Wstęp do

Wstęp do

biologii

biologii

BIOLOGIA

BIOLOGIA

(z gr. βίος (bios) -

(z gr. βίος (bios) -

życie

życie

i λόγος (logos)

i λόγος (logos)

słowo, nauka)

słowo, nauka)

BIOLOGIA - gałąź nauki

BIOLOGIA - gałąź nauki

zajmująca się badaniem

zajmująca się badaniem

życia.

życia.

Biologia skupia się na

Biologia skupia się na

charakterystyce, klasyfikacji

charakterystyce, klasyfikacji

oraz zachowaniu organizmów

oraz zachowaniu organizmów

żywych, jak również sposobie

żywych, jak również sposobie

powstawania nowych

powstawania nowych

gatunków oraz zależnościami

gatunków oraz zależnościami

między nimi a środowiskiem

między nimi a środowiskiem

naturalnym.

naturalnym.

Krótki zarys

Krótki zarys

historii biologii

historii biologii



IV w. p.n.e. - Arystoteles stworzył pierwszy

IV w. p.n.e. - Arystoteles stworzył pierwszy

układ systematyczny zwierząt i roślin; jego

układ systematyczny zwierząt i roślin; jego

koncepcje wywierały wpływ na nauki

koncepcje wywierały wpływ na nauki

biologiczne przez wiele stuleci

biologiczne przez wiele stuleci



Wieki ciemne przyrodoznawstwa – św.

Wieki ciemne przyrodoznawstwa – św.

Hildegarda z Bingen opisała ponad 1000

Hildegarda z Bingen opisała ponad 1000

gatunków roślin użytkowych

gatunków roślin użytkowych



1693 - J. Ray wprowadził po raz pierwszy

1693 - J. Ray wprowadził po raz pierwszy

pojęcie gatunku, opisał wiele tysięcy

pojęcie gatunku, opisał wiele tysięcy

gatunków roślin

gatunków roślin



XVII/XVIII w. - R. Leeuwenhoek odkrył świat

XVII/XVIII w. - R. Leeuwenhoek odkrył świat

mikroorganizmów przy użyciu

mikroorganizmów przy użyciu

udoskonalonego przez siebie mikroskopu

udoskonalonego przez siebie mikroskopu



(1707-1778) – Karol Linneusz jest autorem

(1707-1778) – Karol Linneusz jest autorem

dzieła

dzieła

Systema Naturae

Systema Naturae

, w którym opisał

, w którym opisał

podstawy stworzonego przez siebie

podstawy stworzonego przez siebie

systemu klasyfikacji organizmów oraz

systemu klasyfikacji organizmów oraz

upowszechnił zasadę binominalnego

upowszechnił zasadę binominalnego

(dwuimiennego) nazewnictwa

(dwuimiennego) nazewnictwa

biologicznego Opisał około 7.700

biologicznego Opisał około 7.700

gatunków roślin i 4.162 gatunki zwierząt

gatunków roślin i 4.162 gatunki zwierząt

(obecnie oznacza się je skrótem "L." za

(obecnie oznacza się je skrótem "L." za

nazwą łacińską taksonu). Stworzony przez

nazwą łacińską taksonu). Stworzony przez

niego system taksonomiczny, choć był

niego system taksonomiczny, choć był

sztuczny, stał się podwaliną współczesnej

sztuczny, stał się podwaliną współczesnej

taksonomii.

taksonomii.



1838–39 M.J. Schleiden i Th.

1838–39 M.J. Schleiden i Th.

Schwann sformułowali teorię

Schwann sformułowali teorię

komórkowej budowy roślin zwierząt

komórkowej budowy roślin zwierząt



1857–90 L. Pasteur stworzył

1857–90 L. Pasteur stworzył

podstawy nowoczesnej mikrobiologii

podstawy nowoczesnej mikrobiologii

i immunologii, wyjaśnił procesy

i immunologii, wyjaśnił procesy

fermentacji, obalił wiarę w

fermentacji, obalił wiarę w

samorództwo organizmów, rozwinął

samorództwo organizmów, rozwinął

metodę szczepień ochronnych

metodę szczepień ochronnych



1859 - Ch.R. Darwin w dziele

1859 - Ch.R. Darwin w dziele

O

O

powstawaniu gatunków...

powstawaniu gatunków...

przeprowadził dowód zmienności

przeprowadził dowód zmienności

świata organicznego i wysunął teorię

świata organicznego i wysunął teorię

doboru naturalnego i walki o byt;

doboru naturalnego i walki o byt;

teoria Darwina, zw. darwinizmem,

teoria Darwina, zw. darwinizmem,

wpłynęła decydująco na dalszy rozwój

wpłynęła decydująco na dalszy rozwój

myśli ewolucyjnej

myśli ewolucyjnej



1866 - G.J. Mendel odkrył podstawowe

1866 - G.J. Mendel odkrył podstawowe

prawa dziedziczenia, stworzył

prawa dziedziczenia, stworzył

naukowe podstawy genetyki

naukowe podstawy genetyki



1906–12 - Th. Morgan i współpracownicy

1906–12 - Th. Morgan i współpracownicy

ostatecznie ugruntowali chromosomową

ostatecznie ugruntowali chromosomową

teorię dziedziczenia

teorię dziedziczenia



1953 - J.D. Watson i F.H. Crick opracowali

1953 - J.D. Watson i F.H. Crick opracowali

model budowy przestrzennej (podwójna

model budowy przestrzennej (podwójna

spirala) kwasu deoksyrybonukleinowego —

spirala) kwasu deoksyrybonukleinowego —

DNA

DNA



od 1973 - Powstawanie inżynierii

od 1973 - Powstawanie inżynierii

genetycznej; dziedziny biologii polegającej

genetycznej; dziedziny biologii polegającej

na ingerencji w materiał genetyczny

na ingerencji w materiał genetyczny

organizmów, w celu zmiany ich właściwości

organizmów, w celu zmiany ich właściwości

dziedzicznych. Polega ona na wprowadzaniu

dziedzicznych. Polega ona na wprowadzaniu

do komórek organizmu, którego cechy

do komórek organizmu, którego cechy

chcemy zmienić (biorcy), określonego

chcemy zmienić (biorcy), określonego

odcinka DNA innego organizmu (dawcy).

odcinka DNA innego organizmu (dawcy).



1998 - L. Margulis, K.V. Schwarz w

1998 - L. Margulis, K.V. Schwarz w

Five Kingdoms

Five Kingdoms

ugruntowali podział

ugruntowali podział

organizmów na 5 Królestw: Monera,

organizmów na 5 Królestw: Monera,

Protista, Grzyby, Rośliny, Zwierzęta

Protista, Grzyby, Rośliny, Zwierzęta



2003 - Ustalono pełną sekwencję

2003 - Ustalono pełną sekwencję

genomu człowieka w ramach

genomu człowieka w ramach

międzynarodowego programu HUGO

międzynarodowego programu HUGO

(ang.

(ang.

Human Genome Project

Human Genome Project

) oraz

) oraz

projektu prywatnej korporacji Celera

projektu prywatnej korporacji Celera

Działy biologii

Działy biologii

Działy biologii

Działy biologii

1. Nauki, które badają procesy

1. Nauki, które badają procesy

biologiczne lub cechy budowy

biologiczne lub cechy budowy

zarówno u roślin, grzybów,

zarówno u roślin, grzybów,

zwierząt,

zwierząt,

jaki i u mikroorganizmów.

jaki i u mikroorganizmów.

Morfologia

Morfologia

nauka o kształtach, budowie

nauka o kształtach, budowie

zewnętrznej oraz wewnętrznej

zewnętrznej oraz wewnętrznej

organizmów

organizmów



Anatomia

Anatomia



Histologia

Histologia



Cytologia

Cytologia



Embriolog

Embriolog

ia

ia

Fizjologia

Fizjologia

nauka o czynnościach i

nauka o czynnościach i

funkcjach organizmów żywych,

funkcjach organizmów żywych,

ich tkanek i narządów, oraz o

ich tkanek i narządów, oraz o

prawach,

prawach,

które tymi funkcjami rządzą

które tymi funkcjami rządzą

Genetyka

Genetyka

nauka o dziedziczności i zmienności

nauka o dziedziczności i zmienności

organizmów, które są oparte na

organizmów, które są oparte na

informacji zawartej

informacji zawartej

w podstawowych jednostkach

w podstawowych jednostkach

dziedziczności - genach

dziedziczności - genach

Biochemia

Biochemia

(chemia fizjologiczna)

(chemia fizjologiczna)

, nauka o

, nauka o

budowie chemicznej organizmów

budowie chemicznej organizmów

żywych i przebiegających w nich

żywych i przebiegających w nich

procesach chemicznych i

procesach chemicznych i

energetycznych

energetycznych

Biofizyka

Biofizyka

nauka zajmująca się

nauka zajmująca się

podstawami fizycznymi i

podstawami fizycznymi i

fizykochemicznymi procesów

fizykochemicznymi procesów

życiowych oraz wpływem

życiowych oraz wpływem

zewnętrznych czynników

zewnętrznych czynników

fizycznych na te procesy

fizycznych na te procesy

Paleontologia

Paleontologia

nauka o organizmach kopalnych,

nauka o organizmach kopalnych,

wyprowadzająca na podstawie

wyprowadzająca na podstawie

skamieniałości i śladów działalności

skamieniałości i śladów działalności

życiowej organizmów wnioski ogólne o

życiowej organizmów wnioski ogólne o

życiu w przeszłości geologicznej

życiu w przeszłości geologicznej

Ekologia

Ekologia

nauka zajmująca się relacjami

nauka zajmująca się relacjami

między żywymi organizmami a ich

między żywymi organizmami a ich

środowiskiem życia

środowiskiem życia

z uwzględnieniem wzajemnych

z uwzględnieniem wzajemnych

stosunków między tymi

stosunków między tymi

organizmami

organizmami



Autekologia – zajmuje się badaniem

Autekologia – zajmuje się badaniem

wzajemnych związków pomiędzy

wzajemnych związków pomiędzy

zwierzętami i roślinami a otoczeniem w

zwierzętami i roślinami a otoczeniem w

jakim się znajdują

jakim się znajdują



Synekologia (ekologia zespołów)– zajmuje

Synekologia (ekologia zespołów)– zajmuje

się badaniem struktury i funkcjonowania

się badaniem struktury i funkcjonowania

grup organizmów (populacji, biocenoz)

grup organizmów (populacji, biocenoz)

oraz relacji między nimi a środowiskiem

oraz relacji między nimi a środowiskiem

Działy biologii

Działy biologii

2. Dziedziny zajmujące się

2. Dziedziny zajmujące się

określonymi typami żywych

określonymi typami żywych

organizmów. Mają one przede

organizmów. Mają one przede

wszystkim charakter opisowy i

wszystkim charakter opisowy i

porządkowy. Prawie każda

porządkowy. Prawie każda

odrębna grupa organizmów jest

odrębna grupa organizmów jest

przedmiotem badań odrębnej

przedmiotem badań odrębnej

specjalistycznej dyscypliny.

specjalistycznej dyscypliny.

Zoologia

Zoologia



Systematyka (taksonomia)

Systematyka (taksonomia)

zwierząt

zwierząt



Morfologia zwierząt

Morfologia zwierząt



Fizjologia zwierząt

Fizjologia zwierząt



Genetyka zwierząt

Genetyka zwierząt



Ekologia zwierząt

Ekologia zwierząt



Paleozoologia

Paleozoologia



Ewolucjonizm

Ewolucjonizm



Zoogeografia

Zoogeografia

Zoologia

Zoologia



Protozoologia

Protozoologia



Entomologia

Entomologia



Arachnologia

Arachnologia



Ichtiologia

Ichtiologia



Ornitologia

Ornitologia



Mammologia

Mammologia



Parazytologia

Parazytologia

Botanika

Botanika



Systematyka

Systematyka

(taksonomia) roślin

(taksonomia) roślin



Morfologia roślin

Morfologia roślin



Fizjologia roślin

Fizjologia roślin



Genetyka roślin

Genetyka roślin



Paleobotanika

Paleobotanika



Ewolucjonizm

Ewolucjonizm



Fitopatologia

Fitopatologia

Botanika

Botanika



Geobotanika bada relacje między

Geobotanika bada relacje między

roślinami

roślinami

i środowiskiem naturalnym

i środowiskiem naturalnym

- florystyka

- florystyka

- fitosocjologia

- fitosocjologia

- fitogeografia

- fitogeografia

- ekologia roślin

- ekologia roślin

Botanika

Botanika



Algologia

Algologia



Briologia

Briologia



Pterydologia

Pterydologia



Dendrologia

Dendrologia

Mikologia

Mikologia



Systematyka

Systematyka



Morfologia

Morfologia



Fizjologia

Fizjologia



Genetyka

Genetyka



Mikologia lekarska

Mikologia lekarska



Mikologia przemysłowa

Mikologia przemysłowa



Lichenologia

Lichenologia

Mikrobiologia

Mikrobiologia



Mikrobiologia ogólna:

Mikrobiologia ogólna:

- morfologia

- morfologia

- fizjologia

- fizjologia

- genetyka

- genetyka

- ekologia

- ekologia

Mikrobiologia

Mikrobiologia



Mikrobiologia stosowana:

Mikrobiologia stosowana:

- mikrobiologia lekarska

- mikrobiologia lekarska

- mikrobiologia sanitarna

- mikrobiologia sanitarna

- mikrobiologia gleby

- mikrobiologia gleby

- mikrobiologia żywności

- mikrobiologia żywności