Kodeksy etyczne

Standardy polskie i

zagraniczne

Jaki jest cel kodeksów

etyki?

Czy organizacje zawodowe mają

prawo narzucać profesjonalistom
zawarte w kodeksach zasady?

Dlaczego właśnie te a nie inne

zasady się tam znalazły?

Czemu / komu służą?

Kto na nich korzysta, a komu szkodzą?

Czy przypadkiem nie blokują postępu

w psychologii, w badaniach

naukowych i w praktyce?

Co jeśli nie zgadzam się z pewnymi

zapisami z powodów etycznych?

Jaki jest cel kodeksów

etyki?

Por. :

Łukaszewski, W. (2000). Złudzenia co

do kodeksów etycznych. W: J.
Brzeziński, M Toeplitz-Winiewska
(red.) Etyczne dylematy psychologii.

Ethical Principles of

Psychologists and Code of

Conduct

APA 2002.

Zasady etyczne psychologa i kodeks

postępowania.

W skrócie: Ethics Code

Składa się z:

wstępu,
preambuły,
5 zasad ogólnych,
szczegółowych standardów
etycznych.

Wstęp

Sprawy „organizacyjne”. Jak należy

rozumieć poszczególne części
kodeksu. Co się dzieje w wypadku
złamania zasad, itp..

Preambuła

Psychologowie angażują się w

pomnażanie naukowej i praktycznej

wiedzy o zachowaniu, wspomagają

wśród ludzi rozumienie siebie i

innych, oraz korzystają z tej wiedzy

aby poprawiać kondycję osób,

organizacji i społeczeństwa.

Psychologowie szanują i chronią prawa

obywatelskie i ludzkie, oraz kluczowe

znaczenie wolności poszukiwań,

rozpowszechniania badań, nauczania

i publikacji.

Dążą do niesienia pomocy społeczeństwu

w rozwijaniu świadomej oceny i wyboru
zachowań. Aby to osiągnąć podejmują
wiele ról, takich jak badacz, pedagog,
diagnosta, terapeuta, superwizor,
konsultant, administrator, pracownik
socjalny, rzeczoznawca.

Kodeks etyczny dostarcza zasad i

standardów, w oparciu o które
psycholog buduje swoją pracę
praktyczną i naukową.

Preambuła cd.

Ten Kodeks Etyczny ma na celu

dostarczyć szczegółowych
standardów obejmujących większość
sytuacji z jakimi styka się psycholog.
Jego celem jest dobro i ochrona osób
i grup, z którymi psycholog pracuje,
oraz kształcenie członków, studentów
i społeczeństwa w dziedzinie
standardów etycznych psychologii.

Preambuła cd.

Rozwój standardów etycznych w

zawodzie psychologa wymaga
osobistego zaangażowania i
trwającego całe życie wysiłku aby
postępować etycznie; wzmacniania
postaw etycznych u studentów,
superwizorów, pracowników i
kolegów; oraz rozważania z innymi
problemów etycznych.

Preambuła cd.

Zasady ogólne

(rozumiane jako cele i

drogowskazy)

A)

Działanie na korzyść i nieszkodzenie.

B)

Poufność i odpowiedzialność.

C)

Prawość.

D)

Sprawiedliwość.

E)

Szacunek dla ludzkich praw i
godności.

A) Działanie na korzyść i

nieszkodzenie.

Celem psychologów jest działanie na

korzyść i nieszkodzenie osobom, z
którymi pracują. Stoi na straży
dobrostanu i praw wszystkich
zaangażowanych osób. K razie
konfliktu wartości, psycholog
minimalizuje szkody.

A) Działanie na korzyść i

nieszkodzenie.

• Jako że działania psychologa mają

wpływ na życie innych osób, jest on
wrażliwy na osobiste, finansowe,
społeczne, organizacyjne, czy
polityczne czynniki, które mogłyby
prowadzić do niewłaściwego użycia
psychologicznej wiedzy i
umiejętności.

B) Poufność i

odpowiedzialność

Psycholog zawiera porozumienie oparte na

zaufaniu z osobami, z którymi pracuje.

Współpracuje z organizacjami zawodowymi

i innymi profesjonalistami dla dobra

swoich klientów.

Jest wrażliwy na profesjonalizm i

przestrzeganie zasad etyki w środowisku.

Poświęca czas bez wynagrodzenia na pracę

dla środowiska profesjonalnego.

C) Uczciwość/ Prawość

• Psycholog promuje uczciwość, precyzję,

prawdę we wszystkich kontekstach swojej
pracy zawodowej.

• W sytuacjach gdy decepcja jest etycznie

uzasadniona ze względu na
maksymalizowanie korzyści i
minimalizowanie strat, psycholog ma
obowiązek rozważenia potrzeby, konsekwencji
i obowiązku przeciwdziałania możliwej stracie
zaufania czy innych szkodliwych rezultatów.

D) Sprawiedliwość

Wszyscy mają prawo do dostępu i

korzyści płynących z zastosowania

psychologii, w równym stopniu,

równej jakości usług.

Psycholog podejmuje kroki, aby

ewentualne preferencje (ang.: biase),

granice kompetencji nie prowadziły

do niesprawiedliwej praktyki.

E) Szacunek dla praw

człowieka i godności

Psycholog respektuje godność i

wartość wszystkich ludzi, ich
prawo do prywatności, poufności, i
samostanowienia. Specjalne środki
muszą być przedsięwzięte aby
zapewnić te prawa w wypadku
grup szczególnie wrażliwych.

Psycholog jest świadom i respektuje

różnice kulturowe, indywidualne,
wynikające z roli (wiek, płeć,
identyfikacja płciowa, rasa,
etniczność, pochodzenie narodowe,
religia, orientacja płciowa,
niepełnosprawność, język, statut
socjoekonomiczny).

E) Szacunek dla praw

człowieka i godności

Psycholog stara się eliminować takie

elementy w pracy, które wynikają z
uprzedzeń.

E) Szacunek dla praw

człowieka i godności

Szczegółowe standardy

etyczne

Opis konkretnych zachowań, do których

należy się obowiązkowo stosować.

Są zapisane tak, aby dało się je stosować

w różnych kontekstach pracy

psychologa.

Nie wyczerpuje wszystkich sytuacji

trudnych etycznie (to że jakieś

zachowanie nie jest uwzględnione, nie

może być argumentem, że jest w

związku z tym etyczne lub nie).

1. Rozwiązywanie kwestii spornych.
2. Kompetencja.
3. Relacje międzyludzkie.
4. Prywatność i poufność.
5. Reklama i wystąpienia publiczne.
6. Rejestrowanie pracy i opłaty.

Szczegółowe standardy

etyczne

7) Kształcenie i treningi.
8) Badania i publikacje.
9) Diagnozowanie.
10) Terapia.

Szczegółowe standardy

etyczne

Złamanie Kodeksu etyki nie jest

równoznaczne z konsekwencjami
prawnymi, choć APA rozpatruje
każdą skargę zgodnie z przyjętymi
zasadami.