Jednostki geopolityczne

na mapie świata-

państwa i terytoria

Katedra Stosunki

Międzynarodowe, rok I, gr. C

Co to jest państwo ?

• Państwo - suwerenna organizacja

polityczna społeczeństwa

zamieszkującego terytorium o

określonych granicach, której głównym

składnikiem jest hierarchiczna władza

publiczna, dysponująca aparatem

przymusu wobec jednostek i grup

społecznych nie przestrzegających

obowiązującego prawa oraz dążąca do

monopolu w jego stosowaniu.

Funkcje Państwa

• Służenie dobru ogólnemu obywateli
• obrona przed wrogiem zewnętrznym
• działalność gospodarcza
• utrzymanie porządku i

bezpieczeństwa wewnętrznego

• promowanie pokoju i dobrobytu

społecznego

1.

funkcja wewnętrzna

(działalność administracyjna,

gospodarcza, kulturalna i

wychowawcza) – organy

porządkowe: policja, sądy,

wojsko

2.

funkcja zewnętrzna (stosunki

z innymi państwami, obrona

przed agresją zewnętrzną)

organy: dyplomacja, wojsko

Państwa dzielimy na:

Ze względu na strukturę :

• jednolite (unitarne)

władza

suwerenna dotyczy całego obszaru w

jednakowym zakresie

• złożone

(federacje, państwa

federacyjne) - składające się z wielu

państw, które na mocy porozumienia

ograniczyły wykonanie swej

suwerenności na rzecz powołanego

przez siebie rządu federalnego,

dotyczy zwykle polityki zagranicznej,

obronności i finansów

Konfederacja państw

związek

kilku państw, które ograniczyły

część swej suwerenności na rzecz

wspólnej polityki, brak wspólnego

organu, nietrwała struktura- często

droga do federacji

Ze względu na ustrój państwa

- czyli formę organizacji i korelacji

władz państwa dzielimy na:

republiki, monarchie, dyktatury.

Terytorium państwowe

stanowi

przestrzeń, na którą rozciąga się

władza suwerenna (zwierzchnictwo

terytorialne) określonego państwa.

Terytorium stanowi istotny element

państwa. „Państwo może istnieć tylko

wtedy gdy posiada pewne terytorium.”

„Państwo jako podmiot prawa

międzynarodowego powinno posiadać

określone terytorium” Terytorium

państwa jest trójwymiarową

przestrzenią, na którą rozciąga się

suwerenność państwa.

W skład terytorium

wchodzą:

•  

obszar lądowy (terytorium lądowe)

–

najważniejsza część terytorium,
utożsamia się go z całym terytorium
państwowym. Do obszaru lądowego
zaliczamy wyspy, wody śródlądowe.
Terytorium lądowe może być jednolite
lub rozczłonkowane (obejmujące wyspy).
W skład terytorium nie wchodzą kolonie
– wg Karty NZ: terytorium kolonii
posiada na mocy Karty status odrębny i
różny od terytorium państwa nim
administrującego.

obszar morski

(morskie wody

przybrzeżne) – władza suwerenna

państw, z wyjątkiem państw

śródlądowych (mniemających

dostępu do morza) rozciąga się

również na morskie wody

przybrzeżne w skład których

wchodzą: morskie wody

wewnętrzne i morze terytorialne, a

w tzw państwach archipelagowych:

wody położone pomiędzy wyspami

archipelagu.

  

wnętrze ziemi (pod obszarem

lądowym i morskim)

– zasięg

władzy państwowej ograniczony

jest wyłącznie możliwościami

technicznymi – rozciąga się ono

tak głęboko jak głęboko można

sięgać a teoretycznie aż do środka

kuli ziemskiej.

    

przestrzeń powietrzna nad

obszarem lądowym i morskim

– nie

ma górnej granicy przestrzeni

powietrznej.

Terytorium może być

rozwijane poprzez:

• zjednoczenie
• podbój i okupację
• Aneksje - (zajęcie części lub całości

terytorium państwa przy
zastosowaniu siły zbrojnej lub innych
środków nacisku.

• dobrowolne odstąpienie
• przyrost naturalny terytorium

BIBLIOGRAFIA

• L. Antonowicz, Państwa i terytoria,

Warszawa 1999

• Encyklopedia PWN

• http://encyklopedia.pwn.pl/