Socjologiczna
Socjologiczna
analiza
analiza
współczesnego
współczesnego
terroryzmu.
terroryzmu.
Martyna Kotras
Martyna Kotras
Bernadeta Zwierska
Bernadeta Zwierska
DEFINICJA
DEFINICJA
Terroryzm
Terroryzm
- to przemoc różnie umotywowana ideologicznie;
- to przemoc różnie umotywowana ideologicznie;
działania małych grup lub pojedynczych osób naruszające
działania małych grup lub pojedynczych osób naruszające
istniejący porządek prawny (…) Terroryści organizują zamachy na
istniejący porządek prawny (…) Terroryści organizują zamachy na
osoby związane z władzą państwową, przeciwników politycznych,
osoby związane z władzą państwową, przeciwników politycznych,
osoby innego wyznania bądź rasy lub przypadkowo znajdujące się
osoby innego wyznania bądź rasy lub przypadkowo znajdujące się
w danym miejscu – w celu wyrażenia protestu, uzyskania korzyści
w danym miejscu – w celu wyrażenia protestu, uzyskania korzyści
dla osób czy grup.
dla osób czy grup.
(
(
Wielka Encyklopedia A-Z Po prostu wiesz wszystko)
Wielka Encyklopedia A-Z Po prostu wiesz wszystko)
Terroryzm współczesny
Terroryzm współczesny
–
–
działalność ekstremistycznych
działalność ekstremistycznych
ugrupowań, które za pomocą zabójstw, zagrożeń śmiercią,
ugrupowań, które za pomocą zabójstw, zagrożeń śmiercią,
porwań, uprowadzeń i podobnych środków potępianych przez
porwań, uprowadzeń i podobnych środków potępianych przez
społeczność międzynarodową usiłują zwrócić uwagę opinii
społeczność międzynarodową usiłują zwrócić uwagę opinii
publicznej na wysuwane przez siebie hasła bądź też wymusić na
publicznej na wysuwane przez siebie hasła bądź też wymusić na
rządach państw określone ustępstwa lub świadczenia na swoją
rządach państw określone ustępstwa lub świadczenia na swoją
korzyść (…)
korzyść (…)
(Mała encyklopedia A-Z wydanie trzecie zaktualizowane, poprawione i
(Mała encyklopedia A-Z wydanie trzecie zaktualizowane, poprawione i
uzupełnione, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000)
uzupełnione, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000)
Statystyki
Statystyki
Według statystyk
Według statystyk
zjawisko terroryzmu
zjawisko terroryzmu
znacznie się
znacznie się
zmieniło w XXI wieku
zmieniło w XXI wieku
za sprawą szybkiego
za sprawą szybkiego
rozwoju technologii i
rozwoju technologii i
nauki. Terroryści
nauki. Terroryści
mają coraz więcej
mają coraz więcej
motywacji oraz
motywacji oraz
sposobów walki.
sposobów walki.
Psychospołeczne ujęcie
Psychospołeczne ujęcie
terroryzmu
terroryzmu
Adam Wesołek w swojej publikacji na temat psychospołecznego
Adam Wesołek w swojej publikacji na temat psychospołecznego
ujęcia terroryzmu pisze, że nie wszyscy mają równe predyspozycje
ujęcia terroryzmu pisze, że nie wszyscy mają równe predyspozycje
do agresji. Na nasze nastawienie do świata, pozytywne lub
do agresji. Na nasze nastawienie do świata, pozytywne lub
negatywne działania i przekonania szeroki wpływ ma
negatywne działania i przekonania szeroki wpływ ma
społeczeństwo w jakim dana jednostka żyje oraz interakcje w jakie
społeczeństwo w jakim dana jednostka żyje oraz interakcje w jakie
z nim wchodzi. Poglądy danej jednostki na temat religii, wyznania,
z nim wchodzi. Poglądy danej jednostki na temat religii, wyznania,
tolerancji, rozpoznawania dobra i zła są kształtowane przez całe
tolerancji, rozpoznawania dobra i zła są kształtowane przez całe
życie i mogą być odmienne od powszechnie akceptowanego
życie i mogą być odmienne od powszechnie akceptowanego
zdania społeczeństwa.
zdania społeczeństwa.
Nie oznacza to jednak, że osoba wykazująca odmienne poglądy i
Nie oznacza to jednak, że osoba wykazująca odmienne poglądy i
zachowania niż powszechnie akceptowane zajmuje się
zachowania niż powszechnie akceptowane zajmuje się
działalnością terrorystyczną.
działalnością terrorystyczną.
Wesołek w swojej pracy podaje kilka koncpepcji predyspozycji do
Wesołek w swojej pracy podaje kilka koncpepcji predyspozycji do
agresji:
agresji:
Agresja nienawistna
Agresja nienawistna
Wg Fromma – agresja nienawistna
Wg Fromma – agresja nienawistna
(nekrofilia) pojawia się w jaźni człowieka i
(nekrofilia) pojawia się w jaźni człowieka i
jest przyczyną destrukcyjnych działań.
jest przyczyną destrukcyjnych działań.
Agresja jest umiejscowiona na poziomie
Agresja jest umiejscowiona na poziomie
ego
ego
i jest charakterystyczna dla gatunku
i jest charakterystyczna dla gatunku
homo sapiens. Nie wyjaśnia to jednak
homo sapiens. Nie wyjaśnia to jednak
dlaczego zjawisko terroryzmu ciągle
dlaczego zjawisko terroryzmu ciągle
rośnie.
rośnie.
Rozprzężenie między nauką, a
Rozprzężenie między nauką, a
kulturą.
kulturą.
Wg Jean’a Pinatel’a przewodniczącego
Wg Jean’a Pinatel’a przewodniczącego
Międzynarodowego Towarzystwa
Międzynarodowego Towarzystwa
Kryminologicznego (Societe Internationale de
Kryminologicznego (Societe Internationale de
Criminologie) działania agresywne i destrukcyjne
Criminologie) działania agresywne i destrukcyjne
są powodowane rozprzężeniem między
są powodowane rozprzężeniem między
gwałtownym rozwojem nauki, techniki, rozwojem
gwałtownym rozwojem nauki, techniki, rozwojem
nowych technologii, a kulturą: poglądami,
nowych technologii, a kulturą: poglądami,
sposobami działania i reagowania, obyczajami,
sposobami działania i reagowania, obyczajami,
przekonaniami. Powoduje to, że jednostka czuje
przekonaniami. Powoduje to, że jednostka czuje
się coraz bardziej zagubiona w nowych
się coraz bardziej zagubiona w nowych
okolicznościach i nie do końca umie się
okolicznościach i nie do końca umie się
przystosować.
przystosować.
Deformacja wielkości i
Deformacja wielkości i
wartości.
wartości.
Amerykański neuropsycholog James Prescott z Krajowego
Amerykański neuropsycholog James Prescott z Krajowego
Instytutu Zdrowia w Waszyngtonie (The Nationale
Instytutu Zdrowia w Waszyngtonie (The Nationale
Institutes of Health) przeprowadził badanie na małpach i
Institutes of Health) przeprowadził badanie na małpach i
stwierdził, że młode będące pozbawione opieki matki i
stwierdził, że młode będące pozbawione opieki matki i
miłości są bardzo agresywne.
miłości są bardzo agresywne.
Ludzie mający braki wychowawczo – uczuciowe
Ludzie mający braki wychowawczo – uczuciowe
instynktownie poszukują w środowisku jednostek silnych,
instynktownie poszukują w środowisku jednostek silnych,
władnych, a jednocześnie stwarzających pozory godnych
władnych, a jednocześnie stwarzających pozory godnych
zaufania. Osoby z zaburzoną sferą emocjonalną skupiają
zaufania. Osoby z zaburzoną sferą emocjonalną skupiają
się na dokonaniach wybijającej się jednostki,
się na dokonaniach wybijającej się jednostki,
zapominając o działaniach grupowych, zapominając o tle
zapominając o działaniach grupowych, zapominając o tle
społecznym. Dochodzi wtedy do deformacji wielkości i
społecznym. Dochodzi wtedy do deformacji wielkości i
wartości, którą powodują 3 czynniki:
wartości, którą powodują 3 czynniki:
-
oddziaływanie środowiska,
oddziaływanie środowiska,
-
idealistyczne pojmowanie historii
idealistyczne pojmowanie historii
-
niski stan świadomości społecznej
niski stan świadomości społecznej
Agresja wrodzona??
Agresja wrodzona??
Nie można doszukiwać się przyczyn
Nie można doszukiwać się przyczyn
terroryzmu w samych uwarunkowaniach
terroryzmu w samych uwarunkowaniach
psychospołecznych terrorystów.
psychospołecznych terrorystów.
Wg Konrada Lorenza agresja jest cechą
Wg Konrada Lorenza agresja jest cechą
wrodzoną wszystkich ludzi i nie jest
wrodzoną wszystkich ludzi i nie jest
zależna od zależności między jednostką, a
zależna od zależności między jednostką, a
środowiskiem, jednakże późniejsze
środowiskiem, jednakże późniejsze
badania z zakresu neurobiologii oraz
badania z zakresu neurobiologii oraz
psychologii eksperymentalnej dowodzą, że
psychologii eksperymentalnej dowodzą, że
wrodzona agresja NIE istnieje.
wrodzona agresja NIE istnieje.
Istota terroryzmu
Istota terroryzmu
A. Pawłowski - terroryzm rodzi się i narasta nie w
A. Pawłowski - terroryzm rodzi się i narasta nie w
następstwie jakiejś nagłej i niespodziewanej
następstwie jakiejś nagłej i niespodziewanej
epidemii, w postaci dużej liczby ludzi o typie
epidemii, w postaci dużej liczby ludzi o typie
terrorystycznym, lecz dlatego właśnie, że w
terrorystycznym, lecz dlatego właśnie, że w
określonym czasie i miejscu pojawiły się
określonym czasie i miejscu pojawiły się
warunki pełnej realizacji takich typów. Istnieje
warunki pełnej realizacji takich typów. Istnieje
przy tym swoiste sprzężenie zwrotne: warunki
przy tym swoiste sprzężenie zwrotne: warunki
społeczne kształtują osobowość pewnych
społeczne kształtują osobowość pewnych
ludzkich typów, a te z kolei mając możność
ludzkich typów, a te z kolei mając możność
samorealizacji nadają określony kształt
samorealizacji nadają określony kształt
stosunkom społecznym w zakresie przez siebie
stosunkom społecznym w zakresie przez siebie
osiągalnym. W ten sposób zamyka się koło
osiągalnym. W ten sposób zamyka się koło
zależności.
zależności.
Inne czynniki sprzyjające
Inne czynniki sprzyjające
rozwojowi terroryzmu.
rozwojowi terroryzmu.
Niewątpliwie na rozwój terroryzmu wpływ mają
Niewątpliwie na rozwój terroryzmu wpływ mają
również czynniki społeczno – ekonomiczne.
również czynniki społeczno – ekonomiczne.
F. Engels twierdzi, że istnieją 3 przyczyny
F. Engels twierdzi, że istnieją 3 przyczyny
dyskomfortu determinujące do walki o swój
dyskomfortu determinujące do walki o swój
byt:
byt:
- rzeczywistość,
- rzeczywistość,
- świat realnie otaczający człowieka,
- świat realnie otaczający człowieka,
- warunki, w jakich on żyje,
- warunki, w jakich on żyje,
ale wtedy i tylko wtedy, gdy zostaną
ale wtedy i tylko wtedy, gdy zostaną
uświadomione,
uświadomione,
Geografia terroryzmu
Geografia terroryzmu
Wiąże się ściśle z psychospołecznymi
Wiąże się ściśle z psychospołecznymi
czynnikami terroryzmu. W danym czasie i
czynnikami terroryzmu. W danym czasie i
miejscu pojawia się taka odmiana terroryzmu
miejscu pojawia się taka odmiana terroryzmu
jaką tworzą zarówno uwarunkowania psych-
jaką tworzą zarówno uwarunkowania psych-
społeczne jak i warunki społeczno – polityczne
społeczne jak i warunki społeczno – polityczne
np.
np.
spór na Bliskim Wschodzie – żądania
spór na Bliskim Wschodzie – żądania
społeczeństwa nie są zaspokajane ->
społeczeństwa nie są zaspokajane ->
dochodzi do konfliktu z władzami kraju=
dochodzi do konfliktu z władzami kraju=
terroryzm etniczny + ciemiężcę popierają
terroryzm etniczny + ciemiężcę popierają
inne podmioty praca międzynarodowego ->
inne podmioty praca międzynarodowego ->
terroryzm międzynarodowy
terroryzm międzynarodowy
Mity
Mity
Wbrew powszechnej opinii
Wbrew powszechnej opinii
rozpropagowanej w dużej mierze przez
rozpropagowanej w dużej mierze przez
media terroryzm nie jest zjawiskiem
media terroryzm nie jest zjawiskiem
niekontrolowanym oraz
niekontrolowanym oraz
niespodziewanym. Każdej – szczególnie
niespodziewanym. Każdej – szczególnie
małej grupie terrorystycznej – zależy na
małej grupie terrorystycznej – zależy na
rozpropagowaniu i nagłośnieniu ich
rozpropagowaniu i nagłośnieniu ich
problemu, celu i sposobu ich walki,
problemu, celu i sposobu ich walki,
dlatego każde działanie terrorystów jest
dlatego każde działanie terrorystów jest
dokładnie zaplanowane i przemyślane.
dokładnie zaplanowane i przemyślane.
cd.
cd.
Nie każda akcja terrorystyczna jest
Nie każda akcja terrorystyczna jest
kierowana w stronę osób, których
kierowana w stronę osób, których
bezpośrednio dotyczy. Często ofiarami
bezpośrednio dotyczy. Często ofiarami
terroryzmu są przypadkowe, niewinne
terroryzmu są przypadkowe, niewinne
osoby. Takie postępowanie ma na celu
osoby. Takie postępowanie ma na celu
zaprezentowanie siły danej grupy
zaprezentowanie siły danej grupy
oraz przekazanie do wiadomości
oraz przekazanie do wiadomości
publicznej do czego są zdolni w walce
publicznej do czego są zdolni w walce
o spełnienie swoich żądań.
o spełnienie swoich żądań.
Spór o terroryzm
Spór o terroryzm
Zjawisko terroryzmu jest niewątpliwie często
Zjawisko terroryzmu jest niewątpliwie często
generalizowane lecz patrząc na to z innej
generalizowane lecz patrząc na to z innej
perspektywy kwestią bardzo delikatną, budzącą
perspektywy kwestią bardzo delikatną, budzącą
niewątpliwie wiele kontrowersji.
niewątpliwie wiele kontrowersji.
* Przez rzecze osób jest on odbierany jako zjawisko
* Przez rzecze osób jest on odbierany jako zjawisko
negatywne, które trzeba bezwzględnie zwalczać i
negatywne, które trzeba bezwzględnie zwalczać i
likwidować.
likwidować.
* Przeciwnicy tej teorii twierdzą, że terroryzm nie
* Przeciwnicy tej teorii twierdzą, że terroryzm nie
zawsze musi mieć zabarwienie pejoratywne. Zależy
zawsze musi mieć zabarwienie pejoratywne. Zależy
to m.in. od kwestii spornej, od świadomości ludzi,
to m.in. od kwestii spornej, od świadomości ludzi,
od podejmowanych działań obu stron, od
od podejmowanych działań obu stron, od
motywacji itp.
motywacji itp.
Bibliografia
Bibliografia
Mała Encyklopedia A-Z, wydanie trzecie zmienione, Wydawnictwo Naukowe
Mała Encyklopedia A-Z, wydanie trzecie zmienione, Wydawnictwo Naukowe
PWN, 2000 [hasło: terroryzm]
PWN, 2000 [hasło: terroryzm]
Adam Wesołek,
Adam Wesołek,
Akty terroryzmu w ujęciu psychospołecznym i politycznym
Akty terroryzmu w ujęciu psychospołecznym i politycznym
– globalnym zagrożeniem dla społeczeństwa
– globalnym zagrożeniem dla społeczeństwa
, [http://chomikuj.pl/Deiw/----
, [http://chomikuj.pl/Deiw/----
+Szko*c5*82a+----/socjologia/Akty+terroryzmu,538772294.doc]
+Szko*c5*82a+----/socjologia/Akty+terroryzmu,538772294.doc]
http://www.cbnt.collegium.edu.pl/images/analizy/systemy_zarzadzania_kry
http://www.cbnt.collegium.edu.pl/images/analizy/systemy_zarzadzania_kry
zys_kierunki_rozwoju_Szlachcic.pdf
zys_kierunki_rozwoju_Szlachcic.pdf
http://www.cbnt.collegium.edu.pl/images/analizy/Nowy
http://www.cbnt.collegium.edu.pl/images/analizy/Nowy
%20terroryzm_Aleksandrowicz.pdf
%20terroryzm_Aleksandrowicz.pdf
Michał Najorek, Terroryzm XXI wieku i jego ewolucja – fanatyzm czy
Michał Najorek, Terroryzm XXI wieku i jego ewolucja – fanatyzm czy
geopolityka?
geopolityka?