Układ Szkieletowy

Kończyna górna i dolna

•

Budowa homologiczna

• Podział:
- podstawa łącząca z tułowiem
- część wolna

•Obręcz barkowa - podstawa dla kończyny górnej

•Obręcz biodrowa - podstawa dla kończyny dolnej

•

Obręcz barkowa:

- obojczyk - koniec bliższy stanowi jedyne
połączenie stawowe obręczy barkowej
z tułowiem
- łopatka

•

Obręcz biodrowa:

- kość miedniczna - ściśle połączona
z kością krzyżową

Część wolna:

- odcinek bliższy: kość ramienna lub udowa

- odcinek środkowy: przedramię, podudzie

- odcinek dalszy: ręka, stopa

Zróżnicowanie budowy kończyn

• różnice w funkcji - k.g. - narząd chwytny
- k.d. - narząd podpory i lokomocji

• różnice w konstrukcji - k.g. - dynamiczna
- k.d. - statyczna

Kończyna górna

Kość ramienna:

- trzon - walcowaty, u dołu trójgraniasty, na powierzchni przedniej
bocznej guzowatość do której przyczepia się m. naramienny,
na powierzchni przedniej przyśrodkowej powyżej otworu
odżywczego przyczep m. kruczo-ramiennego, poniżej m. ramiennego
na powierzchni tylnej bruzda nerwu promieniowego, do powierzchni
tylnej przyczepia się m. trójgłowy
brzegi przyśrodkowy i boczny - do obu przyczepiają się przegrody
międzymięśniowe

Kość ramienna c.d.:

- koniec bliższy - głowa kości ramiennej, rowek - szyjka anatomiczna;

guzek większy (skierowany bocznie - trzy powierzchnie) - przyczep
m. nadgrzebieniowego, m. podgrzebieniowego, m. obłego mniejszego

guzek mniejszy (skierowany do przodu) - przyczep m. podłopatkowego
- bruzda międzyguzkowa w której leży ścięgno m. dwugłowego

Kość ramienna c.d.:

Koniec dalszy - nadkłykieć przyśrodkowy z rowkiem dla nerwu
łokciowego, nadkłykieć boczny, między nimi powierzchnia stawowa,
która składa się z dwóch części łokciowej i promieniowej,

część łokciowa ma budowę bloczka, nad bloczkiem znajdują się
z przodu i z tyłu wyraźne wgłębienia - przednie nazywamy dołem
wyrostka dziobiastego, tylne dołem wyrostka łokciowego

część promieniowa jest mniejsza i ma budowę kulistą, nad główką,
na stronie przedniej jest niewielki - dół promieniowy

Kości przedramienia

•

kość promieniowa i łokciowa

- wysmukłe
- łukowato odgięte od siebie
- długie
- połączone ruchomo ze sobą końcem bliższym i dalszym
- błona międzykostna
- równoległe położenie - supinatio - część dłoniowa
skierowana do przodu
- skrzyżowane kości - pronatio - część grzbietowa
skierowana do przodu
- całkowity kąt łokciowy - 165 - 170°

Kość łokciowa

- trzon
- koniec bliższy
- koniec dalszy

Trzon kości łokciowej:

- kształt trójgraniasty - trzy powierzchnie i brzegi

- brzeg przedni, dłoniowy - oddziela powierzchnię przednią
od przyśrodkowej

- brzeg tylny, grzbietowy - kształt litery S oddziela powierzchnię
grzbietową od przyśrodkowej

- brzeg zewnętrzny, grzebień międzykostny - oddziela powierzchnię
przednią od grzbietowej

Trzon kości łokciowej c.d. :

• powierzchnia przednia
- u góry przyczep mięśnia zginacza palców głębokiego
- u dołu przyczep mięśnia nawrotnego czworobocznego

• powierzchnia tylna
- u góry przyczep mięśnia łokciowego
- bocznie przyczep odwracacza przedramienia
- poniżej kresa dzieląca na części:
wewnętrzną - pokryta przez m. prostownik nadgarstka łokciowy
zewnętrzną - przyczep idąc od góry dla mięśni odwodziciela
kciuka długiego, prostownika palca wskazującego

• powierzchnia przyśrodkowa

- do górnych trzech czwartych przyczepia się mięsień zginacz palców

głęboki, dolna czwarta część leży podskórnie

Koniec bliższy kości łokciowej:

• wyrostek łokciowy
- duża, gruba, zakrzywiona, wyniosłość w górnej tylnej części
- wierzchołek styka się z z dołem wyrostka łokciowego kości
ramiennej, jego powierzchnia tylna leży podskórnie,
powierzchnia górna stanowi przyczep dla ścięgna mięśnia
trójgłowego ramienia, powierzchnia przednia, podstawa

• wyrostek dziobiasty
- kształt trójkątny, podstawa, wierzchołek wchodzi do do dołu
wyrostka dziobiastego kości ramiennej
- guzowatość kości łokciowej stanowi przyczep dla mięśnia
ramiennego
- wcięcie promieniowe - na powierzchni bocznej jest to
powierzchnia stawowa
- powierzchnia przyśrodkowa to miejsce przyczepu m. zginacza
palców powierzchownego, m. nawrotnego obłego, zginacza palców
głębokiego

Koniec bliższy kości łokciowej c.d. :

• wcięcie półksiężycowate
- położone między wyrostkami pokryte chrząstka szklistą w którym
porusza się bloczek kości ramiennej

• wcięcie promieniowe
- położone bocznie do wyrostka dziobiastego
- wklęsła powierzchnia pokryta chrząstką szklistą stanowi
powierzchnię stawową dla głowy kości promieniowej
- grzebień mięśnia odwracacza przedramienia - biegnie od końca
tylnego wyrostka dziobiastego

Koniec dalszy kości łokciowej:

• mniejszy i węższy od końca bliższego

• główka kości łokciowej
- powierzchnia stawowa dolna
- obwód stawowy główki - tworzy staw z wcięciem
łokciowym kości promieniowej

• wyrostek rylcowaty

- sięga niżej od główki

- z tyłu rowek w którym biegnie ścięgno mięśnia prostownika

nadgarstka łokciowego
- wierzchołek wyrostka stanowi miejsce przyczepu więzadła
pobocznego nadgarstka łokciowe

Kość promieniowa

- trzon
- koniec bliższy
- koniec dalszy

Trzon kości promieniowej:

- kształt trójgraniasty - trzy powierzchnie i brzegi

- brzeg przedni, dłoniowy - oddziela powierzchnię przednią
od promieniowej, kończy się guzkiem do którego przyczepia się
ścięgno m. ramienno-promieniowego

- brzeg tylny, grzbietowy - kształt litery S oddziela powierzchnię
grzbietową od promieniowej

- brzeg wewnętrzny, grzebień międzykostny - dwa odgałęzienia
do tylnego przyczepia się dolna część błony międzykostnej, pole
między nimi to miejsce przyczepu mięśnia nawrotnego
czworobocznego, oddziela powierzchnię dłoniowa od grzbietowej

Trzon kości promieniowej c.d. :

• powierzchnia przednia
- u góry przyczep mięśnia zginacza kciuka długiego
- u dołu przyczep mięśnia nawrotnego czworobocznego

• powierzchnia tylna
- u góry pokryta przez mięsień odwracacz przedramienia
- w części środkowej przyczep mięśnia odwodziciela kciuka długiego
dolna część pokryta przez ścięgna biegnące niżej

• powierzchnia boczna

- do górnej trzeciej przyczepia się mięsień odwracacz przedramienia,

w środku guzowate pole do którego przyczepia się m. nawrotny
obły
- część dolna pokryta przez ścięgna odwodziciela kciuka długiego
i prostownika kciuka krótkiego

Koniec bliższy kości promieniowej:

• główka kości promieniowej
- pokryta chrząstką szklistą, na powierzchni górnej znajduje się
dołek główki dla połączenia z główką kości ramiennej

• obwód stawowy główki
- przylega do wcięcia promieniowego kości łokciowej

• szyjka kości promieniowej

• guzowatość kości promieniowej
- w jej tylnej części przyczep dla ścięgna mięśnia
dwugłowego ramienia
- w przedniej części znajduje się kaletka maziowa

Koniec dalszy kości promieniowej:

• szeroki, czworoboczny

• powierzchnia stawowa nadgarstkowa
- połączenie z nadgarstkiem - boczna z kością łódkowatą

- przyśrodkowa z kością półksiężycowatą

• wcięcie łokciowe
- powierzchnia stawowa dla kości łokciowej
• trzy powierzchnie końca dalszego kości promieniowej
- dłoniowa przyczep dla więzadła promieniowo nadgarstkowego
dłoniowego
- boczna przedłuża się ku dołowi w wyrostek rylcowaty, do którego
przyczepia się więzadło poboczne nadgarstka promieniowe
- tylna - przyczep dla więzadła promieniowo-nadgarstkowego
grzbietowego

Kości ręki

- nadgarstek

- śródręcze

- palce

Łącznie 27 kości

Nadgarstek

• 8 kości ułożone w dwa szeregi

• szereg bliższy
- kość łódkowata, półksiężycowata, trójgraniasta
i grochowata

• szereg dalszy

- kość wielokątna większa, wielokątna mniejsza,
główkowata i haczykowata

Charakterystyka kości nadgarstka

- nieregularnie sześcienna z wyjątkiem kości grochowatej
- sześć powierzchni - dłoniowa i grzbietowa są chropowate,
stanowiąc pole przyczepu dla mięśni i więzadeł
- powierzchnie górne i dolne to powierzchnie stawowe,
górne wypukłe, dolne wklęsłe
- powierzchnie boczne albo stawowe, albo chropowate jako
pola przyczepu dla mięśni i więzadeł
- kość grochowata - niewielkie rozmiary, tylko jedna powierzchnia
stawowa dla połączenia z kością trójgraniastą

Nadgarstek jako całość

• kształt czworokątny

•

powierzchnia grzbietowa

- wypukła

- pokryta przez ścięgna prostowników ręki

•

powierzchnia dłoniowa

- wklęsła

- bruzda nadgarstka

- wyniosłość promieniowa nadgarstka

- wyniosłość łokciowa nadgarstka

- między wyniosłościami więzadło nadgarstka poprzeczne

- kanał nadgarstka przez który przebiega nerw pośrodkowy
i ścięgna mięśni zginaczy palców

Śródręcze

• pięć kości oznaczonych liczbami od strony promieniowej

• typ kości długich
- trzon
- koniec bliższy czyli podstawa
- koniec dalszy czyli główka

Charakterystyka kości śródręcza

•

trzon

- graniastosłup trójścienny
- trzy powierzchnie
grzbietowa - pokryta ścięgnami m. prostowników palców
promieniowa i łokciowa - pola przyczepu mięśni międzykostnych

•

koniec bliższy

- łączy się stawowo z nadgarstkiem i sąsiednimi kośćmi śródręcza
- powierzchnie grzbietowa i dłoniowa stanowia miejsce przyczepu
więzadeł

•

koniec dalszy

- powierzchnia stawowa
- powierzchnia grzbietowa - na niej leżą ścięgna prostowników
- powierzchnia dłoniowa - wyżłobiona dla przebiegu ścięgien zginaczy

•

przestrzenie międzykostne

- wypełnione prze mięśnie międzykostne

Członki palców

- 4 palce od strony łokciowej mają po trzy członki
członek podstawny, środkowy i paznokciowy
członki podstawne sa najdłuższe, paznokciowe najkrótsze
guzowatość paznokciowa
- 1 palec, kciuk, ma dwa członki

Stawy kończyny górnej

•

staw mostkowo obojczykowy

- torebka luźna odporna na rozerwanie
- więzadła tak silne, że wywichnięcie mostkowego
końca obojczyka sa bardzo rzadkie w stosunku do częstych
złamań kości
- więzadło mostkowo obojczykowe, międzyobojczykowe
więzadło żebrowo obojczykowe
- ruchomość w stawie typowa dla stawu kulistego

•

staw barkowo - obojczykowy

- łączy obojczyk i łopatkę
- torebka stawowa luźna
- chrząstka śródstawowa
- więzadła: barkowo - obojczykowe
kruczo - obojczykowe
- ruchomość jak w stawie kulistym
ruch współwystępuje z ruchomością łopatki

•

staw barkowy

- łączy łopatkę z kością ramienną
- torebka luźna (1 do 2 cm)
- więzadła
ścięgna mięśni zrośnięte z torebką
więzadło kruczo-ramienne
- staw barkowy jest stawem kulistym wolnym
ruch odwodzenia i przywodzenia
ruch zginania i prostowania
ruch obwodzenia w stawie
ruchy obrotowe

•

staw łokciowy

- torebka stawu napięta i wzmocniona więzadłami z obu boków,
dosyć obszerna i cienka z przodu i z tyłu
- więzadła:
więzadło poboczne łokciowe
więzadło poboczne promieniowe
- staw ramienno - łokciowy można uważać za staw zawiasowy
staw ramienno - promieniowy jest stawem kulistym
- zakres ruchu - zginanie i prostowanie

•

staw promieniowo - łokciowy bliższy

- więzadło obrączkowe - bardzo mocne
- u dzieci słabsze - możliwość zwichnięcia główki przez pociąganie
- staw obrotowy

•

staw promieniowo - łokciowy dalszy

- chrząstka trójkątna
- torebka stawowa luźna, mocna
- staw obrotowy

•

więzozrost promieniowo - łokciowy

Stawy ręki

•

staw promieniowo - nadgarstkowy

- chrząstka śródstawowa
- torebka stawowa luźna i obszerna
- jama stawowa może łączyć się z sąsiednimi - szerzenie zapalenia

•

staw międzynadgarstkowy

- łączy oba szeregi nadgarstka
- torebka stawowa napięta po stronie dłoniowej, luźna po stronie
grzbietowej
- szereg bliższy zachowuje pewna ruchomość
- szereg dalszy ściśle złączony przez więzadła ze sobą i z kośćmi
śródręcza

Stawy palców

•

stawy śródręczno - palcowe

- odpowiadają stawom kulistym od II do V palca
- torebka luźna i cienka
- więzadła:
więzadła poboczne
więzadła dodatkowe dłoniowe
więzadła główek kości śródręcza poprzeczne
- staw ograniczony kulisty
- ruchy: zgięcia, odwodzenia i przywodzenia, obwodzenia

• staw śródręczno - palcowy kciuka
- torebka po stronie grzbietowej mocniejsza
- szerokie więzadła poboczne
- zachowane tylko ruchy zawiasowe

•

stawy niędzyczłonowe palców ręki

- torebki stawowe po stronie grzbietowej są cienkie i luźne
- blaszki włóknisto-chrząstkowe dłoniowe w ścianie torebki stawowej
- stawy zawiasowe

Obręcz biodrowa

- parzysta kość miedniczna

- kość miedniczna skład a się z :
kości biodrowej
kość kulszowa
kość łonowa

•

Kość biodrowa:

• trzon
- powierzchnia wewnętrzna przyczep dla mięśnia zasłaniacza
wewnętrznego
- powierzchnia zewnętrzna powyżej panewki przyczep mięśnia
prostego uda

• talerz
- ogranicza bocznie miednicę wielką
- powierzchnia zewnętrzna miejsce przyczepu trzech mięśni
pośladkowych, trzy kresy pośladkowe odgraniczają ich pola
przyczepu
- powierzchnia wewnętrzna od trzonu kości odgranicza ją kresa
łukowata, tworzy dół biodrowy - miejsce przyczepu mięśnia
biodrowego
- powierzchnia uchowata - łączy się stawowo z powierzchnią
uchowatą kości krzyżowej

• Kość biodrowa c.d.:

- guzowatość biodrowa - miejsce przyczepu więzadeł krzyżowo

biodrowych
- grzebień kości biodrowej, rozpoczyna się kolcem biodrowym
przednim górnym, wyróżniamy na nim wargi wewnętrzną,
zewnętrzną i pośrednią stanowią miejsce przyczepu mięśni:
m. skośnego brzucha; m. krzyżowo-kolcowy, m. biodrowy
oraz poprzeczny brzucha; m. skośny brzucha wewnętrzny
- brzeg przedni - kolec biodrowy przedni dolny, strona zewnętrzna
przyczep m. napinającego powięź szeroką uda i sama powięź;
do strony wewnętrznej m. biodrowy, więzadło pachwinowe
- brzeg tylny - kolec biodrowy tylny górny - przyczep dla więzadła
krzyżowo-biodrowego i m. wielodzielny; kolec biodrowy tylny;
brzeg tylny przechodzi w wcięcie kulszowe większe
- panewka, otwór zasłoniony

•

kość kulszowa:

- trzon - od brzegu tylnego sterczy kolec kulszowy, powyżej
wcięcie kulszowe większe, poniżej wcięcie kulszowe mniejsze
stanowi 2/5 panewki
- gałąź górna - schodzi pionowo w dół
powierzchnia tylna tworzy guz kulszowy, przyczep
mięśni m. innymi dwugłowy uda, czworoboczny uda, przywodzący
wielki,
- gałąź dolna - od gaałęzi górnej pod kątem prostym przyśrodkowo;
powierzchnia zewnętrzna to przyczep dla mięśnia przywodzącego
wielkiego
powierzchnia wewnętrzna to przyczep dla m. zasłaniacza wielkiego
i m. poprzecznego krocza głębokiego

•

kość łonowa

- trzon - tworzy mniej niż 1/5 panewki
- gałąź górna - łączy się z kością strony przeciwnej powierzchnią
spojenia, która jest chropowata;
wyróżniamy: powierzchnię tylną, górną dolną
brzeg tylny i przedni, grzebień zasłonowy
między powierzchniami
miejsce przyczepu: m. przywodzący długi, zasłaniacz zewnętrzny
m. łonowy, m. prosty brzucha, m. stożkowaty
- gałąź dolna - łączy się z gałęzią dolna kości kulszowej
powierzchnia zewnętrzna - przyczep m. smukłego, przywodzącego
krótkiego i przywodzący wielki
powierzchnia wewnętrzna - przyczep dla m. zasłaniacza wewnętrznego
i m. poprzecznego krocza głębokiego

Miednica

•kość krzyżowa

•dwie kości miedniczne

• połączenia:
- spojenie łonowe wzmocnione więzadłem łonowym
i więzadłem łonowym łukowatym
- staw krzyżowo-biodrowy wzmocniony więzadłami
krzyżowo-biodrowymi przednimi, tylnymi i
międzykostnymi

Podział prze kresę graniczna na miednicę wielką i małą
Wyróżniamy wchód miednicy (otwór), wychód miednicy
(otwór dolny) i kanał miednicy

Część wolna kończyny dolnej

•

Kość udowa

• najmocniejsza i najdłuższa kość szkieletu

• trzon
- powierzchnie tylne stykają się wzdłuż kresy chropawej,
która ma wargi przyśrodkowa i boczną
miejsce przyczepu mięśni przywodzących, mięśnia
czworogłowego i głowy krótkiej m. dwugłowowego
- powierzchnia przednia w górnych 3/4 pole przyczepu m.
czworogłowego

• koniec bliższy
- głowa z dołkiem głowy
- szyjka kości udowej kąt z osią długą 120 - 135°
- krętarz wielki - skierowany do góry na przedłużeniu trzonu
przyczep m. pośladkowego małego, średniego; dół krętarzowy
miejsce przyczepu dla m. zasłaniacza wewnętrznego i bliźniaczego

• kość udowa c.d.:

- krętarz mały - położony poniżej krętarza wielkiego

oba krętarze połączone grzebieniem międzykrętarzowym
miejsce przyczepu m. czworobocznego uda

• koniec dalszy
- kłykieć przyśrodkowy - większy
- kłykieć boczny - mniejszy
- dół międzykłykciowy (z tyłu) i kresa międzykłykciowa
- powierzchnia rzepkowa z przodu
- na powierzchni obu kłykci guzki - nadkłykcie - miejsca
przyczepu więzadeł

• rzepka

- spłaszczona trójkątna kość
- włączona w ścięgno m. czworogłowego uda
- powierzchnia przednia, miejsce przyczepu więzadła rzepki
- powierzchnia tylna

Kości podudzia

•

kość piszczelowa

- po tronie przyśrodkowej podudzia (goleni)

• trzon
- brzeg przedni inaczej grzebień przedni
- brzeg przyśrodkowy
- brzeg boczny inaczej grzebień międzykostny, przyczep dla
błony międzykostnej
- powierzchnia przyśrodkowa, gładka, guzowatość piszczeli,
przyczep dla m. najdłuższego uda, smukłego i półścięgnistego,
leży podskórnie, łatwo wyczuwalna
- powierzchnia boczna, górne 2/3 tworzy rowek - miejsce przyczepu
mięśnia piszczelowego przedniego, dolna pokryta przez ścięgna
mięsni: piszczelowego przedniego, prostownika palucha długiego
i prostownika palców długiego
- powierzchnia tylna - kresa podkolanowa, przyczep m. podkolanowego
i mięśnia piszczelowego tylnego i zginacza palców długiego poniżej

• koniec bliższy
- kłykieć przyśrodkowy - większy
- kłykieć boczny - mniejszy
- pomiędzy wyniosłość międzykłykciowa, ograniczona przez
guzek międzykłykciowy przyśrodkowy i boczny
- pole do przodu to dół międzykłykciowy przedni, do tyłu tylny
miejsce przyczepu odpowiednio więzadła krzyżowego przedniego
i tylnego
- brzeg podpanewkowy

• koniec dalszy
- czterościenny, mniejszy niż bliższy
- pięć powierzchni: przednia, przyśrodkowa z kostka przyśrodkową,
tylna, dolna stawowa, boczna - miejsce przyczepu więzadeł kostki
bocznej

• strzałka

- wzdłuż piszczeli, bocznie, łączy się z nią u góry i dołu

• trzon
- brzeg przedni przyczep przegrody międzymięśniowej przedniej,
która oddziela grupę prostowników od mm. Strzałkowych długiego
i krótkiego, które biegną na powierzchni bocznej
- brzeg boczny inaczej grzebień boczny, na dole przechodzi w tylny
brzeg kostki bocznej, przyczep przegrody międzymięśniowej
tylnej, która oddziela mm strzałkowe od grupy zginaczy położonych
na powierzchni tylnej
- brzeg przyśrodkowy - grzebień międzykostny biegnie wzdłuż
powierzchni przyśrodkowej do niego przyczepia się błona
międzykostna

• Strzałka c.d.:

- powierzchnia przyśrodkowa - podzielona przez grzebień
międzykostny na część przednia i tylną ; przednia - przyczep
prostownika palców długiego, prostownika palucha długiego
i strzałkowego trzeciego; tylna - przyczep mięśnia
piszczelowego tylnego
- powierzchnia boczna - przyczep m. strzałkowego długiego i krótkiego
- powierzchnia tylna - górna część przyczep m. płaszczkowatego,
od połowy wysokości na dół m. zginacz palucha długi

• koniec bliższy
- główka, przedłuża się w wierzchołek, na stronie przyśrodkowej
powierzchnia stawowa do połączenia z powierzchnią na kłykciu
bocznym piszczeli

• koniec dalszy
- czyli kostka boczna na stronie przyśrodkowej powierzchnia stawowa
dla mości skokowej

Kości stopy

•

część tylna - kości stępu

• część środkowa - kości śródstopia

• część przednia - członki palców

•

kości stępu

- siedem kości
- dwóch tylnych - kości skokowej i piętowej
- czterech przednich - kość sześcienna, trzy kości klinowe, kość
łódkowata - wsuwa się między kości
klinowate a kość skokową

•

kości śródstopia

- 5 kości
- typ - kości długie
- pierwsza najkrótsza i znacznie grubsza od innych
- druga najdłuższa , następne stopniowo coraz krótsze
- podstawa zwrócona do kości stępu
- trzon - trójścienny
- główka - z powierzchnią stawową dla pierwszego członka
palców
- kości I i V ma guzowatości (tuberositas) - punkt orientacyjny
granica między stępem, a śródstopiem - linia Lisfranca

•

członki palców stopy

- pod względem liczby, położenia i kształtu odpowiadają członkom
palców ręki
- oba członki wielkiego palca (hallux) są krótkie i grube i bardzo
masywne

•

trzeszczki

- małe, okrągławe kostki występujące na obu kończynach
- są włączone w ścianę torebki stawowej, albo w końcowe
ścięgna mięśni
- funkcja nie do końca wyjaśniona, może zmiana kierunku
działania mięśni

Stawy kończyny dolnej

•

staw biodrowy

- łączy kość miedniczną z kością udową
- torebka stawowa stanowi ciasny i krótki worek
- powierzchnie stawowe dają się oddalić na 1 - 2 cm
- więzadła: biodrowo-udowe, łonowo-torebkowe,
kulszowo-torebkowe, warstwa okrężna
więzadło obłe kości udowej
- wybitnie wzmocnione więzadło biodrowo-udowe
- ruchomość: jest to staw kulisty panewkowy,
liczba osi ruchu nieskończona,
zgięcie i prostowanie, odwodzenia i przywodzenia,
ruchy obrotowe, obwodzenia
- mięśnie: najsilniejszy zginacz - mięsień prosty uda, prostownik -
mięsień pośladkowy wielki, przywodziciel - mięsień
przywodzący wielki, odwodziciel - mm. posladkowe

•

staw kolanowy

- największy staw ustroju ludzkiego
- łączy kość udową i piszczelową
- łąkotki - pogłębiają powierzchnię stawową piszczeli
boczna i przyśrodkowa (dłuższa i szersza)
- więzadła: rzepki, troczki rzepki, poboczne, podkolanowe
skośne, podkolanowe łukowate, więzadła
krzyżowe - przednie i tylne (leżą wewnątrz stawu)
- torebka stawowa - luźna, przy zgiętym kolanie powierzchnie
stawowe znacznie odstają od siebie
- ruchomość - zgięcie i prostowanie, ruchy obrotowe
- mięśnie - jeden istotny prostownik - mięsień czworogłowy uda,
liczne zginacze - mm. półbłoniasty, półścięgnisty, dwugłowy uda

• połączenia kości goleni

- łączy strzałkę i piszczel
- u góry staw piszczelowo-strzałkowy
- u dołu więzozrost piszczelowo-strzałkowy
- błona międzykostna goleni

Stawy stopy

• staw skokowy górny

- końce dalsze kości goleni łączy z bloczkiem kości skokowej
- jama stawowa obszerna
- więzadła: trójgraniaste, skokowo-strzałkowe przednie i tylne,
piętowo-strzałkowe

• staw skokowy tylny

- łączy kość skokowa i piętową
- torebka stawowa cienka i luźna
- więzadła skokowo-piętowe

• staw skokowy przedni

- łączy kość skokową z piętową i łódkowatą
- torebka stawowa napięta

• staw piętowo sześcienny
- łączy kość piętową z kością sześcienną
- torebka stawowa po stronie piszczelowej napięta
po stronie strzałkowej luźna
- ruchy obrotowe

• staw klinowo-łódkowy
- wszystkie kości klinowe łącza się z kością łódkowatą

• stawy stępowo-śródstopne
- łączą trzy kości klinowe i kość sześcienną z kośćmi śródstopia

• stawy międzyśródstopne

• stawy śródstopno-palcowe

• stawy międzyczłonowe

- budowa ich analogiczna a w dużym stopniu do budowy
odpowiadających im stawów kończyny górnej