Robaki obłe -

przykłady pasożytów

układu pokarmowego i

krwionośnego

Enterobius

vermicularis

Enterobius

vermicularis



kosmopolityczny pasożyt
jelita grubego, swoisty dla
człowieka



wywołuje jedną z
najczęstszych chorób
pasożytniczych człowieka –
owsicę (enterobiozę),
występującą szczególnie u
dzieci

Enterobius

vermicularis

•

jest to mały

nicień barwy
białawej

• otwór
gębowy
otoczony
trzema
wargami, na
których
znajdują się po
trzy brodawki

Enterobius vermicularis



samiec ma 2,5 – 5,0 mm
dł., zgięty brzusznie ogon,
1 szczecinka kopulacyjna,
torebki kopulacyjnej brak



samica ma 9-12 mm dł. ,
tylny koniec ostry, szpara
sromowa w 1/3 przedniej
długości ciała

BUDOWA

1 – samica

2 –tylny
koniec
ciała
samca

3 – tylny
koniec
ciała
samca z
boku

4 – samiec

5 – wargi

Enterobius
vermicularis

•

jaja owalne, asymetryczne,

lekko spłaszczone z jednej
strony

• przez skorupkę jaj
przeświecają zaraz po
złożeniu młode zarodki
przypominające kijankę

Enterobius

vermicularis

CYKL ŻYCIOWY

•

w okolicach odbytu

żywiciela samica składa
8 – 12 tys. jaj, które
dojrzewają i zawierają
inwazyjne larwy

• ruch pasożyta i
drapanie powodują
uwolnienie jaj w okolicy
krocza najczęściej
poprzez pękanie
nicienia

Enterobius vermicularis

CYKL ŻYCIOWY



jaja powleczone są kleistą
substancją co umożliwia im
przytwierdzanie się do palców
rąk oraz innych części ciał, a
także do bielizny i
przedmiotów, z którymi styka
się zarażony



Enterobius vermicularis

CYKL ŻYCIOWY



wiele jaj inwazyjnych
dostaje się droga
pokarmową do jelita,
gdzie osiągają
dojrzałość płciową

Enterobius
vermicularis

•

możliwa jest też

inhalacyjna droga
zarażenia poprzez
wdychanie
podeschniętych jaj do
części nosowej gardła,
skąd zostają połknięte

Enterobius vermicularis



SPOSOBY SAMOZARAŻENIA



- autoegozinwazja –jaja za

pośrednictwem

zanieczyszczonych rąk

dostają się ust dziecka



- retroinwazja – wnikanie

części larw wylegających się

w okolicy odbytu przez

prostnicę do jelita grubego

gdzie dojrzewają

Enterobius vermicularis



SPOSOBY SAMOZARAŻENIA



- autoendoinwazja – samica
składa jaja w okrężnicy lub
prostnicy, gdzie następuje
wyleganie larw i dalszy rozwój
bez kontaktu ze środowiskiem
zewnętrznym (możliwe przy
dłużej trwających zaparciach)

Cykl życiowy –

Enterobius

vermicularis

ENTEROBIOZA



-

objawy kliniczne:

spadek

masy ciała, uczucie osłabienia,

utrata apetytu, zaburzenia

snu, niepokój, pobudliwość

nerwowa,

obgryzanie

paznokci, zgrzytanie zębami,

trudności koncentracji

ENTEROBIOZA



powikłania:

zapalenie pochwy lub/i

jajowodu,

zapalenie

wyrostka

robaczkowego



-

bytowanie

pasożytów

w

okrężnicy, jelicie cienkim czy jelicie
ślepym może powodować: zmiany
nieżytowe błony śluzowej, odczyny
zapalne,

wybroczyny

krwawe,

martwicę

WYKRYWANIE:
- wykrycie owsików w kale lub na skórze w okolicy

odbytu, a także jaj w wymazach z rectum

metoda NIH

- koniec szklanej pałeczki owija się

kawałkiem celofanu i przymocowuje go gumką,

celofan następnie należy zwilżyć wodą i tak

przygotowana pałeczką wytrzeć starannie okolice

odbytu rozchylając pośladki badanej osoby, po

pobraniu materiału pałeczkę wstawia się do

probówki i zamyka korkiem, następnie zdejmuje

się celofan, wyprostowuje go, nasącza wodą lub

NaOH i po włożeniu między szkiełka podstawowe

ogląda pod mikroskopem (inaczej: metoda

wycieru wg NIH)

ENTEROBIOZA

metoda

Grahama

–

pasek

przeźroczystej,

samoprzylepnej

taśmy nakłada się na koniec
szpatułki, stroną klejącą na
zewnątrz, po czym ociera się
okolicę odbytu i taśmę nakleja
się na szkiełko podstawowe
(inaczej:

metoda

przylepca

celofanowego)

ZWALCZANIE:
- przestrzeganie higieny

osobistej i czystości w

mieszkaniu

- w leczeniu stosuję się

jednorazowo

pirantel,

piperazynę,

pirwinium

lub mebendazol

Ascaris lumbricoides

niemal kosmopolityczny pasożyt
jelita cienkiego człowieka



jest to duży nicień barwy różowawej



ciało walcowate, zwężone na obu
końcach



otwór gębowy otoczony trzema
wargami, na których występują
brodawki czuciowe oraz brodawki
zwane narządem nabocznym -
amfidem

•

samiec ma 145 –

320 mm dł.,
zgięty brzusznie
ogon, 2 szczecinki
kopulacyjne,
układ rozrodczy
pojedynczy

• samica ma 200-
520 mm dł. ,
szpara sromowa w
1/3 przedniej
długości ciała w
płytkim
przewężeniu,

Ascaris lumbricoides -

jaja

jajo zapłodnione

jajo

niezapłodnione

Cykl

życiowy –

Ascaris

lumbricoid

es

ASKARIOZA

Wyróżnia się trzy zespoły

objawów związanych z:



wędrówką postaci larwalnych



inwazją jelita cienkiego przez
postacie dojrzałe



powikłaniami glistnicy

Wędrówce larw towarzyszą:

-

objawy uszkodzenia wątroby,

śródbłonków naczyń krwionośnych



- uszkodzenia ścian pęcherzyków

płucnych połączone z krwawieniami

i odczynami zapalnymi
- zespół Loefflera (przemijające

nacieki płuc)



- objawy zapalenia płuc (kaszel,

gorączka, krwawienia)

 

Patogenne działanie glist w

jelicie cienkim polega na:



-

zatruwaniu

organizmu

żywiciela

produktami

przemiany materii



- zmianach w strukturze

kosmków,

naciekach

komórkowych



- pojawiają się bóle brzucha,

nudności,

sporadyczne

wymioty, brak łaknienia

Objawami towarzyszącymi są:



wzmożona

pobudliwość

nerwowa



- bóle

-

brzucha, mdłości,

brak łaknienia



- sporadyczne wymioty



- zapalenia

spojówek,

obrzęk powiek



- nieżyt

nosa,

stany

spastyczne oskrzeli



- u dzieci może dojść do

nieprawidłowego rozwoju

umysłowego i fizycznego

Powikłaniami glistnicy mogą być:



-

  Niedrożności:



górnych dróg oddechowych,



przewodów

wyprowadzających

trzustki i dróg żółciowych,



jelita

(zaczopowanie

jelita

cienkiego - w wyniku masowej

inwazji)

 

WYKRYWANIE



wykrywanie jaj w preparatach
bezpośrednich kału



zastosowanie
sedymentacyjnych sposobów
zagęszczania jaj w próbce
kału (np. metoda FEO)



odczyny serologiczne: odczyn
wiązania dopełniacza,
hemaglutynacji pośredniej,
immunoelektroforezy i test
ELISA)

WYKRYWANIE



badanie radiologiczne
przewodu pokarmowego



we krwi stwierdza się
leukocytozę z eozynofilią

ZWALCZANIE:

- przestrzeganie higieny

osobistej i sanitarnej

-

w leczeniu stosuję się
jednorazowo

pirantel,

mebendazol,

albendazol

lub piperazynę

-

badanie kontrolne w 2-4
tyg. po leczeniu

Trichiurus trichiura



Kosmopolityczny nicień
jelita grubego i
ślepegoczłowieka



Częściej w klimacie
umiarkowanym



W Polsce 2 po owsiku

Trichiurus trichiura



Człowiek zaraża się przez
połknięcie jaj inwazyjnych
z pokarmem
zanieczyszczonym ziemią,
najczęściej dzieci

Cykl

życiowy

–

Trichuri

s

trichiur

a

Trichuris trichiura -

jajo

TRICHURIOZA



- 

w miejscu wnikania

nacieki komórkowe i

wybroczyny krwotoczne



-

przy inwazji o dużej intensywności

: bóle

brzucha, parcie na stolec, biegunki,

nudności, wzdęcia, niedokrwistość

niedobarwliwa, owrzodzenia w okrężnicy i

prostnicy



- 

przy inwazji przewlekłej:

utrata łaknienia,

zahamowanie wzrostu, bóle brzucha,

biegunki, objawy alergiczne skóry,

zahamowanie rozwoju fizycznego

Trichiurus trichiura

Wykrywanie



Jaja w kale

Zwalczanie



Przestrzeganie higieny



Mebendazol, Albendazol, Pyrantelum

Badanie kontrolne kału po 2-4 tyg. P leczeniu

Trichinella spiralis

kosmopolityczny nicień,
występujący u licznych gatunków
żywicieli, jak: człowiek, świnia,
dzik, pies, wilk, lis polarny, kojot,
jenot i wiele innych



mały nicień, którego cieńsza
przednia część przechodzi
stopniowo w grubszą część tylną

•

narządy

płciowe samca
i samicy
pojedyncze

• samiec: 0,6-
2,2 mm dł.,
brak
szczecinki
kopulacyjnej,
tylny koniec
ciała tworzy
rodzaj torebki
kopulacyjnej

Trichinella spiralis

•

samica: 1,1-4,8 mm dł.,
tylny koniec ciała
zaokrąglony, szpara
sromowa leży przy
końcu 1/5 przedniej
części ciała

Larwy

Trichinella spiralis

-

CYKL



Samice rodzą żywe larwy



Urodzone przez samice larwy wpadają

wprost do przestrzeni chłonnych,

wędrują do przewodu piersiowego



Krwią żylną do prawej połowy serca i

płuc, oplatają pęcherzyki płucne, przez

lewą połowę serca do dużego

krwioobiegu



Osiedlają się w mięśniach poprzecznie

prążkowanych (gł. mm. międzyżebrowe

i przepona)

Trichinella spiralis

-

CYKL



Pierwsze larwy w mięśniach

między 5-8 dniem od zarażenia



17-18 dzień od zarażenia osiągają

drugie inwazyjne stadium dla

kolejnego żywiciela



Ok. 30 dnia od zarażenia –proces

otorbiania larw, jest to reakcja

obronna żywiciela

Trichinella spiralis

-

CYKL



Dalszy rozwój po zjedzeniu żywych

otorbionych larw przez nowego żywiciela



Larwy uwalniają się w jelicie cienkim z

torebek i i strawionych mięśni wnikają

pod nabłonek pokrywający kosmki XX-cy i

jelita cienkiego



Po 2-3 dniach osiągają dojrzałość płciową



4 dnia od zarażenia samice rodzą żywe

larwy

Trichinella spiralis



Zarażenie per os postaciami larw
inwazyjnych w mięsie
wieprzowym lub dzika, najczęściej
inwazje grupowe



Okres wylęgania od 10 dni do
kilku miesięcy

Cykl

życiowy

–

Trichinel

la

spiralis

TRICHINELLOZA



-

zespół biegunkowy –

związany z

obecnością dojrzałych pasożytów w jelicie

cienkim (wymioty, kurczowe bóle brzucha,

złe samopoczucie)



-

zespół włośnicowy -

związany z

obecnością larw w mięśniach (wysoka

gorączka, bóle mięśniowe, uczucie znużenia,

zapalenia mięśni)



-

alergiczne zapalenie naczyń

krwionośnych

(widoczne w spojówkach

oczu i pod łożyskiem paznokci, również

obrzęk całej twarzy)

TRICHINELLOZA c.d.



- 

zaburzenia metaboliczne

–

hipoalbuminemia, hipokaliemia i
hipoglikemia (obrzęki kończyn dolnych,
osłabienia siły mięśni, zaburzenia
rytmu serca)



- 

szereg powikłań –

objawy zapalenia

opon mózgowych i mózgu, zapalenia
mięśnia sercowego czy zapalenia płuc
(stają się one przyczyną śmierci)

Trichinella spiralis

WYKRYWANIE:



Wywiad



Wykrycie larw w mięśniach
(naramienny, brzuchaty łydki



Badania immunoserologiczne

Trichinella spiralis

ZWALCZANIE:



Sanitarne badanie mięsa



Niespożywanie surowego mięsa

Trichinella spiralis



Leczenie



Objawowe3-5 dni Vermox
(mebendazol), albendazool,
pirantel



Częsta kontrola