Zapalenie jelita ślepego i

Zapalenie jelita ślepego i

okrężnicy – Colitis X,

okrężnicy – Colitis X,

Typhlocolitis acuta

Typhlocolitis acuta

Definicja – ostre zapalenie okrężnicy i jelita

Definicja – ostre zapalenie okrężnicy i jelita

ślepego u koni, cechujące się najczęściej ostrym

ślepego u koni, cechujące się najczęściej ostrym

lub nadostrym przebiegiem o dużej śmiertelności,

lub nadostrym przebiegiem o dużej śmiertelności,

ma zazwyczaj charakter nieżytowo – krwotoczny (

ma zazwyczaj charakter nieżytowo – krwotoczny (

często martwica jelit).

często martwica jelit).

Colitis X może dotyczyć tylko jelita ślepego lub

Colitis X może dotyczyć tylko jelita ślepego lub

tylko okrężnicy ( okrężnica wstępująca) oraz jelita

tylko okrężnicy ( okrężnica wstępująca) oraz jelita

cienkiego.

cienkiego.

Diagnostyka różnicowa – salmonelloza, inwazja

Diagnostyka różnicowa – salmonelloza, inwazja

małych słupkowców, PHF ( Potomac Horse Fever –

małych słupkowców, PHF ( Potomac Horse Fever –

Erlichia risticii)

Erlichia risticii)

Występowanie i etiopatogeneza

Występowanie i etiopatogeneza



Do niedawna uznawana za sporadyczną,

Do niedawna uznawana za sporadyczną,

śmiertelność 70 %, niezaraźliwą, może pojawiać

śmiertelność 70 %, niezaraźliwą, może pojawiać

się cały rok ( zima), brak predylekcji związanych z

się cały rok ( zima), brak predylekcji związanych z

płcią, najczęściej chorują konie powyżej 7 lat.

płcią, najczęściej chorują konie powyżej 7 lat.

Choroba pojawia się bardzo często wtórnie po

Choroba pojawia się bardzo często wtórnie po

zabiegach operacyjnych, po kolkach leczonych

zabiegach operacyjnych, po kolkach leczonych

farmakologicznie, w sytuacjach stresowych

farmakologicznie, w sytuacjach stresowych

( transport, intensywny trening). Po antybiotykach:

( transport, intensywny trening). Po antybiotykach:

linkomycyna, klindamycyna, gentamycyna,

linkomycyna, klindamycyna, gentamycyna,

erytromycyna, tetracykliny i sulfonamidy.

erytromycyna, tetracykliny i sulfonamidy.



( dysbakterioza) – powoduje zachwianie

( dysbakterioza) – powoduje zachwianie

równowagi pomiędzy mikroflorą jelit a jelitowymi

równowagi pomiędzy mikroflorą jelit a jelitowymi

mechanizmami odpornościowymi.

mechanizmami odpornościowymi.

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne



Biegunka, odwodnienie, wstrząs

Biegunka, odwodnienie, wstrząs

hipowolemiczny.

hipowolemiczny.



Postać ostra – apatia, osowienie,

Postać ostra – apatia, osowienie,

pokładanie, biegunka ( papkowaty kał,

pokładanie, biegunka ( papkowaty kał,

wodnisty, krwisty). Wzrost T,

wodnisty, krwisty). Wzrost T,

zaczerwienienie błon śluzowych, wzrost O,

zaczerwienienie błon śluzowych, wzrost O,

zwiększenie czasu wypełnienia kapilar,

zwiększenie czasu wypełnienia kapilar,

zwykle brak wzrostu C

zwykle brak wzrostu C



Postać nadostra – przebieg podobny, czas

Postać nadostra – przebieg podobny, czas

trwania kilka godzin, zejścia śmiertelne

trwania kilka godzin, zejścia śmiertelne

jeszcze przed pojawieniem się biegunki

jeszcze przed pojawieniem się biegunki

Rozpoznanie – co uwzględnić?

Rozpoznanie – co uwzględnić?



Wywiad, badanie kliniczne – ważne CTO, błony

Wywiad, badanie kliniczne – ważne CTO, błony

śluzowe i czas wypełniania kapilar. Badanie

śluzowe i czas wypełniania kapilar. Badanie

rektalne- wykluczyć niedrożność okrężnicy, jelita

rektalne- wykluczyć niedrożność okrężnicy, jelita

ślepego, wzdęcie jelit ślepych.

ślepego, wzdęcie jelit ślepych.



USG przez powłoki lub transrektalnie ( zgrubienie

USG przez powłoki lub transrektalnie ( zgrubienie

ściany jelit, płynna treść).

ściany jelit, płynna treść).



Ocena makroskopowa kału – krew

Ocena makroskopowa kału – krew



Punkcja jamy otrzewnowej

Punkcja jamy otrzewnowej



Punkcja do jelita ślepego

Punkcja do jelita ślepego



Hematokryt, WBC ( leukopenia)

Hematokryt, WBC ( leukopenia)

Rozpoznanie - cd

Rozpoznanie - cd



Białko całkowite – najpierw wzrost do 80-90 g/l

Białko całkowite – najpierw wzrost do 80-90 g/l

następnie spadek do 35 g/l ( zaburzenie ciśnienia

następnie spadek do 35 g/l ( zaburzenie ciśnienia

onkotycznego – ograniczyć płynoterapię) objaw

onkotycznego – ograniczyć płynoterapię) objaw

prognostycznie zły!

prognostycznie zły!



Mleczany – wzrost powyżej 4 mmol/l wskazuje na

Mleczany – wzrost powyżej 4 mmol/l wskazuje na

znaczne uszkodzenie ściany jelit

znaczne uszkodzenie ściany jelit



RKZ – ciężka kwasica metaboliczna

RKZ – ciężka kwasica metaboliczna



Elektrolity – Na, Cl, K, Ca, Mg

Elektrolity – Na, Cl, K, Ca, Mg



Badanie rozmazu krwi

Badanie rozmazu krwi



Biochemia – mocznik, kreatynina

Biochemia – mocznik, kreatynina



Badanie kału – mikrobiologiczne i

Badanie kału – mikrobiologiczne i

parazytologiczne

parazytologiczne

Leczenie

Leczenie



Podjąć natychmiast, najlepiej jeszcze przed

Podjąć natychmiast, najlepiej jeszcze przed

wystąpieniem biegunki!!!

wystąpieniem biegunki!!!



Glikokortykosterydy – prednizolon 1 mg/kg i.v

Glikokortykosterydy – prednizolon 1 mg/kg i.v

jednorazowo lub 3 razy co 3-4 h.

jednorazowo lub 3 razy co 3-4 h.



Siarczan polimyksyny B – absorbant

Siarczan polimyksyny B – absorbant

endotoksyn od 1000 U/kg do 5000 U/kgi.v w 1 l

endotoksyn od 1000 U/kg do 5000 U/kgi.v w 1 l

NaCl co 6 h. Ma sens w pierwszych 2-3 dniach.

NaCl co 6 h. Ma sens w pierwszych 2-3 dniach.



Fluniksyna – 0,25 – 0,5 mg/kg co 6-12 h

Fluniksyna – 0,25 – 0,5 mg/kg co 6-12 h



Fluniksyna plus pentoksyfilina 8 mg/kg głównie

Fluniksyna plus pentoksyfilina 8 mg/kg głównie

u koni które nie otrzymały sterydów.

u koni które nie otrzymały sterydów.

Pentoksyfilina rozszerza naczynia obwodowe i

Pentoksyfilina rozszerza naczynia obwodowe i

ułatwia płynoterapię.

ułatwia płynoterapię.

Leczenie

Leczenie



Terapia płynowa – elektrolity + woda

Terapia płynowa – elektrolity + woda



Utrata białek – HAES – 10 % 2l/100 kg , plazma –

Utrata białek – HAES – 10 % 2l/100 kg , plazma –

expander 20 %.

expander 20 %.



Deficyt energetyczny – Duphalyte

Deficyt energetyczny – Duphalyte



Elektrolity – głównie potas gdy spada poniżej 3

Elektrolity – głównie potas gdy spada poniżej 3

mEq/l

mEq/l



Kwasica – wodorowęglany na podstawie RKZ

Kwasica – wodorowęglany na podstawie RKZ



Dieta – woda, słoma, rzadko siano, Rehydrat

Dieta – woda, słoma, rzadko siano, Rehydrat



Antybiotykoterapia – polimyksyna B, metronidazol

Antybiotykoterapia – polimyksyna B, metronidazol

– 25 mg/kg co 6 h

– 25 mg/kg co 6 h



Heparyna – zatory i zakrzepy, DIC?

Heparyna – zatory i zakrzepy, DIC?

Leczenie

Leczenie



Probiotyki – enteroferment

Probiotyki – enteroferment



Laparatomia, enterotomia – opróżnienie jelita

Laparatomia, enterotomia – opróżnienie jelita

ślepego z patologicznej treści

ślepego z patologicznej treści



Inne antybiotyki w wyjątkowych przypadkach –

Inne antybiotyki w wyjątkowych przypadkach –

pogłębiająca się neutropenia!!!

pogłębiająca się neutropenia!!!

Profilaktyka i prewencja

Profilaktyka i prewencja



Izolacja każdego konia z objawami ostrej biegunki

Izolacja każdego konia z objawami ostrej biegunki



Dezynfekcja stajni

Dezynfekcja stajni



Minimalizacja czynników stresowych!!!

Minimalizacja czynników stresowych!!!



Podawanie probiotyków i prebiotyków – Planta

Podawanie probiotyków i prebiotyków – Planta

Vet, Biogen K, Enteroferment.

Vet, Biogen K, Enteroferment.

DPJ – Duodenitis Proximal Jejunitis

DPJ – Duodenitis Proximal Jejunitis



Przyczyny – nie w pełni poznane, wymienia się tu

Przyczyny – nie w pełni poznane, wymienia się tu

tło bakteryjne: Clostridia, Salmonelle,

tło bakteryjne: Clostridia, Salmonelle,

pasożytnicze: nicienie, toksyczne: mikotoksyny.

pasożytnicze: nicienie, toksyczne: mikotoksyny.



Występowanie – konie w wieku poniżej 10 lat,

Występowanie – konie w wieku poniżej 10 lat,

brak związku z rasą i płcią, mogą chorować

brak związku z rasą i płcią, mogą chorować

również źrebięta.

również źrebięta.



Objawy kliniczne- ospałość, wzrost T, niekiedy

Objawy kliniczne- ospałość, wzrost T, niekiedy

wzrost C, zaczerwienienie błon śluzowych,

wzrost C, zaczerwienienie błon śluzowych,

zaburzenia rytmu serca, objawy kolkowe, refluks (

zaburzenia rytmu serca, objawy kolkowe, refluks (

nawet do 20 l płynu), ochwat u 25-30 % koni,

nawet do 20 l płynu), ochwat u 25-30 % koni,

rektalnie – rozdęcie jelit cienkich, płynna treść.

rektalnie – rozdęcie jelit cienkich, płynna treść.

Ocena laboratoryjna

Ocena laboratoryjna



Badanie hematologiczne

Badanie hematologiczne



Badanie biochemiczne: Aspat, Alat, Mocznik

Badanie biochemiczne: Aspat, Alat, Mocznik



Punkcja do jamy otrzewnowej

Punkcja do jamy otrzewnowej



USG

USG



RKZ i elektrolity

RKZ i elektrolity

Leczenie

Leczenie



Usunięcie treści przez sondę co 2 h

Usunięcie treści przez sondę co 2 h



Polimyksyna B, Pentoksyfilina, Fluniksyna, DMSO

Polimyksyna B, Pentoksyfilina, Fluniksyna, DMSO

– 20 -200 mg/kg, Metronidazol.

– 20 -200 mg/kg, Metronidazol.



Terapia płynowa

Terapia płynowa



Inne – Cyzapryd, Metoclopramid, Enterotomia

Inne – Cyzapryd, Metoclopramid, Enterotomia



Powikłania – zapalenie otrzewnej, zachłystowe

Powikłania – zapalenie otrzewnej, zachłystowe

zapalenie płuc, wrzodziejące zapalenie gardła,

zapalenie płuc, wrzodziejące zapalenie gardła,

owrzodzenie i perforacja przełyku, ochwat ( 25-

owrzodzenie i perforacja przełyku, ochwat ( 25-

30%).

30%).