PRAWO ADMINISTRACYJNE

copyright by: dr hab. Patrycja Joanna Suwaj

dr hab. Dariusz Ryszard Kijowski, prof. UwB

Wykaz literatury

• Prawo administracyjne, J. Boć (red.)
• Prawo administracyjne, M. Wierzbowski (red.)
• Prawo administracyjne, J. Zimmermann

• Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje,

zasady w teorii i orzecznictwie.

• Prawo administracyjne. Część ogólna, E.

Ochendowski

• Prawo administracyjne. Ćwiczenia, P. J. Suwaj

(red.)

Wykaz literatury

• Zarys prawa administracyjnego,

część ogólna, Z. Leoński

• Prawo administracyjne, część

ustrojowa, Z. Leoński

• Prawo administracyjne część ogólna,

J. Filipek

• Materialne prawo administracyjne.

Pojęcia, instytucje, zasady, M. Stahl

(red.)

Zakres przedmiotowy

wykładu

• Pojęcie administracji i prawa

administracyjnego

• Zasady prawa administracyjnego
• Źródła prawa administracyjnego
• Instytucje ogólnego prawa

administracyjnego

• Prawne formy działania administracji
• Personel /urzędnicy administracji

publicznej

Egzamin

• polegający na rozpoznaniu lub

wskazaniu instytucji ogólnych
prawa administracyjnego w
przepisach prawa

Pojęcie i cechy

administracji

publicznej

ETYMOLOGIA POJĘCIA

ADMINISTRACJA

• ministrare, administratio,

administrare (łac.) – działalność

służebna wykonawcza w celu

spełnienia cudzej woli lub według

wcześniej przyjętych założeń, pomoc,

pomagać, służyć, wykonywać,

posługiwać

dziś administracja utożsamiana

jest z zarządzaniem, kierowaniem,

zawiadywaniem,

gospodarowaniem, gestią;

• dominare

• imperare

• regnare

Administracja w ujęciu potocznym

• oznacza wydzielone w państwie

struktury organizacyjne powołane

specjalnie dla realizacji określonych

celów o charakterze zadań

publicznych;

• oznacza określoną i o specjalnych

cechach działalność podejmowaną

w ramach realizacji celów o

charakterze publicznym;

• oznacza ludzi zatrudnionych w

strukturach wyodrębnionych w

pierwszym znaczeniu

Administarcja według

teoretyków administracji

• działanie zmierzające do osiągania

celów całego społeczeństwa lub jego
części podejmowane na podstawie
przepisów prawa (niezależnie od
charakteru wykorzystywanych w tym
celu środków działania) – Guy Peters

Administracja publiczna w

ujęciu podmiotowym

i przedmiotowym

DEFINICJE POJĘCIA

ADMINISTRACJA (1)

Definicje negatywne
• przedmiotowa

* administracją jest działalność władzy publicznej
pozostająca po wyodrębnieniu z niej działalności
ustawodawczej i wymiaru sprawiedliwości (tzw.
„wielka reszta wg. O. Meyer’a)

* administracją publiczną jest realizacja ustaw, o ile
nie zajmują się nią sądy i niezawiśli sędziowie
(Anntoniolli, Koja)

• podmiotowa

* administracją jest część aparatu państwa po
wyodrębnieniu z niego organów władzy
ustawodawczej i organów wymiaru sprawiedliwości

DEFINICJE POJĘCIA

ADMINISTRACJA (2)

Definicje pozytywne

•

przedmiotowa :

Administracja publiczna to działalność
1) celowa/ praktyczna/ rzeczywista/ konkretna/

planowa/ bezpośrednia/ władcza/ ciągła/ regulująca/

twórcza/ kontrolowana/ oparta na prawie/ trwała/

organizatorska/ inicjatorska/ kierownicza/ wykonywana

pod kierownictwem i/lub nadzorem/ swoista/,
2) mająca na celu realizację (potrzeb) zadań

publicznych
państwa/ społecznych podmiotów samorządowych/

podmiotów publicznych;
(za J. Bociem)

DEFINICJE POJĘCIA

ADMINISTRACJA (3)

• pozytywna podmiotowa

administracja publiczna to:

• organizacja, składająca się z różnorodnych

jednostek organizacyjnych, skupionych wokół

organów, tj. jednostek organizacyjnych

wyposażonych w kompetencje określone w

ustawach i tworzących pewien zamknięty układ

organizacyjny

• ogół struktur podmiotów administrujących,

obejmujący ich organy i podporządkowane im

urzędy oraz inne jednostki organizacyjne

wykonujące zadania administracyjne

• ogół organów administracyjnych -

(za J. Bociem)

DEFINICJE POJĘCIA

ADMINISTRACJA (4)

• Definicje administracji oparta na kryterium

szczególnym:

*

to rozwiązywanie konkretnych zadań zgodnie z

normami prawnymi albo w ich granicach (G.

Jellinek)
* to ta część działalności państwa, w wyniku której

powstaje stosunek administracyjnoprawny;

*

to taka bezpośrednia i konkretna działalność,

którą przez czynności rzeczywiste realizuje się cele

bezpieczeństwa, postępu i dobrobytu zbiorowości

(za J. Bociem)

DEFINICJE POJĘCIA

ADMINISTRACJA (5)

z uwagi na funkcje, jakie sprawuje

:

• działalność, która ma za swój przedmiot realizację

zadań administracyjnych państwa (O. Meyer)

• konkretno-indywidualne normowanie

dokonywane w uzależnieniu od przełożonych

władz (H. Kelsen)

• urzeczywistnianie woli ustawodawczej (F. Fleiner)

• urzeczywistnianie celów państwa w

indywidualnym przypadku (H. Peters)

• jest to proces stosowania określonych reguł, czyli

proces przekształcania ogólnych reguł w konkretne

decyzje dotyczące indywidualnych spraw (za J.

Bociem)

•DEFINICJE MIESZANE

administracja publiczna to

*określona

organizacja

i jej

działalność

dla

realizacji określonych zadań

* różn

orodne, określone w sposób kondycjonalny

bądź finalny (ale zawsze determinowane z zewnątrz),

podejmowane przeważnie samodzielnie

(jednostronnie i z własnej inicjatywy), w sposób

rozstrzygający, wykonawcze i kształtujące

realizowanie spraw wspólnoty

i jej członków,

poprzez

ustanowionych specjalnie w tym celu

rzeczników

danej wspólnoty (H.J. Wolf)

Definicje mieszane

• Przejęte przez państwo i

realizowane przez jego zawisłe

organy, a także przez organy

samorządu terytorialnego,

zaspakajanie zbiorowych i

indywidualnych potrzeb obywateli,

wynikających ze współżycia ludzi w

społecznościach (J. Boć)

Kształt administracji

publicznej w ujęciu

podmiotowym

• Organy administracji państwowej
• Organy administracji rządowej
• Organy JST
• Osoby prawa publicznego
• Organy administrujące

wątpliwości

• Szereg

ustaw

zobowiązuje

rząd,

wchodzących w jego skład ministrów lub
inne podporządkowane im organy i
jednostki

organizacyjne,

samorządy

zawodowe oraz j.s.t. do organizowania, a
nawet wykonywania działalności usługowej
lub informacyjnej, na rzecz ogółu, nie
przewidując podejmowania jakichkolwiek
rozstrzygnięć – czy realizacja takich działań
nie jest administracją publiczną?

Organy administracji

państwowej

Czy to wszystko?

• A gdzie umieścimy i jak

sklasyfikujemy

działalność KRRiT , NIK ?

• A co z Marszałkiem Sejmu i jego

uprawnieniami do powoływania

wiceprezesów NIK i ustanawiania

regulaminów, statutów etc.?

Funkcje administracji

Czy powyższy diagram jest

idealnym odzwierciedleniem

rzeczywistości

Administracja w ujęciu

przedmiotowym

RZECZOWY

PODZIAŁ ZADAŃ

DZIAŁY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ, np.:

administracja budownictwa

administracja oświaty

administracja ochrony zdrowia

administracja spraw socjalnych

Pojęcie prawa

administracyjnego

Pojęcie prawa

PRAWO to podsystem norm

społecznych, zespół norm

postępowania ustanowionych

lub uznanych przez

kompetentną władzę

państwową, do realizacji których

(zapewnienia ich przestrzegania)

możliwe jest użycie przymusu

państwowego

31

Pojęcie prawa

przedmiotowego

PRAWO PRZEDMIOTOWE (prawo w

znaczeniu obiektywnym) to zbiór

norm prawnych (ich elementów:

hipotez, dyspozycji i sankcji);

całokształt norm generalnych

i abstrakcyjnych,

stanowiących podstawę do

ustanowienia norm indywidualnych i

konkretnych

32

Pojęcie normy prawnej

NORMA PRAWNA jest ogólną regułą postępowania

skierowaną do abstrakcyjnego adresata,
określającą jego postępowanie w przewidzianej
tą normą sytuacji. Norma prawna może być
regułą nakazującą, zakazującą, bądź też
upoważniajacą do określonego postępowania.

(

normę upoważniającą możemy zawsze

przedstawić pod postacią negatywnej normy
zakazującej

)

33

Budowa normy prawnej

(kauzalnej)

34

Budowa normy prawnej

(finalnej)

Pojęcie przepisu prawnego

PRZEPISY PRAWNE - wyodrębnione zdania w aktach

prawnych (np. w ustawach, rozporządzeniach). Są

one elementarnymi cząstkami tych aktów:

- w formie artykułów lub paragrafów
- które dzielą się na ustępy (oznaczone cyfrą

arabską z kropką),

- na punkty (oznaczone cyfrą arabską z nawiasem)
- oraz litery lub triet (kropki, gwiazdki, kreski).

36

Przepis a norma prawna

• Zwykle w pojedynczym przepisie

wyrażona jest jedna norma prawna.

• Czasem norma prawna wyrażona

może być w kilku przepisach bądź też

• jeden przepis wyrażać może dwie

normy prawne lub więcej.

Pojęcie prawa

podmiotowego

PRAWO PODMIOTOWE (prawo w
znaczeniu subiektywnym) to wytwór
nauki o prawie i relacjach między
różnymi podmiotami prawem prawem
uregulowanych (stosunkach prawnych)
i o ich elementach, o: uprawnieniach,
obowiązkach, podmiotach i
przedmiotach tych stosunków

38

Pojęcie prawa

podmiotowego

• Wynikająca z obowiązującego prawa

sytuacja jednostki, w której może ona

skutecznie domagać się od innego

lub innych podmiotów określonego

tym prawem zachowania, a podmioty

, do których się zwróci, mają

obowiązek zachować się zgodnie z

tym żądaniem (D.R. Kijowski)

40

Prawo publiczne a prawo

prywatne

„Publicum ius est, quo ad statum rei Romanae

spectat privatum quod ad singulorum

utilitatem: sunt enim quedam publice utilia,

quedam privati”

Ulpian, Corpus Iuris Civilis

Rozróżnienie prawa publicznego i prywatnego w

zależności od tego, czyj pożytek to prawo ma

na względzie, państwa rzymskiego czy też

osób prywatnych

Pojcie gałęzi prawa

GAŁĘZIE PRAWA to spójne i

uporządkowane zespoły norm
prawnych, które regulują pewne
identyfikowalne, obszerne kategorie
stosunków społecznych w sposób
pełny (prawo cywilne, prawo
administracyjne, prawo karne)

41

Pojęcie regulacji

kompleksowych

REGULACJE KOMPLEKSOWE to ustawy (i
akty wykonawcze) składające się z
przepisów mogących stanowić budulec
norm prawnych zaliczanych do różnych
gałęzi prawa. Niektóre mogą wypełniać
prawie w całości regulacje poszczególnych
gałęzi (np. ustawa - Kodeks cywilny,
Kodeks postępowania… , Prawo wekslowe i
czekowe)
Większość ustaw jest kompleksowa

42

Pojęcie dyscypliny naukowej

w naukach prawnych

DYSCYPLINA NAUKOWA pokrywa się często z

gałęzią prawa;

to zespół działań poznawczych opartych na

badaniu prawa, a także wyniki tych działań,
wyrażające się w zespole odpowiednio
uporządkowanych i uzasadnionych twierdzeń,
dotyczące gałęzi prawa lub części kilku gałęzi
odnoszących się do pewnej wyodrębnionej
części zagadnień (np. prawo rolne, prawo
pracy, prawo międzynarodowe publiczne)

43

44

Prawo administracyjne jako

dyscyplina naukowa i jako gałąź

prawa

Dyscyplina:
- posiada wyodrębnioną

część ogólną i
szczególną

- prawo ustrojowe – KTO?
- prawo materialne – CO?
- prawo procesowe –

JAK?

Gałąź:
- część ogólna nie jest

wyodrębniona

- prawo ustrojowe
- prawo materialne
- prawo procesowe

45

cechy prawa administracyjnego -

wspólne wszystkim (w), kilku (k)

gałęziom i swoiste(s)

• integralna część systemu prawa (w)

• gałąź prawa publicznego (k)

• zasadniczy brak równości stron w

relacjach administracyjnoprawnych (s)

• rozległość przedmiotu regulacji (s)

18.10.2010

• w przytłaczającej części - prawo

pozytywne (k)

• reguluje procesy administrowania w

państwie za pomocą organów

administracji publicznej

(administrujących) (s)

Cechy prawa

administracyjnego

• wyposażenie organów administracji

publicznej w tzw. kompetencję

prawotwórczą (s)

• upoważniające podmioty

administrujące do działania w sferze

prywatnej (s)

• co do zasady bezwzględne

obowiązywanie (k)

47

Określenie prawa

administracyjnego

• termin prawny (np. art. 6 § 1 pkt 6

ustawy z dnia 25 lipca 2002 r.,
Prawo o ustroju sądów
administracyjnych)

• brak definicji legalnej
• prawo wielkiej reszty
• definicja pozytywna

Określenie prawa

administracyjnego (2)

PRAWO ADMINISTRACYJNE

DEFINICJA NEGATYWNA – PRAWO WIELKIEJ RESZTY

DEFINICJA POZYTYWNA

48

Określenie prawa

administracyjnego w doktrynie

innych państw (1)

* Francja: prawo

administracyjne odnoszono do
zadań administracji publicznej,
jej struktury organizacyjnej,
pozycji jej funkcjonariuszy,
relacji między administracją a
osobami prywatnymi

49

Określenie prawa

administracyjnego w doktrynie

innych państw (2)

• Niemcy:
- prawo administracyjne to zespół norm

prawnych pisanych i niepisanych, które
w swoisty (?) sposób obowiązują
administrację w zakresie działalności
administracyjnej, postępowania
administracyjnego i organizacji
administracji. Akt adm. jako
podstawowa instytucja prawa adm.
(Maurer)

50

Określenie prawa

administracyjnego w doktrynie

innych państw (3)

• ogół pisanych i niepisanych norm prawnych

prawa publicznego, które konstruują rozumianą

w sensie organizacyjnym administrację w

państwie, albo regulują działalność właśnie tej

administracji (i tylko ją), z wyjątkiem przepisów

należących do innych gałęzi prawa (D. Ehlers)

• ogół tych norm prawnych, w których co

najmniej jeden z podmiotów, do których są

adresowane, ma je stosować jako dzierżyciel

władzy publicznej, ponieważ właśnie jako

takiego normy te go konstruują (organizują),

uprawniają bądź zobowiązują (Wolff, Bachoff)

Określenie prawa

administracyjnego w doktrynie

innych państw (4)

• Doktryna anglosaska:
- przez lata negowano jego istnienie;

„nieszczęście” sprowadzone z
kontynentu;

- współcześnie eksponuje się jego

instrumentalną funkcję
(zabezpieczenie praw jednostki
przed administracją)

52

Określenie prawa

administracyjnego w doktrynie

innych państw (5)

• USA:
- prawo administracyjne to

poddane zróżnicowanej
kontroli prawo ograniczeń
władzy i działania
administracyjnych agencji

53

Pojęcie prawa

administracyjnego, różne

sposoby (1)

sensu largo

obejmuje wszelkie

normy odnoszące się

do ustroju,

organizacji lub

działań administracji

bez względu na to,

czy są to normy

prawa publicznego

czy prywatnego

sensu stricto

ogranicza się do norm

publicznoprawnych,

dostosowanych

specjalnie do potrzeb i

wymagań

administracji,

administrowania i

swoistości tej

płaszczyzny stosunków

prawnych

54

J. S. Langrod

Pojęcie prawa

administracyjnego, różne

sposoby (2)

sensu largo

ta gałąź prawa, która

zawiera wszelkiego

rodzaju normy

prawne regulujące

stosunki między

organami

administracji a

jednostkami

administrowanymi

sensu stricto

prawo to ogranicza

się do norm

specjalnych,

normujących takie

same stosunki,

metodą władczą

55

E. Iserzon, W. Lang

Pojęcie prawa

administracyjnego, różne

sposoby (3)

• Odmienna definicja J.P. Tarno:

Prawo administracyjne jako

przedmiot wykładni sądowej

sądów administracyjnych

56

Pojęcie prawa

administracyjnego

• prawem administracyjnym jest ogół

tych norm prawnych prawa
publicznego, w których co najmniej
jeden z podmiotów, do których są
adresowane, ma je stosować jako
realizujący zadania z zakresu
administracji publicznej, ponieważ
właśnie jako takiego normy te go
konstruują (organizują), uprawniają
bądź zobowiązują.

58

definicja

PRAWO

ADMINISTRACYJNE

PODMIOTY

ADMINISTRUJĄCE

PODMIOTY

ADMINISTROWANE

PODMIOTY

BĘDĄCE

ORGANAMI

PODMIOTY

W

ADMINISTRACJI

PODMIOTY

SPOZA

ADMINISTRACJI

TWORZENIE

STRUKTURA ORG.

ZADANIA

ZASADY DZIAŁ.

KOMPETENCJE

(UPRAWNIENIA I OBOWIĄZKI)

UPRAWNIENIA

I OBOWIĄZKI

59

Systematyka norm

prawa

administracyjnego

60

Normy prawa ustrojowego

• regulują wszystkie najważniejsze elementy

administracji publicznej jako organizacji;
ustanawiają, kto wykonuje zadania publiczne
w imieniu dzierżycieli władzy publicznej
(dotyczą tworzenia i obsadzania organów
administracyjnych i ich urzędów), określają
wewnętrzną strukturę administracji oraz
wzajemne

relacje

poszczególnych

jej

elementów

61

Norma ustrojowa -

organizacyjna

Art. 11a. ustawy o samorządzie

gminnym:

1.

Organami gminy są:

1) rada gminy,
2) wójt (burmistrz, prezydent
miasta).

62

Norma ustrojowa

-zadaniowa

Art. 3. ustawy o utworzeniu Agencji

Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

1. Do zadań Agencji należy wspieranie:
1) inwestycji w rolnictwie, w przetwórstwie

rolno-spożywczym i usługach na rzecz rolnictwa;

2) przedsięwzięć warunkujących wykorzystanie

posiadanej bazy produkcyjnej gospodarstw

rolnych i działów specjalnych produkcji rolnej w

celu rozpoczęcia, zwiększenia lub wznowienia

produkcji;

63

Norma ustrojowa-

kompetencyjna

Art. 12. ustawy o samorządzie powiatowym
Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy:
1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w

tym statutu powiatu,

2) wybór i odwołanie zarządu oraz ustalanie

wynagrodzenia jego przewodniczącego,

64

Norma ustrojowa - określająca

formę działania

Art. 12a. Ustawy o samorządzie województwa
1. Sejmik województwa określa zasady, tryb i

harmonogram opracowania strategii
rozwoju województwa i programów
wojewódzkich (…)

2. Uchwała sejmiku województwa dotycząca

spraw wymienionych w ust. 1 podlega
publikacji w wojewódzkim dzienniku
urzędowym.

Normy prawa materialnego

w ustawach

„ustrojowych”(1)

Art. 27b. usw:
• 1. Radni nie mogą prowadzić

działalności gospodarczej na własny
rachunek lub wspólnie z innymi
osobami z wykorzystaniem mienia
województwa, w którym radny
uzyskał mandat, a także zarządzać
taką działalnością lub być
przedstawicielem czy pełnomocnikiem
w prowadzeniu takiej działalności

Normy prawa materialnego w

ustawach „ustrojowych”(2) –

nie tylko prawa

administracyjnego

Art. 13. 1. W sferze użyteczności publicznej
województwo może tworzyć spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także
może przystępować do takich spółek.
2. Poza

sferą

użyteczności

publicznej

województwo może tworzyć spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością i spółki akcyjne oraz
przystępować do nich, jeżeli działalność spółek
polega

na

wykonywaniu

czynności

promocyjnych, edukacyjnych i wydawniczych
służących rozwojowi województwa.

67

Normy materialne

•

ustanawiają wzajemne obowiązki i uprawnienia

obywateli oraz dzierżycieli władzy publicznej (organów

administracji)

•

ich adresatami są co do zasady podmioty spoza

struktury administracji

•

gdy konkretyzacja normy (realizacja prawa) następuje

przez wydanie aktu, określają organy właściwe do jego

wydania (norma komentencyjna), a także jego treść

(konkretne praw i obowiązki imiennie określonych osób

– norma materialnoprawna)

•

gdy prawa i obowiązki powstają z mocy (samej) ustawy

(norma sankcjonowana), ustalają skutki

nieprzestrzegania takich norm (norma sankcjonująca) –

18.10.2010 prawo stac.

68

Norma materialna

Art. 29.ustawy - Prawo wodne
1. Właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią
inaczej, nie może:

1) zmieniać stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku

odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej ani
kierunku odpływu ze źródeł - ze szkodą dla gruntów
sąsiednich;

2) odprowadzać wód oraz ścieków na grunty sąsiednie.

3. Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany
stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty
sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w
drodze decyzji, nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie
stanu

poprzedniego

lub

wykonanie

urządzeń

zapobiegających szkodom

69

Normy merytoryczne

(związane)

Nakazują lub zakazują adresatom

normy zachowywać się w opisanych
nimi okolicznościach w określony
przez nie sposób.

Jeżeli są adresowane do organów

administracji publicznej, wiążą je w
pełny sposób, nie pozostawiając
możliwości wyboru

70

N

orma merytoryczna – „związana”

(adresowana do administrowanego)

Art. 7. 1. Organizator zgromadzenia

publicznego zawiadamia organ gminy w

taki sposób, aby wiadomość o

zgromadzeniu dotarła nie później niż na 3

dni, a najwcześniej 30 dni przed datą

zgromadzenia.

2. Zawiadomienie powinno zawierać

następujące dane:

1)

imię, nazwisko, datę urodzenia i adres

organizatora oraz nazwę i adres osoby

prawnej lub innej organizacji, jeżeli w jej

imieniu organizuje on zgromadzenie,

2)

(…)

N

orma merytoryczna – „związana”

(adresowana do organu

administracji)

Art.105 ustawy o pomocy społecznej:

(…)

5. Decyzję administracyjną zmienia się

lub uchyla na niekorzyść strony bez
jej zgody w przypadku zmiany
przepisów prawa, zmiany sytuacji
dochodowej lub osobistej strony,
pobrania nienależnego świadczenia
(…).

72

Norma blankietowa

wskazuje jedynie jakie czynności lub akty mają/mogą
być podjęte przez organ, nie określa natomiast, w
jakich okolicznościach mogą być podjęte albo
wskazują okoliczności, w jakich mają/mogą być
podjęte akt lub czynność, nie określają natomiast ich
treści (na czym mają polegać).
umożliwiają organowi uwzględnienie wartości i
interesów celowo niezdefiniowanych w przepisach
prawnych przewidujących podjęcie aktu lub czynności,
nie zwalniając jednak z kierowania się ogólnymi
normami wyznaczającymi jego cele i zadania

Norma blankietowa

• Art. 36 ustawy

o ochronie zabytków i

opiece nad zabytkami

:

1. Pozwolenia wojewódzkiego konserwatora

zabytków wymaga:
1) prowadzenie prac konserwatorskich,
restauratorskich lub robót budowlanych przy
zabytku wpisanym do rejestru;
2) wykonywanie robót budowlanych w otoczeniu
zabytku;(…)

3. Pozwolenia, o których mowa w ust. 1, mogą

określać warunki, które zapobiegną uszkodzeniu
lub zniszczeniu zabytku.

Norma uznaniowa

• określają okoliczności, w jakich organ

administracji może wydać akt lub podjąć
czynność opisaną normą przepisem prawa

• potocznie za normy (przepisy) uznaniowe

uważa się te reguły zachowania, w których
albo potencjalna treść aktu, albo okoliczności,
w jakich może bądź musi być on podjęty,
opisane są za pomocą pojęć
niejednoznacznych (interes publiczny,
zagrożenie bezpieczeństwa, uzasadnione
względy itp.)

75

Norma uznaniowa

Art. 89 ustawy o pomocy społecznej
7. Przyznania pomocy pieniężnej na

usamodzielnienie i pomocy

pieniężnej na kontynuowanie nauki

można odmówićć́ w przypadku, gdy:

1) istnieje uzasadnione

przypuszczenie, że pomoc pieniężna

zostanie wykorzystana niezgodnie z

celem, na jaki została przyznana;

Normy kauzalne

Normy kauzalne upoważniają lub zobowiązują
organy administracji publicznej do
ustanawiania, w okolicznościach faktycznych
opisanych w części hipotetycznej normy,
określonych przepisem prawa uprawnień lub
obowiązków generalnie lub indywidualnie
oznaczonych osób, bądź też do dokonywania
zmian w tym zakresie (np. odwołanie lub
ograniczenie obowiązku, wstrzymanie,
pozbawienie lub rozszerzenie uprawnienia itp.).

76

Normy kauzalne prawa

administracyjnego

• Art. 5

2

.1. Osoba sporządzająca

świadectwo charakterystyki energetycznej
budynku (…) obowiązana jest:

1)przechowywać sporządzone świadectwa przez

10 lat;

2) wykonywać czynności związane ze

sporządzaniem świadectwa charakterystyki
energetycznej z należytą starannością
uwzględniając w szczególności rozwój wiedzy
technicznej oraz zmiany w przepisach prawa; …

Normy finalne

W przypadku norm skonstruowanych finalnie,
rolę

okoliczności

upoważniających

lub

zobowiązujących do wydania aktu o treści
przewidzianej przepisem prawa spełnia cel,
dla którego osiągnięcia dany akt ma zostać
wydany.
Część norm finalnych pozwala organowi także
na

samodzielne

określenie

treści

podejmowanego aktu.

Koniec 18.10.210

(adm. Stac.)

78

Normy finalne

Art. 16b.1. Operator systemu

przesyłowego
elektroenergetycznego lub systemu
połączonego elektroenergetycznego
realizuje w pierwszej kolejności
działania niezbędne w celu
zapewnienia bezpieczeństwa dostaw
energii elektrycznej, ochrony
interesów odbiorców i ochrony
środowiska.

Normy finalne

Art. 37. § 1. Na niezałatwienie sprawy w terminie

określonym w art. 35 (…) stronie służy
zażalenie do organu administracji publicznej
wyższego stopnia.

§ 2. Organ wymieniony w § 1, uznając zażalenie

za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin
załatwienia sprawy oraz zarządza (…) w
razie potrzeby (…) podjęcie środków
zapobiegających naruszaniu terminów
załatwiania spraw w przyszłości.

81

Normy prawa procesowego

(1)

regulują tok czynności podejmowanych

przez organy określone prawem
ustrojowym w celu realizacji norm prawa
materialnego, a w tym:

- podejmowanie i kontrolowanie decyzji

administracyjnych oraz innych aktów
i czynności indywidualnych,

- tok czynności podejmowanych w celu

przymusowego wykonania decyzji
i postanowień administracyjnych

82

Typy norm prawa

procesowego

• normy postępowania

administracyjnego:

1) normy postępowania ogólnego
2) normy postępowania skargowo-

wnioskowego

3) normy postępowania kontrolnego
4) normy postępowania nadzorczego
5) normy postępowania egzekucyjnego
6) normy administr. procedury legislacyjnej
7) normy postępowania sądowoadministr.

Prawo administracyjne a

inne gałęzie i dziedziny

prawa

1) Prawo administracyjne a prawo cywilne:

• od zastosowania normy prawa
administracyjnego przez organ administracji
publicznej prawo może uzależniać podjęcie
czynności cywilnoprawnej, bądź też nawiązanie,
zmianę lub rozwiązanie (wygaśnięcie)
istniejącego stosunku cywilnoprawnego między
dwoma podmiotami tego prawa (pośredni wpływ
prawa administracyjnego na stosunki
cywilnoprawne)

Pośredni wpływ prawa

administracyjnego na stosunki

cywilnoprawne

1)

Zlecenie umowne przez j.s.t. prowadzenia dps

uzależnione jest od uzyskanego wcześniej zezwolenia na
prowadzenie dps

2) Legalne nabycie (zbycie) amunicji i broni palnej zależy od

posiadania przez nabywcę i zbywcę pozwolenia na broń i
pozwolenia na handel bronią

3) wynajem lokali gminnych poprzedzić musi określenie

przez radę gminy zasad wynajmowania lokali
wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy

4) art. 182 ust. 3 PZP przewiduje konieczność uzyskania

zgody Prezesa UZP na zawarcie umowy przed
rozpatrzeniem protestu wniesionego przez uczestnika
przetargu

Bezpośredni wpływ prawa

administracyjnego na stosunki

cywilnoprawne

• Zastosowanie normy prawa administracyjnego przez organ

administracji spowoduje powstanie, zmianę lub ustanie
regulowanego prawem cywilnym stosunku między dwoma
podmiotami :

1)wywłaszczenie nieruchomości i inne akty nacjonalizujące
2) nadanie prawa własności jednostce
3) przekształcenie użytkowania wieczystego nieruchomości

w prawo własności

4) przyznanie odszkodowania
5) zezwolenie przedsiębiorcy na założenie i przeprowadzenie

na nieruchomości, należącej do innej osoby, urządzeń
służących przesyłaniu energii elektrycznej, wody, gazu etc

6) przyznanie zasiłku, dotacji czy innego świadczenia

pieniężnego

Wykonywanie administracji

w formach prawa cywilnego

• Umowy o wykonywaniu zadań państwa

lub j.s.t. (partnerstwo publiczno-
prywatne)

• Zamówienia publiczne
• Umowy o współpracy z ngo
- są przedmiotem uregulowań

zaliczających się równocześnie do
prawa administracyjnego i prawa
cywilnego

Prawo administracyjne a

prawo konstytucyjne

• Prawo administracyjne jest konkretyzacją

norm prawa konstytucyjnego –

• Przepisy konstytucyjne (także traktatów

międzynarodowych i aktów organizacji
międzynarodowych, którym RP przekazała
część swoich kompetencji
prawotwórczych) są częścią prawa
administracyjnego, o ile spełniają kryteria,
od których uzależnia się zaliczenie normy
do tej gałęzi prawa

Prawo administracyjne

a prawo karne

• Narauszenie norm prawa

administracyjnego może być powodem
ukarania przez sąd w sprawie karnej:

1)

przez osobę prywatną – np. w prawie

budowlanym, prawie ochrony
środowiska, prawie ochrony przyrody

2)

przez osobę piastującą funkcje

w administracji – przestępstwa
urzędnicze