PROGRAMOWE DZIAŁANIA NA

RZECZ ZDROWIA W WYMIARZE

REGIONALNYM,

PONADREGIONALNYM i

MIĘDZYNARODOWYM

Samodzielna Pracownia Pielęgniarstwa

Rodzinnego, WNoZ, PAM Szczecin

Metodologia oceny

potrzeb zdrowotnych

Diagnoza stanu zdrowotnego populacji

identyfikacja jej potrzeb w tym

zakresie

I. POPULACJA,

DEMOGRAFIA

1. Ludność wg płci i wieku
2. Przyrost naturalny
3. Migracja

. ZDROWIE I

ŚRODOWISKO

Środowisko społeczne i zdrowie:

Wskaźnik bezrobocia

Częstość występowania niskich dochodów

Odsetek samotnego rodzica z dziećmi

Poziom wykształcenia populacji w wieku 15
lat i wyżej

Odsetek gospodarstw domowych opłacających
za mieszkanie 30% dochodów lub więcej

Wydatki na żywność

II. ZDROWIE I

ŚRODOWISKO

2. Środowisko fizyczne i zdrowie:

wskaźnik jakości powietrza,

promieniowania UV,

zawartość trzy-halo-metanu w
wodzie,

kontrolowane miejsca kąpieli

III. WIODĄCE PRZYCZYNY

ŚMIERTELNOŚCI I

HOSPITALIZACJI

Śmiertelność:

liczba przypadków zgonów i wskaźnik
śmiertelności,

przyczyny zgonów wg ICD-10,

utrata potencjalnych lat życie wg ICD-10,

oczekiwana długość życia,

zgony możliwe do uniknięcia z powodu
określonych przyczyn

III. WIODĄCE PRZYCZYNY

ŚMIERTELNOŚCI I

HOSPITALIZACJI

2. Hospitalizacja:

wskaźniki hospitalizacji z różnych
przyczyn,

hospitalizacje wg ICD-10

IV. JAKOŚĆ ŻYCIA ZALEŻNA

OD ZDROWIA

Oczekiwany czas życia w
zdrowiu,

Poczucie zdrowia,

Występowanie długotrwałej
niepełnosprawności

V. CHOROBY PRZEWLEKŁE

I URAZY

Choroby przewlekłe:

śmiertelność z powodu wybranych

chorób przewlekłych,

Prawdopodobny wiek utraty życia z

powodu chorób przewlekłych,

Hospitalizacje z powodu wybranych

chorób przewlekłych,

Występowanie wybranych

przewlekłych problemów zdrowotnych

V. CHOROBY PRZEWLEKŁE

I URAZY

2. Występowanie nowotworów i wczesne

wykrywanie nowotworów:

występowanie wybranych nowotworów,

Śmiertelność z powodu wybranych nowotworów,

Prawdopodobny wiek utraty życia z powodu

nowotworów,

Hospitalizacje z powodu nowotworów,

Wskaźnik mammografii i klinicznego badania

piersi,

Wskaźnik badań skriningowych szyjki macicy

V. CHOROBY PRZEWLEKŁE

I URAZY

3. Zapobieganie urazom i

zapobieganie przemocy:

zgony z powodu wybranych przyczyn

urazów,

hospitalizacje z powodu wybranych

przyczyn urazów,

urazy i zgony związane ze spożyciem

alkoholu i powstałą kolizją pojazdów,

VI. ZACHOWANIA

ZDROWOTNE

Tytoń:

liczba wypalanych papierosów
dziennie,

odsetek ludzi żyjących w
domach, w których nie pali się
papierosów

VI. ZACHOWANIA

ZDROWOTNE

2. Alkohol:

odsetek osób spożywających alkohol

15x (lub więcej) w tygodniu,

- odsetek osób spożywających alkohol

sporadycznie,

częstość występowania znacznego

spożycia alkoholu,

występowanie prowadzenia pojazdów

po spożyciu alkoholu

VI. ZACHOWANIA

ZDROWOTNE

3. Aktywność fizyczna:
- częstość ćwiczeń fizycznych,
- wydatkowanie energii,

VI. ZACHOWANIA

ZDROWOTNE

4. Odżywianie:

występowanie podwyższonego
wskaźnika BMI w populacji,

średnie spożycie tłuszczów jako
odsetka konsumpcji czynnika
energetycznego,

odsetek ludności spożywającej 5x
dziennie owoce i warzywa (lub więcej),

VI. ZACHOWANIA

ZDROWOTNE

odsetek młodzieży w wieku 12-17
lat oraz w przedziale 18 lat i
więcej, spożywającej 3x dziennie
produkty mleczne (lub więcej)

odsetek ludności w wieku 12 lat i
więcej spożywającej produkty
zbożowe

VII. ZDROWIE W RODZINIE

Zdrowie seksualne:

aktywność seksualna młodzieży,

wiek seksualnej inicjacji,

liczba partnerów seksualnych,

używanie prezerwatyw wśród osób

zwiększonego ryzyka chorób

przenoszonych drogą płciową,

ostatnie użycie prezerwatywy wśród osób

zwiększonego ryzyka chorób

przenoszonych drogą płciową,

VII. ZDROWIE W RODZINIE

2. Zdrowie reprodukcyjne:

bezwzględna liczba urodzeń,

ogólny wskaźnik płodności i wskaźnik wg
wieku,

wskaźnik poronień terapeutycznych wg
wieku,

wskaźnik zachodzenia w ciążę wg wieku ,
łącznie z ciążami nieletnich,

wskaźnik porodów mnogich,

wskaźnik niskiej masy urodzeniowej,

VII. ZDROWIE W RODZINIE

wskaźnik zaburzeń rozwojowych
cewy nerwowej

wskaźnik urodzeń martwych,

wskaźnik śmiertelności
prenatalnej,

wskaźnik śmiertelności
noworodków.

VII. ZDROWIE W RODZINIE

3. Zdrowie dzieci i młodzieży:

wybrane przyczyny zgonu dzieci i
młodzieży,

Wybrane przyczyny śmiertelności
szpitalnej u dzieci,

Czas rozpoczęcia karmienia piersią,

Wskaźnik występowania próchnicy, utraty
lub wypełnienia zębów,

Odsetek dzieci odpornych na próchnicę

VII. ZDROWIE W RODZINIE

4. Zdrowie ludzi starszych:

wskaźnik długoterminowej opieki przyłóżkowej,

Prognoza demograficzna dotycząca seniorów,

Organizacja życia seniorów,

Wybrane przyczyny hospitalizacji seniorów,

Zgony związane z upadkiem wśród seniorów,

Hospitalizacje związane z upadkiem wśród

seniorów

Ograniczenia aktywności fizycznej wśród

seniorów

VIII. ZDROWIE

PSYCHICZNE

Występowanie depresji.

Wskaźnik śmiertelności z powodu
samobójstw.

Hospitalizacje z powodu prób
samobójczych.

IX. CHOROBY ZAKAŹNE

Śmiertelność z powodu wybranych chorób

zakaźnych.

Występowanie niektórych chorób zakaźnych,

możliwych do uniknięcia poprzez szczepienia.

Szczepienia przeciwko wybranym chorobom.

Wskaźnik szczepień przeciw grypie i zap. płuc

wśród pensjonariuszy domów opieki

długoterminowej.

Wskaźnik szczepień przeciw grypie wśród

pracowników domów opieki długoterminowej.

Szczepienia przeciw grypie.

IX. CHOROBY ZAKAŹNE

7. Uboczne skutki szczepień.
8. Występowanie wybranych chorób

przenoszonych drogą płciową.

9. Hospitalizacje z powodu chorób zapalnych w

obrębie miednicy.

10. Występowanie gruźlicy i lekooporności na

leki p/gruźlicze.

11. Występowanie wścieklizny.
12. Występowanie wybranych chorób jelitowych.
13.Hospitalizacje z powodu chorób jelitowych.

X. KORZYSTANIE Z OPIEKI

ZDROWOTNEJ I LEKÓW

Liczba wizyt u lekarza ogólnego.

Uczęszczanie do dentysty.

Korzystanie z pomocy doraźnej.

Wskaźnik liczby dni hospitalizacji.

Korzystanie z leków.

Spożywanie więcej niż 3 (lub więcej)
leków w ciągu ostatnich dwóch dni.

Zgony według przyczyn

Choroby układu krążenia:

choroba niedokrwienna serca,

choroby naczyń mózgowych,

nadciśnienie,

miażdżyca,

choroba reumatyczna serca.

Zgony według przyczyn

2. Nowotwory:

u mężczyzn: układu oddechowego,
trawiennego, moczowo-płciowego.

u kobiet: sutka, narządów
płciowych, układu oddechowego i
trawiennego

Zgony według przyczyn

3. Choroby układu oddechowego (w

tym gruźlica)

4. Wypadki komunikacyjne.
5. Samobójstwa i samouszkodzenia.
6. Zaburzenia wydzielania

wewnętrznego (w tym cukrzyca)

7. Zatrucia lekami i innymi

substancjami.

Programy profilaktyczne realizowane na

terenie województwa

zachodniopomorskiego

(od 1999r.)

NFZ i Wojewódzki Szpital
Zespolony:

Program pilotażowy zapobiegania

otyłości i zwalczania jej powikłań.

Wyniki – 21% osób z otyłością wśród

badanej populacji (10 076), w
tym głównie kobiety,

Programy profilaktyczne realizowane na

terenie województwa

zachodniopomorskiego

(od 1999r.)

2. NFZ, Klinika Kardiologii PAM, Urząd

Marszałkowski:

Wojewódzki program profilaktyki ChUK ze

szczególnym uwzględnieniem choroby
niedokrwiennej serca – bilans zdrowia 40-
latka i 50-latki.

Wyniki – 38% kobiet i 23% mężczyzn badanej

populacji wykazuje duże ryzyko
wystąpienia choroby niedokrwiennej serca.

Programy profilaktyczne realizowane na

terenie województwa

zachodniopomorskiego

(od 1999r.)

3. SP ZZOZ Stargard Szczeciński –

Program profilaktyki diabetologicznej.

Wyniki – 107 osób osiągnęło poprawę

wyrównania cukrzycy.

4. WSzZ w Szczecinie – Program

profilaktyki przewlekłych powikłań

cukrzycy.

Wyniki – 88% pacjentów wykazało się

wysoką wiedzą nt. samokontroli choroby.

Programy profilaktyczne realizowane na

terenie województwa

zachodniopomorskiego

(od 1999r.)

5. Polskie stowarzyszenie

Diabetyków Oddział Grodzki
Szczecin:

Program profilaktyki

diabetologicznej.

Wyniki: zdiagnozowano u 741 osób

prawdopodobieństwo wystąpienia
choroby.

Programy profilaktyczne realizowane na

terenie województwa

zachodniopomorskiego

(od 1999r.)

6. NFZ, Urząd Marszałkowski, Federacja

Sportu: Wojewódzki program
profilaktyki i promocji zdrowia na
rzecz dzieci i młodzieży amatorsko
uprawiającej sport.

Opracowano coroczny kalendarz działań

sportowych, w tym organizacja
Zachodniopomorskich Igrzysk
Powiatów.

Programy profilaktyczne realizowane na

terenie województwa

zachodniopomorskiego

(od 1999r.)

7. NFZ i Ośrodek Nowotworów Dziedzicznych

PAM – Program profilaktyki genetycznie
uwarunkowanych nowotworów.

Wyniki: 115 rodzin z mutacjami

predysponującymi do raka piersi i jajnika,
119 do raka jelita grubego, 600 z wysoką
genetyczną predyspozycją do raka sutka,
100 z rzadkimi postaciami nowotworów,
1500 z silną agregacją nowotworów
złośliwych.

Programy profilaktyczne realizowane na

terenie województwa

zachodniopomorskiego

(od 1999r.)

8. Program przeciwdziałania i

rozwiązywania problemu narkomanii
– Program Metadonowy, finansowany
przez Urząd Marszałkowski.

Wyniki: ze 132 osób objętych

leczeniem, od

1999 r. 9 pozostaje w całkowitej

abstynencji.

Programy profilaktyczne realizowane na

terenie województwa

zachodniopomorskiego

(od 1999r.)

9. Wojewódzka Stacja Sanitarno-

Epidemiologiczna w Szczecinie w

Programie „Bezpieczne miasto” prowadzi

akcję szkoleń udzielania pierwszej
pomocy przedmedycznej dla uczniów
szkół średnich.

10. Wydział Ruchu Drogowego Komendy

Wojewódzkiej prowadzi program
„Bezpieczna droga dziecka do szkoły”

Programy finansowane przez NFZ

o/Szczecin w roku 2006

1. Profilaktyka raka szyjki macicy dla

kobiet w wieku 25-59 lat, które nie
wykonały badania w ciągu ostatnich 3
lat. Etap pogłębiony: kobiety z
nieprawidłowym wynikiem badania
cytologicznego kierowane są na
badanie kolposkopowe z celowanym
pobraniem wycinków do badania
histopatologicznego.

Programy finansowane przez NFZ

o/Szczecin w roku 2006

2. Profilaktyka raka piersi dla kobiet w wieku

50-69 lat, które nie wykonały badania w
ciągu ostatnich 2 lat oraz kobiety, które w
2005 otrzymały wskazanie do wykonania
badania po upływie 12 miesięcy.

Etap pogłębiony: kobiety z nieprawidłowym
wynikiem mammograficznym kierowane są na

USG

piersi, BAC oraz ocenę mikroskopową

materiału.

Programy finansowane przez NFZ

o/Szczecin w roku 2006

3. Profilaktyka chorób układu

krążenia dla kobiet i mężczyzn w
wieku 35-55 lat, którzy nie
korzystali z badań objętych
programem w ciągu ostatnich 3
lat.

Programy finansowane przez NFZ

o/Szczecin w roku 2006

4. Profilaktyka przewlekłej obturacyjnej

choroby płuc (POChP) – spirometria
dla palących, byłych palaczy, którzy
nie byli objęci badaniem w ciągu
ostatnich 3 lat, a także dla osób
niepalących ale mających dolegliwości
typowe dla POChP (kaszel, duszność
przy wysiłku)

Programy finansowane przez NFZ

o/Szczecin w roku 2006

5. Badania prenatalne dla kobiet w

ciąży, w wieku 35 lat i więcej oraz
kobiety w ciąży z
prawdopodobieństwem wystąpienia
choroby płodu o podłożu genetycznym,
stwierdzonym na podstawie badań
genetycznych rodziny, rodzeństw oraz
aktualnych badań wskazujących na
wady rozwojowe i wrodzone.

Programy finansowane przez NFZ

o/Szczecin w roku 2006

6. Pomoc dziecku zagrożonemu

niepełnosprawnością lub niepełnosprawnemu

dla dzieci do ukończenia 7 roku życia lub do 10

roku życia, jeśli odroczono im realizację

obowiązku szkolnego, z grupy wysokiego

ryzyka ciążowo-porodowego, opóźnione w

rozwoju psychoruchowym lub upośledzone

umysłowo, z niepełnosprawnością sprzężoną z

różnymi jednostkami chorobowymi, z

całościowymi zaburzeniami rozwoju, dzieci

niewidome lub słabo widzące, głuche lub słabo

słyszące.

Narodowy Program Zdrowia

Cel strategiczny:

„Poprawa zdrowia i związanej z nim

jakości życia ludności Polski”

Narodowy Program Zdrowia

Trzy główne kierunki osiągania celu

strategicznego:

Zmiany w stylu życia ludności.

Kształtowanie środowiska życia i
pracy sprzyjającego zdrowiu.

Zmniejszenie różnic w zdrowiu i
dostępie do świadczeń
zdrowotnych.

Narodowy Program Zdrowia

Osiemnaście celów operacyjnych i zadania służące ich

osiągnięciu:

1. Zwiększenie aktywności fizycznej ludności.
2. Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości

zdrowotnej żywności.

3. Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia

tytoniu.

4. Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia

alkoholu oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych

spowodowanych alkoholem.

5. Ograniczenie używania substancji

psychoaktywnych i związanych z tym szkód

zdrowotnych.

Narodowy Program Zdrowia

Osiemnaście celów operacyjnych i zadania służące ich

osiągnięciu:

6. Zwiększenie skuteczności edukacji zdrowotnej

społeczeństwa oraz działań w zakresie promocji

zdrowia.

7. Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie

występowaniu zaburzeń psychogennych.

8. Zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe

w środowisku życia i pracy.

9. Poprawa stanu sanitarnego kraju.

Narodowy Program Zdrowia

Osiemnaście celów operacyjnych i zadania służące ich

osiągnięciu:

10. Zmniejszenie częstości wypadków,

szczególnie drogowych.

11. Zwiększenie sprawności i skuteczności

pomocy doraźnej w nagłym zagrożeniu życia.

12. Zwiększenie dostępności i usprawnienie

podstawowej opieki zdrowotnej.

13. Zapobieganie występowaniu oraz skutkom

wcześniactwa i małej urodzeniowej masy

ciała.

Narodowy Program Zdrowia

Osiemnaście celów operacyjnych i zadania służące ich

osiągnięciu:

14. Usprawnienie wczesnej diagnostyki i

czynnej opieki nad osobami z ryzykiem
rozwoju niedokrwiennej choroby serca.

15. Usprawnienie wczesnej diagnostyki i

zwiększenie efektywności leczenia
nowotworów złośliwych szyjki macicy i
sutka.

Narodowy Program Zdrowia

Osiemnaście celów operacyjnych i zadania służące ich

osiągnięciu:

16. Stwarzanie warunków umożliwiających

osobom niepełnosprawnym włączenie się lub

powrót do czynnego życia.

17. Zwiększenie skuteczności zapobiegania

chorobom zakaźnym.

18. Intensyfikacja profilaktyki próchnicy zębów

i chorób przyzębia u dzieci, młodzieży oraz

kobiet ciężarnych.

Strategia zdrowia Unii

Europejskiej



Wzmacnianie współpracy i koordynacji,

usprawnianie wymiany informacji i wiedzy

w zakresie zdrowia



Wzmocnienie zdolności szybkiego

reagowania na zagrożenia zdrowia



Wzmocnienie nadzoru epidemiologicznego

i kontroli chorób zakaźnych



Zapewnienie bezpieczeństwa pacjentów

oraz jakości opieki zdrowotnej, ułatwienie

swobodnego przepływu pracowników

medycznych i pacjentów

Strategia zdrowia Unii

Europejskiej c.d.



Ochrona konsumentów, bezpieczeństwo
produktów i usług, bezpieczeństwo żywności



Bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona
przed zagrożeniami w miejscu pracy,
wypadkami w pracy i chorobami
zawodowymi



Ochrona środowiska



Ocena i zatwierdzanie produktów
leczniczych

Kierunki działań Unii Europejskiej

na rzecz zdrowia

Sposób odżywiania i aktywność fizyczna

Sport i zdrowie publiczne

Etykietowanie żywności i odżywianie

Jakość żywności

HELP – kampania antynikotynowa

Zapobieganie spożyciu alkoholu przez

młodzież i zapobieganie skutkom

nadużywania alkoholu przez dorosłych

Narkotyki – ograniczenie popytu na narkotyki,

profilaktyka antynarkotykowa prowadzona

przez grupy celowe

Kierunki działań UE na rzecz

zdrowia

8. Zdrowie seksualne a HIV/AIDS
9. Zdrowie reprodukcyjne
10. Zdrowie psychiczne – stres i zagrożenia

psychospołeczne w miejscu pracy

11. Wpływ środowiska na zdrowie – powstanie

Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska

12.Zapobieganie zagrożeniom w miejscu pracy
13. Społeczno-ekonomiczne czynniki wpływające na

zdrowie – dysproporcje w stanie zdrowia

14. Zapobieganie wypadkom i urazom
15. Badania przesiewowe – zwłaszcza w kierunku Ca
16. Choroby zakaźne

WHO



Wyspecjalizowana organizacja ONZ
powołana do życia w 1948 r.



Powołana z inicjatywy zgłoszonej przez
przedstawicieli Brazylii i Chin na sesji nowo-
powołanej ONZ w 1945 r. w San Francisco



Celem było stworzenie prawdziwie
uniwersalnej, o zasięgu globalnym,
organizacji zdrowia



Zrzesza aktualnie 191 państw – członków

WHO



Koordynacja



Zarządzanie



Wybór priorytetów polityki zdrowotnej

W Europie 3 organizacje: Biuro Europy

WHO, Rada Europy, UE.

W Polsce – Biuro WHO przy Ministrze

Zdrowia

Cele szczegółowe WHO



Udzielanie rządom państw
członkowskich, na ich życzenie,
wszelkiej pomocy w umocnieniu
systemu opieki zdrowotnej



Powoływanie i utrzymywanie takich
służb technicznych i administracyjnych,
jakie są niezbędne dla państw
członkowskich, w tym służb
epidemiologicznych i statystycznych

Cele szczegółowe WHO c.d.



Udostępnienie państwom członkowskim

wszelkiej informacji o sytuacji zdrowotnej

oraz doradztwa i pomocy w tym zakresie



Stymulowanie działań zmierzających do

eliminacji wszelkich chorób

epidemiologicznych i innych



Promowanie prawidłowego żywienia,

właściwych warunków mieszkaniowych,

sanitarnych, pracy oraz innych aspektów

szeroko pojmowanej ochrony środowiska

naturalnego człowieka

Cele szczegółowe WHO c.d.



Promowanie międzynarodowej
współpracy zarówno pomiędzy
indywidualnymi badaczami, jak i
grupami zawodowymi i
zrzeszonymi w specjalistycznych
towarzystwach naukowych w
zakresie problematyki ochrony,
promocji i wzmocnienia zdrowia

Cele szczegółowe WHO c.d.



Promowanie i prowadzenie działalności

naukowo-badawczej w dziedzinie

zdrowia



Opracowanie międzynarodowych

standardów żywności, leków i

produktów biologicznych



Pomoc w kształtowaniu w

społeczeństwach państw członkowskich

właściwej wiedzy o sprawach zdrowia

WHO

Kwatera główna zlokalizowana jest w
Genewie w Szwajcarii.

Do struktur tej organizacji wlicza się

też

Międzynarodową Agencję Badań nad

Rakiem

Działa 6 regionów WHO



Region afrykański z Biurem w Harare w
Zimbabwe



Region amerykański z Biurem w Waszyngtonie



Region europejski – Kopenhaga, Dania



Region południowo-wschodniej Azji – New
Delhi, Indie



Region śródziemnomorski – Kair, Egipt



Region zachodniego Pacyfiku – Manila,
Filipiny

Aktualne programy

WHO



Koncentrują się na uznanych za
priorytetowe globalnych
programach zdrowotnych



Regionalizacja działalności WHO
pozwala jednak na uwzględnienie
różnic zgodnie z istniejącą w
danym regionie sytuacji
zdrowotnej

Aktualne programy

WHO



W całokształcie działalności WHO na
pierwszym planie są potrzeby państw
rozwijających się – walka z chorobami
zakaźnymi, nadzór nad epidemiami,
szczepienia ochronne, opieka nad matką i
dzieckiem, planowanie rodziny.



W ostatnim 20-leciu doszła eliminacja
trądu i tężca u noworodków oraz walka z
chorobami cywilizacyjnymi i problematyka
bezpieczeństwa leków