Krainy geograficzne w

Krainy geograficzne w

Polsce - Pobrzeża

Polsce - Pobrzeża

Informacje ogólne:

Informacje ogólne:

Pobrzeże -

Pobrzeże -

często bliżej nieokreślony przestrzennie

często bliżej nieokreślony przestrzennie

pas lądu wzdłuż wybrzeża morskiego, rzadziej

pas lądu wzdłuż wybrzeża morskiego, rzadziej

brzegu rzeki lub jeziora, którego

brzegu rzeki lub jeziora, którego

środowisko

środowisko

geograficzne

geograficzne

wykazuje silne związki z morzem

wykazuje silne związki z morzem

(rzeką, jeziorem). Sąsiedztwo morza ma duży wpływ

(rzeką, jeziorem). Sąsiedztwo morza ma duży wpływ

na warunki klimatyczne, hydrologiczne, ekologiczne i

na warunki klimatyczne, hydrologiczne, ekologiczne i

in. pobrzeża, także na strukturę gospodarki i

in. pobrzeża, także na strukturę gospodarki i

aktywność ludzką (rybołówstwo, porty, turystyka,

aktywność ludzką (rybołówstwo, porty, turystyka,

rekreacja itp.).

rekreacja itp.).

W Polsce pobrzeże Morza Bałtyckiego stanowi

W Polsce pobrzeże Morza Bałtyckiego stanowi

odrębną jednostkę fizycznogeograficzną.

odrębną jednostkę fizycznogeograficzną.

Występowanie Pobrzeży w

Występowanie Pobrzeży w

Polce

Polce

Pas wybrzeży z mierzejami , odgrodzonymi

zatokami , płytkimi zalewami i piaszczystymi
plażami rozciąga się od Zalewu Szczecińskiego po
Zatokę Gdańską . Jest to najniżej położona część
Polski przylegająca do Morza Bałtyckiego.
Wydzielono Nizinę Szczecińską , pobrzeże Gdańskie
, Słowińskie , Żuławy Wiślane . Zarówno krajobraz ,
jak i działalność człowieka na tym obszarze są
ściśle związane z morzem .

Polska linia brzegowa Bałtyku liczy 525 km

Rozciąga się od wyspy Uznam leżącej częściowo w
obrębie Niemiec , po Mierzeję Wiślaną, której
północna część należy do Polski .

Klimat

Klimat

Klimat nad Bałtykiem kształtują głównie wilgotne

Klimat nad Bałtykiem kształtują głównie wilgotne

masy powietrza napływające z nad Oceanu

masy powietrza napływające z nad Oceanu

Atlantyckiego, arktyczne północy oraz kontynentalne

Atlantyckiego, arktyczne północy oraz kontynentalne

wschodnie . Zimy są tu łagodne , a lata stosunkowo

wschodnie . Zimy są tu łagodne , a lata stosunkowo

chłodne . W styczniu średnie temperatury wahają się

chłodne . W styczniu średnie temperatury wahają się

od 0 do -5 stopni C , w lipcu od 15 na północy do 25

od 0 do -5 stopni C , w lipcu od 15 na północy do 25

stopni C na południu. Rocznie nad Bałtyk spada od

stopni C na południu. Rocznie nad Bałtyk spada od

550 do 680 mm opadów-w związku z tym woda jest

550 do 680 mm opadów-w związku z tym woda jest

cieplejsza od otaczającego lądu zimą , a chłodniejsza

cieplejsza od otaczającego lądu zimą , a chłodniejsza

latem . W wąskim pasie wybrzeża o

latem . W wąskim pasie wybrzeża o

szerokości 30km. odczuwalne są bryzy . Występują

szerokości 30km. odczuwalne są bryzy . Występują

tu również silne wiatry zwane sztormami .

tu również silne wiatry zwane sztormami .

Roślinność

Roślinność

Występują tu bory nadmorskie , bagienne

Występują tu bory nadmorskie , bagienne

, wrzosowiska, roślinność wydmowa .

, wrzosowiska, roślinność wydmowa .

Najpospolitszymi roślinami na wydmach są trawa

Najpospolitszymi roślinami na wydmach są trawa

wydmuchrzyca , oset , mikołajek nadmorski .

wydmuchrzyca , oset , mikołajek nadmorski .

Roślinności tej nie wolno niszczyć , ponieważ chroni

Roślinności tej nie wolno niszczyć , ponieważ chroni

ona wydmę przed wiatrem , który może

ona wydmę przed wiatrem , który może

przesypywać piasek i wywołać wędrówkę wydmy .

przesypywać piasek i wywołać wędrówkę wydmy .

Na wydmy morskie utrwalone przez roślinność

Na wydmy morskie utrwalone przez roślinność

obowiązuje zakaz wstępu .

obowiązuje zakaz wstępu .

Mikołajek Nadmorski

Gleby

Gleby

Powstawanie gleb napływowych jest ściśle

Powstawanie gleb napływowych jest ściśle

związane z erozyjno-sedymentacyjną działalnością

związane z erozyjno-sedymentacyjną działalnością

wód powierzchniowych . Są to z reguły utwory

wód powierzchniowych . Są to z reguły utwory

mineralne , rzadziej organiczne . Namuły morskie

mineralne , rzadziej organiczne . Namuły morskie

osadzają się w zatokach i na pobrzeżach

osadzają się w zatokach i na pobrzeżach

morskich. W rezultacie występują odwodnienia

morskich. W rezultacie występują odwodnienia

terenu i następnie przekształcają się w gleby

terenu i następnie przekształcają się w gleby

morskie . Przeważają tu gleby mady , bielicowe

morskie . Przeważają tu gleby mady , bielicowe

torfowe , murszowe i mułowe . W mniejszym

torfowe , murszowe i mułowe . W mniejszym

stopniu występują tu gleby brunatne i płowe .

stopniu występują tu gleby brunatne i płowe .

Rzeźba terenu

Rzeźba terenu

Rzeźba tego terenu została ukształtowana pod

Rzeźba tego terenu została ukształtowana pod

wpływem działalności lądolodu , (który pozostawił

wpływem działalności lądolodu , (który pozostawił

po sobie m.in. fiordowe wybrzeże w północnej

po sobie m.in. fiordowe wybrzeże w północnej

części Bałtyku) fal , prądów morskich , rzek i wiatru

części Bałtyku) fal , prądów morskich , rzek i wiatru

. Występują tu obszary równinne , pagórkowate o

. Występują tu obszary równinne , pagórkowate o

wys. do 100 m n.p.m. piaszczyste brzegi plaże ,

wys. do 100 m n.p.m. piaszczyste brzegi plaże ,

klify , wydmy . Najbardziej rozległe tereny równinne

klify , wydmy . Najbardziej rozległe tereny równinne

w obrębie pasa pobrzeży rozciągają się u ujścia

w obrębie pasa pobrzeży rozciągają się u ujścia

wielkich rzek ; Wisły i Odry . W ciągu kilku tysięcy

wielkich rzek ; Wisły i Odry . W ciągu kilku tysięcy

lat z osadów nanoszonych przez rzekę utworzyła

lat z osadów nanoszonych przez rzekę utworzyła

się delta Wisły nosząca nazwę Żuławy Wiślane .

się delta Wisły nosząca nazwę Żuławy Wiślane .

Ruchome wydmy w Słowińskim Parku
Narodowym

Unikalne wybrzeże
klifowe z olbrzymim
osuwiskiem i nowo
powstałymi wydmami
w okolicach wsi
Orzechowo, na
wschód od Ustki.

Rolnictwo

Rolnictwo

Typowe obszary rolnicze to Żuławy

Typowe obszary rolnicze to Żuławy

Wiślane . Są to jedne z najważniejszych regionów

Wiślane . Są to jedne z najważniejszych regionów

rolniczych . Występują tam żyzne gleby typu

rolniczych . Występują tam żyzne gleby typu

mady . Na mniej urodzajnych glebach uprawia się

mady . Na mniej urodzajnych glebach uprawia się

ziemniaki , żyto , na lepszych pszenice , buraki

ziemniaki , żyto , na lepszych pszenice , buraki

cukrowe . Hoduje się również bydło .

cukrowe . Hoduje się również bydło .

Żuławy Wiślane

Przemysł

Przemysł

Przemysł rozwijający się nad morzem jest ściśle

Przemysł rozwijający się nad morzem jest ściśle

związany z jego zasobami . Na wybrzeżach

związany z jego zasobami . Na wybrzeżach

zlokalizowane są stocznie , zakłady przetwarzające

zlokalizowane są stocznie , zakłady przetwarzające

ryby, czy importowana drogą morską ropa naftowa

ryby, czy importowana drogą morską ropa naftowa

. Jest tu dużo portów obsługujących morski handel

. Jest tu dużo portów obsługujących morski handel

zagraniczny . Największymi portami są Gdynia ,

zagraniczny . Największymi portami są Gdynia ,

Gdańsk , Szczecin , Świnoujście , Kołobrzeg .

Gdańsk , Szczecin , Świnoujście , Kołobrzeg .

Ludność mieszkająca w małych miejscowościach

Ludność mieszkająca w małych miejscowościach

zajmuje się głównie rybołówstwem i obsługą ruchu

zajmuje się głównie rybołówstwem i obsługą ruchu

turystycznego .

turystycznego .

Stocznia Gdańska

Turystyka

Turystyka

Turystyka rozwijała się nad Bałtykiem

Turystyka rozwijała się nad Bałtykiem

już od dawna. Ludzi przyciągają urok morza ,

już od dawna. Ludzi przyciągają urok morza ,

leczniczy wpływ jodu zawartego w powietrzu ,

leczniczy wpływ jodu zawartego w powietrzu ,

imprezy kulturalne , zabytki, parki narodowe i

imprezy kulturalne , zabytki, parki narodowe i

krajobrazowe . Liczne plaże , klify , wały

krajobrazowe . Liczne plaże , klify , wały

wydmowe , mierzeje i suche lasy sosnowe

wydmowe , mierzeje i suche lasy sosnowe

ściągają tu latem ogromne tłumy ludności chcącej

ściągają tu latem ogromne tłumy ludności chcącej

się ochłodzić w wodach małozasolonego Bałtyku .

się ochłodzić w wodach małozasolonego Bałtyku .

Charakterystyka pobrzeży w

Charakterystyka pobrzeży w

Polsce

Polsce

Północną i środkową część Polski zajmują

Północną i środkową część Polski zajmują

obszary nizinne o rzeźbie równinnej i falistej, zwane

obszary nizinne o rzeźbie równinnej i falistej, zwane

Niżem Polskim. Część Niżu przylegająca do Morza

Niżem Polskim. Część Niżu przylegająca do Morza

Bałtyckiego nosi nazwę Pobrzeży

Bałtyckiego nosi nazwę Pobrzeży

Południowobałtyckich. Ciągną się one do wyspy

Południowobałtyckich. Ciągną się one do wyspy

Uznam na zachodzie po okolice rzeki Łyny na

Uznam na zachodzie po okolice rzeki Łyny na

wschodzie. Rzeźba Pobrzeży Południowobałtyckich

wschodzie. Rzeźba Pobrzeży Południowobałtyckich

została ukształtowana przez działanie lądolodu

została ukształtowana przez działanie lądolodu

skandynawskiego, rzek, morza i wiatrów. Pobrzeża

skandynawskiego, rzek, morza i wiatrów. Pobrzeża

położone są przeważnie poniżej 100 m n.p.m. i tylko

położone są przeważnie poniżej 100 m n.p.m. i tylko

nieliczne wzgórza przekraczają tę wysokość.

nieliczne wzgórza przekraczają tę wysokość.

Kształt polskiego wybrzeża zmieniał się przez kilka

Kształt polskiego wybrzeża zmieniał się przez kilka

tysięcy lat. Obecnie prawie na całej długości jest ono

tysięcy lat. Obecnie prawie na całej długości jest ono

wyrównane. Niszczenie wysokiego brzegu morskiego

wyrównane. Niszczenie wysokiego brzegu morskiego

prowadzi do powstawania urwistych zboczy

prowadzi do powstawania urwistych zboczy

nazywanych klifami. Osadzanie piasku na brzegach

nazywanych klifami. Osadzanie piasku na brzegach

niskich sprawia, że powstają szerokie plaże.

niskich sprawia, że powstają szerokie plaże.

Dla wybrzeża niskiego charakterystyczne są

Dla wybrzeża niskiego charakterystyczne są

także mierzeje, czyli piaszczyste wały usypywane

także mierzeje, czyli piaszczyste wały usypywane

przez wiatr. Mierzeje powoli wydłużały się

przez wiatr. Mierzeje powoli wydłużały się

i odcinały od morza niewielkie zatoki. W ten

i odcinały od morza niewielkie zatoki. W ten

sposób powstały jeziora przybrzeżne.

sposób powstały jeziora przybrzeżne.

Na mierzei oddzielającej od morza jezioro Łebsko

Na mierzei oddzielającej od morza jezioro Łebsko

są ogromne wydmy. Pod naporem wiatrów piasek

są ogromne wydmy. Pod naporem wiatrów piasek

przesuwa się i stopniowo zasypuje wszystko co

przesuwa się i stopniowo zasypuje wszystko co

napotka na swojej drodze (lasy, nawet całe

napotka na swojej drodze (lasy, nawet całe

miejscowości). Przesuwające się wydmy

miejscowości). Przesuwające się wydmy

nazywamy ruchomymi

nazywamy ruchomymi

Pobrzeże Szczecińskie

Pobrzeże Szczecińskie

Makroregion naturalny w północno-zachodniej

Makroregion naturalny w północno-zachodniej

Polsce i północno-wschodnich Niemczech, część

Polsce i północno-wschodnich Niemczech, część

podprowincji fizycznogeograficznej Pobrzeże

podprowincji fizycznogeograficznej Pobrzeże

Południowobałtyckie. Powierzchnia (w granicach Polski)

Południowobałtyckie. Powierzchnia (w granicach Polski)

ok. 8000 km2.

ok. 8000 km2.

Obejmuje obniżenie ujściowego odcinka Odry,

Obejmuje obniżenie ujściowego odcinka Odry,

przylegające do Zatoki Pomorskiej. W związku z

przylegające do Zatoki Pomorskiej. W związku z

występowaniem tektonicznego obniżenia (kredowa

występowaniem tektonicznego obniżenia (kredowa

niecka szczecińska) nisko położony pas pobrzeża sięga

niecka szczecińska) nisko położony pas pobrzeża sięga

tu wyjątkowo daleko (ponad 130 km) w głąb lądu.

tu wyjątkowo daleko (ponad 130 km) w głąb lądu.

Centralną część regionu zajmuje Zalew Szczeciński,

Centralną część regionu zajmuje Zalew Szczeciński,

oddzielony od morza grupą wysp, z których największe

oddzielony od morza grupą wysp, z których największe

są Uznam i Wolin. Od zachodu, południa i wschodu

są Uznam i Wolin. Od zachodu, południa i wschodu

otaczają go aluwialne obszary równinne (nazywane

otaczają go aluwialne obszary równinne (nazywane

niekiedy w części wschodniej i południowej Niziną

niekiedy w części wschodniej i południowej Niziną

Szczecińską), przechodzące w płaskie wysoczyzny

Szczecińską), przechodzące w płaskie wysoczyzny

morenowe.

morenowe.

Liczne są rzeki, wpadające do Odry lub Zalewu

Liczne są rzeki, wpadające do Odry lub Zalewu

Szczecińskiego (Piana, Uecker (Wkra) w

Szczecińskiego (Piana, Uecker (Wkra) w

Niemczech, Płonia, Ina w Polsce) bądź

Niemczech, Płonia, Ina w Polsce) bądź

bezpośrednio do morza (Rega). Zachowały się

bezpośrednio do morza (Rega). Zachowały się

duże obszary leśne (m.in. Puszcze: Wkrzańska,

duże obszary leśne (m.in. Puszcze: Wkrzańska,

Bukowa, Goleniowska).

Bukowa, Goleniowska).

Głównym miastem regionu jest położony nad

Głównym miastem regionu jest położony nad

Odrą Szczecin. W obręb Pobrzeża Szczecińskiego

Odrą Szczecin. W obręb Pobrzeża Szczecińskiego

na obszarze Polski wchodzą następujące

na obszarze Polski wchodzą następujące

mezoregiony: wyspy Uznam i Wolin, Puszcza

mezoregiony: wyspy Uznam i Wolin, Puszcza

Wkrzańska, Wzniesienia Szczecińskie,

Wkrzańska, Wzniesienia Szczecińskie,

Szczecińska Dolina Odry, Równina Wełtyńska,

Szczecińska Dolina Odry, Równina Wełtyńska,

Puszcza Bukowa, Równina Pyrzycko-Stargardzka,

Puszcza Bukowa, Równina Pyrzycko-Stargardzka,

Równina Goleniowska, Równina Nowogardzka,

Równina Goleniowska, Równina Nowogardzka,

Równina Gryficka, Wybrzeże Trzebiatowskie.

Równina Gryficka, Wybrzeże Trzebiatowskie.

Woliński Park Narodowy

Pobrzeże Koszalińskie

Pobrzeże Koszalińskie

Pobrzeże Koszalińskie leży w środkowej części

Pobrzeże Koszalińskie leży w środkowej części

Pobrzeży Południowobałtyckich, między doliną

Pobrzeży Południowobałtyckich, między doliną

dolnej Parsęty na zachodzie, a przylądkiem

dolnej Parsęty na zachodzie, a przylądkiem

Rozewie na wschodzie; obejmuje pas nadmorski

Rozewie na wschodzie; obejmuje pas nadmorski

zwany Wybrzeżem Słowińskim (z licznymi

zwany Wybrzeżem Słowińskim (z licznymi

jeziorami przybrzeżnymi) oraz równiny i

jeziorami przybrzeżnymi) oraz równiny i

wysoczyzny morenowe przecięte dolinami rzek

wysoczyzny morenowe przecięte dolinami rzek

(Parsęty, Grabowej, Wieprzy, Słupi, Łupawy, Łeby)

(Parsęty, Grabowej, Wieprzy, Słupi, Łupawy, Łeby)

i odcinkami pradolin; długość ok. 190 km,

i odcinkami pradolin; długość ok. 190 km,

szerokość 25-30 km (tylko wzdłuż Parsęty do 60

szerokość 25-30 km (tylko wzdłuż Parsęty do 60

km); Pobrzeże Koszalińskie jest oddzielone od

km); Pobrzeże Koszalińskie jest oddzielone od

przylegającego od południa Pojezierza

przylegającego od południa Pojezierza

Zachodniopomorskiego stopniem terenowym o

Zachodniopomorskiego stopniem terenowym o

wys. 50-100 m.

wys. 50-100 m.

Region turystyczny, wypoczynkowy i

Region turystyczny, wypoczynkowy i

uzdrowiskowy; liczne kąpieliska nadmorskie, m.in.

uzdrowiskowy; liczne kąpieliska nadmorskie, m.in.

Mielno

Mielno

, Darłowo oraz uzdrowiska: Kołobrzeg,

, Darłowo oraz uzdrowiska: Kołobrzeg,

Ustka, Łeba; porty morskie, rybackie i żeglugi

Ustka, Łeba; porty morskie, rybackie i żeglugi

przybrzeżnej (Kołobrzeg, Darłowo, Ustka, Łeba); w

przybrzeżnej (Kołobrzeg, Darłowo, Ustka, Łeba); w

rejonie jezior Gardno i Łebsko utworzono

rejonie jezior Gardno i Łebsko utworzono

Słowiński Park Narodowy; liczne rezerwaty

Słowiński Park Narodowy; liczne rezerwaty

przyrody. Ważniejsze miasta: Koszalin, Słupsk,

przyrody. Ważniejsze miasta: Koszalin, Słupsk,

Kołobrzeg, Lębork, Białogard.

Kołobrzeg, Lębork, Białogard.

Koszalińskie, Pobrzeże, krajobraz wydmowy
Wybrzeża Słowińskiego

Pobrzeże Gdańskie

Pobrzeże Gdańskie

Pobrzeże Gdańskie

Pobrzeże Gdańskie

jest położone we

jest położone we

wschodniej części Pobrzeży Południowobałtyckich

wschodniej części Pobrzeży Południowobałtyckich

otaczając półkoliście Zatokę Gdańską na południe

otaczając półkoliście Zatokę Gdańską na południe

od linii łączącej przylądek Rozewie na zachodzie z

od linii łączącej przylądek Rozewie na zachodzie z

półwyspem Sambijskim na wschodzie.

półwyspem Sambijskim na wschodzie.

Charakterystyczną cechą tego regionu jest

Charakterystyczną cechą tego regionu jest

występowanie wyodrębnionych płatów

występowanie wyodrębnionych płatów

wysoczyznowych o wysokości kilkudziesięciu

wysoczyznowych o wysokości kilkudziesięciu

metrów, rozdzielonych formami dolinowymi (tzw.

metrów, rozdzielonych formami dolinowymi (tzw.

"kępy"), ponadto mierzei i rozległej delty Wisły. Ze

"kępy"), ponadto mierzei i rozległej delty Wisły. Ze

względu na położenie klimat regionu ma cechy

względu na położenie klimat regionu ma cechy

nieco bardziej kontynentalne, zimą jest tam

nieco bardziej kontynentalne, zimą jest tam

chłodniej niż w przypadku pozostałych

chłodniej niż w przypadku pozostałych

makroregionów Pobrzeża Południowobałtyckiego.

makroregionów Pobrzeża Południowobałtyckiego.

Pobrzeże Gdańskie obejmuje ok. 4,5 tys. km

Pobrzeże Gdańskie obejmuje ok. 4,5 tys. km

kwadratowych i dzieli się na siedem

kwadratowych i dzieli się na siedem

mezoregionów: Pobrzeże Kaszubskie, Mierzeję

mezoregionów: Pobrzeże Kaszubskie, Mierzeję

Helską, Mierzeję Wiślaną, Żuławy Wiślane,

Helską, Mierzeję Wiślaną, Żuławy Wiślane,

Wysoczyznę Elbląską, Równinę Warmińską,

Wysoczyznę Elbląską, Równinę Warmińską,

Wybrzeże Staropruskie.

Wybrzeże Staropruskie.

Pobrzeże Gdańskie jest przecięte ujściowym

Pobrzeże Gdańskie jest przecięte ujściowym

odcinkiem Wisły, która utworzyła tu dużą deltę

odcinkiem Wisły, która utworzyła tu dużą deltę

zw. Żuławami Wiślanymi; P.G. obejmuje ponadto

zw. Żuławami Wiślanymi; P.G. obejmuje ponadto

Pobrzeże Kaszubskie (na zach. od Wisły) oraz

Pobrzeże Kaszubskie (na zach. od Wisły) oraz

Wysoczyznę Elbląską, Równinę Warmińską i

Wysoczyznę Elbląską, Równinę Warmińską i

Wybrzeże Staropruskie (na wsch. od Wisły); gł.

Wybrzeże Staropruskie (na wsch. od Wisły); gł.

m.: Gdańsk, Gdynia, Elbląg, Sopot.

m.: Gdańsk, Gdynia, Elbląg, Sopot.

Żuławy Wiślane