowy
Ogon pachowy
Kwadrant
Kwadrant
górny
górny
zewnętrzny
zewnętrzny
Kwadrant
Kwadrant
dolny
dolny
zewnętrzny
zewnętrzny
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
Wyczuwalny guzek/guz piersi lub
Wyczuwalny guzek/guz piersi lub
zgrubienie/ stwardnienie w piersi
zgrubienie/ stwardnienie w piersi
Wyczuwalny guzek/guz pod pachą
Wyczuwalny guzek/guz pod pachą
Zaczerwienienie lub obrzęk piersi
Zaczerwienienie lub obrzęk piersi
(zwłaszcza asymetrycznie)
(zwłaszcza asymetrycznie)
Wciągnięcie brodawki
Wciągnięcie brodawki
Wydzielina z brodawki
Wydzielina z brodawki
Wyprysk lub owrzodzenie brodawki
Wyprysk lub owrzodzenie brodawki
Owrzodzenie skóry piersi
Owrzodzenie skóry piersi
Pierś o wyglądzie „skórki pomarańczy”
Pierś o wyglądzie „skórki pomarańczy”
Ból piersi lub pod pachą
Ból piersi lub pod pachą
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Patologia
Patologia
Rak nieinwazyjny (
Rak nieinwazyjny (
in situ
in situ
)
)
–
Przewodowy (Ductal carcinoma
Przewodowy (Ductal carcinoma
in situ
in situ
– DCIS)
– DCIS)
–
Zrazikowy (Lobular carcinoma
Zrazikowy (Lobular carcinoma
in situ
in situ
– LCIS)
– LCIS)
Rak inwazyjny
Rak inwazyjny
–
Przewodowy (80%)
Przewodowy (80%)
–
Zrazikowy (5-10%)
Zrazikowy (5-10%)
–
Rzadkie podtypy: rdzeniasty, śluzowy,
Rzadkie podtypy: rdzeniasty, śluzowy,
cewkowy, brodawkowaty, gruczołowo-
cewkowy, brodawkowaty, gruczołowo-
torbielowaty
torbielowaty
Rzadkie postaci
Rzadkie postaci
(kliniczno-patologiczne)
(kliniczno-patologiczne)
–
Rak zapalny (1-3%)
Rak zapalny (1-3%)
–
Choroba Pageta
Choroba Pageta
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Cecha T
Cecha T
TX
TX
:
:
brak oceny guza pierwotnego
brak oceny guza pierwotnego
T0
T0
:
:
brak guza pierwotnego
brak guza pierwotnego
Tis
Tis
:
:
rak przedinwazyjny
rak przedinwazyjny
in situ
in situ
–
Tis (DCIS
Tis (DCIS
)
)
–
Tis (LCIS
Tis (LCIS
)
)
–
Tis (Paget’s
Tis (Paget’s
) –
) –
rak Pageta bez guza w piersi
rak Pageta bez guza w piersi
T1
T1
:
:
guz o najwi
guz o najwi
ę
ę
kszym wymiarze
kszym wymiarze
2 cm
2 cm
T2
T2
:
:
guz > 2 cm, ale
guz > 2 cm, ale
5 cm
5 cm
T3
T3
:
:
guz o najwi
guz o najwi
ę
ę
kszym wymiarze ponad 5 cm
kszym wymiarze ponad 5 cm
T4
T4
:
:
guz, niezale
guz, niezale
ż
ż
nie od wymiaru, z naciekaniem
nie od wymiaru, z naciekaniem
skóry
skóry
i/
i/
lub
lub
ś
ś
ciany klatki
ciany klatki
piersiowej
piersiowej
lub r
lub r
ak
ak
zapalny piersi
zapalny piersi
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Cecha N
Cecha N
Węzły regionalne to tylko te, które są po stronie guza
Węzły regionalne to tylko te, które są po stronie guza
NX
NX
: węzły chłonne nie mogą być ocenione
: węzły chłonne nie mogą być ocenione
N0
N0
: brak przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych
: brak przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych
N1
N1
: przerzuty w węzłach chłonnych pachowych
: przerzuty w węzłach chłonnych pachowych
ruchomych
ruchomych
N2
N2
: przerzuty w węzłach chłonnych pachowych
: przerzuty w węzłach chłonnych pachowych
nieruchomych lub tworzących pakiety
nieruchomych lub tworzących pakiety
albo
albo
w węzłach
w węzłach
chłonnych piersiowych wewnętrznych (zamostkowych)
chłonnych piersiowych wewnętrznych (zamostkowych)
N3
N3
:
:
przerzuty
przerzuty
w
w
w
w
ęzłach
ęzłach
ch
ch
ł
ł
onnych podobojczykowych
onnych podobojczykowych
lub
lub
węzłach chłonnych piersiowych wewnętrznych
węzłach chłonnych piersiowych wewnętrznych
przy obecności przerzutów w węzłach pachowych
przy obecności przerzutów w węzłach pachowych
albo
albo
przerzuty w węzłach chłonnych nadobojczykowych
przerzuty w węzłach chłonnych nadobojczykowych
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Cecha M
Cecha M
Każde T, każde N przy obecności
Każde T, każde N przy obecności
przerzutów odległych (
przerzutów odległych (
M1
M1
), o lokalizacji
), o lokalizacji
najczęściej w:
najczęściej w:
•
Kościach
Kościach
•
Wątrobie
Wątrobie
•
Płucach
Płucach
•
Mózgu
Mózgu
•
Węzłach chłonnych (innych niż regionalne)
Węzłach chłonnych (innych niż regionalne)
•
Drugiej piersi
Drugiej piersi
•
Skórze (poza tą piersią, w której jest guz)
Skórze (poza tą piersią, w której jest guz)
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Naciek skóry z objęciem
Naciek skóry z objęciem
brodawki
brodawki
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Choroba Pageta
Choroba Pageta
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Rak zapalny – skórka
Rak zapalny – skórka
pomarańczy
pomarańczy
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Zniszczenie piersi przez
Zniszczenie piersi przez
„pancerz” raka
„pancerz” raka
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Mammografia – guz złośliwy
Mammografia – guz złośliwy
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Ultrasonografia – guz złośliwy
Ultrasonografia – guz złośliwy
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Objawy – obrzęk i
Objawy – obrzęk i
zaczerwienienie
zaczerwienienie
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Mammografie na przestrzeni 1
Mammografie na przestrzeni 1
roku
roku
Norma
Norma
Rak zapalny
Rak zapalny
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Algorytm diagnostyczny
Algorytm diagnostyczny
Ocena
Ocena
pod kątem
pod kątem
biopsji
biopsji
Nakłucie
Nakłucie
Rodzaje biopsji:
Rodzaje biopsji:
•
Otwarta chirurgiczna (Excisional
Otwarta chirurgiczna (Excisional
biopsy)
biopsy)
•
Gruboigłowa (Core-cutting biopsy)
Gruboigłowa (Core-cutting biopsy)
•
Cienkoigłowa (Fine-needle
Cienkoigłowa (Fine-needle
aspiration)
aspiration)
Badalny
Badalny
guzek/guz
guzek/guz
DCIS
DCIS
Rak
Rak
inwazyjn
inwazyjn
y
y
LCIS
LCIS
Zmiana
Zmiana
łagodna
łagodna
Niedostateczna
Niedostateczna
ocena –
ocena –
Powtórna
Powtórna
biopsja
biopsja
Jeżeli
Jeżeli
nawraca
nawraca
leczenie
leczenie
operacyjne
operacyjne
Kontynuacja
Kontynuacja
badań
badań
przesiewowyc
przesiewowyc
h
h
Torbiel
Torbiel
Norma
Norma
Zmiana
Zmiana
subkliniczna
subkliniczna
podejrzana
podejrzana
LECZENIE
LECZENIE
Lokalizacja
Lokalizacja
Kotwiczka / ROLL
Kotwiczka / ROLL
USUNIĘCIE ZMIANY lub OBSERWACJA
USUNIĘCIE ZMIANY lub OBSERWACJA
„
„
Ukryty”
Ukryty”
rak
rak
piersi – MRI
piersi – MRI
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Czynniki prognostyczne
Czynniki prognostyczne
niekorzystne
niekorzystne
Guz ER(-) i PgR(-)
Guz ER(-) i PgR(-)
Guz HER-2 (+)
Guz HER-2 (+)
Obecność przerzutów
Obecność przerzutów
odległych, zwłaszcza w
odległych, zwłaszcza w
narządach miąższowych
narządach miąższowych
Zajęcie i liczba w. chł. (
Zajęcie i liczba w. chł. (
4)
4)
Duża wielkość guza (T3/T4)
Duża wielkość guza (T3/T4)
Zajęcie naczyń chłonnych (+)
Zajęcie naczyń chłonnych (+)
Typ histologiczny
Typ histologiczny
przewodowy
przewodowy
Stopień histologiczny G3
Stopień histologiczny G3
Młody wiek chorych (< 35
Młody wiek chorych (< 35
r.ż.)
r.ż.)
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Czynniki predykcyjne
Czynniki predykcyjne
Ekspresja ER i/lub PgR
Ekspresja ER i/lub PgR
Ekspresja HER-2
Ekspresja HER-2
Obecność przerzutów odległych
Obecność przerzutów odległych
w narządach miąższowych
w narządach miąższowych
Sposoby operacji:
Sposoby operacji:
–
Amputacja piersi sposobem Maddena lub Patey’a
Amputacja piersi sposobem Maddena lub Patey’a
•
Z powięzią mięśnia piersiowego większego i z
Z powięzią mięśnia piersiowego większego i z
limfadenektomią pachową (przynajmniej 10 węzłów
limfadenektomią pachową (przynajmniej 10 węzłów
musi być zbadanych)
musi być zbadanych)
–
Leczenie oszczędzające pierś (Breast Conserving
Leczenie oszczędzające pierś (Breast Conserving
Therapy = BCT)
Therapy = BCT)
•
W połączeniu z biopsją węzła wartowniczego (Sentinel
W połączeniu z biopsją węzła wartowniczego (Sentinel
Lymph Node Biopsy)
Lymph Node Biopsy)
•
W połączniu z limfadenektomią pachową
W połączniu z limfadenektomią pachową
–
Amputacja prosta (bez limfadenektomii
Amputacja prosta (bez limfadenektomii
pachowej)
pachowej)
–
Radykalna amputacja piersi wg Halsteda (z
Radykalna amputacja piersi wg Halsteda (z
mięśniem piersiowym większym) – nie zalecana
mięśniem piersiowym większym) – nie zalecana
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Leczenie operacyjne
Leczenie operacyjne
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Leczenie chirurgiczne odtwórcze
Leczenie chirurgiczne odtwórcze
Sposoby rekonstrukcji
Sposoby rekonstrukcji
–
Z użyciem ekspandera (jeżeli nie przewiduje się
Z użyciem ekspandera (jeżeli nie przewiduje się
pooperacyjnej RTH)
pooperacyjnej RTH)
–
Wyłącznie z tkanek własnych (autologiczna
Wyłącznie z tkanek własnych (autologiczna
rekonstrukcja)
rekonstrukcja)
–
Obie metody (tkanki własne + endoproteza)
Obie metody (tkanki własne + endoproteza)
Wskazania do rekonstrukcji natychmiastowej
Wskazania do rekonstrukcji natychmiastowej
–
Silna motywacja pacjentki, u której nie można
Silna motywacja pacjentki, u której nie można
zastosować BCT
zastosować BCT
–
T1-2 N0 M0
T1-2 N0 M0
Pozostałe pacjentki z silną motywacją, u których
Pozostałe pacjentki z silną motywacją, u których
utrzymuje się remisja całkowita nowotworu mogą
utrzymuje się remisja całkowita nowotworu mogą
mieć wykonaną
mieć wykonaną
rekonstrukcję odroczoną
rekonstrukcję odroczoną
–
> 6 miesięcy od zakończenia leczenia
> 6 miesięcy od zakończenia leczenia
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Breast conserving therapy
Breast conserving therapy
W raku inwazyjnym BCT musi być zawsze
W raku inwazyjnym BCT musi być zawsze
uzupełniona o RTH!
uzupełniona o RTH!
Kryteria doboru chorych do BCT
Kryteria doboru chorych do BCT
:
:
–
Motywacja pacjentki
Motywacja pacjentki
–
Możliwość osiągnięcia dobrego efektu kosmetycznego
Możliwość osiągnięcia dobrego efektu kosmetycznego
–
Wczesny rak piersi
Wczesny rak piersi
(Tis, Guz < 3 cm, jednoogniskowy, N0-
(Tis, Guz < 3 cm, jednoogniskowy, N0-
N1)
N1)
Przeciwwskazania do BCT
Przeciwwskazania do BCT
:
:
–
Bezwzględne
Bezwzględne
:
:
ciąża, wieloośrodkowy rak, rozległe
ciąża, wieloośrodkowy rak, rozległe
mikrozwapnienia, uprzednia RTH na obszar piersi
mikrozwapnienia, uprzednia RTH na obszar piersi
–
Względne
Względne
:
:
przewidywany zły efekt kosmetyczny,
przewidywany zły efekt kosmetyczny,
wielkość guza / wielkość piersi, rak wieloogniskowy,
wielkość guza / wielkość piersi, rak wieloogniskowy,
kolagenozy
kolagenozy
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Biopsja węzła wartowniczego
Biopsja węzła wartowniczego
(SLNB)
(SLNB)
Dobór chorych do SLNB
Dobór chorych do SLNB
:
:
–
Zawsze N0
Zawsze N0
–
T1-T2
T1-T2
–
Niewyczuwalny klinicznie inwazyjny rak piersi
Niewyczuwalny klinicznie inwazyjny rak piersi
–
DCIS wysokiego ryzyka
DCIS wysokiego ryzyka
Technika wykonania – izotopowo-barwnikowa
Technika wykonania – izotopowo-barwnikowa
:
:
–
Dzień przed zabiegiem
Dzień przed zabiegiem
:
:
Śródskórne, na granicy skóry i otoczki, podanie Tc
Śródskórne, na granicy skóry i otoczki, podanie Tc
99m
99m
limfoscyntygrafia w dwóch ułożeniach
limfoscyntygrafia w dwóch ułożeniach
wyznaczenie
wyznaczenie
markerem
markerem
SLN w rzucie na skórę
SLN w rzucie na skórę
–
15 min. przed operacją
15 min. przed operacją
:
:
Śródskórne podanie barwnika w tym samym miejscu co izotop
Śródskórne podanie barwnika w tym samym miejscu co izotop
–
Wycięcie SLN i przesłanie do badania hist. pat.
Wycięcie SLN i przesłanie do badania hist. pat.
:
:
Preparując okolicę z zaznaczonym na skórze punktem,
Preparując okolicę z zaznaczonym na skórze punktem,
wyszukuje
wyszukuje
się niebieskawy węzeł lub naczynie chłonne,
się niebieskawy węzeł lub naczynie chłonne,
które się wycina z
które się wycina z
marginesem i przesyła do
marginesem i przesyła do
histopatologa
histopatologa
RAK PIERSI
RAK PIERSI
SLNB – decyzje terapeutyczne
SLNB – decyzje terapeutyczne
Odpowiedź od histopatologa:
Odpowiedź od histopatologa:
•
SLNB (+) – zawiera przerzut raka
SLNB (+) – zawiera przerzut raka
•
Decyzja chirurga:
Decyzja chirurga:
–
Wykonać BCT lub amputację piersi
Wykonać BCT lub amputację piersi
razem z limfadenektomią pachową
razem z limfadenektomią pachową
•
SLND (-) – bez przerzutu raka
SLND (-) – bez przerzutu raka
•
Decyzja chirurga:
Decyzja chirurga:
–
Wykonać BCT lub amputację piersi bez
Wykonać BCT lub amputację piersi bez
limfadenektomii pachowej
limfadenektomii pachowej
Kliniczne skale oceny stanu
Kliniczne skale oceny stanu
sprawności
sprawności
(PS – performance
(PS – performance
status)
status)
Skala
Skala
WHO
WHO
= ECOG = Zubroda (i
= ECOG = Zubroda (i
Skala Karnofsky’ego
Skala Karnofsky’ego
)
)
–
0
0
: brak objawów i normalna aktywność życiowa; pełna
: brak objawów i normalna aktywność życiowa; pełna
sprawność (
sprawność (
100%
100%
)
)
–
1
1
: niewielkie objawy i pacjent ambulatoryjny, i nie ma
: niewielkie objawy i pacjent ambulatoryjny, i nie ma
przeszkód w zwykłej codziennej aktywności życiowej
przeszkód w zwykłej codziennej aktywności życiowej
(
(
90-80%
90-80%
)
)
–
2
2
: obecne objawy i pacjent spędza w łóżku < 50% dnia,
: obecne objawy i pacjent spędza w łóżku < 50% dnia,
i czasami wymaga opieki pielęgniarskiej; może zadbać o
i czasami wymaga opieki pielęgniarskiej; może zadbać o
większość swoich potrzeb osobistych (
większość swoich potrzeb osobistych (
70-60%
70-60%
)
)
–
3
3
: obecne znaczne objawy i pacjent spędza w łóżku >
: obecne znaczne objawy i pacjent spędza w łóżku >
50% dnia, i wymaga opieki pielęgniarskiej;
50% dnia, i wymaga opieki pielęgniarskiej;
niepełnosprawny (
niepełnosprawny (
50-40%
50-40%
)
)
–
4
4
: obecne znaczne objawy i pacjent leżący cały czas w
: obecne znaczne objawy i pacjent leżący cały czas w
łóżku; w znaczącym stopniu niepełnosprawny i może
łóżku; w znaczącym stopniu niepełnosprawny i może
wymagać szybkiej hospitalizacji (
wymagać szybkiej hospitalizacji (
30-10%
30-10%
)
)
–
Śmierć (
Śmierć (
0
0
)
)
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Leczenie –zasady ogólne
Leczenie –zasady ogólne
Decyzja terapeutyczna zależy od zakwalifikowania chorej
Decyzja terapeutyczna zależy od zakwalifikowania chorej
do jednej z 4 grup i od PS (0-2):
do jednej z 4 grup i od PS (0-2):
–
Z rakiem przedinwazyjnym
Z rakiem przedinwazyjnym
DCIS
DCIS
–
Operacja
Operacja
jest na ogół jedyną metodą terapeutyczną (± SLNB)
jest na ogół jedyną metodą terapeutyczną (± SLNB)
–
Rodzaj operacji
Rodzaj operacji
piersi (
piersi (
BCT lub amputacja prosta
BCT lub amputacja prosta
) oraz leczenie
) oraz leczenie
uzupełniające po operacji zależą od czynników ryzyka, do których
uzupełniające po operacji zależą od czynników ryzyka, do których
należą: cecha G, wielkość zmiany, szerokość marginesów
należą: cecha G, wielkość zmiany, szerokość marginesów
wycięcia, wiek chorych
wycięcia, wiek chorych
–
Leczenie uzupełniające
Leczenie uzupełniające
miejscowe
miejscowe
(
(
RTH
RTH
) przeprowadza się w
) przeprowadza się w
grupie wysokiego ryzyka i tylko wtedy gdy operacją było BCT
grupie wysokiego ryzyka i tylko wtedy gdy operacją było BCT
–
Istnieje tendencja do stosowania Tamoksyfenu w
Istnieje tendencja do stosowania Tamoksyfenu w
leczeniu
leczeniu
uzupełniającym systemowym
uzupełniającym systemowym
, jeżeli guz był ER(+)
, jeżeli guz był ER(+)
–
Z rakiem inwazyjnym mało zaawansowanym
Z rakiem inwazyjnym mało zaawansowanym
(
(
T1-T2 i N0-N1
T1-T2 i N0-N1
) –
) –
operacja
operacja
jest pierwszym etapem leczenia
jest pierwszym etapem leczenia
skojarzonego
skojarzonego
–
Z rakiem inwazyjnym miejscowo zaawansowanym
Z rakiem inwazyjnym miejscowo zaawansowanym
(
(
N2
N2
lub N3
lub N3
lub T4 lub T3N1
lub T4 lub T3N1
) – operacja, aczkolwiek najważniejsza opcja
) – operacja, aczkolwiek najważniejsza opcja
lecznicza,
lecznicza,
nie jest
nie jest
postępowaniem I rzutu
postępowaniem I rzutu
w terapii
w terapii
skojarzonej
skojarzonej
–
Z rakiem inwazyjnym przerzutowym (
Z rakiem inwazyjnym przerzutowym (
M1
M1
) – leczenie jest
) – leczenie jest
zasadniczo oparte o
zasadniczo oparte o
inne
inne
niż operacja
niż operacja
metody
metody
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Leczenie uzupełniające
Leczenie uzupełniające
systemowe
systemowe
Wskazania do leczenia uzupełniającego
Wskazania do leczenia uzupełniającego
(
(
adiuwantowego
adiuwantowego
) mają
) mają
wszystkie chore
wszystkie chore
z PS 0-2
z PS 0-2
wg WHO z przerzutami do regionalnych węzłów
wg WHO z przerzutami do regionalnych węzłów
chłonnych (
chłonnych (
pN+
pN+
) oraz
) oraz
prawie
prawie
wszystkie chore
wszystkie chore
bez
bez
przerzutów do regionalnych węzłów chłonnych
przerzutów do regionalnych węzłów chłonnych
(grupa wysokiego ryzyka nawrotu)
(grupa wysokiego ryzyka nawrotu)
Optymalny czas włączenia leczenia – przed
Optymalny czas włączenia leczenia – przed
upływem 6-8 tygodni od daty zabiegu
upływem 6-8 tygodni od daty zabiegu
chirurgicznego (najlepiej w ciągu 4 tygodni)
chirurgicznego (najlepiej w ciągu 4 tygodni)
Celem leczenia adiuwanowego jest zniszczenie
Celem leczenia adiuwanowego jest zniszczenie
mikroprzerzutów raka, których istnienie jest
mikroprzerzutów raka, których istnienie jest
wysoce prawdopodobne w chwili radykalnego
wysoce prawdopodobne w chwili radykalnego
leczenia operacyjnego
leczenia operacyjnego
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Leczenie uzupełniające
Leczenie uzupełniające
systemowe
systemowe
Leczenie adiuwantowe polega na stosowaniu
Leczenie adiuwantowe polega na stosowaniu
hormonoterapii (
hormonoterapii (
HTH
HTH
) i/lub chemioterapii (
) i/lub chemioterapii (
CTH
CTH
)
)
Wybór
Wybór
między HTH, a CTH zależy od stanu ER i
między HTH, a CTH zależy od stanu ER i
PgR oraz od ekspresji HER-2
PgR oraz od ekspresji HER-2
Raki ER(+) lub PgR(+)
Raki ER(+) lub PgR(+)
powinny być leczone HTH
powinny być leczone HTH
–
HTH: antyestrogeny, inhibitory aromatazy, analogi
HTH: antyestrogeny, inhibitory aromatazy, analogi
LHRH, kastracja chirurgiczna
LHRH, kastracja chirurgiczna
–
HTH jest często kojarzona z CTH u osób młodych lub
HTH jest często kojarzona z CTH u osób młodych lub
z niekorzystnymi czynnikami prognostycznymi
z niekorzystnymi czynnikami prognostycznymi
Raki ER(-) i PgR(-) i/lub HER-2(+)
Raki ER(-) i PgR(-) i/lub HER-2(+)
powinny być
powinny być
leczone CTH
leczone CTH
–
CTH – najważniejsze leki: doksorubicyna,
CTH – najważniejsze leki: doksorubicyna,
docetakcel,
docetakcel,
paklitaksel, cyklofosfamid, 5-
paklitaksel, cyklofosfamid, 5-
fluorouracyl,
fluorouracyl,
metotreksat, winorelbina,
metotreksat, winorelbina,
kapecytabina
kapecytabina
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Leczenie
Leczenie
uzupełniające –
uzupełniające –
Radioterapia
Radioterapia
Zwykle jest stosowana po CTH, ew. razem z
Zwykle jest stosowana po CTH, ew. razem z
HTH
HTH
Jako adiuwant w leczeniu DCIS wysokiego ryzyka
Jako adiuwant w leczeniu DCIS wysokiego ryzyka
Zawsze po BCT (+ tzw.
Zawsze po BCT (+ tzw.
boost
boost
na łoże po guzie)
na łoże po guzie)
Przerzuty w węzłach chłonnych – pN(+):
Przerzuty w węzłach chłonnych – pN(+):
4 pachowe – zawsze
4 pachowe – zawsze
–
1-3 pachowe – opcjonalnie dla kobiet < 60 r.ż.
1-3 pachowe – opcjonalnie dla kobiet < 60 r.ż.
–
W regionalnych innych niż pachowe
W regionalnych innych niż pachowe
Resekcja typu R1
Resekcja typu R1
Guz w części centralnej lub kwadrantach
Guz w części centralnej lub kwadrantach
przyśrodkowych – napromienianie węzłów
przyśrodkowych – napromienianie węzłów
piersiowych wewnętrznych
piersiowych wewnętrznych
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Powikłania po radioterapii
Powikłania po radioterapii
Obrzęk ramienia
Obrzęk ramienia
Upośledzenie ruchomości w stawie ramiennym
Upośledzenie ruchomości w stawie ramiennym
Uszkodzenie splotu ramiennego
Uszkodzenie splotu ramiennego
Teleangiektazje
Teleangiektazje
Niekorzystne zmiany wyglądu piersi
Niekorzystne zmiany wyglądu piersi
Podskórne włóknienie
Podskórne włóknienie
Złamania żeber
Złamania żeber
Zwłóknienie płuc
Zwłóknienie płuc
Choroba niedokrwienna serca
Choroba niedokrwienna serca
Wtórne nowotwory
Wtórne nowotwory
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Miejscowo zaawansowany
Miejscowo zaawansowany
W raku miejscowo zaawansowanym (
W raku miejscowo zaawansowanym (
N2 lub N3 lub T4
N2 lub N3 lub T4
lub T3N1
lub T3N1
) i PS 0-2 wg WHO pierwotne leczenie
) i PS 0-2 wg WHO pierwotne leczenie
operacyjne jest
operacyjne jest
przeciwwskazane
przeciwwskazane
, a leczeniem
, a leczeniem
pierwszego rzutu powinna być CTH, rzadziej HTH –
pierwszego rzutu powinna być CTH, rzadziej HTH –
jest to
jest to
terapia neoadiuwantowa / indukcyjna
terapia neoadiuwantowa / indukcyjna
Celem terapii neoadiuwantowej jest zniszczenie
Celem terapii neoadiuwantowej jest zniszczenie
mikroprzerzutów, mimo że rak jest resekcyjny
mikroprzerzutów, mimo że rak jest resekcyjny
Celem terapii indukcyjnej jest uzyskanie resekcyjności
Celem terapii indukcyjnej jest uzyskanie resekcyjności
nowotworu i zniszczenie mikroprzerzutów
nowotworu i zniszczenie mikroprzerzutów
Po terapii neoadiuwantowej/indukcyjnej
Po terapii neoadiuwantowej/indukcyjnej
operacja
operacja
(najczęściej amputacja piersi sposobem Maddena lub
(najczęściej amputacja piersi sposobem Maddena lub
Patey’a); jeżeli
Patey’a); jeżeli
nie ma
nie ma
poprawy klinicznej po terapii
poprawy klinicznej po terapii
indukcyjnej
indukcyjnej
RTH lub inne leczenie systemowe
RTH lub inne leczenie systemowe
Zawsze leczenie adiuwantowe: koniecznie CTH,
Zawsze leczenie adiuwantowe: koniecznie CTH,
następnie RTH i
następnie RTH i
±
±
HTH
HTH
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Poprawa po chemioterapii
Poprawa po chemioterapii
indukcyjnej
indukcyjnej
RAK PIERSI
RAK PIERSI
Przerzutowy (uogólniony, rozsiany)
Przerzutowy (uogólniony, rozsiany)
Metody leczenia (PS 0-2 wg WHO):
Metody leczenia (PS 0-2 wg WHO):
–
Hormonoterapia
Hormonoterapia
–
Chemioterapia
Chemioterapia
–
Terapia biologiczna
Terapia biologiczna
–
Paliatywna radioterapia
Paliatywna radioterapia
–
Paliatywna chirurgia
Paliatywna chirurgia
–
Leczenia wspomagające:
Leczenia wspomagające:
•
Bifosfoniany w przerzutach do kości lub hiperkalcemii
Bifosfoniany w przerzutach do kości lub hiperkalcemii
•
G-CSF w przypadkach neutropenii i gorączki
G-CSF w przypadkach neutropenii i gorączki
neutropenicznej
neutropenicznej
•
Leczenie przeciwbólowe
Leczenie przeciwbólowe
•
Leczenie przeciwobrzękowe (deksametazon)
Leczenie przeciwobrzękowe (deksametazon)
Cel leczenia: wydłużenie i poprawa jakości życia
Cel leczenia: wydłużenie i poprawa jakości życia
Brak możliwości uzyskania wyleczenia
Brak możliwości uzyskania wyleczenia
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
Hormonoterapia paliatywna
Hormonoterapia paliatywna
Wskazania do hormonoterapii
Wskazania do hormonoterapii
(
(
HTH
HTH
):
):
–
Standardowo przypadki ER/PgR (+)
Standardowo przypadki ER/PgR (+)
–
Obecność przerzutów do tkanek miękkich i/lub
Obecność przerzutów do tkanek miękkich i/lub
kości
kości
–
Istotne przeciwwskazania do CTH
Istotne przeciwwskazania do CTH
–
Późna wznowa nowotworu, powolny wzrost
Późna wznowa nowotworu, powolny wzrost
raka
raka
Zasada terapii:
Zasada terapii:
–
Czas stosowania nieokreślony, długi – leczenie
Czas stosowania nieokreślony, długi – leczenie
prowadzi się do progresji nowotworu lub
prowadzi się do progresji nowotworu lub
wystąpienia objawów niepożądanych (wg skali
wystąpienia objawów niepożądanych (wg skali
WHO lub CTC-NCI)
WHO lub CTC-NCI)
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
Hormonoterapia paliatywna – cd.
Hormonoterapia paliatywna – cd.
Antyestrogeny
Antyestrogeny
–
Antagoniści-agoniści (SERM): Tamoksyfen (Tam) – w USA
Antagoniści-agoniści (SERM): Tamoksyfen (Tam) – w USA
zarejestrowany w profilaktyce pierwotnej raka piersi;
zarejestrowany w profilaktyce pierwotnej raka piersi;
Toremifen
Toremifen
–
„
„
Czyści” antagoniści (SERD): Fulwestrant (Faslodex)
Czyści” antagoniści (SERD): Fulwestrant (Faslodex)
Inhibitory Aromatazy
Inhibitory Aromatazy
– wysuwają się jako leki I
– wysuwają się jako leki I
rzutu
rzutu
–
Typ I, steroidowe (nieodwracalne): Eksemestan,
Typ I, steroidowe (nieodwracalne): Eksemestan,
Formestan
Formestan
–
Typ II, niesteroidowe (odwracalne): Anastrozol, Letrozol
Typ II, niesteroidowe (odwracalne): Anastrozol, Letrozol
Analogi LHRH
Analogi LHRH
(kastracja farmakologiczna):
(kastracja farmakologiczna):
–
Goserelina, Leuprorelina, Triptorelina
Goserelina, Leuprorelina, Triptorelina
Progestageny
Progestageny
:
:
–
Octan megestrolu, Octan medroksyprogesteronu
Octan megestrolu, Octan medroksyprogesteronu
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
Chemioterapia paliatywna
Chemioterapia paliatywna
Wskazania :
Wskazania :
–
Standardowo przypadki ER/PgR (-)
Standardowo przypadki ER/PgR (-)
–
Wczesna wznowa nowotworu
Wczesna wznowa nowotworu
–
Szybki wzrost obecnie stwierdzonych zmian nowotworowych
Szybki wzrost obecnie stwierdzonych zmian nowotworowych
–
Obecność przerzutów do narządów miąższowych
Obecność przerzutów do narządów miąższowych
–
Niepowodzenia HTH
Niepowodzenia HTH
Zasady terapii:
Zasady terapii:
–
Czas stosowania określony: maksymalnie 6 miesięcy albo
Czas stosowania określony: maksymalnie 6 miesięcy albo
do progresji nowotworu lub wystąpienia objawów
do progresji nowotworu lub wystąpienia objawów
niepożądanych (WHO/CTC-NCI)
niepożądanych (WHO/CTC-NCI)
–
Standardowe schematy CTH: FAC, CMF, AT, TAC, XT, NA, NF
Standardowe schematy CTH: FAC, CMF, AT, TAC, XT, NA, NF
Przeszczepianie autologicznych KKM (
Przeszczepianie autologicznych KKM (
autoHSCT
autoHSCT
) nadal w
) nadal w
sferze badań – korzyści odnośnie przeżycia
sferze badań – korzyści odnośnie przeżycia
niepotwierdzone
niepotwierdzone
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
Terapia biologiczna – anty HER-2
Terapia biologiczna – anty HER-2
HER-2 to typ 2 receptora dla ludzkiego EGF,
HER-2 to typ 2 receptora dla ludzkiego EGF,
produkt amplifikacji genu HER-2/neu
produkt amplifikacji genu HER-2/neu
(erbB2)
(erbB2)
•
20-30% raków jest dodatnich, co skraca
20-30% raków jest dodatnich, co skraca
przeżycie ok. 2x niezależnie od innych
przeżycie ok. 2x niezależnie od innych
czynników
czynników
•
HER-2(+) ma wartość predykcyjną: warunkuje
HER-2(+) ma wartość predykcyjną: warunkuje
oporność na HTH i niektóre schematy CTH
oporność na HTH i niektóre schematy CTH
W leczeniu raków HER-2
W leczeniu raków HER-2
+
+
stosuje się
stosuje się
Trastuzumab
Trastuzumab
(
(
Herceptin
Herceptin
), HuMoAb klasy
), HuMoAb klasy
IgG1,
IgG1,
w skojarzeniu z CTH
w skojarzeniu z CTH
(z wyjątkiem
(z wyjątkiem
doksorubicyny i jej pochodnych)
doksorubicyny i jej pochodnych)
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
Powikłania leczenia
Powikłania leczenia
systemowego
systemowego
Chemioterapia
Chemioterapia
–
Kardiotoksyczność (doksorubicyna, trastuzumab)
Kardiotoksyczność (doksorubicyna, trastuzumab)
–
Mielosupresja (wszystkie)
Mielosupresja (wszystkie)
–
Zespół retencji płynów (paklitaksel, docetaksel)
Zespół retencji płynów (paklitaksel, docetaksel)
–
Reakcje anafilaktyczne (paklitaksel, docetaksel)
Reakcje anafilaktyczne (paklitaksel, docetaksel)
–
Neuropatia obwodowa (paklitaksel, winorelbina)
Neuropatia obwodowa (paklitaksel, winorelbina)
–
Krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego (cyklofosfamid)
Krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego (cyklofosfamid)
–
Wtórne nowotwory (cyklofosfamid, doksorubicyna?)
Wtórne nowotwory (cyklofosfamid, doksorubicyna?)
Hormonoterapia
Hormonoterapia
–
Krwawienia z dróg rodnych (tamoksyfen, progestageny)
Krwawienia z dróg rodnych (tamoksyfen, progestageny)
–
Zaburzenia miesiączkowania (tamoksyfen)
Zaburzenia miesiączkowania (tamoksyfen)
–
Zwiększone ryzyko raka endometrium (tamoksyfen)
Zwiększone ryzyko raka endometrium (tamoksyfen)
–
Powikłania zakrzepowo-zatorowe (progestageny, tamoksyfen)
Powikłania zakrzepowo-zatorowe (progestageny, tamoksyfen)
–
Osteoporoza (inhibitory aromatazy)
Osteoporoza (inhibitory aromatazy)
–
Otyłość (progestageny)
Otyłość (progestageny)
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
Radioterapia paliatywna
Radioterapia paliatywna
Wskazania:
Wskazania:
–
Wznowy miejscowe nieresekcyjne
Wznowy miejscowe nieresekcyjne
–
Przerzuty do kości
Przerzuty do kości
•
Bolesne ogniska
Bolesne ogniska
•
Niebolesne przerzuty grożące
Niebolesne przerzuty grożące
złamaniem/pęknięciem
złamaniem/pęknięciem
Przerzuty do OUN
Przerzuty do OUN
–
W zespołach oponowych razem z metotreksatem
W zespołach oponowych razem z metotreksatem
i.t.
i.t.
–
W zespołach guzowych samodzielnie
W zespołach guzowych samodzielnie
Zespoły uciskowe
Zespoły uciskowe
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
RAK PIERSI PRZERZUTOWY
Chirurgia paliatywna
Chirurgia paliatywna
Wznowy miejscowe resekcyjne
Wznowy miejscowe resekcyjne
Zabiegi łagodzące (np. resekcja owrzodziałych
Zabiegi łagodzące (np. resekcja owrzodziałych
zmian – mastectomia toaletowa)
zmian – mastectomia toaletowa)
Zespolenia patologicznych złamań kości
Zespolenia patologicznych złamań kości
–
Razem z bifosfonianami
Razem z bifosfonianami
radioterapia
radioterapia
radioizotopy
radioizotopy
Resekcja pojedynczych ognisk przerzutów w
Resekcja pojedynczych ognisk przerzutów w
OUN lub płucu lub wątrobie
OUN lub płucu lub wątrobie
Wytworzenie stomii przewodu pokarmowego
Wytworzenie stomii przewodu pokarmowego
odbarczającej niedrożność
odbarczającej niedrożność
Torakoskopowa pleuradeza w przypadku
Torakoskopowa pleuradeza w przypadku
opornego wysięku w jamie opłucnej
opornego wysięku w jamie opłucnej