WYKŁAD NR 3, 4

WYKŁAD NR 3, 4

Wnętrze ogrodowe.

Kompozycja i styl

(forma) ogrodu.

Forma ogrodu, jeżeli nie była
podyktowana funkcją dzieła (np.
tereny sportowe, ogrody dla osób
niepełnosprawnych) miała być
czystym, najlepiej abstrakcyjnym,
wytworem umysłu artysty; stąd
wydawało się, że forma, kształt
dzieła, są rzeczami trudnymi do
uchwycenia.

Z tego kształtu można jednak

Z tego kształtu można jednak

wyodrębnić

wyodrębnić

założenia kompozycyjne

założenia kompozycyjne

,

,

czyli to, co wiąże poszczególne

czyli to, co wiąże poszczególne

elementy dzieła w jedną, harmonijną

elementy dzieła w jedną, harmonijną

całość.

całość.

(NAGROMADZENIE PEWNYCH

(NAGROMADZENIE PEWNYCH

CHARAKTERYSTYCZNYCH CECH)

CHARAKTERYSTYCZNYCH CECH)

Stąd

Stąd

kompozycja

kompozycja

,

,

to ład przestrzenny w dziele.

to ład przestrzenny w dziele.

(przykład: greckie słowo kosmos

(przykład: greckie słowo kosmos

oznacza ład).

oznacza ład).

Zasada komponowania OGRODU jest

Zasada komponowania OGRODU jest

jedna:

jedna:

w dzieło wpisujemy ład przyrody.

w dzieło wpisujemy ład przyrody.

CZĘŚCI OGRODU.



Ogród składa się z czterech głównych

Ogród składa się z czterech głównych

części: tworzących niezmiennie

części: tworzących niezmiennie

przestrzeń gospodarstwa (założenia,

przestrzeń gospodarstwa (założenia,

siedziby, działki).

siedziby, działki).



Są nimi:

Są nimi:



ARCHITEKTURA,

ARCHITEKTURA,



OGRÓD,

OGRÓD,



PARK (wysoki drzewostan),

PARK (wysoki drzewostan),



KRAJOBRAZ.

KRAJOBRAZ.

Architektura.

Architektura.

to głównie siedziba człowieka (dom

to głównie siedziba człowieka (dom

mieszkalny) i pomieszczenie jego

mieszkalny) i pomieszczenie jego

gospodarstwa.

gospodarstwa.

Gospodarstwo to budynki gospodarcze,

Gospodarstwo to budynki gospodarcze,

związane z obsługą gospodarstwa (garaże,

związane z obsługą gospodarstwa (garaże,

domki narzędziowe, itp.)

domki narzędziowe, itp.)

oraz: „mała architektura” (DEFA): tarasy,

oraz: „mała architektura” (DEFA): tarasy,

schody, rampy, kopce, altany, pawilony

schody, rampy, kopce, altany, pawilony

(woliera), uprzyjemniające wypoczynek i

(woliera), uprzyjemniające wypoczynek i

cieszące oko rzeźby oraz balustrady.

cieszące oko rzeźby oraz balustrady.

Ogród.

Ogród.

to, przestrzeń mieszcząca:

to, przestrzeń mieszcząca:

ozdobne uprawy całego założenia:

ozdobne uprawy całego założenia:

trawniki, rabaty kwiatowe, szpalery,

trawniki, rabaty kwiatowe, szpalery,

łączące aleje; dające wypoczynek

łączące aleje; dające wypoczynek

pergole, treliaże oraz nierozdzielny

pergole, treliaże oraz nierozdzielny

element ogrodu – wodę, ujmowaną w

element ogrodu – wodę, ujmowaną w

najróżniejsze oprawy: nabrzeży,

najróżniejsze oprawy: nabrzeży,

kaskad, wodotrysków, mostków,

kaskad, wodotrysków, mostków,

wysp.

wysp.

Park.

Park.

Współczesnym językiem, w ten sposób,

Współczesnym językiem, w ten sposób,

określana jest powierzchnia urządzona,

określana jest powierzchnia urządzona,

objęta wysoką zielenią, poczynając od

objęta wysoką zielenią, poczynając od

swobodnego sadu, gaju, zagajnika,

swobodnego sadu, gaju, zagajnika,

chłodnika – skupiny drzew, po niekiedy

chłodnika – skupiny drzew, po niekiedy

wielkie połacie, zarówno prawdziwych,

wielkie połacie, zarówno prawdziwych,

jak i tak zwanych zwierzyńców, wśród

jak i tak zwanych zwierzyńców, wśród

nich zaś powtarzający się nieodłączny

nich zaś powtarzający się nieodłączny

motyw wody i starodawny wątek „łąki

motyw wody i starodawny wątek „łąki

kwietnej".

kwietnej".

Krajobraz.

Krajobraz.

Czwarta część to otaczający

Czwarta część to otaczający

krajobraz

krajobraz

.

.

Ogród powiązany jest z krajobrazem

Ogród powiązany jest z krajobrazem

poprzez połączenia komunikacyjne i

poprzez połączenia komunikacyjne i

widokowe.

widokowe.

Kompozycja każdego ogrodu

Kompozycja każdego ogrodu

jest rozdzielona pomiędzy

jest rozdzielona pomiędzy

trzy stopnie wtajemniczenia

trzy stopnie wtajemniczenia

–

–

formowania wnętrz

formowania wnętrz

stylowych.

stylowych.

Pierwszy stopień

Pierwszy stopień

kompozycji wnętrza

kompozycji wnętrza

.

.

Ustawienie wszystkich elementów

Ustawienie wszystkich elementów

budujących wnętrze

budujących wnętrze

(wnętrza) jest

(wnętrza) jest

właśnie tym, przez co następuje

właśnie tym, przez co następuje

odbiór czyli percepcja ogrodu.

odbiór czyli percepcja ogrodu.

Czym jest więc wnętrze

Czym jest więc wnętrze

w kompozycji?

w kompozycji?

Każde wnętrze ogrodu

Każde wnętrze ogrodu

czy

czy

parku, podobnie jak w

parku, podobnie jak w

architekturze,

architekturze,

stanowi

stanowi

przestrzeń ograniczoną.

przestrzeń ograniczoną.



zbudowaną z:

zbudowaną z:



parteru – z elementów znajdujących się

parteru – z elementów znajdujących się

poniżej linii horyzontu patrzącego,

poniżej linii horyzontu patrzącego,

takich jak kwietniki, zwierciadła wody,

takich jak kwietniki, zwierciadła wody,

ramy żywopłotów czy balustrad,

ramy żywopłotów czy balustrad,

trawniki, niskie, płożące krzewy itp.,

trawniki, niskie, płożące krzewy itp.,



ścian – wszystkiego, co zamyka i

ścian – wszystkiego, co zamyka i

wydziela tę przestrzeń z otoczenia,

wydziela tę przestrzeń z otoczenia,

zatem szpalerów, ścian budowli czy

zatem szpalerów, ścian budowli czy

stoków tarasów,

stoków tarasów,



sklepienia – zamknięcia przestrzeni

sklepienia – zamknięcia przestrzeni

od góry.

od góry.

Wnętrze może być wyposażone w:

Wnętrze może być wyposażone w:



bryły wolno stojące – rośliny

bryły wolno stojące – rośliny

(drzewa, krzewy)

(drzewa, krzewy)



oraz artefakty – rzeźby, elementy

oraz artefakty – rzeźby, elementy

architektury ogrodowej.

architektury ogrodowej.



Wobec jednoznaczności parteru i

Wobec jednoznaczności parteru i

sklepienia o strukturze wnętrza

sklepienia o strukturze wnętrza

będzie stanowić głównie forma ścian.

będzie stanowić głównie forma ścian.



Przewaga zwartych,

Przewaga zwartych,

nieprzeniknionych dla oka ścian – w

nieprzeniknionych dla oka ścian – w

rodzaju wysokich żywopłotów, murów

rodzaju wysokich żywopłotów, murów

czy galerii – stwarza tzw.

czy galerii – stwarza tzw.

wnętrze

wnętrze

konkretne

konkretne

.

.



Przenikliwość ścian, przy wyraźnie

Przenikliwość ścian, przy wyraźnie

czytelnych ich ramach, tworzy

czytelnych ich ramach, tworzy

wnętrza mieszczące się bardziej w

wnętrza mieszczące się bardziej w

kategoriach wrażenia niż konkretu.

kategoriach wrażenia niż konkretu.



Dlatego istniejące wnętrza, ale

Dlatego istniejące wnętrza, ale

niekonkretne są w tym wypadku

niekonkretne są w tym wypadku

wnętrzami

wnętrzami

obiektywnymi, tak jak

obiektywnymi, tak jak

wnętrze ograniczone kolumnadami

wnętrze ograniczone kolumnadami

czy pniami drzew w alejach.

czy pniami drzew w alejach.



Wnętrze subiektywne

Wnętrze subiektywne

–

–

tworzone

tworzone

przez ściany subiektywne, (często

przez ściany subiektywne, (często

nawet ledwie zaznaczone, odbierane

nawet ledwie zaznaczone, odbierane

przez nas w formie wrażenia).

przez nas w formie wrażenia).

Czasem trudno ocenić czy widoczny

Czasem trudno ocenić czy widoczny

element jest ścianą czy bryłą

element jest ścianą czy bryłą

ustawioną w ogromnym wnętrzu.

ustawioną w ogromnym wnętrzu.



Dopiero odmienność charakterów

Dopiero odmienność charakterów

dwóch sąsiadujących przestrzeni

dwóch sąsiadujących przestrzeni

zwykle wyjaśnia, iż jest to ledwie

zwykle wyjaśnia, iż jest to ledwie

zauważalna ściana wnętrza.

zauważalna ściana wnętrza.



Układ wnętrza w założeniu

Układ wnętrza w założeniu

geometrycznym zależy od jego osi, która

geometrycznym zależy od jego osi, która

jest jednocześnie osią komunikacyjną.

jest jednocześnie osią komunikacyjną.



Zatem wyróżniamy:

Zatem wyróżniamy:



wnętrze długie (a.)

wnętrze długie (a.)

–

–

takie, w którym

takie, w którym

uwaga koncentruje się na dłuższej osi

uwaga koncentruje się na dłuższej osi

(jak w alei czy salonie ogrodowym)

(jak w alei czy salonie ogrodowym)

niezależnie od tego, czy w planie będzie

niezależnie od tego, czy w planie będzie

to wydłużony prostokąt, wielobok czy

to wydłużony prostokąt, wielobok czy

owal;

owal;



wnętrze centralne (c.)

wnętrze centralne (c.)

– takie,

– takie,

w

w

którym nie ma wyraźnej różnicy

którym nie ma wyraźnej różnicy

miedzy osią podłużną a poprzeczną,

miedzy osią podłużną a poprzeczną,

czyli może istnieć wiele zbieżnych i

czyli może istnieć wiele zbieżnych i

równoważnych osi, jak ma to miejsce

równoważnych osi, jak ma to miejsce

przy planie kwadratu, wieloboku lub

przy planie kwadratu, wieloboku lub

koła;

koła;



wnętrze poprzeczne

wnętrze poprzeczne

(b.)

(b.)

(jest

(jest

odwrotnością pierwszego – długiego)

odwrotnością pierwszego – długiego)

– takie, w którym oś krótsza

– takie, w którym oś krótsza

(poprzeczna) wnętrza dominuje

(poprzeczna) wnętrza dominuje

swym znaczeniem nad dłuższą;

swym znaczeniem nad dłuższą;



wnętrze labiryntowe (d.).

wnętrze labiryntowe (d.).



Każde wnętrze ma swą strukturę i

Każde wnętrze ma swą strukturę i

układ, które je charakteryzują.

układ, które je charakteryzują.



Poznanie zasad rządzących ich

Poznanie zasad rządzących ich

użyciem, to klucz do zrozumienia

użyciem, to klucz do zrozumienia

całej kompozycji, a zatem, obok

całej kompozycji, a zatem, obok

wystroju architektonicznego, także

wystroju architektonicznego, także

rozeznania kompozycji i jej stylu.

rozeznania kompozycji i jej stylu.

Drugi stopień

Drugi stopień

kompozycji wnętrza.

kompozycji wnętrza.

Za umiejętnością kształtowania wnętrza

Za umiejętnością kształtowania wnętrza

(jego proporcji, wystroju, tworzenia formy,

(jego proporcji, wystroju, tworzenia formy,

a także nastroju) następowała nieodmiennie

a także nastroju) następowała nieodmiennie

druga podstawowa umiejętność,

druga podstawowa umiejętność,

kompozycyjnego wiązania wnętrz w piękne,

kompozycyjnego wiązania wnętrz w piękne,

a zarazem logiczne sekwencje.

a zarazem logiczne sekwencje.



Istotą, zatem staje się ciąg pewnych

Istotą, zatem staje się ciąg pewnych

obrazów, wnętrz nanizanych na jedną bądź

obrazów, wnętrz nanizanych na jedną bądź

wiele osi (jak korale).

wiele osi (jak korale).

Trzeci stopień

Trzeci stopień

kompozycji wnętrza.

kompozycji wnętrza.

Powiązania z otaczającym

Powiązania z otaczającym

krajobrazem: komunikacyjne oraz

krajobrazem: komunikacyjne oraz

widokowe.

widokowe.



Podstawą komponowania

Podstawą komponowania

ogrodu

ogrodu

przydomowego

przydomowego

jest

jest

jego

jego

funkcja

funkcja

. Zatem

. Zatem

zadaniem projektanta będzie tworzenie

zadaniem projektanta będzie tworzenie

wnętrz o określonej funkcji

wnętrz o określonej funkcji

(schemat

(schemat

funkcjonalno-przestrzenny)

funkcjonalno-przestrzenny)

.

.



Komponując ogród projektant buduje

Komponując ogród projektant buduje

wnętrza konkretne, obiektywne i

wnętrza konkretne, obiektywne i

subiektywne, powiązane ze sobą za

subiektywne, powiązane ze sobą za

pomocą:

pomocą:



osi widokowych,

osi widokowych,



komunikacji (czasami osi kompozycji).

komunikacji (czasami osi kompozycji).