Utworzenie

Milicji

Obywatelskiej

Małgorzata

Niewczas,

Anna Kloch

Milicja Obywatelska - umundurowana i

uzbrojona formacja, działająca w latach

1944 – 1990, pełniąca funkcje policyjne w

PRL, faktycznie podporządkowana partii.

Poza typowymi zadaniami (ochrona

obywateli, ściganie przestępczości) często

używana była przez władze do tłumienia

strajków i demonstracji robotniczych.

Geneza MO

Pierwszym dekretem tworzącym Milicję

Obywatelską, miał być dekret PKWN z dnia

27 lipca 1944 roku. Oficerowie radzieccy,

odgrywający kluczową rolę przy

marionetkowym rządzie RP, nie zgodzili się

na zaproponowaną koncepcję, według której

MO miała być samorządową organizacją

obywateli.

W dniu 7 października 1944 roku PKWN wydał

kolejny dekret, który ostatecznie określił jej status

prawny. W art. 1 znalazło się stwierdzenie: „Milicja

Obywatelska jest prawno-publiczną formacją służby

bezpieczeństwa publicznego”, które jasno sytuowało

nowo tworzoną instytucję w ramach resortu

bezpieczeństwa publicznego. Kierownikowi tego

resortu bezpośrednio podlegał komendant główny

MO, który stał na czele całej formacji milicyjnej.

W pierwszych latach swojego istnienia MO rekrutowała się

głównie z byłych partyzantów Armii Ludowej. Milicjanci

często zachowywali się niezwykle brutalnie względem

ludności cywilnej, zamieszkującej „Ziemie Odzyskane”

(obszar przyznany Polsce decyzją konferencji jałtańskiej tj.

Pomorze Zachodnie, Prusy Wschodnie, Śląsk).Według

doniesień władzy terenowej, na Warmii i Mazurach

policjant na równi ze złodziejem i bandytą napadał, grabił,

rabował i mordował ludność. Poruszony tymi informacjami

Władysław Gomułka, pełniący funkcję wicepremiera,

nakazał wzmocnienie dyscypliny i wzmożoną kontrolę

władz nad MO. Choć uspokoiło to sytuację na Ziemiach

Odzyskanych, doprowadziło to wasalizacji milicji względem

partii komunistycznej i bezpieki. W marcu 1949 nastąpiło

pełne włączenie MO do Ministerstwa Bezpieczeństwa

Publicznego.

Zadania Milicji Państwowej



ochrona bezpieczeństwa, spokoju i

porządku publicznego,



dochodzenie i ściganie przestępstw,



wykonywanie zleceń władz

administracyjnych, sądów i prokuratury w

zakresie przewidzianym prawem.

Struktura organizacyjna

Zgodnie z postanowieniem dekretu z dnia 7

października 1944 r. MO pod względem

terytorialnym przystosowana była do

podziału administracyjnego państwa. W

związku z tym naczelnym urzędem formacji

była Komenda Główna MO, na szczeblu

województw powołano Komendy

Wojewódzkie MO, w powiatach i miastach

komendy miejskie i powiatowe, natomiast

najmniejszymi jednostkami były komisariaty

i posterunki milicji.

Zorganizowana w połowie 1945 r.

KG MO składała się z

następujących pionów:



Kancelaria główna.



Zarząd polityczno-wychowawczy.



Oddział służby śledczej.



Oddział służby zewnętrznej.



Batalion operacyjny.



Wydział personalny.



Wydział Finansowy i gospodarczy.

Komendy wojewódzkie powielały taką

strukturę organizacyjną, dostosowując

oczywiście nazewnictwo pionów do ich

wielkości. Komendy powiatowe i miejskie

składały się z referatów: służby

zewnętrznej, kryminalno-śledczego,

polityczno-wychowawczego, personalnego,

gospodarczego, oraz plutonu operacyjnego.

Oczywiście liczba komend wojewódzkich MO

zmieniała się wraz ze zmianami w podziale

administracyjnym państwa.

Do 1950 r. terytorium Polski dzieliło się na 16

województw, w latach 1950-1975 na 17

województw i pięć miast na prawach

województwa, natomiast od 1975 r. w PRL

wyróżniano 49 województw i tyleż KW MO.

Ponadto istniało wówczas 20 komend miejskich

MO, komenda miasta stołecznego Warszawy i 268

komend powiatowych. W latach czterdziestych i

pięćdziesiątych struktura organizacyjna jak i

liczebność MO ulegała częstym zmianom,

obejmującym na przykład kategoryzacje

poszczególnych jednostek organizacyjnych czy

tworzenie nowych.

Komendanci główni Milicji

Obywatelskiej

Franciszek Jóźwiak (październik 1944 - marzec 1949)

Józef Konarzewski (marzec 1949 - grudzień 1953)

Stanisław Wolański (grudzień 1953 - czerwiec 1956)

Ryszard Dobieszak (czerwiec 1956 - lipiec 1965)

Tadeusz Pietrzak (lipiec 1965 - sierpień 1971)

Kazimierz Chojnacki (wrzesień 1971 - maj 1973)

Marian Janicki (maj 1973 - luty 1978)

Stanisław Zaczkowski (luty 1978 - październik 1981)

Józef Beim (październik 1981 - kwiecień 1987)

Zenon Trzciński (maj 1987 - maj 1990)

Milicja Obywatelska została przekształcona

w kwietniu 1990 w Policję.

Bibliografia



A.Misiuk, Historia policji w polsce od x wieku do

współczesności,



P.Majer, Milicja obywatelska 1944-1957 geneza,

organizacja, działalność Miejsce w aparacie władzy.