Parki
Narodowe w
Polsce
Czym jest park Narodowy???
W Polsce mamy 23 parki
narodowe!!!
- to wydzielony teren, który ze względu na
walory przyrodnicze podlega szczególnej
ochronie prawnej. W jego obrębie
zakazana lub znacznie ograniczona jest
gospodarka człowieka;
- ze względu na dydaktyczne znaczenie
parku narodowego, dopuszczony jest w
nim ruch turystyczny, jednak tylko po
wyznaczonych trasach (szlakach
turystycznych);
- każdy park narodowy ma swój regulamin,
określający dopuszczalny sposób
poznawania jego przyrody i krajobrazów.
P a r k i n a d m o r s k i
e
•
Woliński Park Narodowy
• Słowiński Park Narodowy
Woliński Park
Narodowy
Lokalizacja:
Międzyzdroje
Powierzchnia (km
2
):
109,37
Rok utworzenia:
1960
Pierwszy w Polsce
Park morski.
Symbolem jest
bielik, którego
żywy okaz można
zobaczyć obok
Muzeum
Przyrodniczego
Parku.
Woliński Park Narodowy
Utworzony w dniu 3 marca 1960r.
Powierzchnia Parku wynosi 10 937 ha. Jest
pierwszym w Polsce Parkiem morskim.
Wokół Parku wyznaczono otulinę o
powierzchni 3368,64 ha. Symbolem Parku
jest bielik, którego żywy okaz można
zobaczyć obok Muzeum Przyrodniczego
Parku. Największą atrakcją jest klif
nadmorski (góry Gosań i Kawcza).
Wolin charakteryzuje się typowym krajobrazem
polodowcowym, z kilkoma płytkimi jeziorami
morenowymi, m.in.: Gardno, Domysławskie, Czajcze,
Warnowo, Turkusowe. Cofający się lodowiec
przestawił wały silnie wzniesionej moreny czołowej
(część dyluwialna), przy której od wschodu i
zachodu woda i wiatry usypały nizinną część wyspy
(aluwialną). Osobliwość geologiczną stanowią
również glacjalne porwaki skał kredowych, z
wcześniejszych formacji geologicznych. Na uwagę
zasługują także liczne głazy narzutowe,
charakterystyczne dla krajobrazu polodowcowego.
Najciekawszym z nich nadano nazwy: Mieszko I,
Lech, Czech i Rus, Wydrzy Głaz.
Słowiński
Park
Narodowy
Lokalizacja:
Smołdzino
Powierzchnia (km
2
):
186,18
Rok utworzenia:
1967
Największe w Europie,
wędrujące z prędkością od 5
do 30 m rocznie – wydmy.
Połowa obszaru
parku zajmuje
woda, między
innymi jezioro
Gardno i
Łebsko.
Występują liczne gatunki
ptaków wodnych: łabędzie,
mewy m.in. Mewa śmieszka.
Mewa jest także symbolem
parku.
Utworzony 1 stycznia 1967r. Powierzchnia Parku wynosi 18797
ha, z czego 6355 ha objęto ochroną ścisłą.
Największą powierzchnię Parku objętą ochroną ścisłą, stanowi
tzw. Mierzeja (3531 ha) z najbardziej rozległymi w Europie
polami ruchomych wydm. Ochroną ścisłą objęto też obszary
lęgowe ptaków: Gackie Lęgi, Żurnowskie Lęgi, Gardneńskie
Lęgi, oraz Wyspę Kamienną na jeziorze Gardno, a także
rozległe obszary borów bagiennych i brzeziny bagiennej (Kluki
i Bory Torfowe), największe w Polsce stanowisko maliny
moroszki - reliktu polodowcowego (Moroszka), fragment
starego lasu olszowego Olszyna, reliktowy las bukowo-dębowy
Klukowe Buki oraz jezioro Dołgie Małe.
Park położony jest nad Morzem Bałtyckim na środkowym
wybrzeżu (Wybrzeżu Słowińskim), między Łebą a Rowami.
Obejmuje przybrzeżne jeziora Łebsko (trzecie co do wielkości
jezioro w Polsce) i Gardno oraz dwa mniejsze (Dołgie Wielkie i
Dołgie Małe), silnie zawydmioną Mierzeję Łebską oraz pas
wybrzeża morskiego po ujście Łupawy. Nad jeziorem Gardno
znajduje się wysoko wzniesiony wał morenowy, opadający ku
wschodowi stromymi zboczami do rzeki Łupawy.
P a r k i n i z i n n e:
• Biebrzański Park Narodowy
• Narwiański Park Narodowy
• Poleski Park Narodowy
• Kampinowski Park Narodowy
• Białowieski Park Narodowy
Biebrzański Park
Narodowy
Lokalizacja:
Osowiec
Powierzchnia (km
2
):
592,23
Rok utworzenia:
1993
Największy wśród parków.
Batalion – gatunek
charakterystyczny
dla parku.
W dolinie Biebrzy znajdują
się rozległe bagna i
torfowiska, podmokłe łąki,
lasy bagienne.
Utworzony 25 września 1993 r.
Powierzchnia Parku wynosi 59223,00 ha.
W granicach Parku znalazł się dawny rezerwat
Czerwone Bagno. Wokół Parku utworzono otulinę
o powierzchni 66824,00 ha.
Projekt utworzenia parku narodowego w dolinie
Biebrzy został opracowany w 1968 roku przez
prof. Adama Pałczyńskiego.
Biebrzański Park Narodowy leży w północno-wschodniej
części Polski. Obejmuje znaczną część Kotliny Biebrzańskiej.
Znaczna część parku to największy i najbardziej naturalny w
Polsce oraz w Europie kompleks torfowisk niskich,
przejściowych i wysokich. Zatorfioną dolinę Biebrzy otaczają
wysoczyzny morenowe. W jej obrębie wyróżniono 3 części
określone jako baseny: północny - obejmujący dolinę na
wschód od Sztabina, środkowy - od Sztabina do Osowca i
południowy - do ujścia Biebrzy do Narwi. Baseny rozdzielają
przewężenia szerokości ok. 1 km. Basen Północny, zwany też
Basenem Górnej Biebrzy, wypełniony torfem miąższości.
Torfowiska zajmują tu ok. 20 000 ha. Basen Środkowy ma
kształt zbliżony do trapezu. Większą część powierzchni tego
basenu zajmuje taras zalewowy. Jest on pokryty torfem.
Jedynie w strefie przykorytowej Biebrzy niewielkie
powierzchnie zajmują iły, muły i piaski. Również i tu
największą powierzchnię zajmuje taras zalewowy. W jego
obrębie torfowiska zajmują powierzchnie 21 000 ha, a od
strony koryta rzeki występuje strefa mułowa.
Narwiański Park
Narodowy
Lokalizacja:
Kurowo
Powierzchnia (km
2
):
73,50
Rok utworzenia:
1996
Symbolem Parku
jest błotniak
stawowy.
Park obejmuje
bagienną
dolinę górnej
Narwi, zwaną
„polską
Amazonią.”
Jeden z najmłodszych
parków.
Głównym celem utworzenia Narwiańskiego Parku
Narodowego jest ochrona ekosystemów podmokłych i
wodnych.
Park obejmuje obszar bagiennej Doliny Górnej Narwi od
Suraża do Rzędzian. Dolinę wypełniają torfy, zalegające na
płytkich mułach lub iłach oraz bezpośrednio na piaskach.
Walory przyrodnicze Parku to przede wszystkim unikatowy
system doliny rzeki Narwi z bogatymi zespołami roślinnymi
i faunistycznymi. Objęty ochroną odcinek dolny Narwi
bywa nazywany Polską Amazonką. Dolina Narwi składa się
z szeregu rozszerzonych basenów, przypominających
przełomy rzeczne.
Rzeźba terenu Parku ukształtowała się podczas
zlodowacenia środkowopolskiego. Lodowiec zanikał
powierzchniowo, nadbudowując wysoczyzny moreną, w
obniżeniach pozostawiając bryły martwego lodu.
Wytopienie się największych brył dało początek dzisiejszej
Dolinie Narwi. O wytopiskowej genezie doliny świadczy
także obecność na jej zboczach form pochodzenia
glacjalnego: kemów, nisz i dolinek wytopiskowych.
Największymi walorami doliny Narwi na obszarze
Narwiańskiego Parku Narodowego: duży stopień
naturalności, osobliwość układów hydrologiczno-
siedliskowych, bogactwo flory i fauny. Niemal całą dolinę
wypełnił ekosystem bagienny z całą siecią rozgałęzionych
koryt rzecznych, z mozaikowym układem rozlewisk, siedlisk
bagiennych i lądowych.
Obszar Poleskiego
PN to obszar
bagiennych lasów i
torfowisk.
Występują
rośliny
owadożerne –
rosiczka.
Za symbol
parku został
uznany
żuraw.
Obejmuje liczne bagna, torfowiska i jeziora
krasowe oraz naturalne kompleksy leśne z
bogactwem flory i fauny, znajdujące się na
Równinie Łęczyńsko-Włodawskiej.Jego symbolem,
znajdującym się na emblemacie, jest żuraw.
Park wchodzi w skład Rezerwatu Biosfery „Polesie
Zachodnie”,
który od 2012 roku stał się rezerwatem
transgranicznym, po połączeniu z Rezerwatem
Biosfery „Polesie Nadbużańskie” i Szackim
Rezerwatem Biosfery.
Jest także chroniony
przez konwencję ramsarską jako ważny obszar
podmokły.
Kampinoski Park
Narodowy
Lokalizacja:
Izabelin
Powierzchnia (km
2
):
385,44
Rok utworzenia:
1959
Obejmuje tereny
Puszczy Kampinoskiej.
Tzw. „Zielone płuca
Warszawy” - nawiewane jest
świeże powietrze znad Puszczy
Kampinoskiej.
Symbolem
parku jest
łoś.
Park reprezentuje przyrodę regionu Nizin
Środkowopolskich. Obejmuje fragment pradoliny
Wisły w Kotlinie Warszawskiej na Nizinie
Mazowieckiej.
Stanowi go Puszcza Kampinoska w bezpośrednim
sąsiedztwie Warszawy. Taras kampinoski zbudowany
z piasków i żwirów rzecznych, na których procesy
eoliczne wytworzyły charakterystyczne, doskonale
wykształcone i piękne krajobrazowo wydmy.
Osiągają one 30 m wysokości i prezentują różne
formy morfologiczne: łuki, parabole, wały, grzędy i
zespoły wydmowe, przypominające niekiedy mini
łańcuchy górskie. Pasy bagienne zajmują tereny
dawnych nurtów Prawisły. W wywianych z piasku
miejscach wytworzyły się pokłady torfu. Kontrast
krajobrazów wydm i bagien jest najbardziej
charakterystycznym elementem pejzażu
Kampinoskiego Parku Narodowego.
Białowieski Park
Narodowy
Lokalizacja:
Białowieża
Powierzchnia (km
2
):
105,02
Rok utworzenia:
1947
Najstarszy Park
Narodowy w Polsce i
jeden z pierwszych w
Europie.
Znakiem
rozpoznawczym parku
jest największy ssak
europejski – żubr.
Fragment
Puszczy
Białowieskiej –
lasy dębowo-
grabowe, bory
z przewagą
sosny i
świerka.
Obejmuje część Puszczy Białowieskiej, stanowiącej największy
w Europie prabór niżowy, zachowany w stanie naturalnym
Teren Parku to płaski obszar, pozbawiony wyraźnych
wzniesień, o niewielkim zróżnicowaniu rzeźby. W Parku
dominują utwory pochodzenia polodowcowego, przede
wszystkim różne postacie piasków, gliny i iłów. Uzupełniają je
torfy torfowisk niskich i przejściowych zlokalizowanych nad
rzekami oraz torfowiska wysokie. Największą powierzchnię
Parku zajmują lasy dębowo - lipowo - grabowe typu grądu.
Wzdłuż rzek i okresowych cieków wodnych znajdują się
przystrumykowe łęgi olszowo - jesionowe. W bezodpływowych
nieckach terenowych ze stagnującą wodą, ukształtowały się
bagienne lasy olszowe. Uboższe gleby zajmują różne postacie
borów mieszanych z udziałem świerka. Niewielkie obszary
dawnych torfowisk wysokich zajmują bory bagienne.
Z uwagi na unikatowe walory przyrodnicze Białowieski Park
Narodowy został przez UNESCO uznany w 1977r. za światowy
rezerwat biosfery. Umieszczony został także na liście
Światowego Dziedzictwa Ludzkości.
P a r k i p o j e z i e r n
e :
• Park Narodowy „Bory Tucholskie”
• Drawieński Park Narodowy
• Wigierski Park Narodowy
• Wielkopolski Park Narodowy
• Park Narodowy „Ujście Warty”
Park Narodowy Bory
Tucholskie
Lokalizacja:
Charzykowy
Powierzchnia (km
2
):
47,98
Rok utworzenia:
1996
Park reprezentuje
obszar Borów
Tucholskich na
Pojezierzu Pomorskim.
Obszar jest wybitnie
pojezierny,
charakteryzuje się
różnymi typami
jezior.
Symbolem parku jest
głuszec – gatunek dużego
ptaka z rodziny
kurowatych
79 % powierzchni Parku zajmują lasy, 11% wody i 10%
pozostałe ekosystemy, w tym: grunty rolne, bagna, torfowiska i
łąki.
Park reprezentuje obszar Borów Tucholskich na Pojezierzu
Pomorskim. Urozmaicona rzeźba terenu ukształtowana została
w wyniku działalności lodowca, który zalegał na tych terenach
w ostatnim zlodowaceniu bałtyckim - stadiale pomorskim.
Spotykane tu formy polodowcowe zostały dość szczegółowo
opisane w części dotyczącej Borów Tucholskich. O
unikatowych walorach przyrodniczo-krajobrazowych Parku
decyduje przede wszystkim bogata sieć hydrograficzna. Obszar
Parku jest wybitnie pojezierny. Spotkać tu można prawie
wszystkie typy genetyczne i limnologiczne jezior: rynnowe,
wytopiskowe, oczka, kotły i kociołki - w sumie 17 jezior
większych od 1 ha.
Jednym z najciekawszych zjawisk hydrologicznych w skali
Pojezierza jest zlewnia Strugi Siedmiu Jezior. Są to połączone
naturalnym ciekiem wodnym jeziora: Mielnica - Skrzynka,
Płęsno, Główka, Bełczak, Jeleń, Zielone i Ostrowite. Zlewnia.
Lokalizacja:
Drawno
Powierzchnia (km
2
):
113,42
Rok utworzenia:
1990
Drawieński Park
Narodowy
Park obejmuje
fragment Puszczy
Drawskiej, wraz z
rzeką Drawą zaliczaną
do rzek górskich, ze
względu na bystrość
nurtu.
Symbolem
parku jest
wydra.
Park reprezentuje przyrodę północno-zachodniej Polski i
obejmuje fragment Puszczy Drawskiej w widłach rzek
Drawy i Płocicznej oraz centralną część Równiny Drawskiej.
Ochroną objęto zachowane w stanie naturalnym fragmenty
borów sosnowych Puszczy Drawskiej oraz głównie na
zachodzie lasy bukowe i grabowe z domieszką dębu. Średni
wiek lasów 120 lat, z licznymi okazami pomnikowych (450
letnich dębów) i (330 letnich) buków. Lasy zajmują 78%
powierzchni Parku. Ukształtowanie terenu równinne lub
lekko pagórkowate. Podłoże przeważnie piaszczyste,
tworzące sandrową Równinę Drawską, usypaną podczas
ostatniego zlodowacenia przez wody, wypływające spod
czoła lądolodu. Dużą wartością przyrodniczą i krajobrazową
cechuje się Dolina Drawy z jej dopływami, m.in. Płociczną, a
także liczne śródleśne jeziora, mszary i torfowiska. Drawa
ze względu na bystrość nurtu zaliczana jest do rzek
górskich
Wigierski Park
Narodowy
Lokalizacja:
Krzywe
Powierzchnia (km
2
):
150,86
Rok utworzenia:
1989
Położony na
skraju Puszczy
Augustowskiej.
Charakterystyczn
e gatunki
zwierząt, które
zostały „ocalone”
to: kormoran
czarny i bóbr.
Atrakcją jest
jezioro Wigry i
rzeka Czarna
Hańcza.
W całym parku,
żyje około 250 tych
największych
gryzoni.
Obejmuje faliste i pagórkowate tereny w środkowej części
Pojezierza Wschodniosuwalskiego, przechodzące na południu
w obszary Równiny Augustowskiej. Charakteryzuje się
typowym krajobrazem polodowcowym, ukształtowanym przez
lodowiec w czasie ostatniego zlodowacenia. Na północy z
licznymi wzgórzami moreny czołowej, ozami i kemami na
południu z fragmentem przyległego sandru (naniesionego
przez wody wypływające spod czoła topniejącego lodowca).
W jego granicach znalazły się 42 jeziora i 6 rzek, stanowiące
najcenniejsze elementy przyrody Parku. Jeziora i rzeki zajmują
łącznie 2932 ha powierzchnia Parku.
Przez środek Parku przepływa rzeka Czarna Hańcza, płynąca
szeroką zatorfioną doliną, tworzącą liczne zakola. Rzeka
przecina jezioro Wigry i łączy się z Kanałem Augustowskim.
Roślinność Parku reprezentuje strefę północno-wschodniej
Europy.
Większa część Parku jest zalesiona. Dominują tu bory sosnowe
oraz sosnowo - świerkowe. Ponadto występują tu: bory i lasy
mieszane leszczynowo - świerkowe, grądy, podmokłe olsy i
liczne torfowiska.
Wielkopolski Park
Narodowy
Lokalizacja:
Jeziory
Powierzchnia (km
2
):
75,84
Rok utworzenia:
1957
Występuje
duża
różnorodność
roślin
wodnych
i bagiennych
w
jeziorach
bogatych
w składniki
mineralne np.:
grzybień biały.
Symbolem jest
Sowa
Puszczyk.
Park reprezentuje przyrodę regionu Pojezierza
Wielkopolskiego. Położony na Nizinie Wielkopolskiej, 15
km na południe od Poznania. Zajmuje faliste i
pagórkowate tereny na Pojezierzu Poznańskim, na lewym
brzegu Warty.
Charakteryzuje się typowym krajobrazem polodowcowym
- wzgórza morenowe (najwyższe wzniesienie Osowa Góra
dochodzi do 132 m n.p.m.), drumliny (małe, eliptyczne
pagórki) i ozy (podobne do nasypów kolejowych -
powstałe w szczelinach lodowca). Znajduje się tu część
najdłuższego w Polsce ozu Bukowo-Mosińskiego o
długości 374 km oraz wydmy i rynny (wyżłobione przez
lodowiec Gruzdy), Lemy (owalne w zarysie pagórki),
liczne głazy narzutowe.
Park Narodowy Ujścia
Warty
Lokalizacja:
Chyrzno
Powierzchnia (km
2
):
80,38
Rok utworzenia:
2001
Najmłodszy
Park
Narodowy.
Symbolem
jest gęś
zbożowa.
Park obejmuje
rozlewiska u
ujścia rzeki Warty
do Odry.
Głównym celem ochrony projektowanego Parku jest zachowanie
cennego biotopu lęgowego wielu rzadkich gatunków ptaków wodnych i
błotnych oraz żerowisk i miejsc odpoczynku ptaków przelotnych.
Obszar Ujcia Warty to jeden z najważniejszych terenów lęgowych
ptaków wodnych i błotnych w Polsce stwierdzono tu lęgi ponad 140
gatunków. Dla wielu z nich rezerwat Słońsk to jedno z ważniejszych miejsc
lęgowych w Polsce. Aż 26 gatunków ptaków gniazdujących w rezerwacie
należy do zagrożonych wyginięciem, jak np.: wodniczka, derkacz, rycyk,
żuraw, bąk, czy też występująca tutaj dość pospolicie rybitwa czarna.
Rezerwat Słońsk odgrywa ważną rolę dla ptaków również poza sezonem
rozrodczym. Bardzo licznie pierzą się na tym terenie kaczki krzyżówki,
cyraneczki, a także gęsi gęgawy i łabędzie nieme, łyski. W okresie migracji
jesiennej rezerwat Słońsk to miejsce koncentracji ptaków wodnych i
błotnych głównie gęsi zbożowej i białoczelnej - liczba nocujących tu gęsi
dochodzi do 200 tys. osobników. W okresie zimowym rejon ujcia Warty to
największe zimowisko w Polsce łabędzia krzykliwego do 2500 osobników, a
także ważne zimowisko bielika do 50 osobników.
Parki położone na terenie górskim
:
-Park Narodowy Gór Stołowych – położony na terenie Sudetów;
- Karkonoski Park Narodowy – obejmuje najwyższe pasmo górskie
Sudetów – Karkonosze;
- Gorczański Park Narodowy – obejmuje pasmo górskie leżące w
Beskidach zachodnich – Gorce;
- Tatrzański Park Narodowy – obejmuje najwyższą część Tatr polskich;
- Pieniński Park Narodowy – położony w środkowej części pasma Pienin;
-Magurski Park Narodowy – leży w samym sercu pasma w Karpatach w
Beskidzie Niskim,
- Babiogórski Park Narodowy - obejmuje południową część Babiej Góry,
- Bieszczadzki Park Narodowy – położony w Bieszczadach,
- Świętokrzyski Park Narodowy – położony w centralnej części Gór
Świętokrzyskich.
Park Narodowy Gór
Stołowych
Lokalizacja:
Kudowa
Zdrój
Rok Powierzchnia (km
2
):
63,39
utworzenia:
1993
Baza turystyczna to
uzdrowiska : Kudowa Zdrój i
Polanica.
Nazwa Góry Stołowe doskonale
opisuje
ich krajobraz, którego
charakterystycznymi elementami
są rozległe płaszczyzny zrównań i
wznoszące się nad nimi, urwistymi
ścianami, płaskie stoliwa skalnych
bastionów.
Park reprezentuje region Gór Stołowych w Kotlinie Kłodzkiej i
obejmuje południowo - wschodnią część Gór Stołowych.
Zasadniczymi drzewostanami są lasy świerkowe. W części
bezleśnej dominują wyniesienia skalne Gór Stołowych.
Góry Stołowe stanowią jedyny w Polsce przykład gór
płytowych, zbudowanych z górnokredowych piaskowców
ciosowych, poprzegradzanych ławicami margli z wkładkami
wapieni i piaskowców wapnistych lub glaukonitowych. W
obrębie piaskowca ciosowego powstał system korytarzy
tworzący labirynty skalne, szczególnie znane i atrakcyjne w
obrębie Błędnych Skał.
Budowa geologiczna oraz zachodzące procesy
geomorfologiczne i erozyjne doprowadziły do powstania
bardzo interesujących i pięknych krajobrazowo ostańców
Błędne Skały - 850 m n.p.m., Skalniak - 915 m n.p.m.,
Narożnik - 895 m n. p. m., Szczytniak - 589 m n.p.m.,
Szczeliniec - 919 m n.p.m., Mnich - 522 m n.p.m., Skalne
Grzyby, Rudkowe Skały.
Karkonoski Park
Narodowy
Lokalizacja:
Jelenia
Góra
Powierzchnia (km
2
):
55,76
Rok utworzenia:
1959
Śnieżka -najwyższy szczyt
Karkonoszy.
Bazę turystyczną stanowi
Szklarska Poręba.
Góra Chojnik to symbol
Parku Narodowego
Park obejmuje najwyższe, graniczne partie Karkonoszy,
od Mumlawskiego Wierchu na zachodzie do przełęczy
Okraj na wschodzie oraz dwie enklawy: okolice
wodospadu Szklarki i górę Chojnik. Obszary
Karkonoskiego Parku Narodowego są najwyższą partią
Sudetów z głównymi szczytami Śnieżką (1602 m n.p.m.),
Wielkim Szyszakiem (1508 m n.p.m.) i Szczernicą (1361
m n.p.m.).
Na jego obszarze występują charakterystyczne formy
rzeźby: skałki ostańcowe, (Słonecznik, Końskie Łby,
Pielgrzymy, Paciorki, Trzy Świnki), skalne (Śnieżne Kotły,
Kotły z Małym i Wielkim Stawem), gołoborza oraz płaskie
zrównania z torfowiskami. Znaczne spadki terenu i
uskoki skalne sprzyjają powstawaniu wodospadów. Do
największych należą Wodospady Łomniczki (300-metrowy
ciąg kaskad potoku Łomniczka) i największy w polskich
Karkonoszach - Wodospad Kamieńczyka (27 m
wysokości).W 1992r. Park wraz z częścią czeską uznany
został przez UNESCO za Światowy Rezerwat Biosfery
Karkonoszy.
Lokalizacja:
Poręba
Wielka
Powierzchnia (km
2
):
70,30
Rok utworzenia:
1981
Gorczański Park
Narodowy
Część masywu
Gorców.
Symbolem Parku
jest salamandra
plamista.
Park obejmuje centralną część pasma Gorców:
masywy Turbacza, Gorca, dolinę Kamienicy.
W krajobrazie Gorców, zbudowanych z utworów
fliszu karpackiego, dominują łagodne formy rzeźby,
typowe dla Beskidów Zachodnich. Wzniesienia oraz
grzbiety górskie są w szczytowych partiach
zaokrąglone lub spłaszczone. Stoki łagodnie
opadają ku dolinom, gdzie rzeźba przybiera
odmiennego charakteru. Częste są stromizny,
osuwiska, skaliste koryta potoków i progi skalne.
Znajduje się tu kilka grot skalnych i jaskiń,
utworzonych głównie na skutek przesunięć skał.
Największa z nich to Zbójecka Jama przy polanie
Jaworzyna Kamienicka.
Tatrzański Park
Narodowy
Lokalizacja:
Zakopane
Powierzchnia (km
2
):
211,64
Rok utworzenia:
1954
Symbolem
są kozice.
Najbardziej
charakterystyczne
rośliny to: szarotka
alpejska i dziewięćsił
bezłodygowy.
Atrakcją jest
Zakopane,
Gubałówka.
Charakteryzuje się krajobrazem wysokogórskim. Rzeźba Tatr
jest rezultatem długotrwałej działalności różnych czynników w
wielu epokach historii ziemi, począwszy od okresu węglowego
przez perm, trias, jurę, kredę, trzeciorzęd, aż po epokę lodową,
która nadała ostateczne oblicze tej części naszego kraju. W
epoce lodowej Tatry były aż trzykrotnie zlodowacone, przy
czym formy wytworzone i pozostawione przez poszczególne
zlodowacenia są widoczne w różnym natężeniu w
poszczególnych częściach Tatr w postaci licznych form
polodowcowych; kotły lodowcowe zajęte często przez jeziora,
żłoby lodowcowe, doliny zawieszone, rygle skalne, wały moren
czołowych i bocznych, wygłady lodowcowe.
Park posiada bogate i dobrze urządzone Muzeum Przyrodnicze
oraz pracownię naukową. Tatrzański Park Narodowy graniczy
z parkiem narodowym Słowacji (TANAP) wspólnie z którym
stanowi Międzynarodowy Rezerwat Biosfery utworzony w
1992r. przez UNESCO.
Pieniński Park
Narodowy
Lokalizacja:
Krościenko
Powierzchnia (km
2
):
23,46
Rok utworzenia:
1932
Jeden
z najmniejszych
parków w
Polsce!!!
Obejmuje Trzy
Korony, które są
symbolem parku
i Przełom
Dunajca.
Park reprezentuje mezoregion Pienin. Obejmuje środkową część
pasma Pienin (Pieniny Czorsztyńskie, Masyw Trzech Koron i
Pieninki), z najwyższym szczytem Trzy Korony - 982 m n.p.m. oraz
liczne enklawy, w tym rezerwaty Zamek Czorsztyn i Zielone Skałki.
Pieniny tworzą twarde wapienie osadzone w bardzo miękkich
utworach zbudowanych z łupków, margli i piaskowców. Ma to wpływ
na znaczne zróżnicowanie form krajobrazu - liczne skałki oraz
głębokie jary i wąwozy (Sobczański, Gorczański).
Malowniczo rysuje się przełom Dunajca, nad którym wznoszą się
skałki dochodzące do 300 m wysokości.
Spływy tratwami flisackimi Dunajcem zaliczane są do największych
atrakcji turystycznych. Niemal cały Park znajduje się w strefie
dolnoreglowych lasów jodłowo-bukowych. Strome zbocza
południowe zajęte są przez specyficzne dla Pienin ciepłolubne
buczyny i jedliny. Występują tu m.in. wiechlina styryjska oraz turzyca
biała (w Polsce nie występuje w zasadzie poza Pieninami). Na uwagę
zasługują także reliktowe lasy sosnowe, będące najbardziej
kserotermicznym ekosystemem leśnym w Parku. Niskie, przedziwnie
powykręcane stare sosny porastające szczyty skał to symbol
pienińskiej przyrody.
Spotyka się tu obok naturalnych ekosystemów leśnych ekosystemy
naskalne i piargowe, a także związane z działalnością człowieka
ekosystemy łąkowe i pastwiska. Ekosystemy łąkowe należą do
najbogatszych w Polsce.
Magurski Park
Narodowy
Lokalizacja:
Krempna
Powierzchnia (km
2
):
194,39
Rok utworzenia:
1995
Symbolem parku jest
orlik krzykliwy.
Magurski PN chroni przede wszystkim unikalny w skali Karpat
obszar przejściowy między Karpatami Zachodnimi i Karpatami
Wschodnimi. Na jego terenie wyróżnić można dwa piętra roślinne:
pogórza i regla dolnego. Piętro pogórza, zajmujące około 43%
powierzchni parku i sięgające 530 m n.p.m., to głównie drzewostany
sztuczne z przewagą sosny. Znajdują się tu też liczne łąki i
pastwiska, a także torfowiska. Piętro regla dolnego, zajmujące około
57% powierzchni parku i sięgające od 530 m n.p.m. wzwyż
(najwyższy szczyt w parku to Wątkowa 846 m n.p.m.), to głównie
naturalne lasy bukowe (udział lasów sztucznych jest tu
zdecydowanie mniejszy) z domieszką jedlin i rzadko występujących
w Karpatach jaworzyn. W parku występuje prawie 800 gatunków
roślin i prawie 200 gatunków zwierząt (nie licząc owadów).
Ssaki reprezentowane są w parku m.in. przez niedźwiedzia, łosia,
wilka, rysia, żbika i bobra.
Z ptaków koniecznie zauważyć trzeba występowanie myszołowa,
którego zagęszczenie w MPN jest jednym z najwyższych w Polsce.
Inne gatunki to m.in. orlik krzykliwy i krogulec.
Białogórski Park
Narodowy
Lokalizacja:
Zawoja
Powierzchnia (km
2
):
33,92
Rok utworzenia:
1954
Główną
atrakcją jest
Babia Góra.
Symbolem jest
okrzyn jeleni.
Jeden z najmniejszych
parków narodowych.
W godle Parku znajduje się roślina - Okrzyn Jeleni (endemit).
Działania na rzecz ochrony Babiej Góry sięgają połowy XIX w.,
kiedy to góra była masowo odwiedzana początkowo przez
badaczy naukowych, a potem turystów. Park Narodowy
obejmuje północną i częściowo południową część masywu
Babiej Góry (najwyższego pasma w obrębie Beskidu Wysokiego
w Karpatach Zachodnich), od przełęczy Jałowieckiej (1017 m
n.p.m.) do Przełęczy Krowianki (976 m n.p.m.). Stoki Babiej
Góry opadają skośnie spiętrzonymi warstwami piaskowca -
stromo ku północy i łagodnie ku południowi. Najwyższy szczyt
Babiej Góry - Diablak (1725 m n.p.m.) pokryty jest
rumowiskiem głazów. Grzbietem Babiej Góry przebiega główny
europejski dział wodny pomiędzy zlewniami Bałtyku i Morza
Czarnego. Wody północnych stoków spływają Skawicą, Skawą i
Wisłą do Bałtyku, zaś po orawskiej stronie Orawą, Wagiem i
Dunajem do Morza Czarnego. W 1978r. Park został włączony
przez UNESCO do międzynarodowej sieci rezerwatów biosfery
z uwagi na wyjątkowe walory przyrodnicze.
Bieszczadzki Park
Narodowy
Lokalizacja:
Ustrzyki
Górne
Powierzchnia (km
2
):
292,02
Rok utworzenia:
1973
Trzeci co do wielkości park
narodowy
Około 80% powierzchni
to lasy, głównie
bukowe z
domieszką jodły i
jaworu.
Symbolem
parku stał się
ryś, mimo że
należy do
zwierząt
niezmiernie
rzadkich.
W chwili utworzenia w 1973 obejmował
masyw Tarnicy, Krzemienia i Halicza, oraz
podszczytowe partie Połoniny Caryńskiej o
powierzchni zaledwie 59,55 km². Obszar parku
był powiększany czterokrotnie w
latach 1989, 1991, 1996 oraz 1999. Jednakże
pojęcie "park narodowy" znane jest w polskich
Bieszczadach znacznie wcześniej niż 1973 rok.
Było to związane z poszukiwaniem nowych
pastwisk dla podhalańskich owiec, którym
ochrona ścisła łąk w Tatrzańskiego PN
zabroniła wstępu na hale tatrzańskie. Obecnie
w granicach Bieszczadzkiego PN znajduje się
ogromna część tzw. polskich Bieszczadów
Wysokich, a także kilka enklaw, z największą w
dolinie górnego Sanu, gdzie Park przejął po
kombinacie Igloopol łąki i nieużytki.
Świętokrzyski Park
Narodowy
Lokalizacja:
Bodzentyn
Powierzchnia (km
2
):
76,26
Rok utworzenia:
1950
Blisko 95% powierzchni
to lasy bukowo-
jodłowe.
Obejmuje pasmo gór
Łysogóry, w tym
najwyższy szczyt
Łysica.
Symbolem
parku jest
jeleń.
Osobliwościami parku są tzw. gołoborza, czyli rumowiska skał
piaskowcowo-kwarcowych powstałe w warunkach klimatu
zlodowaceń, fragmenty Puszczy Jodłowej oraz kompleks leśny
„Chełmowa Góra" będący rezerwatem endemicznego modrzewia
polskiego. Symbolem parku jest jeleń.
Park obejmuje głównie pasmo Gór Świętokrzyskich, z najwyższym
szczytem - Łysicą.
Swoiste warunki glebowe i klimatyczne wpłynęły na obecny
charakter roślinności parku. Na przeważającej części, zwłaszcza w
partiach szczytowych, występują lasy jodłowe, niżej jodłowo-bukowe
z domieszką jaworu, klonu i innych gatunków. Do rzadkich należą:
cis, brzoza czarna, olsza czarna, wiąz szypułkowy i górski. Z roślin
zielnych występują tu także: śnieżyczka przebiśnieg, pełnik
europejski, storczyki - podkolan biały i kruszczyk szerokolistny,
goryczka wąskolistna, rosiczka okrągłolistna, wawrzynek wilczełyko
i inne.
Wśród zwierząt na uwagę zasługują ssaki objęte ochroną
gatunkową, m.in.: popielica, orzesznica, gronostaj, łasica łaska, kuna
domowa i kilka gatunków nietoperzy. Z ciekawych ptaków należy
wymienić: dzięcioła czarnego, orlika krzykliwego, cietrzewca,
jarząbka. Występują tu także: traszka górska, rzekotka drzewna,
jaszczurka żyworodna, padalec zwyczajny, żmija zygzakowata,
zaskroniec zwyczajny, pożyteczne owady - biegacze, mrówki.
Parki położone na
wyżynach:
- Ojcowski Park Narodowy
- Roztoczański Park Narodowy
Ojcowski Park
Narodowy
Lokalizacja:
Ojców
Powierzchnia (km
2
):
21,46
Rok utworzenia:
1956
Najmniejszy Park Narodowy.
Występuje aż 15 gatunków
nietoperze, który jest
symbolem parku.
Liczne wapienne
skały, jaskinie,
skalne wąwozy,
warto też
zobaczyć
Maczugę
Herkulesa.
Ojcowski Park Narodowy to najmniejszy Park
Narodowych w Polsce. Bliskość Krakowa i Śląska
sprawia, że jest on wyjątkowo łatwo dostępny dla
zwiedzających. Ojcowski Park Narodowy ma charakter
wyżynny, a jego główną atrakcją są formy krasowe, jak
słynna Maczuga Herkulesa. W Ojcowskim Parku
Narodowym głównym walorem przyrodniczym są
różne formy krasowe powstałe przede wszystkim w
dolinie Prądnika. W parku można podziwiać głębokie
jary dochodzące do 100 metrów głębokości,
dolinki krasowe, wąwozy oraz terasy i stożki. Na
wznoszącej się ponad dolinami wierzchowinie
występują przeróżne ostańce skalne.
Wynikiem kolejnych etapów rozwoju dolin są
występujące na zboczach dolin terasy, a pozostałe po
nich fragmenty tworzą ciekawe formy skalne, jak
np. Igła Deotymy czy Brama Krakowska.
Roztoczański Park
Narodowy
Lokalizacja:
Zwierzyniec
Powierzchnia (km
2
):
84,83
Rok utworzenia:
1974
Położony na Wyżynie
Lubelskiej.
Konik polski
symbolem
parku.
Ochroną ścisłą jest objętych ponad 880 ha (ok. 10%)
lasów Parku.
Roztocze leży w obszarze dzielącym stare utwory
geologiczne platformy wschodnioeuropejskiej od
młodszych utworów Europy Zachodniej. Miało to
ogromne znaczenie w formowaniu się kontynentu
europejskiego. Roztocze jest wciąż aktywne geologicznie,
podnosi się około 2 mm na rok.
Roztocze Środkowe ma urozmaiconą rzeźbę terenu.
Łańcuchy wapiennych wzgórz o wysokości do 350 m
n.p.m. porośnięte wspaniałymi lasami z enklawami pól
uprawnych przeplatają się z dolinami wysłanymi
piaskami polodowcowymi.
Zróżnicowanie geologiczne, bogata rzeźba terenu,
czynniki hydrograficzne, klimatyczne
Rozważa się utworzenie dalszych
parków narodowych, mogą to być:
• Jurajski Park Narodowy (Wyżyna
Krakowsko-Częstochowska)
• Mazurski Park Narodowy (okolice jeziora
Śniardwy)
• Turnicki Park Narodowy (przedgórze
Bieszczadów)