Choroby

Choroby

odzwierzęce

odzwierzęce

i ukąszenia gadów

i ukąszenia gadów

jadowitych

jadowitych

Choroby odzwierzęce bakteryjne

Choroby odzwierzęce bakteryjne



Wąglik

Wąglik



Listerioza

Listerioza



Różyca

Różyca



Zakażenia innymi maczugowcami niż

Zakażenia innymi maczugowcami niż

maczugowiec błonicy

maczugowiec błonicy



Salmonellozy odzwierzęce

Salmonellozy odzwierzęce



Pastereloza

Pastereloza



Tularemia

Tularemia

Choroby odzwierzęce bakteryjne

Choroby odzwierzęce bakteryjne



Bruceloza

Bruceloza



Choroba kociego pazura

Choroba kociego pazura



Nosacizna

Nosacizna



Jersiniozy w tym dżuma

Jersiniozy w tym dżuma



Zakażenia

Zakażenia

Campylobacter spp.

Campylobacter spp.



Zakażenia

Zakażenia

Vibrio non cholerae

Vibrio non cholerae



Chlamydiozy

Chlamydiozy

(Chlamydia psittaci)

(Chlamydia psittaci)



Leptospiroza

Leptospiroza



Riketsjozy, erlichiozy

Riketsjozy, erlichiozy

Choroby odzwierzęce wirusowe

Choroby odzwierzęce wirusowe



Ptasia grypa, świńska grypa

Ptasia grypa, świńska grypa



Wścieklizna

Wścieklizna



Kleszczowe zapalenie mózgu

Kleszczowe zapalenie mózgu



Wirusowe gorączki krwotoczne – szerokie

Wirusowe gorączki krwotoczne – szerokie

spektrum

spektrum

Leptospiroza - definicja

Leptospiroza - definicja



Choroba zakaźna wywołana przez

Choroba zakaźna wywołana przez

patogenne krętki z gatunku

patogenne krętki z gatunku

Leptospira

Leptospira

,

,

mogąca powodować szerokie spektrum

mogąca powodować szerokie spektrum

objawów chorobowych i przebiegać w

objawów chorobowych i przebiegać w

postaci zakażenia bezobjawowego lub

postaci zakażenia bezobjawowego lub

piorunującej choroby prowadzącej do zgonu

piorunującej choroby prowadzącej do zgonu



Choroba Weila

Choroba Weila

– ciężka postać leptospirozy

– ciężka postać leptospirozy

przebiegająca z żółtaczką, upośledzeniem

przebiegająca z żółtaczką, upośledzeniem

funkcji nerek i skazą krwotoczną

funkcji nerek i skazą krwotoczną

Leptospiroza – etiologia i

Leptospiroza – etiologia i

rezerwuary

rezerwuary



L. icterohaemorrhagica

L. icterohaemorrhagica

– szczury

– szczury



L. caniola

L. caniola

– psy

– psy



L. pomona

L. pomona

– świnie

– świnie



L. grippothyphosa

L. grippothyphosa

– nornice

– nornice

Leptospiroza

Leptospiroza

- patogeneza

- patogeneza



Droga przenoszenia

Droga przenoszenia

: bezpośredni kontakt z

: bezpośredni kontakt z

moczem, krwią lub tkankami

moczem, krwią lub tkankami

zainfekowanego zwierzęcia, lub z

zainfekowanego zwierzęcia, lub z

zakażonym środowiskiem

zakażonym środowiskiem



Wrota zakażenia

Wrota zakażenia

: drobne rany, spojówki,

: drobne rany, spojówki,

błony śluzowe jamy ustnej i nosogardła

błony śluzowe jamy ustnej i nosogardła



Namnażanie

Namnażanie

: krew i tkanki

: krew i tkanki



Bakteriemia

Bakteriemia

: 4-10 dzień

: 4-10 dzień



Uszkodzenie śródbłonka naczyniowego

Uszkodzenie śródbłonka naczyniowego





zapalenie naczyń

zapalenie naczyń

Leptospiroza - patogeneza

Leptospiroza - patogeneza



Uszkodzenie śródbłonka naczyniowego

Uszkodzenie śródbłonka naczyniowego





zapalenie naczyń

zapalenie naczyń



Śródmiąższowe zapalenie nerek

Śródmiąższowe zapalenie nerek



Zwiększenie przepuszczalności naczyń

Zwiększenie przepuszczalności naczyń





hypowolemia

hypowolemia



Ogniska martwicy w mięśniach szkieletowych

Ogniska martwicy w mięśniach szkieletowych



Płuca – liczne niewielkie krwotoczki

Płuca – liczne niewielkie krwotoczki



Wątroba – martwica środkowej części zrazika

Wątroba – martwica środkowej części zrazika

Leptospiroza - klinika

Leptospiroza - klinika



Okres wylęgania – 1-2 tygodni

Okres wylęgania – 1-2 tygodni



> 90% z objawowym zakażeniem - postać

> 90% z objawowym zakażeniem - postać

łagodna

łagodna



5-10%

5-10%

zakażonych rozwija

zakażonych rozwija

zespół Weila

zespół Weila



Choroba dwufazowa

Choroba dwufazowa

Leptospiroza

Leptospiroza

- klinika

- klinika



I faza

I faza

: objawy rzekomogrypowe - 1 tydzień

: objawy rzekomogrypowe - 1 tydzień

- gorączka i dreszcze

- gorączka i dreszcze

- silny ból głowy

- silny ból głowy

- nudności, wymioty

- nudności, wymioty

-

-

silne bóle mięśniowe

silne bóle mięśniowe

( głównie

( głównie

łydek,

łydek,

pleców

pleców

i brzucha)

i brzucha)

- nastrzyknięcie spojówek

- nastrzyknięcie spojówek

- rzadsze: ból gardła, wysypka, kaszel

- rzadsze: ból gardła, wysypka, kaszel

Leptospiroza - klinika

Leptospiroza - klinika



Po 1-3 dniowej przerwie nawrót –

Po 1-3 dniowej przerwie nawrót –

II faza

II faza

–

–

kilka dni do kilku tygodni

kilka dni do kilku tygodni

- gorączka

- gorączka

- bóle mięśniowe

- bóle mięśniowe

-

-

15% aseptyczne ZOMR

15% aseptyczne ZOMR

Leptospiroza -

Leptospiroza -

zespół Weila

zespół Weila



Pierwsze objawy jak w innych postaciach

Pierwsze objawy jak w innych postaciach



Brak dwufazowego toru gorączki

Brak dwufazowego toru gorączki



Po 4-9 dniach

Po 4-9 dniach

-

Zapalenie wątroby

Zapalenie wątroby

(

(

pomarańczowa żółtaczka

pomarańczowa żółtaczka

)

)

-

Niewydolność nerek (oliguria lub anuria)

Niewydolność nerek (oliguria lub anuria)

-

Zajęcie płuc

Zajęcie płuc

(kaszel, duszność, ból w klatce

(kaszel, duszność, ból w klatce

piersiowej, krwiste zabarwienie plwociny)

piersiowej, krwiste zabarwienie plwociny)

-

Skaza krwotoczna (krwawienia z nosa,

Skaza krwotoczna (krwawienia z nosa,

wybroczyny, plamica, podbiegnięcia krwawe)

wybroczyny, plamica, podbiegnięcia krwawe)

Leptospiroza – badania

Leptospiroza – badania

laboratoryjne

laboratoryjne







OB.

OB.







WBC z przesunięciem w lewo

WBC z przesunięciem w lewo







bilirubina,

bilirubina,





fosfataza zasadowa

fosfataza zasadowa







aktywność aminotransferaz (do 200 U/l)

aktywność aminotransferaz (do 200 U/l)







czas protrombinowy

czas protrombinowy







parametry nerkowe

parametry nerkowe

Leptospiroza - diagnostyka

Leptospiroza - diagnostyka



Izolacja z krwi/ PMR do 10 dni choroby, z

Izolacja z krwi/ PMR do 10 dni choroby, z

moczu do kilku tygodni

moczu do kilku tygodni



Stwierdzenie obecności swoistych

Stwierdzenie obecności swoistych

przeciwciał od 2 tygodnia choroby

przeciwciał od 2 tygodnia choroby

Leptospiroza - leczenie

Leptospiroza - leczenie



Jaj najwcześniejsze rozpoczęcie terapii

Jaj najwcześniejsze rozpoczęcie terapii



Antybiotykoterapia: Penicylina G,

Antybiotykoterapia: Penicylina G,

Doksycyklina, Ampicylina, Amoksycylina

Doksycyklina, Ampicylina, Amoksycylina



Możliwość wystąpienia

Możliwość wystąpienia

reakcji Jarisch-

reakcji Jarisch-

Herxheimera

Herxheimera



Korekcja zaburzeń hemostazy, gospodarki

Korekcja zaburzeń hemostazy, gospodarki

kwasowo-zasadowej, elektrolitowej

kwasowo-zasadowej, elektrolitowej



Leczenie niewydolności nerek

Leczenie niewydolności nerek



Leczenie objawowe i postępowanie ogólne

Leczenie objawowe i postępowanie ogólne

Borelioza - definicja

Borelioza - definicja



Wielonarządowa choroba wywołana przez

Wielonarządowa choroba wywołana przez

Borelia burgdorferi

Borelia burgdorferi

sensu lato

sensu lato

( w Polsce

( w Polsce

B.burgdorferii, b.garini, B.afzelii)

B.burgdorferii, b.garini, B.afzelii)

i

i

przenoszona przez kleszcze charakteryzująca

przenoszona przez kleszcze charakteryzująca

się trzema stadiami choroby

się trzema stadiami choroby



Zasady diagnostyki i terapii zgodnie z zaleceniami

Zasady diagnostyki i terapii zgodnie z zaleceniami

PTEiLChZ

PTEiLChZ

Świat Medycyny 2009, 7, 22-25

Świat Medycyny 2009, 7, 22-25

Borelioza - patogeneza

Borelioza - patogeneza



Koreluje z występowaniem gatunków

Koreluje z występowaniem gatunków

kleszczy Ixodes (wektory zakażenia)

kleszczy Ixodes (wektory zakażenia)



Po wstrzyknięciu do skóry migracja

Po wstrzyknięciu do skóry migracja

(powstanie EM)

(powstanie EM)



Rozsiew drogą krwiopochodną do innych

Rozsiew drogą krwiopochodną do innych

narządów

narządów



Okres wylęgania 3-32 dni

Okres wylęgania 3-32 dni

Borelioza - klinika

Borelioza - klinika



Stadium I

Stadium I

: Zakażenie umiejscowione

: Zakażenie umiejscowione

rumień wędrujący

rumień wędrujący

erythema migrans –

erythema migrans –

czerwona

czerwona

plama lub grudka, powoli rozszerzająca się i tworząca

plama lub grudka, powoli rozszerzająca się i tworząca

dużą zmianę obrączkową, której brzegi są

dużą zmianę obrączkową, której brzegi są

jasnoczerwone, a część środkowa jaśniejsza

jasnoczerwone, a część środkowa jaśniejsza

Zwykle po 1-3 tyg. (może sięgać 3 mies.)

Zwykle po 1-3 tyg. (może sięgać 3 mies.)

Dodatkowe objawy: świąd skóry, powiększenie węzłów

Dodatkowe objawy: świąd skóry, powiększenie węzłów

chłonnych w okolicy zmiany lub objawy ogólne (ból

chłonnych w okolicy zmiany lub objawy ogólne (ból

głowy, bóle mięśniowo-stawowe) -

głowy, bóle mięśniowo-stawowe) -

rzadko

rzadko

Borelioza - klinika

Borelioza - klinika



Stadium II

Stadium II

: Wczesne zakażenie (uogólnione)

: Wczesne zakażenie (uogólnione)

– po kilku dniach – tygodniach od EM

– po kilku dniach – tygodniach od EM

-

Zmiany skórne o charakterze obrączkowatym

Zmiany skórne o charakterze obrączkowatym

podobne do zmiany początkowej

podobne do zmiany początkowej

-

Silny ból głowy

Silny ból głowy

-

Niewielka sztywność karku

Niewielka sztywność karku

-

Gorączka, dreszcze

Gorączka, dreszcze

-

Wędrujące bóle mięśni i kości

Wędrujące bóle mięśni i kości

-

Bóle stawów

Bóle stawów

-

Złe samopoczucie i zmęczenie

Złe samopoczucie i zmęczenie

Borelioza - klinika

Borelioza - klinika



15% nieleczonych po kilku tyg. lub mies.

15% nieleczonych po kilku tyg. lub mies.

objawy neurologiczne: ZOMR, zapalenie

objawy neurologiczne: ZOMR, zapalenie

mózgu, zapalenie nerwów czaszkowych lub

mózgu, zapalenie nerwów czaszkowych lub

obwodowych, zapalenie rdzenia

obwodowych, zapalenie rdzenia



8% po kilku tyg.

8% po kilku tyg.

objawy zajęcia serca

objawy zajęcia serca

: blok

: blok

przedsionkowo-komorowy, ostre zapalenie

przedsionkowo-komorowy, ostre zapalenie

mięśnia serca i osierdzia –

mięśnia serca i osierdzia –

samoistnie

samoistnie

(nawet bez leczenia) ustępują!!!

(nawet bez leczenia) ustępują!!!



Wędrujące bóle stawów, ścięgien, mięśni

Wędrujące bóle stawów, ścięgien, mięśni

lub kości

lub kości

Borelioza - klinika

Borelioza - klinika



Stadium III

Stadium III

: Późne zakażenie (przetrwałe)

: Późne zakażenie (przetrwałe)

po upływie kilku miesięcy lub lat

po upływie kilku miesięcy lub lat

-

-

Jawne klinicznie zapalenie stawów

Jawne klinicznie zapalenie stawów

(pojedyncze, duże, zwłaszcza

(pojedyncze, duże, zwłaszcza

kolana

kolana

)

)

-

Przewlekłe objawy neurologiczne (słabo

Przewlekłe objawy neurologiczne (słabo

nasilona encefalopatia: zaburzenia pamięci,

nasilona encefalopatia: zaburzenia pamięci,

koncentracji, nastroju, snu; zmiany

koncentracji, nastroju, snu; zmiany

osobowosci; polneuropatia aksonalna)

osobowosci; polneuropatia aksonalna)

-

Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry

Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry

kończyn

kończyn

Borelioza - diagnostyka

Borelioza - diagnostyka



Charakterystyczny obraz kliniczny

Charakterystyczny obraz kliniczny



Badania serologiczne – swoiste Ab w klasach

Badania serologiczne – swoiste Ab w klasach

IgM i IgG met. ELISA

IgM i IgG met. ELISA



Test potwierdzający Westernblot

Test potwierdzający Westernblot



Fałszywie dodatnie wyniki serologiczne: zakażenia

Fałszywie dodatnie wyniki serologiczne: zakażenia

herpesviridae

herpesviridae

(zwłaszcza EBV) lub innymi kretkami,

(zwłaszcza EBV) lub innymi kretkami,

choroby autoimmunologiczne

choroby autoimmunologiczne



DNA krętków met. PCR –

DNA krętków met. PCR –

niediagnostyczne!!!

niediagnostyczne!!!

(nie ma objawów = nie ma boreliozy!!!)

(nie ma objawów = nie ma boreliozy!!!)

Borelioza - leczenie

Borelioza - leczenie



Rumień wegrujący, Borelial

Rumień wegrujący, Borelial

lymphocytoma, Porażenie nerwów

lymphocytoma, Porażenie nerwów

czaszkowych

czaszkowych



Amoksycylina 3x500mg p.o. 14-21 dni

Amoksycylina 3x500mg p.o. 14-21 dni



Doksycyklina 2x100mg p.o. 14-21 dni

Doksycyklina 2x100mg p.o. 14-21 dni



Azytromycyna 1x500 p.o. 7-10 dni lub

Azytromycyna 1x500 p.o. 7-10 dni lub

klarytromycyna 2x500mg p.o. 14-21 dni

klarytromycyna 2x500mg p.o. 14-21 dni

(nadwrażliwość na beta-laktamy)

(nadwrażliwość na beta-laktamy)



Penicylina V 3x1000mg p.o. 14-21 dni

Penicylina V 3x1000mg p.o. 14-21 dni

Borelioza - leczenie

Borelioza - leczenie



Zapalenie stawów (pierwszy rzut)

Zapalenie stawów (pierwszy rzut)



Amoksycylina 3x500-1000mg p.o. 14-28dni

Amoksycylina 3x500-1000mg p.o. 14-28dni



Doksycyklina 2x100mg p.o. 14-28dni

Doksycyklina 2x100mg p.o. 14-28dni



Acetyl cefuroksymu 2x500mg p.o. 14-28dni

Acetyl cefuroksymu 2x500mg p.o. 14-28dni

Borelioza - leczenie

Borelioza - leczenie



Neuroborelioza (zapalenie opon mozg-rdz,

Neuroborelioza (zapalenie opon mozg-rdz,

korzeni), zapalenie stawów (nawrót),

korzeni), zapalenie stawów (nawrót),

zapalenie m.sercowego

zapalenie m.sercowego



Cefriakson 1x2000mg i.v. 14-28dni

Cefriakson 1x2000mg i.v. 14-28dni



Cefotaxime 3x2000mg i.v. 14-28 dni

Cefotaxime 3x2000mg i.v. 14-28 dni



Penicillin G 3-4 MU co 4 godz. i.v. 14-28 dni

Penicillin G 3-4 MU co 4 godz. i.v. 14-28 dni

Borelioza - leczenie

Borelioza - leczenie



Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry

Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry



Amoksycylina 3x 500-1000mg p.o. 14-28dni

Amoksycylina 3x 500-1000mg p.o. 14-28dni



Doksycyklina 2x100mg p.o. 14-28 dni

Doksycyklina 2x100mg p.o. 14-28 dni



Cefriaksone 1x2000mg i.v. 14-28 dni

Cefriaksone 1x2000mg i.v. 14-28 dni



Cetotaxime 3x2000mg i.v. 14-28 dni

Cetotaxime 3x2000mg i.v. 14-28 dni



Penicillin G 3-4MU co 4 godz. i.v. 14-28 dni

Penicillin G 3-4MU co 4 godz. i.v. 14-28 dni

Borelioza - leczenie

Borelioza - leczenie



Zapalenie stawów oporne na

Zapalenie stawów oporne na

antybiotykoterapię

antybiotykoterapię



Niesterydowe leki przeciwzapalne lub inna

Niesterydowe leki przeciwzapalne lub inna

terapia objawowa; należy poszukiwać innej

terapia objawowa; należy poszukiwać innej

przyczyny dolegliwości

przyczyny dolegliwości

Borelioza - profilaktyka

Borelioza - profilaktyka



Szczepionka – w fazie badań klinicznych

Szczepionka – w fazie badań klinicznych

(niezarejestrowana)

(niezarejestrowana)



Profilaktyka poekspozycyjna w formie

Profilaktyka poekspozycyjna w formie

jednorazowej dawki doxycycliny (p.o.

jednorazowej dawki doxycycliny (p.o.

200mg) – uzasadniona tylko w przypadku

200mg) – uzasadniona tylko w przypadku

mnogiego pokłucia przez kleszcze podczas

mnogiego pokłucia przez kleszcze podczas

pobytu w rejonie endemicznym osoby

pobytu w rejonie endemicznym osoby

dorosłej pochodzącej spoza tego terenu

dorosłej pochodzącej spoza tego terenu

Borelioza a ciąża

Borelioza a ciąża



Brak dowodów na szkodliwe działanie u

Brak dowodów na szkodliwe działanie u

kobiet w ciąży oraz rozwój płodu

kobiet w ciąży oraz rozwój płodu



Kobiety ciężarne oraz matki karmiące

Kobiety ciężarne oraz matki karmiące

powinny być leczone ( poza doksycykliną)

powinny być leczone ( poza doksycykliną)

Ukąszenia gadów jadowitych

Ukąszenia gadów jadowitych



W Polsce wyłącznie żmija zygzakowata

W Polsce wyłącznie żmija zygzakowata

Vipera berus

Vipera berus

(do 80cm, ubarwienie ciemnoszare lub

(do 80cm, ubarwienie ciemnoszare lub

brunatne, wzdłuż grzbietu ciemny zygzak)

brunatne, wzdłuż grzbietu ciemny zygzak)



Jad żmij: toksyny białkowe i

Jad żmij: toksyny białkowe i

enzymatyczne, tj. hemolizyny,

enzymatyczne, tj. hemolizyny,

hialuronidaza i enzymy proteolityczne

hialuronidaza i enzymy proteolityczne

Ukąszenia przez żmiję

Ukąszenia przez żmiję

zygzakowatą

zygzakowatą



Działanie jadu żmij:

Działanie jadu żmij:

- neurotoksyczne

- neurotoksyczne

- nekrotyczne

- nekrotyczne

- zaburzenia krzepliwości krwi

- zaburzenia krzepliwości krwi

- zaburzenia pracy serca

- zaburzenia pracy serca

- uszkodzenie drobnych naczyń

- uszkodzenie drobnych naczyń

krwionośnych

krwionośnych

Ukąszenia przez żmiję

Ukąszenia przez żmiję

zygzakowatą - klinika

zygzakowatą - klinika



Silny piekący ból

Silny piekący ból



Obrzęk wokół ukąszenia szerzący się

Obrzęk wokół ukąszenia szerzący się

obwodowo

obwodowo



Ciemnosiny odcień obrzęku

Ciemnosiny odcień obrzęku





Jad do krwioobiegu

Jad do krwioobiegu





objawy ogólne

objawy ogólne



Złe samopoczucie

Złe samopoczucie



Gorączka

Gorączka



Nudności, wymioty

Nudności, wymioty



Wybroczyny w skórze

Wybroczyny w skórze

Ciężkość zatrucia zależy od dawki

Ciężkość zatrucia zależy od dawki

toksyny na masę ciała

toksyny na masę ciała

Ukąszenia przez żmiję

Ukąszenia przez żmiję

zygzakowatą – badania

zygzakowatą – badania

laboratoryjne

laboratoryjne



Leukocytoza obojętnochłonna

Leukocytoza obojętnochłonna



↓

↓

Hb

Hb



↓

↓

PLT

PLT



Zaburzenia parametrów

Zaburzenia parametrów

koagulologicznych

koagulologicznych



Białkomocz

Białkomocz



Azotemia

Azotemia

Ukąszenia przez żmiję

Ukąszenia przez żmiję

zygzakowatą - leczenie

zygzakowatą - leczenie



Elastyczna opaska utrudniająca odpływ

Elastyczna opaska utrudniająca odpływ

krwi żylnej z miejsca ukąszenia na czas

krwi żylnej z miejsca ukąszenia na czas

transportu do szpitala

transportu do szpitala



Antytoksyna (surowica) przeciw

Antytoksyna (surowica) przeciw

jadowi żmij

jadowi żmij



Leczenie objawowe

Leczenie objawowe

Ukąszenia innych gadów

Ukąszenia innych gadów

jadowitych

jadowitych



Różne gatunki hodowane na terenie Polski

Różne gatunki hodowane na terenie Polski



Dostępne poliwalentne antytoksyny dla

Dostępne poliwalentne antytoksyny dla

kilku gatunków jadowitych gadów

kilku gatunków jadowitych gadów



Informacje i ewentualna dostępność

Informacje i ewentualna dostępność

antytoksyn w ogrodach zoologicznych

antytoksyn w ogrodach zoologicznych