Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej

Patrol ZOMO, charakterystyczne noszenie broni w stanie wojennym. (1982)

Działania ZOMO (1982)

Proporczyk warszawskiego ZOMO

Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej (ZOMO) - oddziały Milicji Obywatelskiej powołane w drugiej połowie 1956 (po Poznańskim Czerwcu) do udzielania pomocy ludności w czasie klęsk żywiołowych i ochrony imprez masowych, a także do "zaprowadzania porządku" w sytuacjach wyjątkowych, co należy rozumieć jako dławienie ognisk oporu przeciw komunizmowi. Funkcjonariusze ZOMO pomagali również przy budowie domów dziecka, szpitali, poszukiwaniu zaginionych osób.

Formalną podstawę do utworzenia ZOMO stanowiła decyzja Rady Ministrów PRL z 4 grudnia 1956. Pierwsze wytyczne dotyczące pełnienia przez nie służby zostały wprowadzone rozkazem Komendanta Głównego MO z dnia 17 lipca 1957 (rozkaz nr 5/57).

ZOMO funkcjonowało na zasadach wojskowych. Stworzono koszary, które znajdowały się w każdym większym mieście. Po wyposażeniu w transportery opancerzone (między innymi BTR-60PB), broń gazową i armatki wodne wykorzystywane do tłumienia strajków i demonstracji. Rozwiązane w 1989 oddziały ZOMO stanowiły negatywny symbol władzy PRL. W ich miejsce powołano we wrześniu tego samego roku powołano Oddziały Prewencji Milicji Obywatelskiej, które w 1990 na mocy Ustawy z dnia 4 kwietnia 1990 o Policji przekształcono w Oddziały Prewencji Policji.

16 grudnia 1981 w związku ze strajkiem generalnym górników oddziały ZOMO wtargnęły do kopalni "Wujek". W wyniku tej pacyfikacji zomowcy zabili 9 górników.

W końcówce lat 80. oddziały ZOMO liczyły łącznie 12 479 funkcjonariuszy. Największą jednostką była Brygada ZOMO stacjonująca w Warszawie na tzw. Golędzinowie.

Zobacz też [edytuj]