DIPHYLLOBOTHRIUM

DIPHYLLOBOTHRIUM

LATUM

LATUM

BRUZDOGŁOWIEC SZEROKI

BRUZDOGŁOWIEC SZEROKI



Po raz pierwszy został

Po raz pierwszy został

opisany przez

opisany przez

Linnaeusa w 1758

Linnaeusa w 1758

roku.

roku.



Jest to gatunek z

Jest to gatunek z

podgromady

podgromady

tasiemców właściwych

tasiemców właściwych

(Eucestoda).

(Eucestoda).



Nazwę zawdzięcza

Nazwę zawdzięcza

dwóm szerokim

dwóm szerokim

bruzdom

bruzdom

przyssawkowym na

przyssawkowym na

skoleksie (główce).

skoleksie (główce).

WYSTĘPOWANIE

WYSTĘPOWANIE



Diphyllobothrium latum

Diphyllobothrium latum

pasożytuje w jelicie

pasożytuje w jelicie

cienkim człowieka i ponad 30 gatunków ssaków

cienkim człowieka i ponad 30 gatunków ssaków

(niedźwiedź, foka, lis), które mogą odżywiać się

(niedźwiedź, foka, lis), które mogą odżywiać się

surowymi rybami, głównie w regionach

surowymi rybami, głównie w regionach

podbiegunowych oraz krajach klimatu

podbiegunowych oraz krajach klimatu

umiarkowanego.

umiarkowanego.



Występowanie ma charakter ogniskowy-

Występowanie ma charakter ogniskowy-

koncentruje się wokół niektórych większych

koncentruje się wokół niektórych większych

zbiorników wodnych Islandii, delty Dunaju, Włoch,

zbiorników wodnych Islandii, delty Dunaju, Włoch,

Szwajcarii, Florydy, Chin i Japonii. Nieliczne są

Szwajcarii, Florydy, Chin i Japonii. Nieliczne są

doniesienia o występowaniu bruzdogłowca w

doniesienia o występowaniu bruzdogłowca w

Australii, Chile, Polsce oraz na Madagaskarze.

Australii, Chile, Polsce oraz na Madagaskarze.

BUDOWA

BUDOWA



Bruzdogłowiec szeroki jest jednym z największych

Bruzdogłowiec szeroki jest jednym z największych

tasiemców pasożytujących u człowieka, sięgającym

tasiemców pasożytujących u człowieka, sięgającym

kilkunastu, a nawet 20 m długości. U zwierząt osiąga

kilkunastu, a nawet 20 m długości. U zwierząt osiąga

2-9 m.

2-9 m.



W gatunku tym wykazano doświadczalnie

W gatunku tym wykazano doświadczalnie

bezprecedensową zmienność długości ciała, nie

bezprecedensową zmienność długości ciała, nie

występującą u innych tasiemców; wpływa na nią

występującą u innych tasiemców; wpływa na nią

wielkość żywiciela oraz intensywność inwazji.

wielkość żywiciela oraz intensywność inwazji.



Skoleks tego pasożyta jest kształtu łopatkowego,

Skoleks tego pasożyta jest kształtu łopatkowego,

spłaszczony grzbietowo- brzusznie, długości 2-3

spłaszczony grzbietowo- brzusznie, długości 2-3

mm, grubości 1mm. Na obu bokach główki znajdują

mm, grubości 1mm. Na obu bokach główki znajdują

się charakterystyczne narządy czepne- bruzdy

się charakterystyczne narządy czepne- bruzdy

przyssawkowe (bothria), mające kształt podłużnej

przyssawkowe (bothria), mające kształt podłużnej

szczeliny.

szczeliny.



Za skoleksem znajduje się rozciągliwa, cienka

Za skoleksem znajduje się rozciągliwa, cienka

szyjka wytwarzająca proglotydy, których w dobrze

szyjka wytwarzająca proglotydy, których w dobrze

wykształconej strobili może być 3-4 tys. Około 20%

wykształconej strobili może być 3-4 tys. Około 20%

pierwszych proglotydów zalicza się do jałowych,

pierwszych proglotydów zalicza się do jałowych,

męskich i hermafrodycznych, młodych; w

męskich i hermafrodycznych, młodych; w

pozostałych (szerokie i krótkie) rozwinięta jest

pozostałych (szerokie i krótkie) rozwinięta jest

macica zawierająca jaja.

macica zawierająca jaja.



W każdym członie tasiemca znajdują się dobrze

W każdym członie tasiemca znajdują się dobrze

widoczne, podłużne przewody wydalnicze. Układ

widoczne, podłużne przewody wydalnicze. Układ

wydalniczy typu protonefrydialnego z komórkami

wydalniczy typu protonefrydialnego z komórkami

płomykowymi.

płomykowymi.



Układ nerwowy typu

Układ nerwowy typu

ortogonalnego (para

ortogonalnego (para

zwojów głowowych i

zwojów głowowych i

parzyste pnie nerwowe),

parzyste pnie nerwowe),

słabo rozwinięty, brak

słabo rozwinięty, brak

narządów zmysłów.

narządów zmysłów.



Liczba członów strobili

Liczba członów strobili

przekraczać może 4000 i

przekraczać może 4000 i

są one szersze niż grubsze.

są one szersze niż grubsze.



Barwa całej strobili zależy

Barwa całej strobili zależy

od składu miazgi

od składu miazgi

pokarmowej, która otacza

pokarmowej, która otacza

tasiemca; najczęściej bywa

tasiemca; najczęściej bywa

szarożółtawa lub kremowa.

szarożółtawa lub kremowa.



Bardzo dobrze rozwinięty

Bardzo dobrze rozwinięty

układ rozrodczy zapewnia

układ rozrodczy zapewnia

dużą płodność tasiemca.

dużą płodność tasiemca.



Zdolność do

Zdolność do

samozapłodnienia.

samozapłodnienia.

UKŁAD PŁCIOWY MĘSKI

UKŁAD PŁCIOWY MĘSKI



Układ rozrodczy męski składa się z licznych

Układ rozrodczy męski składa się z licznych

pęcherzykowatych jąder umieszczonych po

pęcherzykowatych jąder umieszczonych po

bokach proglotydu pomiędzy jej krawędzią

bokach proglotydu pomiędzy jej krawędzią

boczną a podłużnymi przewodami wydalniczymi .

boczną a podłużnymi przewodami wydalniczymi .



Od każdego pęcherzyka jądrowego odchodzi

Od każdego pęcherzyka jądrowego odchodzi

kanalik nasienny, który łączy się z innymi w

kanalik nasienny, który łączy się z innymi w

kanaliki większe, wpadające do grubszego

kanaliki większe, wpadające do grubszego

cewkowatego nasieniowodu. Biegnie on w

cewkowatego nasieniowodu. Biegnie on w

licznych skrętach w kierunku krawędzi przedniej

licznych skrętach w kierunku krawędzi przedniej

proglotydu, przed którą rozszerza się w pęcherzyk

proglotydu, przed którą rozszerza się w pęcherzyk

nasienny, a następnie przechodzi w część

nasienny, a następnie przechodzi w część

kroczową i wytryskową biegnącą w mięsistym i

kroczową i wytryskową biegnącą w mięsistym i

wysuwalnym narządzie kopulacyjnym (cirrus).

wysuwalnym narządzie kopulacyjnym (cirrus).

Ostatnie dwa odcinki tego przewodu otoczone są

Ostatnie dwa odcinki tego przewodu otoczone są

torebką.

torebką.

UKŁAD PŁCIOWY ŻEŃSKI

UKŁAD PŁCIOWY ŻEŃSKI



Układ płciowy żeński składa się z dwupłatowego

Układ płciowy żeński składa się z dwupłatowego

jajnika, leżącego w tylnej części środkowego pola

jajnika, leżącego w tylnej części środkowego pola

członu po stronie brzusznej, podobnie jak

członu po stronie brzusznej, podobnie jak

pozostałe narządy żeńskie.

pozostałe narządy żeńskie.



Płaty jajnika okalają z obu stron ootyp, od którego

Płaty jajnika okalają z obu stron ootyp, od którego

uchodzi krótki jajowód, przewód żółtnikowy

uchodzi krótki jajowód, przewód żółtnikowy

wspólny i prosta cewkowata, czasem o lekko

wspólny i prosta cewkowata, czasem o lekko

falistym przebiegu, pochwa.

falistym przebiegu, pochwa.



Od ootypu odchodzi tworząc liczne skręty,

Od ootypu odchodzi tworząc liczne skręty,

cewkowata macica wypełniona jajami (kształt

cewkowata macica wypełniona jajami (kształt

rozety), które składane są przez specjalny otwór

rozety), które składane są przez specjalny otwór

(tokostom).

(tokostom).



Jeden tasiemiec składa dziennie ponad milion jaj o

Jeden tasiemiec składa dziennie ponad milion jaj o

kształcie owalnym.

kształcie owalnym.

CYKL ŻYCIOWY

CYKL ŻYCIOWY

Jaja wydostają się z członu na zewnątrz do

Jaja wydostają się z członu na zewnątrz do

światła jelita, następnie wydalane są z kałem. W

światła jelita, następnie wydalane są z kałem. W

wodzie, będącej warunkiem dalszego rozwoju

wodzie, będącej warunkiem dalszego rozwoju

bruzdogłowca szerokiego, z jaja wykluwa się

bruzdogłowca szerokiego, z jaja wykluwa się

larwa koracidium, która musi zostać połknięta

larwa koracidium, która musi zostać połknięta

przez planktonicznego skorupiaka (np.

przez planktonicznego skorupiaka (np.

oczlika

oczlika

),

),

aby w jego jelicie powstało kolejne stadium

aby w jego jelicie powstało kolejne stadium

larwalne: oswobodzona z otoczek

larwalne: oswobodzona z otoczek

onkosfera

onkosfera

,

,

przekształcająca się w

przekształcająca się w

procerkoid

procerkoid

. Jeśli oczlika

. Jeśli oczlika

połknie ryba jednego z określonych gatunków,

połknie ryba jednego z określonych gatunków,

larwa wewnątrz niej przekształca się w

larwa wewnątrz niej przekształca się w

plerocerkoid

plerocerkoid

. Teraz, gdy rybę zje z kolei jakiś

. Teraz, gdy rybę zje z kolei jakiś

drapieżny ssak (kot, foka, niedźwiedź, pies) lub

drapieżny ssak (kot, foka, niedźwiedź, pies) lub

też człowiek, w jego jelitach larwa przeobraża się

też człowiek, w jego jelitach larwa przeobraża się

w dorosłego tasiemca.

w dorosłego tasiemca.

CHOROBOTWÓRCZOŚĆ

CHOROBOTWÓRCZOŚĆ

DIFYLOBOTRIOZA

DIFYLOBOTRIOZA

(diphyllobothriosis)

(diphyllobothriosis)

może

może

przebiegać z okresową niedrożnością jelit,

przebiegać z okresową niedrożnością jelit,

biegunkami, bólami brzucha, obrzękiem

biegunkami, bólami brzucha, obrzękiem

nóg, przekrwieniem języka oraz

nóg, przekrwieniem języka oraz

niedokrwisotścią megaloblastyczną

niedokrwisotścią megaloblastyczną

(złośliwą), wywoływaną niedoborem

(złośliwą), wywoływaną niedoborem

witaminy B-12, zwłaszcza przy osiedlaniu

witaminy B-12, zwłaszcza przy osiedlaniu

się tasiemców w pobliżu żołądka, który

się tasiemców w pobliżu żołądka, który

wytwarza czynnik wewnątrzpochodny

wytwarza czynnik wewnątrzpochodny

ułatwiający wchłanianie tej witaminy,

ułatwiający wchłanianie tej witaminy,

także pobieranej przez tasiemca.

także pobieranej przez tasiemca.

ŹRÓDŁO ZARAŻENIA

ŹRÓDŁO ZARAŻENIA



Główne źródło zakażenia stanowią zakażeni ludzie,

Główne źródło zakażenia stanowią zakażeni ludzie,

wydalający jaja z kałem, ponadto- psy, koty, lisy,

wydalający jaja z kałem, ponadto- psy, koty, lisy,

niedźwiedzie oraz inne

niedźwiedzie oraz inne

zwierzęta żywiące się rybami. W

zwierzęta żywiące się rybami. W

organizmie człowieka bruzdogłowiec może żyć ok.. 20 lat.

organizmie człowieka bruzdogłowiec może żyć ok.. 20 lat.

Źródło

Źródło

inwazji dla człowieka stanowi surowe lub

inwazji dla człowieka stanowi surowe lub

wędzone mięso zakażonych ryb.

wędzone mięso zakażonych ryb.



Do zarażenia dochodzi w następstwie spożycia przez

Do zarażenia dochodzi w następstwie spożycia przez

człowieka lub zwierzęta surowego mięsa lub ikry i

człowieka lub zwierzęta surowego mięsa lub ikry i

mleczu ryb słodkowodnych, zawierających żywe larwy

mleczu ryb słodkowodnych, zawierających żywe larwy

(plerocerkoidy).

(plerocerkoidy).

WYKRYWANIE

WYKRYWANIE



Diagnoza opiera się na wykryciu w kale

Diagnoza opiera się na wykryciu w kale

charakterystycznych jaj (owalne,

charakterystycznych jaj (owalne,

zaopatrzone w wieczka) lub proglotydów.

zaopatrzone w wieczka) lub proglotydów.



W przypadkach wątpliwych zaleca się

W przypadkach wątpliwych zaleca się

przetrzymywanie jaj w hodowli wodnej do

przetrzymywanie jaj w hodowli wodnej do

czasu uformowania się charakterystycznej

czasu uformowania się charakterystycznej

onkosfery we wnętrzu koracydium.

onkosfery we wnętrzu koracydium.



Poza niedokrwistością we krwi obwodowej

Poza niedokrwistością we krwi obwodowej

stwierdza się zwiększenie liczby krwinek

stwierdza się zwiększenie liczby krwinek

białych i odsetka komórek

białych i odsetka komórek

kwasochłonnych.

kwasochłonnych.

ZAPOBIEGANIE

ZAPOBIEGANIE



Przed zachorowaniem

Przed zachorowaniem

zabezpiecza spożywanie ryb

zabezpiecza spożywanie ryb

gotowanych, smażonych,

gotowanych, smażonych,

solonych lub marynowanych.

solonych lub marynowanych.



Plerocerkoidy giną w

Plerocerkoidy giną w

temperaturze- 10

temperaturze- 10

0

0

C po 24h, w

C po 24h, w

czystej wodzie w temperaturze

czystej wodzie w temperaturze

50

50

0

0

C.

C.



Gotowanie (w ciągu 10 minut) i

Gotowanie (w ciągu 10 minut) i

mrożenie ryb zabija larwy.

mrożenie ryb zabija larwy.



Wędzenie ryb nie niszczy

Wędzenie ryb nie niszczy

plerocerkoidów.

plerocerkoidów.



Należy unikać

Należy unikać

zanieczyszczenia zbiorników

zanieczyszczenia zbiorników

kałem ludzkim.

kałem ludzkim.

LECZENIE

LECZENIE



PRAZYKWANTEL (wysoko skuteczny),

PRAZYKWANTEL (wysoko skuteczny),



NIKLOZAMID (umiarkowanie

NIKLOZAMID (umiarkowanie

skuteczny),

skuteczny),



U pacjentów, u których stwierdza się

U pacjentów, u których stwierdza się

niedokrwistość , wskazane jest

niedokrwistość , wskazane jest

podawanie witaminy B

podawanie witaminy B

12

12

,

,



Skuteczność leczenia ocenia się w 1 i

Skuteczność leczenia ocenia się w 1 i

3 miesiącu po zakończonej terapii.

3 miesiącu po zakończonej terapii.