Zespół nadmiernej mobilizacji

Zespół nadmiernej mobilizacji

tłuszczu u krów

tłuszczu u krów

ZNMT

ZNMT

Zespól stłuszczenia wątroby,

Zespól stłuszczenia wątroby,

zespół tłustej krowy, fatty

zespół tłustej krowy, fatty

liver syndrome,

liver syndrome,

hepatosteatosis.

hepatosteatosis.

Istota choroby.

ZNMT

jest

zaburzeniem

żywieniowo-

metabolicznym polegającym na nadmiernym
otłuszczeniu krów w okresie przedporodowym
i nadmiernej lipolizie tłuszczu zapasowego po
porodzie co prowadzi do rozwoju stłuszczenia
wątroby (hepatosteatosis), zaburzeń zdrowia
i produkcyjności.

ZNMT w klinicznej postaci prowadzi do zejścia

śmiertelnego

natomiast

w

postaci

subklinicznej do obniżenia produkcyjności i
zaburzeń czynności rozrodczych.

Występowanie

Występowanie

 Bezpośrednio, najczęściej w 1-2 tyg.

po porodzie

 Może występować u krów mięsnych w

ostatnim okresie ciąży

 Najczęściej dotyczy krów w 2 – 4

laktacji ale również występuje u krów
pierwiastek

 Rzadko występuje u krów zasuszonych

w końcowym okresie ciąży

Patogeneza stłuszczenia wątroby

Patogeneza stłuszczenia wątroby

TKANKA
TŁUSZCZOWA

Triglicerydy

WKT + Glicerol

WĄTROBA

WKT

CYKL
KREBSA

TRIGLICERYDY

ZW.KETONOW
E

AKUMULACJA

VLDL

Deficyt
energii

Przyczyny choroby.

Przyczyny choroby.

Fizjologiczne – duża wydajność mleczna w 4 - 7

tyg. po porodzie, natomiast maksymalne

spożycie karmy w 8 - 10 tyg. po porodzie.

Żywieniowe

–

niedobory

energetyczne

polegające

na

niedostosowaniu

dawki

pokarmowej do aktualnego zapotrzebowania

produkcyjnego.

Środowiskowe – wszystkie czynniki stresogenne

(zmniejszenie

apetytu

i

zwiększenie

wydzielania

katecholamin):

zmiany

klimatyczne, zmiana stanowiska w oborze,

transport,ciężki poród.

Chorobowe (osłabienie lub brak apetytu) –

niestrawność, urazowe zapalenie czepca,

przemieszczenie trawieńca, zapalenie macicy,

zapalenie wymienia, choroby racic.

Niekorzystny wpływ nadmiaru WKT na

organizm:

tłuszczowe zwyrodnienie mięśni

wzmożenie syntezy związków ketonowych

w wątrobie i rozwój wtórnej ketozy

łączenie się z magnezem i wapniem w

nierozpuszczalne kompleksy (chellaty)

-hipomagnezemia i hipokalcemia

Patogeneza stłuszczenia wątroby

Patogeneza stłuszczenia wątroby

Wzrost lipolizy w adipocytach i nadmierne uwalnianie

WKT z tłuszczu zapasowego do krwi i wątroby.

Spadek utleniania WKT w wątrobie w cyklu Krebsa.
Zwiększona reestryfikacja WKT do triglicerydów w

wątrobie i ich akumulacja.

Upośledzony transport nadmiaru triglicerydów z

wątroby do krwi (po części uwarunkowany

fizjologicznie – u przeżuwaczy mniejsza zdolność do

sekrecji triglicerydów do krwi)

Nadmierne

gromadzenie

triglicerydów

w

hepatocytach powodujące zwyrodnienie tłuszczowe

i stłuszczenie, co prowadzi także do upośledzenia

funkcji detoksykacyjnych wątroby.

Zawartość tłuszczu w wątrobie w

zależności od okresu produkcyjnego

0

5

10

15

20

25

%

t

łu

sz

cz

u

w

w

ąt

ro

b

ie

8 2 1 1 4 8 26
tygodnie przed tygodnie po porodzie

poród

Objawy

Objawy

niestrawność - zmniejszony lub zupełny brak

apetytu, upośledzenie przeżuwania i motoryki

przedżołądków,
wyraźny spadek wydajności mlecznej,
szybka utrata masy ciała
zatrzymanie łożyska
osowiałość - brak zainteresowania otoczeniem,

zmniejszenie aktywności ruchowej, częste leżenie,
czasami przyjmowanie postawy „obserwatora

gwiazd" lub zaleganie,
stan odżywienia - w przypadkach ostrych bardzo

dobry, w chronicznych gorszy lub nawet występują

objawy wychudzenia,
w zaawansowanych przypadkach stwierdza się

zwiększoną wrażliwość i powiększenie pola

opukowego wątroby ( z reguły brak żółtaczki),
śpiączka (zejście śmiertelne).

Stłuszczenie

wątroby u krowy

Powikłania ZNMT

 wtórna ketoza (w moczu i mleku związki

ketonowe – brak reakcji na leczenie)

 zaleganie (tłuszczowe zwyrodnienie

mięśni)

 obniżenie ogólnej odporności: zapalenia

wymienia, macicy, czasami oskrzeli i
płuc

 zaburzenia płodności i wzrost jałowości

(przedłużenie okresu międzyciażowego
i obniżenie skuteczności
pierwszej inseminacji

 rozwój tężyczki hipomagnezemicznej

i porażenia poporodowego

.

Rozpoznawanie

Rozpoznawanie



Wywiad z oceną stanu odżywienia

 Objawy kliniczne (mało

charakterystyczne)

 Badania laboratoryjne (parametry

przemiany węglowodanowo-
tłuszczowej oraz wskaźniki
uszkodzenia i stanu
czynnościowego wątroby)

 Biopsja wątroby (zabieg inwazyjny,

może dojść do śmierci zwierzęcia)

 Badanie USG (obecnie zalecane)

Kategorie stłuszczenia wątroby

Kategorie stłuszczenia wątroby

Kategorie

stłuszczenia

Zawartoś

ć TG w %

świeżej

masy

Zw.

ketono

we w

moczu

Spożycie

paszy i

produkcj

a mleka

Stan zdrowia

i wyniki

reprodukcyjn

e

Wątroba

prawidłowa

< 1 %

brak

Brak

zmian

Prawidłowy

Łagodne

stłuszczenie

1 – 5 %

+

Brak

zmian

Niewielkie

pogorszenie

Umiarkowan

e

stłuszczenie

5 – 10 %

++

Niewielki

spadek

Widoczne

pogorszenie

Ciężkie

stłuszczenie

> 10 %

+++

Znaczny

spadek

Znaczne

pogorszenie

Zmiany

Zmiany

biochemiczne we krwi

biochemiczne we krwi

(wskaźniki przemiany węglowodanowej

(wskaźniki przemiany węglowodanowej

i tłuszczowej)

i tłuszczowej)

Parametr

Wartości

prawidłow

e

Zachowanie się

przy ZNMT

Glukoza

[mg/dL]

40 - 60

spadek, norma ,

wzrost

WKT [µmol/L]

300 - 600

duży wzrost

Zw. ketonowe

[mg/dL]

2 - 5

wzrost

Cholesterol

całk. [mg/dL]

69 - 201

spadek

Triglicerydy

[mg/dL]

8,9 – 26,6

spadek

Zmiany

Zmiany

biochemiczne we krwi

biochemiczne we krwi

(wskaźniki uszkodzenia i zaburzeń

(wskaźniki uszkodzenia i zaburzeń

funkcji wątroby)

funkcji wątroby)

Parametr

Wartości

prawidłowe

Zachowanie

się przy ZNMT

AST [U/l]

30 - 80

wzrost

GGT [U/l]

10 – 30

wzrost

GLDH [U/l]

6 - 10

wzrost

Albuminy

[g/dl]

2,8 – 8,8

spadek

Mocznik

[mg/dl]

10 - 45

spadek

Bilirubina

całk. [mg/dl]

do 0,5

wzrost

Zachowanie się bioptatu wątroby

Zachowanie się bioptatu wątroby

w roztworach o różnej gęstości.

w roztworach o różnej gęstości.

Ciężar

właściw

y

roztwor

u

Procentowa zawartość tłuszczu w

wątrobie

< 12%

16-25%

25-39%

> 39%

1,000

1,025

1,055

tonięcie

tonięcie

tonięcie

tonięcie

tonięcie

pływani

e

tonięcie

pływani

e

pływani

e

pływani

e

pływani

e

pływani

e

0,67

0,11

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

1

2

Wartości wskaźnika WKT/Cholesterol

całkowity u krów ze stłuszczeniem

wątroby (1)i krów zdrowych (2)

0

3

6

9

12

15

18

21

24

1

2

Wartości wskaźnika WKT/Triglicerydy u krów

ze stłuszczeniem wątroby (1) i u krów

zdrowych (2)

22,
9

2,0

Rokowanie

 Niepomyślne - przy dużym stopniu

stłuszczenia wątroby (>30%) i w sytuacji
rozwoju ZNMT u krów wysokociężarnych,

 Wątpliwe – przy przebiegu chronicznym,

dużym wychudzeniu,

 W pozostałych przypadkach ostrożne

lub rzadziej pomyślne.

Zasady postępowania w subklinicznym i

Zasady postępowania w subklinicznym i

klinicznym ZNMT.

klinicznym ZNMT.

1.

Leczenie chorób wtórnych przebiegających z

utratą apetytu w celu ograniczenia niedoboru

energii

2.

Ograniczenie wzmożonej lipolizy – kwas

nikotynowy, glukoza, insulina, glikokortykoidy

3.

Usprawnienie

usuwania

triglicerydów

z

wątroby do krwi (chlorek choliny -p.o.

50g/zwierzę lub s.c. 10% roztwór 25g/zwierzę;

metionina – p.o. 40 – 50 g/zwierzę lub i.v. 2,5 –

4,0g/100 kg mc), witaminy z grupy B

4.

Pobudzenie glukoneogenezy – stymulacja

apetytu, przeszczep treści żwacza, związki

glukoplastyczne, glikokortykoidy

Zasady postępowania w subklinicznym i

Zasady postępowania w subklinicznym i

klinicznym ZNMT.cd.

klinicznym ZNMT.cd.

5.

Zmniejszenie katabolizmu glikogenu w
wątrobie – glukoza + insulina

6.

Pobudzenie czynności wydzielniczej
wątroby – Clanohepar, Bykahepar,
Vetahepar, Menbutone

7.

Zapobieganie tłuszczowemu zwyrodnieniu
mięśni – Evetsel 15 – 20 ml/zwierzę,
Vitaminum AD3E +Se

Skuteczność leczenia łagodnego i

Skuteczność leczenia łagodnego i

umiarkowanego stłuszczenia

umiarkowanego stłuszczenia

wątroby

wątroby

NAJLEPSZE EFEKTY
 Glukoza + glikokortykoidy
 Glyceryna
 Glikol propylenowy

ŚREDNIE EFEKTY
 Glikokortykoidy
 Chlorek potasu
 Propionian sodu
 Ksylitol

Skuteczność leczenia ciężkiego

Skuteczność leczenia ciężkiego

stłuszczenia wątroby

stłuszczenia wątroby

NAJLEPSZE EFEKTY
 Glukoza + glikokortykoidy
 Glukoza + insulina
 Glukagon (ciągła podaż)
 Glukoza (ciagła podaż)

SŁABE EFEKTY
 Glikol propylenowy + glikokortykoidy