DIPHYLLOBOTHRIUM

LATUM

Linnaeus, 1758

Bruzdogłowiec szeroki

Rozprzestrzenienie

• W postaci dojrzałej jest pasożytem

jelita cienkiego człowieka, psa, kota

oraz innych gatunków ssaków (około

30), które mogą odżywiać się rybami,

• Ma charakter ogniskowy i ogranicza

się do rejonów podbiegunowych i

krajów półkuli północnej o klimacie

umiarkowanym,

• W Polsce występuje sporadycznie

.

Morfologia

• D. latum to najdłuższy tasiemiec

pasożytujący u człowieka,

• Średnia długość to 10 metrów,
• Znane są okazy 20 metrowe,
• Długość ciała zależy od liczby

pasożytów oraz wielkości
żywiciela ostatecznego.

Postać dojrzała

D. latum

• Ma barwę szaroróżową,
• Zbudowana jest z:
wydłużonego skoleksu z 2 podłużnymi

bruzdami czepnymi (bothria),

cienkiej szyjki długości ok. 15 mm (miejsce

powstawania nowych członów),

strobilii składającej się z ponad 3000

proglotydów, z których 20% to człony

jałowe, męskie, następne młode są

hermafrodytyczne (ok. 1,5 m od szyjki).

Skoleks D.latum

Skoleks D. latum

Układ rozrodczy męski

• Zbudowany z ok. 700 pęcherzykowatych jąder,

umieszczonych po boku członu,

• Od jąder odchodzą przewody wyprowadzające,

wpadające do cewkowatego nasieniowodu,

• Nasieniowód biegnie w kierunku przedniej krawędzi

proglotydu rozszerzając się w pęcherzyk nasienny,

• Następnie przechodzi w część krokowa i

wytryskową która znajduje się w narządzie

kopulacyjnym - cirrusie,

• Męski otwór płciowy znajduje się na dnie zatoki

płciowej po stronie brzusznej, w przedniej części

proglotydu.

Układ rozrodczy żeński

• Leży w tylnej części członu,
• Zbudowany jest z dwupłatowego

jajnika, splątanej macicy oraz pochwy

łączącej się z jajowodem,

• Jajowód uchodzi do krótkiego ootypu,

otoczonego komórkami gruczołu

Mehlisa,

• Jaja składane są przez tokostom,

otwór położony po stronie brzusznej,

poniżej zatoki płciowej.

Jajo D. latum

• Wielkość: 70 x 45μm,
• Kształt owalny,
• Przypomina jajo przywr,
• Na jednym biegunie posiada wieczko,

na drugim mały guziczek,

• Jeden tasiemiec składa dziennie

ponad milion jaj.

Żywiciele D. latum

Rozwój D. latum przebiega z udziałem 3 żywicieli:

I żywicielem pośrednim są skorupiaki z rzędu

widłonogów np. oczliki z rodzaju Cyklops

i Diaptomus (w innych regionach świata

mogą to być inne skorupiaki planktonowe -

wikariat parazytologiczny),

II żywicielem pośrednim są głównie ryby

(szczupak, okoń, węgorz, miętus, sielawa,

łosoś), rzadziej płazy, gady czy ssaki,

Żywicielem ostatecznym są ssaki żywiące się

rybami np. kot, pies, niedźwiedź, foka, lis,

świnia i człowiek.

Cykl życiowy D. latum

• Po raz pierwszy został opisany przez

polskiego parazytologa Konstantego

Janickiego,

• Z jaj wydalonych z kałem żywiciela

ostatecznego do środowiska wodnego

w ciągu 8-14 dni wylęga się

koracidium,

• Rozwój koracidium uzależniony jest

od: tem. H

2

O, jej ciśnienia, niedoboru

O

2

,

braku światła.

Cykl życiowy D. latum c.d.

• Koracidium jest larwą orzęsioną, porusza

się ruchem obrotowym i postępowym,

• Nie pobiera pokarmu ze środowiska

zewnętrznego, korzystając z zapasów

embrionalnych,

• Koracidium zostaje połknięte przez I

żywiciela pośredniego,

• W jelicie skorupiaka larwa traci

orzęsienie i jako onkosfera przedostaje

się do jamy ciała.

Cykl życiowy D. latum c.d.

• W czasie 2-3 tygodni onkosfera

przekształca się w procerkoid
(długość 500 μm),

• Skorupiak z procerkoidem zostaje

połknięty przez rybę,

• W ciele ryby w ciągu 1-4 tygodni

procerkoid przekształca się w
plerocerkoid.

Cykl życiowy D. latum c.d.

•

Plerocerkoid ma ok. 2 cm długości, posiada

główkę z bruzdami przyssawkowymi, nie

zawiera proglotydów, może przetrwać w ciele

ryby kilkanaście lat, nie zmieniając postaci

rozwojowej przechodząc z jednego osobnika

ryby drapieżnej na drugiego (pasożytnictwo

parateniczne),

•

Plerocerkoid jest forma inwazyjną dla

człowieka,

•

Po zjedzeniu ryby plerocerkoid przytwierdza

się do ściany j. cienkiego, rośnie i

przekształca się w postać dojrzałą.

Cykl życiowy D. latum c.d.

• Po przekształceniu w postać dojrzałą

rozpoczyna się tworzenie członów,

• Dziennie powstaje około 30 nowych

członów,

• Produkcja jaj rozpoczyna się po 3-5

tygodniach,

• D. latum może pasożytować w jelicie

człowieka nawet 25 lat.

Difylobotrioza

• Zarażenie następuje najczęściej przez

spożycie surowych, niedogotowanych,
niedosmażonych czy źle uwędzonych
zarażonych ryb,

• Cechuje się mało specyficznym

zespołem objawów jelitowo-
żołądkowych i ogólnych,
towarzyszących również inwazjom
innych tasiemców.

Difylobotrioza c.d.

• Zaburzenia nerwowe i trawienne,
• Chudniecie,
• Osłabienie,
• Anoreksja,
• Wymioty,
• We krwi nie stwierdza się

eozynofilii.

Difylobotrioza c.d.

Na szczególną uwagę zasługuje związek inwazji

D. latum z niedokrwistością nadbarwliwą,

megablastyczną. Występuje ona u osób, u

których tasiemiec umiejscawia się w przedniej

części j. cienkiego, bliżej żołądka.

Przyczyną niedokrwistości jest niedobór

witaminy B

12,

o którą pasożyt rywalizuje z

gospodarzem. Zawartość wit. B

12

w członach

D. latum jest 50x większa niż jej zawartość u

T. saginata. D. latum absorbuje 80-100%

dawki wit. B

12

podanej doustnie pacjentowi.

Diagnostyka

• Wykrycie w kale żywiciela ostatecznego

jaj D. latum,

• Hodowla jaj do momentu pojawienia się

onkosfery we wnętrzu koracidium
(odróżnienie jaj D. latum od jaj
Paragonimus westermani),

• Diagnostyka proglotydów - rzadko, po

podaniu leków przeczyszczających lub
wymiotnych.

Profilaktyka

• Mrożenie ryb w tem. –10

o

C w ciągu

24 h,

• Smażenie ryb w tem. >50

o

C przez 10

minut,

• Zabezpieczenie zbiorników wodnych,
• Rezygnacja z karmienia zwierząt

surowymi rybami,

• Oświata sanitarna.

Leczenie

Lekiem z wyboru jest prazykwantel

skuteczny i dobrze tolerowany,

stosowany w

jednorazowej dawce 15mg/kg m.c.

Po podaniu leku dochodzi do

szybkiego unieruchomienia

pasożyta i zwyrodnienia jego

powłoki oskórkowej.