TEMAT: Człowiek w harmonii z

naturą.

Cele lekcji, czyli uczeń powinien:

- ustalić wzorzec osobowy szlachcica,
- określić stosunek Reja do natury,
- wskazać środki stylistyczne w Żywocie

człowieka poczciwego,

- określić pozycję Reja w literaturze

polskiej.

TEMAT: Człowiek w harmonii z naturą.

MIKOŁAJ REJ

- pisarz, muzyk, polityk, człowiek interesu

- chodził do szkół w Skalmierzu (1514 – 16), we Lwowie

(1516 – 18) i w Krakowie, gdzie zapisał się do

Akademii, a ściśle rzecz biorąc do akademickiej

szkoły średniej,

- oddany na służbę wojewody sandomierskiego

Andrzeja Tęczyńskiego (1525 – 30) zaczął wprawiać

się w pisaniu listów i wgryzać się w łacinę,

- po śmierci ojca regulował sprawy

majątkowe

i powiększał fortunę, m. in. założył miasto

Okszę,

- z czasem stał się aktywnym działaczem

kalwińskim,

TEMAT: Człowiek w harmonii z naturą.

Znany utwór Mikołaja Reja z

1543 r.: Krótka rozprawa
między trzema osobami,
Panem, Wójtem
a Plebanem.

Ciekawe cytaty:
„Ksiądz pana wini, pan księdza,
A nam prostym zewsząd nędza”

TEMAT: Człowiek w harmonii z naturą.

„Kiedy się zejdą na odpust.
Ksiądz w kościele woła,

wrzeszczy,

Na cmyntarzu beczka trzeszczy,
Jeden potrząsa kobiałką,
Drugi bębnem a piszczałką (…),
Kury wrzeszczą, świnie kwiczą,
Na ołtarzu jajca liczą”

TEMAT: Człowiek w harmonii z naturą.

Żywot człowieka poczciwego jest
częścią dzieła wydanego w latach
1567/1568 zatytułowanego:
Źwierciadło albo

Kstałt, w

którym każdy stan snadnie

się

może swym

sprawom jako we

źwierciedle przypatrzyć.

TEMAT: Człowiek w harmonii z naturą.

Żywot człowieka poczciwego

Wzorzec osobowy szlachcica:
-
-
-
-
-

-

TEMAT: Człowiek w harmonii z naturą.

Żywot człowieka poczciwego

Środki stylistyczne
- wyliczenia,
- zdrobnienia,
-pytania retoryczne,
- nagromadzenia (zagęszczenie na

pewnym odcinku wielu analogicznych

semantycznie

i składniowo elementów, często

uporządkowanych w formie wyliczenia).

TEMAT: Człowiek w harmonii z naturą.

Mikołaj Rej i natura
-w każdej porze roku widzi
pożyteczną rozkosz,
- żąda od człowieka akceptacji
praw natury,
- gwarancje szczęśliwości
dostrzega w życiu zgodnym z
nią.

TEMAT: Człowiek w harmonii z naturą.

Miejsce Mikołaja Reja w polskiej literaturze:

- przylgnęło do niego określenie „ojca literatury

polskiej”, choć już przed nim pisano po polsku

(np. Biernat z Lublina),

- na to miano zasłużył, gdyż realizował program

dydaktyczny, który zawierają hasła:

Rzeczpospolita, prawdziwa wiara, spokojny

żywot ziemiański;

- odrzucał wyłącznie estetyczną funkcję

literatury, według niego pisarstwo służyć miało

celom religijnym i etycznym, a zadania

wychowawcze i programowe pisanie w języku

polskim podnosiły pracę literacką do rangi

służby społecznej i pracy patriotycznej,

- pisał tylko w języku polskim.