Europejska kampania

na rzecz oceny ryzyka zawodowego

Częste błędy

w ocenie ryzyka zawodowego

Zapobieganie — prawo

• Zgodnie z prawem pracodawcy w UE mają obowiązek

dbać, żeby pracownicy nie zostali poszkodowani
w miejscu pracy.

• Dyrektywa ramowa UE 89/391:

► ustanawia podstawowe przepisy, które musi stosować

każdy pracodawca

► jest transponowana do prawa każdego państwa

członkowskiego UE 

• Niektóre państwa członkowskie wykraczają poza

dyrektywę ramową UE i wprowadzają ostrzejsze
przepisy (należy poszukać wyjaśnień w
odpowiednich aktach prawa krajowego, które mogą
mieć zastosowanie
w Twoim przypadku).

Ocena ryzyka

• Podejmując odpowiednie działania, można

zapewnić pracownikom bezpieczeństwo.
Kluczem do tego jest:

ocena ryzyka zawodowego

• Pracodawcy są zobowiązani przez prawo do

regularnego przeprowadzania ocen ryzyka
w miejscu pracy.

Co to jest ocena ryzyka

zawodowego?

• Ocena ryzyka zawodowego jest to proces szacowania

ryzyka, jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa
pracowników wynika z zagrożeń w miejscu pracy.
Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy, w którym analizuje się:

► co może spowodować uraz lub uszkodzenie ciała
► czy można zlikwidować zagrożenia, a jeżeli nie jest to

możliwe -

► jakie środki zapobiegawcze lub ochronne należy

wprowadzić w celu kontrolowania ryzyka.

• Ocena ryzyka zawodowego jest podstawą skutecznego

zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, a także
sposobem na ograniczenie wypadków związanych
z pracą i zapadalności na choroby zawodowe.

Podejście etapowe

W przypadku większości organizacji wystarczy proste

pięcioetapowe podejście do oceny ryzyka:

1. Ustalenie zagrożeń i wskazanie osób zagrożonych
2. Ocena rodzajów ryzyka i uporządkowanie ich według

ważności

3. Podjęcie decyzji w sprawie działań zapobiegawczych
4. Podjęcie działania
5. Monitorowanie i przegląd sytuacji

Pamiętaj:

► Zagrożeniem może być wszystko — materiały,

urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki —

wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.

► Ryzyko to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś

może zostać poszkodowany w wyniku narażenia.

Najczęstsze błędy

• Przy przeprowadzaniu oceny ryzyka częste

błędy popełniane są przez wszystkie typy
organizacji.

• Niektóre z błędów najczęściej popełnianych

w trakcie procesu oceny ryzyka są
przedstawione tutaj, w kolejności, w jakiej
zazwyczaj występują.

Planowanie oceny ryzyka

zawodowego

Częste błędy to:
• powierzanie przeprowadzania oceny ryzyka

osobom niekompetentnym;

• niezapewnienie koniecznych informacji,

szkolenia, zasobów, czasu i wsparcia ekspertom

zatrudnionym przez organizację;

• brak właściwej koordynacji między ekspertami

z różnych przedsiębiorstw pracującymi w tym

samym miejscu pracy;

• niezaangażowanie w ocenę ryzyka zespołu

ludzi oraz nieuwzględnienie w niej pracowników

dysponujących praktyczną znajomością

procesu/czynności, które mają być oceniane.

Etap 1: Ustalenie zagrożeń i wskazanie osób

zagrożonych (1)

Częste błędy to:

• pominięcie pewnych kategorii ryzyka, np.

psychospołecznych czynników zagrożenia oraz

czynników organizacyjnych (godziny pracy,

obciążenie pracą, itp.);

• zbagatelizowanie długofalowych zagrożeń dla

zdrowia pracowników, np. powodowanych

działaniem substancji niebezpiecznych lub wysokim

poziomem hałasu;

• korzystanie z instrukcji odnoszących się do pracy

zamiast konsultowania się z samymi pracownikami:

rzeczywista praktyka na stanowisku pracy może być

inna, a pracownicy znają te problemy;

• zbyt ścisłe trzymanie się listy kontrolnej.

► Uwzględnianie tylko typów zagrożeń wymienionych w

liście kontrolnej.

► Nieuwzględnienie sposobu, w jaki pracownicy radzą

sobie z zagrożeniami w czasie pracy.

Etap 1: Ustalenie zagrożeń i wskazanie osób

zagrożonych (2)

Częste błędy to także:
• nierozpoznanie dużego zagrożenia, uznanie go za

mało istotne;

• pominięcie prac pomocniczych, takich jak prace

konserwacyjne czy sprzątanie, wykonywanych na
danym stanowisku pracy;

• nieuwzględnienie możliwej obecności pracowników

z innych przedsiębiorstw albo innych osób
(podwykonawców, gości, itp.) w zakładzie pracy;

• brak koordynacji między pracodawcami a

podwykonawcami, np. brak wzajemnego
informowania się o wszelkich zagrożeniach i
rodzajach ryzyka.

Etap 1: Ustalenie zagrożeń i wskazanie osób

zagrożonych (3)

Częste błędy to także:
• nieuwzględnienie grup osób, które mogą być

szczególnie narażone na ryzyko, np. kobiet w
ciąży, młodych pracowników, osób
niepełnosprawnych, itp.;

• nieuwzględnienie urządzeń, które są rzadko

używane;

• niezapoznanie się z dokumentacją dotyczącą

wypadków i chorób zawodowych.

Etap 2: Ocena rodzajów ryzyka i

uporządkowanie ich według ważności

Częste błędy to:
• pominięcie niektórych konsekwencji zagrożeń,

np. nieuwzględnienie ich długofalowych
skutków;

• kreowanie fałszywego poczucia bezpieczeństwa:

wykrycie ryzyka nie oznacza jego eliminacji z
miejsca pracy lub kontrolowania;

• nieuporządkowanie rodzajów ryzyka według

ważności z uwzględnieniem ich oceny. Prace
mające na celu zapobieganie zagrożeniom lub
ochronę muszą być usystematyzowane według
ważności.

Etap 3: Podjęcie decyzji w sprawie działania

zapobiegawczego

Częste błędy to:
• nieuwzględnienie ogólnych zasad zapobiegania:

► najpierw należy zastanowić się, czy danemu ryzyku da

się zapobiegać lub uniknąć go, a jeśli nie

► zastanowić się nad sposobem zmniejszenia lub

kontrolowania ryzyka przez przyjęcie takich środków,
jak: eliminacja zagrożeń
u źródła, zastępowanie elementów niebezpiecznych
bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi ...

• przenoszenie ryzyka, np. kontrolowanie

jednego ryzyka przez utworzenie ryzyka w innym
miejscu;

• brak konsultacji/udziału pracowników w

podejmowaniu decyzji dotyczących działań
zapobiegawczych.

Etap 4: Podjęcie działania

Częste błędy to:
• brak hierarchii ważności wprowadzania środków

zapobiegawczych;

• brak planu działania określającego m.in.:

► środki, jakie mają zostać wdrożone
► kto, co i kiedy wykonuje czynności
► przewidywany termin zakończenia

• brak właściwego nadzoru nad wprowadzaniem

tych środków;

• brak konsultacji/udziału pracowników.

Etap 5: Monitorowanie i przegląd

Częste błędy to:

•

nie określono ustaleń dotyczących przeglądu i
korekty oceny ryzyka;

•

środki zapobiegawcze i środki ochrony niekoniecznie
uwzględniają wyniki oceny ryzyka;

•

wprowadzone środki nie są monitorowane, a to ma
zagwarantować utrzymanie ich skuteczności;

•

pracownicy i/lub ich przedstawiciele nie są
informowani
o wynikach oceny ryzyka i wprowadzonych środkach;

•

ocena ryzyka traktowana jest jako jednorazowy
obowiązek i nie dokonuje się jej regularnego
przeglądu w celu zapewnienia ciągłej aktualności.

Dokumentacja oceny ryzyka

Częste błędy to:
• nie sporządzono dokumentacji oceny ryzyka;
• nie dokonano przeglądu zagrożeń i poziomu

ryzyka, osób narażonych, wprowadzonych środków
zapobiegawczych, szczegółowych informacji
dotyczących wprowadzenia środków, itp.;

• nie wykorzystuje się dokumentacji do

informowania osób zainteresowanych
(pracowników, kierownictwa) lub do
monitorowania wprowadzania środków
zapobiegawczych
i ochrony.

Gdzie szukać pomocy

Wiele pomocnych informacji i wytycznych znajduje
się na stronach internetowych Agencji:

► sekcja witryny internetowej poświęcona ocenie ryzyka

zawodowego zawierająca informacje dotyczące tej
oceny, przykłady dobrych praktyk z całej Europy oraz
narzędzia i listy kontrolne:
http://osha.europa.eu/topics/riskassessment

► informacje na temat kampanii na rzecz oceny ryzyka

zawodowego http://hw.osha.europa.eu

http://hw.osha.europa.eu

Dobre dla Ciebie. Dobre dla firmy.

Europejska kampania

na rzecz oceny ryzyka zawodowego