INTELIGENCJA

INTELIGENCJA

EMOCJONALNA

EMOCJONALNA

cz I

cz I

Geny nie przesądzają o naszym

Geny nie przesądzają o naszym

losie

losie

Dlaczego niektórzy

Dlaczego niektórzy

ludzie lepiej „

ludzie lepiej „

radzą

radzą

sobie”

sobie”

?

?

Czy posiadają jakąś szczególną

Czy posiadają jakąś szczególną

umiejętność

umiejętność

kierowania swoim

kierowania swoim

życiem ?

życiem ?

„

„

nauka życia”

nauka życia”

↓

↓

budowanie wizerunku,

budowanie wizerunku,

wyobrażenia o sobie:

wyobrażenia o sobie:

1. autoportret

1. autoportret

„rzeczywisty” – czyli ten,

„rzeczywisty” – czyli ten,

który przyjmujemy za

który przyjmujemy za

faktyczny

faktyczny

tj. – to co o sobie

tj. – to co o sobie

myślimy, jak się

myślimy, jak się

widzimy

w

widzimy

w

dorosłym

życiu,

dorosłym

życiu,

stanowi

rezultat

stanowi

rezultat

dwóch

kategorii

dwóch

kategorii

odbieranych przez

odbieranych przez

nas

sygnałów.

nas

sygnałów.

Jedna – rezultat

Jedna – rezultat

tego,

jak

nas

tego,

jak

nas

traktowali inni, a

traktowali inni, a

druga – co do nas

druga – co do nas

i o nas mówili.

i o nas mówili.

„

„

jesteśmy

jesteśmy

więc tacy,

więc tacy,

jacy

jacy

myślimy, że

myślimy, że

jesteśmy”

jesteśmy”

2.

2.

autoportret idealny, tj.

autoportret idealny, tj.

taki jaki chcielibyśmy

taki jaki chcielibyśmy

osiągnąć

osiągnąć

autoportret „rzeczywisty”

autoportret „rzeczywisty”

i „idealny”

i „idealny”

ustawicznie ze sobą konkurują

ustawicznie ze sobą konkurują

Im większy wystąpi rozdźwięk

Im większy wystąpi rozdźwięk

pomiędzy autoportretem

pomiędzy autoportretem

rzeczywistym a autoportretem

rzeczywistym a autoportretem

idealnym – tym mniejsze

idealnym – tym mniejsze

poczucie wartości

poczucie wartości

przy czym w budowaniu

przy czym w budowaniu

własnego autoportretu,

własnego autoportretu,

wszystko zależy od tego, co

wszystko zależy od tego, co

nauczymy się uważać za

nauczymy się uważać za

ważne

ważne

Bo wcale nie chodzi o

Bo wcale nie chodzi o

jakąś „prawdę” o

jakąś „prawdę” o

człowieku, tylko o to, co

człowieku, tylko o to, co

dana „prawda” dla

dana „prawda” dla

danego człowieka znaczy

danego człowieka znaczy

twoja samoocena musi

twoja samoocena musi

pochodzić od ciebie !!!

pochodzić od ciebie !!!

Nie jesteś wartościowy, dlatego,

Nie jesteś wartościowy, dlatego,

że inni tak uważają,

że inni tak uważają,

ale dlatego, że tak uważasz,

ale dlatego, że tak uważasz,

wierzysz w to i zachowujesz się jak

wierzysz w to i zachowujesz się jak

osoba wartościowa

osoba wartościowa

Poczucie

Poczucie

małej wartości

małej wartości

leży u źródeł większości problemów

leży u źródeł większości problemów

psychologicznych,

psychologicznych,

ale też bywa ich skutkiem

ale też bywa ich skutkiem

Konsekwencją braku poczucia wartości są:

Konsekwencją braku poczucia wartości są:



mniejsza odporność psychiczna, odporność

mniejsza odporność psychiczna, odporność

na stres

na stres



mniejsza umiejętność „radzenia sobie”

mniejsza umiejętność „radzenia sobie”



zaburzenia emocjonalne, w tym depresje

zaburzenia emocjonalne, w tym depresje

rodzaje depresji:

rodzaje depresji:



endogenna,

endogenna,



poprzedzona

poprzedzona

traumatycznymi przeżyciami,

traumatycznymi przeżyciami,



związana z chorobami

związana z chorobami

somatycznymi

somatycznymi

Wszystkie emocje

Wszystkie emocje

i te wyrażające radość,

i te wyrażające radość,

jak i wyrażające smutek

jak i wyrażające smutek

powstają w naszym

powstają w naszym

mózgu

mózgu

W ludzkim mózgu

W ludzkim mózgu

znajdują się (w

znajdują się (w

uproszczeniu)

uproszczeniu)

dwa od siebie niezależne

dwa od siebie niezależne

mózgi:

mózgi:

rozumny i emocjonalny

rozumny i emocjonalny

współpraca czy

współpraca czy

rywalizacja obu mózgów

rywalizacja obu mózgów

– determinują to

– determinują to

wszystko, czego

wszystko, czego

doznajemy, nasz

doznajemy, nasz

stosunek do świata i do

stosunek do świata i do

innych ludzi

innych ludzi

ich współzawodnictwo

ich współzawodnictwo

→

→

w konsekwencji

w konsekwencji

problemy

problemy

→

→

a nawet lęki i

a nawet lęki i

depresja

depresja

kiedy oba mózgi

kiedy oba mózgi

uzupełniają się -

uzupełniają się -

mózg emocjonalny

mózg emocjonalny

–

–

aby ukierunkować

aby ukierunkować

to, co pragniemy

to, co pragniemy

przeżyć

przeżyć

,

,

mózg rozumny

mózg rozumny

–

–

aby pomóc nam

aby pomóc nam

zrealizować

zrealizować

nasze dążenie w

nasze dążenie w

sposób najbardziej

sposób najbardziej

rozumny

rozumny

–

–

odczuwamy

odczuwamy

wówczas

wówczas

wewnętrzną

wewnętrzną

harmonię

harmonię

Kiedy i jak dochodzi do

Kiedy i jak dochodzi do

tego, że ten precyzyjny

tego, że ten precyzyjny

układ współpracy obu

układ współpracy obu

mózgów zawodzi?

mózgów zawodzi?

1.

1.

Gdy dochodzi do przejęcia

Gdy dochodzi do przejęcia

przez mózg emocjonalny

przez mózg emocjonalny

dominacji nad czynnościami

dominacji nad czynnościami

umysłowymi:

umysłowymi:



wskutek szoku – zespół stresu

wskutek szoku – zespół stresu

pourazowego,

pourazowego,



napady lęku, paniki

napady lęku, paniki

2.

2.

Kiedy mózg rozumny

Kiedy mózg rozumny

nie pozwala informacji

nie pozwala informacji

emocjonalnej odegrać

emocjonalnej odegrać

swojej roli:

swojej roli:



„

„

dławienie” emocji, uczuć –

dławienie” emocji, uczuć –

impasowa sytuacja (brak możliwości

impasowa sytuacja (brak możliwości

rozładowania uczuć) – w

rozładowania uczuć) – w

konsekwencji → choroba

konsekwencji → choroba

nie same negatywne

nie same negatywne

emocje – lecz ich stałe

emocje – lecz ich stałe

likwidowanie - stanowi

likwidowanie - stanowi

największe zagrożenie

największe zagrożenie

dla zdrowia

dla zdrowia

równowaga

równowaga

pomiędzy –

pomiędzy –

instynktownymi

instynktownymi

(natychmiastowymi)

(natychmiastowymi)

–

–

reakcjami emocjonalnymi

reakcjami emocjonalnymi

i racjonalnymi działaniami –

i racjonalnymi działaniami –

warunkuje harmonijne

warunkuje harmonijne

funkcjonowanie w

funkcjonowanie w

społeczeństwie

społeczeństwie

Termin -

Termin -

inteligencja

inteligencja

emocjonalna

emocjonalna

–

–

definiuje ową równowagę

definiuje ową równowagę

między emocją a rozumem

między emocją a rozumem

Inteligencja emocjonalna jest

Inteligencja emocjonalna jest

w znacznym stopniu niezależna

w znacznym stopniu niezależna

od ilorazu inteligencji

od ilorazu inteligencji

Na iloraz emocjonalny składają się:

Na iloraz emocjonalny składają się:



Umiejętności rozpoznawania swojego

Umiejętności rozpoznawania swojego

własnego stanu emocjonalnego i stanu

własnego stanu emocjonalnego i stanu

emocjonalnego innych osób.

emocjonalnego innych osób.



Umiejętności rozumienia naturalnego

Umiejętności rozumienia naturalnego

rozwoju emocji w czasie (strach i złość

rozwoju emocji w czasie (strach i złość

odmiennie ewoluują w czasie).

odmiennie ewoluują w czasie).



Umiejętności analizowania swoich

Umiejętności analizowania swoich

własnych emocji i emocji innych osób.

własnych emocji i emocji innych osób.



Umiejętności sterowania emocjami swoimi

Umiejętności sterowania emocjami swoimi

i innych osób.

i innych osób.

Cztery wymienione

Cztery wymienione

zdolności tworzą podstawę

zdolności tworzą podstawę

panowania nad sobą

panowania nad sobą

oraz osiągania sukcesu

oraz osiągania sukcesu

społecznego (życiowego),

społecznego (życiowego),

rozumianego w kategoriach

rozumianego w kategoriach

skuteczności

skuteczności

podsumowanie zasad funkcjonowania

podsumowanie zasad funkcjonowania

emocji:

emocji:



wewnątrz mózgu znajduje się mózg emocjonalny.

wewnątrz mózgu znajduje się mózg emocjonalny.

Posiada on odrębną od kory nowej organizację

Posiada on odrębną od kory nowej organizację

poszczególnych elementów: odrębną budowę

poszczególnych elementów: odrębną budowę

komórkową, odrębne właściwości biochemiczne, itp.

komórkową, odrębne właściwości biochemiczne, itp.



Mózg emocjonalny często funkcjonuje niezależnie od

Mózg emocjonalny często funkcjonuje niezależnie od

kory nowej.

kory nowej.

(Mowa i rozumienie mają na niego bardzo

(Mowa i rozumienie mają na niego bardzo

ograniczony wpływ).

ograniczony wpływ).



Mózg emocjonalny kontroluje wszystko to, co

Mózg emocjonalny kontroluje wszystko to, co

zarządza naszym samopoczuciem psychicznym i w

zarządza naszym samopoczuciem psychicznym i w

dużej części fizjologią naszego organizmu.

dużej części fizjologią naszego organizmu.



zaburzenia emocjonalne są konsekwencją zakłóceń w

zaburzenia emocjonalne są konsekwencją zakłóceń w

funkcjonowaniu mózgu emocjonalnego.

funkcjonowaniu mózgu emocjonalnego.



mózg emocjonalny ma naturalne mechanizmy, które

mózg emocjonalny ma naturalne mechanizmy, które

służą do odzyskiwania równowagi i dobrego

służą do odzyskiwania równowagi i dobrego

samopoczucia.

samopoczucia.

zadaniem

zadaniem

szeregu metod

szeregu metod

stosowanych przez nową

stosowanych przez nową

medycynę emocji - jest

medycynę emocji - jest

ułatwienie osiągnięcia na

ułatwienie osiągnięcia na

powrót harmonii między

powrót harmonii między

mózgiem emocjonalnym a

mózgiem emocjonalnym a

rozumnym

rozumnym

lub wskazaniem

lub wskazaniem

(odnalezieniem) drogi do niej

(odnalezieniem) drogi do niej

Mózg emocjonalny należy

Mózg emocjonalny należy

„przeprogramować” w taki

„przeprogramować” w taki

sposób, aby został on

sposób, aby został on

dostosowany do

dostosowany do

teraźniejszości

teraźniejszości

i nie kontynuował reakcji na

i nie kontynuował reakcji na

sytuacje z przeszłości.

sytuacje z przeszłości.

droga do

droga do

korzystania

korzystania

inteligentnego z emocji

inteligentnego z emocji

→ wiedzie przez zapoznanie

→ wiedzie przez zapoznanie

się z

się z

naturą emocji

naturą emocji

Z pośród wszystkich emocji

Z pośród wszystkich emocji

najbardziej nieustępliwa jest

najbardziej nieustępliwa jest

wściekłość

wściekłość

i najtrudniej jest kontrolować

i najtrudniej jest kontrolować

złość, gniew

złość, gniew

Benjamin Franklin:

Benjamin Franklin:

„

„

Nigdy nie złościmy się bez powodu,

Nigdy nie złościmy się bez powodu,

ale rzadko jest to właściwy powód”

ale rzadko jest to właściwy powód”

ZŁOŚĆ

ZŁOŚĆ

jest uczuciem

jest uczuciem

dodającym nam energii,

dodającym nam energii,

animuszu

animuszu



ZŁOŚĆ

ZŁOŚĆ

wyzwala poczucie zagrożenia

wyzwala poczucie zagrożenia

↓

↓



nie kontrolowana przez

nie kontrolowana przez

rozsądek

rozsądek

nawarstwia się na

nawarstwia się na

złości

złości



zwiększa się poziom hormonów

zwiększa się poziom hormonów

–

–

kortyzolu, adrenaliny →

kortyzolu, adrenaliny →

emocje biorą

emocje biorą

górę nad rozumem

górę nad rozumem

tybetańska mądrość podpowiada:

tybetańska mądrość podpowiada:

„Nie tłum jej.

„Nie tłum jej.

Ale nie działaj pod jej

Ale nie działaj pod jej

wpływem”.

wpływem”.

dwa główne sposoby „radzenia sobie” ze

dwa główne sposoby „radzenia sobie” ze

złością:

złością:



uchwycenie myśli wyzwalających przypływ złości

uchwycenie myśli wyzwalających przypływ złości

i przeciwstawienie się im - nie dopuszczenie do

i przeciwstawienie się im - nie dopuszczenie do

powstania „porwania emocjonalnego”,

powstania „porwania emocjonalnego”,



„

„

przeczekanie” przypływu adrenaliny w

przeczekanie” przypływu adrenaliny w

otoczeniu, „nie zagrażającym wyzwoleniem się”

otoczeniu, „nie zagrażającym wyzwoleniem się”

kolejnej fali złości,

kolejnej fali złości,



w praktyce poprzez: zmianę stanu

w praktyce poprzez: zmianę stanu

fizjologicznego naszego organizmu obniżamy

fizjologicznego naszego organizmu obniżamy

jego pobudzenie - ruch i wysiłek fizyczny,

jego pobudzenie - ruch i wysiłek fizyczny,

metody relaksacji (głębokie oddychanie i

metody relaksacji (głębokie oddychanie i

rozluźnienie mięśni - trening autogenny),

rozluźnienie mięśni - trening autogenny),

oderwanie uwagi od czynników wyzwalających

oderwanie uwagi od czynników wyzwalających

złość (tu: różne formy rozrywki)

złość (tu: różne formy rozrywki)

Geneza

Geneza

niepokoju

niepokoju

-

-

czujności

czujności

→ to

→ to

wypatrywanie

wypatrywanie

potencjalnego zagrożenia,

potencjalnego zagrożenia,

obmyślanie sposobów

obmyślanie sposobów

radzenia sobie z

radzenia sobie z

czyhającymi na nas

czyhającymi na nas

niebezpieczeństwami

niebezpieczeństwami

Chroniczny niepokój

Chroniczny niepokój

– ma

– ma

wszelkie znamiona porwania

wszelkie znamiona porwania

emocjonalnego o niskim

emocjonalnego o niskim

nasileniu

nasileniu

co oznacza → że nie poddaje

co oznacza → że nie poddaje

się racjonalnemu

się racjonalnemu

rozumowaniu, narzuca

rozumowaniu, narzuca

jeden, sztywny punkt

jeden, sztywny punkt

widzenia na dręczący

widzenia na dręczący

problem

problem

Jeśli nasila się i utrzymuje dłużej →

Jeśli nasila się i utrzymuje dłużej →

przeradza się w pełnoobjawowe zespoły

przeradza się w pełnoobjawowe zespoły

zaburzeń lękowych (fobie, nerwice

zaburzeń lękowych (fobie, nerwice

natręctw czy ataków lękowych)

natręctw czy ataków lękowych)

Ich wspólny mianownik -

Ich wspólny mianownik -

nienaturalny niepokój

nienaturalny niepokój

lęk wiąże się nieomal zawsze ze

lęk wiąże się nieomal zawsze ze

strachem, tymczasem

strachem, tymczasem

STRACH

STRACH

jako taki, tak naprawdę

jako taki, tak naprawdę

nie istnieje w świecie

nie istnieje w świecie

zewnętrznym

zewnętrznym

Stwarzamy go sami – lękliwymi

Stwarzamy go sami – lękliwymi

myślami

myślami

i pełnymi obaw oczekiwaniami

i pełnymi obaw oczekiwaniami

Strach jest więc uczuciem,

Strach jest więc uczuciem,

które tkwi w nas

które tkwi w nas

Opiera się na zbiorze ocen,

Opiera się na zbiorze ocen,

występuje w formie:

występuje w formie:



kognitywnej -

kognitywnej -

czyli niepokojących

czyli niepokojących

myśli,

myśli,



somatycznej -

somatycznej -

czyli fizjologicznych

czyli fizjologicznych

objawów

objawów

Pierwszym krokiem w próbach

Pierwszym krokiem w próbach

zapanowania nad chronicznym

zapanowania nad chronicznym

martwieniem się

martwieniem się

- jest uświadomienie sobie i

- jest uświadomienie sobie i

wychwytywanie epizodów martwienia

wychwytywanie epizodów martwienia

się (najlepiej w momencie kiedy

się (najlepiej w momencie kiedy

ulotne wyobrażenie nieszczęścia

ulotne wyobrażenie nieszczęścia

wyzwala cykl),

wyzwala cykl),

następnym

następnym

→

→

jest zajęcie krytycznego

jest zajęcie krytycznego

stanowiska wobec swoich

stanowiska wobec swoich

przypuszczeń

przypuszczeń

Reasumując:

Reasumując:

l

l

ęk jest zawsze uczuciem

ęk jest zawsze uczuciem

przykrym,

przykrym,

ale jeśli nie prowadzi do większej

ale jeśli nie prowadzi do większej

ostrożności, jest bezsensowny

ostrożności, jest bezsensowny

,

,

nigdy nie dowiemy się,

nigdy nie dowiemy się,

co to znaczy uwolnić się od lęku,

co to znaczy uwolnić się od lęku,

jeśli nie stawimy mu czoła

jeśli nie stawimy mu czoła

Nie można przekonać się,

Nie można przekonać się,

jak przezwyciężyć lęk, strach,

jak przezwyciężyć lęk, strach,

dopóki nie zdobędzie się na

dopóki nie zdobędzie się na

odwagę, nie odkryje jej w sobie,

odwagę, nie odkryje jej w sobie,

jeśli nie podejmie się ryzyka

jeśli nie podejmie się ryzyka

Gotowość stawiania czoła lękom to

Gotowość stawiania czoła lękom to

odwaga

odwaga

Odwaga to także przyjmowanie

Odwaga to także przyjmowanie

krytyki, poleganie na sobie

krytyki, poleganie na sobie

oraz akceptacja i ponoszenie

oraz akceptacja i ponoszenie

odpowiedzialności za dokonywanie

odpowiedzialności za dokonywanie

własnych wyborów

własnych wyborów

Odwaga to wiara w siebie i swoje

Odwaga to wiara w siebie i swoje

wybory

wybory

!

!

nieustający smutek -

nieustający smutek -

w terminologii fachowej

w terminologii fachowej

nazywany jest „

nazywany jest „

depresją

depresją

podkliniczną”

podkliniczną”

martwienie się, zastanawianie

martwienie się, zastanawianie

się nad tym, co nas

się nad tym, co nas

przygnębia,

przygnębia,

tzw.

tzw.

skłonność do ruminacji

skłonność do ruminacji

–

–

innaczej „przeżuwanie

innaczej „przeżuwanie

myśli” potęguje i przedłuża

myśli” potęguje i przedłuża

depresję

depresję

Zalecane zastosowanie terapii

Zalecane zastosowanie terapii

kognitywnej

kognitywnej

,

,

której celem jest

której celem jest

zmiana

zmiana

schematów myślenia

schematów myślenia

opiera się ona na dwóch

opiera się ona na dwóch

podstawowych zasadach:

podstawowych zasadach:



przeciwstawianiu się nurtującym

przeciwstawianiu się nurtującym

myślom i kwestionowaniu ich

myślom i kwestionowaniu ich

zasadności oraz wynajdywaniu

zasadności oraz wynajdywaniu

bardziej optymistycznych alternatyw,

bardziej optymistycznych alternatyw,



celowym planowaniu przyjemnych

celowym planowaniu przyjemnych

zajęć, odwracających od nich uwagę

zajęć, odwracających od nich uwagę

(m.in. – aerobic !!)

(m.in. – aerobic !!)

Przede wszystkim

Przede wszystkim

psychoterapia powinna

psychoterapia powinna

nauczyć samodyscypliny

nauczyć samodyscypliny

i wytrwałości w realizowaniu

i wytrwałości w realizowaniu

zadań – codziennych oraz

zadań – codziennych oraz

dalekosiężnych – bez których

dalekosiężnych – bez których

nikt, a zwłaszcza osoba w

nikt, a zwłaszcza osoba w

depresji,

depresji,

nie może liczyć na poprawę

nie może liczyć na poprawę

poczucia wartości i

poczucia wartości i

odnalezienie sensu życia

odnalezienie sensu życia

wszystkie,

wszystkie,

najbardziej

najbardziej

skuteczne metody

skuteczne metody

podniesienia nastroju

podniesienia nastroju

polegają

polegają

na

na

poprawie własnego

poprawie własnego

wizerunku

wizerunku

Z punktu widzenia inteligencji

Z punktu widzenia inteligencji

emocjonalnej

emocjonalnej

zmiana usposobienia

zmiana usposobienia

–

–

więcej optymizmu, nadziei,

więcej optymizmu, nadziei,

wiara

wiara

w siebie

w siebie

→

→

to

to

najskuteczniejsza droga do

najskuteczniejsza droga do

panowania

panowania

nad wydarzeniami swego życia i

nad wydarzeniami swego życia i

stawiania czoła rozmaitym wyzwaniom

stawiania czoła rozmaitym wyzwaniom

Ponad wszystko warto

Ponad wszystko warto

uświadomić sobie,

uświadomić sobie,

że uczucia nie są emocjami

że uczucia nie są emocjami

niezależnymi od naszej

niezależnymi od naszej

woli.

woli.

Uczucia to reakcje, na które

Uczucia to reakcje, na które

sami się decydujemy –

sami się decydujemy –

bowiem każde uczucie jest

bowiem każde uczucie jest

poprzedzone przez myśl

poprzedzone przez myśl

jeśli dostrzegamy

jeśli dostrzegamy

(śledzimy i wybieramy)

(śledzimy i wybieramy)

swoje myśli, to

swoje myśli, to

kontrolujemy emocje

kontrolujemy emocje

W ten sposób eliminujemy

W ten sposób eliminujemy

reakcje, które nam szkodzą!

reakcje, które nam szkodzą!

Wpływ emocji na proces

Wpływ emocji na proces

rozumowania

rozumowania

inteligencja emocjonalna

inteligencja emocjonalna

–

–

jako meta-zdolność determinuje

jako meta-zdolność determinuje

jak (?) - dobrze czy źle potrafimy

jak (?) - dobrze czy źle potrafimy

korzystać ze swoich zdolności

korzystać ze swoich zdolności

umysłowych

umysłowych

( przyswajanie i wykorzystywanie wiedzy)

( przyswajanie i wykorzystywanie wiedzy)

Silne emocje negatywne:

Silne emocje negatywne:



ukierunkowują uwagę na to, co

ukierunkowują uwagę na to, co

jest ich przedmiotem,

jest ich przedmiotem,

utrudniając (lub niwecząc) próby

utrudniając (lub niwecząc) próby

jej skupienia na czymś innym,

jej skupienia na czymś innym,



uniemożliwiają koncentrację -

uniemożliwiają koncentrację -

upośledzeniu ulega zdolność

upośledzeniu ulega zdolność

umysłowa, zwana „pamięcią

umysłowa, zwana „pamięcią

operacyjną” – odpowiedzialna za

operacyjną” – odpowiedzialna za

wysiłek intelektualny

wysiłek intelektualny

Ogólnie rzecz biorąc:

Ogólnie rzecz biorąc:



mały niepokój – powoduje apatię

mały niepokój – powoduje apatię

lub niedostateczną motywację do

lub niedostateczną motywację do

wysiłku gwarantującego sukces,

wysiłku gwarantującego sukces,



niepokój zbyt silny – niweczy

niepokój zbyt silny – niweczy

próby właściwego wykonania

próby właściwego wykonania

zadania,

zadania,



stan lekkiego podniecenia

stan lekkiego podniecenia

(

(

hipomania)

hipomania)

– wydaje się być

– wydaje się być

optymalny

optymalny

pozytywna motywacja

pozytywna motywacja

–

–

entuzjazm, zapał

entuzjazm, zapał

i wiara w siebie

i wiara w siebie

to najlepsze gwarancje

to najlepsze gwarancje

sukcesu

sukcesu

Kluczem w budowaniu

Kluczem w budowaniu

związków emocjonalnych –

związków emocjonalnych –

wszystkich bliższych i

wszystkich bliższych i

dalszych relacji z

dalszych relacji z

otoczeniem

otoczeniem

jest

jest

empatia

empatia

empatia

empatia

to traktowanie innych

to traktowanie innych

ze zrozumieniem i otwartością

ze zrozumieniem i otwartością

Empatia wyrasta ze samoświadomości

Empatia wyrasta ze samoświadomości

Im bardziej jesteśmy otwarci na własne

Im bardziej jesteśmy otwarci na własne

emocje, tym lepiej odczytujemy

emocje, tym lepiej odczytujemy

uczucia (emocje) innych osób

uczucia (emocje) innych osób

Emocje przekazują zachowania

Emocje przekazują zachowania

niewerbalne - ton głosu, gest,

niewerbalne - ton głosu, gest,

wyraz twarzy

wyraz twarzy

kiedy słowa nie zgadzają się z

kiedy słowa nie zgadzają się z

sygnałami niewerbalnymi

sygnałami niewerbalnymi

-

-

na

na

prawdziwe emocje

prawdziwe emocje

wskazuje

wskazuje

nie to co ktoś mówi,

nie to co ktoś mówi,

ale

ale

jak to mówi !

jak to mówi !

Najczęściej to nie brak

Najczęściej to nie brak

empatii, ale nieumiejętność

empatii, ale nieumiejętność

przekazywania uczuć - na

przekazywania uczuć - na

skutek lęku czy wstydu

skutek lęku czy wstydu

przed ich okazywaniem

przed ich okazywaniem

stanowi barierę w

stanowi barierę w

porozumieniu

porozumieniu

Tymczasem nasze

Tymczasem nasze

stosunki z

stosunki z

otoczeniem,

otoczeniem,

tworzą

tworzą

właściwe

właściwe

podłoże dobrego samopoczucia:

podłoże dobrego samopoczucia:



zasadniczą rolę odgrywa ich jakość,

zasadniczą rolę odgrywa ich jakość,



kiedy ulegają zaburzeniu –

kiedy ulegają zaburzeniu –

odczuwamy jako cierpienie

odczuwamy jako cierpienie

emocjonalne

emocjonalne

Relację tą wyjaśnia

Relację tą wyjaśnia

fizjologia uczucia

fizjologia uczucia

- „otwarta pętla systemu limbicznego”

- „otwarta pętla systemu limbicznego”

Optymalna regulacja równowagi

Optymalna regulacja równowagi

fizjologicznej uzależniona jest

fizjologicznej uzależniona jest

bowiem nieustannie od relacji

bowiem nieustannie od relacji

jakie mamy z innymi,

jakie mamy z innymi,

a w szczególności z osobami,

a w szczególności z osobami,

które są nam bliskie emocjonalnie

które są nam bliskie emocjonalnie

Kluczem do przetrwania

Kluczem do przetrwania

związku

związku

( każdej bliskiej relacji)

( każdej bliskiej relacji)

jest dochodzenie

jest dochodzenie

do porozumienia, umiejętność

do porozumienia, umiejętność

objawiania zarówno swojej

objawiania zarówno swojej

zgody, ale też i niezgody

zgody, ale też i niezgody

(

(

niedopuszczanie do

niedopuszczanie do

manipulowania

manipulowania

)

)

jedyną bezpośrednią i

jedyną bezpośrednią i

skuteczną

skuteczną

metodą

metodą

prowadzącą

prowadzącą

do

do

zharmonizowania

zharmonizowania

wzajemnych relacji

wzajemnych relacji

i

i

odzyskania równowagi

odzyskania równowagi

wewnętrznej

wewnętrznej

jest

jest

komunikacja

komunikacja

emocjonalna oparta na

emocjonalna oparta na

zachowaniu asertywnym

zachowaniu asertywnym

istnieją

istnieją

trzy sposoby reagowania

trzy sposoby reagowania

w sytuacji konfliktowej:

w sytuacji konfliktowej:



„

„

pasywny”

pasywny”

lub

lub

„pasywno –

„pasywno –

agresywny” –

agresywny” –

przyjmowany dla

przyjmowany dla

uniknięcia konfliktów – to najczęściej

uniknięcia konfliktów – to najczęściej

spotykana w społeczeństwach

spotykana w społeczeństwach

tradycyjnych ludzka reakcja, wobec osoby

tradycyjnych ludzka reakcja, wobec osoby

nie lubianej, działającej z pozycji władzy

nie lubianej, działającej z pozycji władzy



-

-

„agresywny”

„agresywny”

– równie nieskuteczny,

– równie nieskuteczny,

dodatkowo bardziej niebezpieczny,

dodatkowo bardziej niebezpieczny,

oraz

oraz

„zachowanie

„zachowanie

asertywne”

asertywne”

, na którym

, na którym

bazuje

bazuje

komunikacja

komunikacja

emocjonalna

emocjonalna

- jedyne,

- jedyne,

które

które

pozwala dawać i

pozwala dawać i

otrzymywać w zamian to,

otrzymywać w zamian to,

czego się pragnie, przy

czego się pragnie, przy

jednoczesnym

jednoczesnym

poszanowaniu zarówno

poszanowaniu zarówno

własnych możliwości,

własnych możliwości,

jak i potrzeb innych osób

jak i potrzeb innych osób

Natomiast cztery rodzaje

Natomiast cztery rodzaje

zachowania, które niszczą

zachowania, które niszczą

wszelkie związki to:

wszelkie związki to:



krytyka -

krytyka -

zamiast wyrażenia po prostu

zamiast wyrażenia po prostu

swojego żalu,

swojego żalu,



pogarda -

pogarda -

wyrażana przez znieważanie; od

wyrażana przez znieważanie; od

bardzo łagodnej formy – do bardzo

bardzo łagodnej formy – do bardzo

brutalnej, podczas gdy

brutalnej, podczas gdy

szyderstwo może

szyderstwo może

bardzo ranić,

bardzo ranić,

Ustawiczne krytykowanie, pogarda lub wręcz

Ustawiczne krytykowanie, pogarda lub wręcz

odraza są znakami ostrzegającymi przed

odraza są znakami ostrzegającymi przed

niebezpieczeństwem, ponieważ wskazują, że

niebezpieczeństwem, ponieważ wskazują, że

partner lub partnerka dokonali już cichej

partner lub partnerka dokonali już cichej

oceny współpartnera, która wypadła na jego

oceny współpartnera, która wypadła na jego

niekorzyść

niekorzyść

kontratak i totalny unik –

kontratak i totalny unik –

rozwiązania podsuwane przez mózg

rozwiązania podsuwane przez mózg

emocjonalny w obliczu ataku- znane

emocjonalny w obliczu ataku- znane

jako reakcje fight i flight, tj. walki i

jako reakcje fight i flight, tj. walki i

ucieczki.

ucieczki.

Dochodzi do nich najczęściej, kiedy

Dochodzi do nich najczęściej, kiedy

mamy wrażenie, że nasze skargi, czy

mamy wrażenie, że nasze skargi, czy

wymówki są totalnie ignorowane.

wymówki są totalnie ignorowane.

Jaki więc jest sens ich

Jaki więc jest sens ich

ustawicznego stosowania?

ustawicznego stosowania?

Jeśli jednak dostrzegamy, że źródłem

Jeśli jednak dostrzegamy, że źródłem

problemów nie zawsze są inni, lecz to,

problemów nie zawsze są inni, lecz to,

jak sami reagujemy na ich, na przykład

jak sami reagujemy na ich, na przykład

obraźliwe zachowanie, też mamy

obraźliwe zachowanie, też mamy

szansę to zmienić.

szansę to zmienić.

Wówczas

Wówczas

działanie, które ukazuje

działanie, które ukazuje

nasze zdecydowane stanowisko

nasze zdecydowane stanowisko

w sprawie, warte jest więcej niż

w sprawie, warte jest więcej niż

miliony wypowiedzianych w

miliony wypowiedzianych w

słusznej intencji słów

słusznej intencji słów

.

.

Aby być skutecznym, trzeba

Aby być skutecznym, trzeba

być asertywnym!

być asertywnym!



Asertywność to odważne i uczciwe

Asertywność to odważne i uczciwe

działanie w obronie swoich praw i

działanie w obronie swoich praw i

wolności bez odmawiania takich

wolności bez odmawiania takich

samych praw innym.

samych praw innym.



To działanie z pozycji kogoś, kto

To działanie z pozycji kogoś, kto

nie chce być ofiarą - tzn. nie

nie chce być ofiarą - tzn. nie

potrzebuje stałej akceptacji i

potrzebuje stałej akceptacji i

potwierdzenia o swojej wartości,

potwierdzenia o swojej wartości,

czy atrakcyjności, bo sam siebie

czy atrakcyjności, bo sam siebie

najlepiej zna i wierzy w siebie.

najlepiej zna i wierzy w siebie.

Ucząc się asertywności, możemy

Ucząc się asertywności, możemy

opanować sztukę nie zgadzania

opanować sztukę nie zgadzania

się ponad wszelką cenę zawsze i

się ponad wszelką cenę zawsze i

wszędzie z innymi,

wszędzie z innymi,

możemy też nauczyć się bronić

możemy też nauczyć się bronić

swoich praw bez podnoszenia

swoich praw bez podnoszenia

głosu

głosu

Na czym więc polegają

Na czym więc polegają

zasady efektywnego

zasady efektywnego

porozumienia

porozumienia

, w którym

, w którym

przekaz informacji nie zraża

przekaz informacji nie zraża

adresata a wręcz

adresata a wręcz

przeciwnie, budzi w nim

przeciwnie, budzi w nim

szacunek i staje się zachętą

szacunek i staje się zachętą

do współdziałania?

do współdziałania?

1. Na

1. Na

zastąpieniu każdego

zastąpieniu każdego

osądu –tzn. każdej krytyki –

osądu –tzn. każdej krytyki –

obiektywną

wypowiedzią

obiektywną

wypowiedzią

-

-

im bardziej jesteśmy

im bardziej jesteśmy

precyzyjni i obiektywni, tym

precyzyjni i obiektywni, tym

łatwiej to co mówimy, jest

łatwiej to co mówimy, jest

interpretowane

jako

interpretowane

jako

uzasadniona

próba

uzasadniona

próba

porozumienia

się,

a

nie

porozumienia

się,

a

nie

potencjalna krytyka,

potencjalna krytyka,

2. Na unikaniu osądu innej

2. Na unikaniu osądu innej

osoby w celu całkowitego

osoby w celu całkowitego

skupienia się na własnych

skupienia się na własnych

odczuciach -

odczuciach -

mówiąc o sobie,

mówiąc o sobie,

wyłącznie

o

sobie,

nie

wyłącznie

o

sobie,

nie

krytykuję swojego rozmówcy,

krytykuję swojego rozmówcy,

nie atakuję go – jestem

nie atakuję go – jestem

zaangażowany emocjonalnie a

zaangażowany emocjonalnie a

więc autentyczny i otwarty.

więc autentyczny i otwarty.

David Servan-Schreiber

David Servan-Schreiber

proponuje na początek, w celu

proponuje na początek, w celu

przećwiczenia zasad

przećwiczenia zasad

skutecznego porozumiewania

skutecznego porozumiewania

się posługiwać się zapisanymi

się posługiwać się zapisanymi

na kartce papieru

na kartce papieru

sześcioma

sześcioma

kluczowymi punktami

kluczowymi punktami

umożliwiającymi

umożliwiającymi

porozumienie bez

porozumienie bez

przemocy

przemocy

:

:

1. Źródło -

1. Źródło -

należy upewnić się, że

należy upewnić się, że

zwracamy się do osoby, która stanowi

zwracamy się do osoby, która stanowi

źródło naszego problemu i może go

źródło naszego problemu i może go

rozwiązać.

rozwiązać.

2. Miejsce i moment –

2. Miejsce i moment –

starannie

starannie

dobrać miejsce i sprzyjający moment

dobrać miejsce i sprzyjający moment

spotkania.

spotkania.

3. Przyjacielskie podejście –

3. Przyjacielskie podejście –

żeby

żeby

być zrozumianym, trzeba najpierw

być zrozumianym, trzeba najpierw

zostać wysłuchanym – należy stworzyć

zostać wysłuchanym – należy stworzyć

szanse na pozytywny odbiór naszego

szanse na pozytywny odbiór naszego

przekazu .

przekazu .

4. Zachowanie obiektywne –

4. Zachowanie obiektywne –

przystąpić

przystąpić

do sedna sprawy: przypomnieć okoliczności

do sedna sprawy: przypomnieć okoliczności

uzasadniające nasze rozgoryczenie,

uzasadniające nasze rozgoryczenie,

ograniczając się jednak wyłącznie do opisu

ograniczając się jednak wyłącznie do opisu

faktów.

faktów.

5. Emocja –

5. Emocja –

po opisie faktów musi

po opisie faktów musi

natychmiast nastąpić informacja o

natychmiast nastąpić informacja o

wynikających z nich doznaniach

wynikających z nich doznaniach

emocjonalnych, pamiętając aby nie mówić o

emocjonalnych, pamiętając aby nie mówić o

złości czy gniewie.

złości czy gniewie.

6. Zawiedziona nadzieja –

6. Zawiedziona nadzieja –

na

na

zakończenie korzystne jest wspomnieć o

zakończenie korzystne jest wspomnieć o

zawiedzionej nadziei, która nie została

zawiedzionej nadziei, która nie została

spełniona.

spełniona.

Przypomnijmy: Z trzech

Przypomnijmy: Z trzech

możliwych sposobów reakcji w

możliwych sposobów reakcji w

sytuacji konfliktowej: pasywności,

sytuacji konfliktowej: pasywności,

agresji, „asertywności”, wyłącznie

agresji, „asertywności”, wyłącznie

ta ostatnia daje szanse na

ta ostatnia daje szanse na

bezkonfliktowe porozumienie

bezkonfliktowe porozumienie

od każdego z nas zależy wybór

od każdego z nas zależy wybór

i podjęcie – lub odrzucenie

i podjęcie – lub odrzucenie

emocjonalnego wyzwania

emocjonalnego wyzwania