Tasiemiec
uzbrojony
(łac. - taenia solium)
Tasiemiec uzbrojony -
systematyka
•
Królestwo: Zwierzęta
•
Typ: Płazińce
•
Gromada: Tasiemce
•
Pasożyt wewnętrzny(endopasożyt)
•
Pasożyt bezwzględny
•
Żywiciel pośredni: świnia lub dzik
•
Żywiciel ostateczny: człowiek
Płazińce
(łac. platyhelminthes)
Charakterystyka ogólna płazińców:
• Inaczej nazywane robakami płaskimi
• Organizmy dwubocznie symetryczne
• Listkowate lub wydłużone ciało, silnie spłaszczone
grzbietobrzusznie
• Należą do zwierząt pierwoustych, które nie mają wtórnej jamy
ciała
• Posiadają obojnaczy(hermafrodytyczny) układ rozrodczy
• Przewód pokarmowy(jeśli występuje) ma tylko jeden otwór -
pragębę
• Ich jamę ciała wypełnia tkanka łączna – mezodermalna
parenchyma
• Brak układu oddechowego – u osobników wolnożyjących wymiana
gazowa odbywa się całą powierzchnią ciała, natomiast pasożyty
wewnętrzne oddychają beztlenowo
• Wśród robaków płaskich spotykamy zarówno organizmy
pasożytnicze, jak i formy swobodnie żyjące, drapieżne, zasiedlające
wody słodkie i słone oraz bardzo wilgotne środowiska lądowe
Tasiemiec uzbrojony
(łac.
taenia solium)
Cechy adoptujące tasiemce do pasożytniczego trybu życia:
• środowiskiem życia jest żywy organizm żywiciela
• płaski, taśmowaty kształt
• posiadają narządy czepne, np. przyssawki, haczyki, bruzdy
• nie posiadają narządów ruchu, zmysłów, ubarwienia
• ciało pokryte oskórkiem - wytwór komórek nabłonka odporny na
działanie enzymów trawiennych
• brak układów pokarmowego, krwionośnego, oddechowego
(oddychają beztlenowo)
• dobrze rozwinięty układ rozrodczy i duża jego produktywność -
składnie dużych ilości jaj
• zmiana żywiciela (często występują żywiciel pośredni, w którym
dochodzi do rozwoju postaci larwalnej i ostateczny, gdzie rozwija się
osobnik dorosły)
• obojnactwo i samozaplemnienie
Tasiemiec uzbrojony -
budowa
• Ciało członowane, taśmowate
• Składa się z główki (skoleks), na powierzchni której znajdują się
narządy czepne szyjki oraz strobili, czyli łańcucha członów
(proglotydów)
• Jego skoleks jest zaopatrzony w 4 przyssawki i podwójny wieniec
haków, którymi przytwierdza się do ściany jelita żywiciela
ostatecznego
• Nie posiadają układu pokarmowego, chłoną pokarm całą
powierzchnią ciała
• Układy wydalniczy i nerwowy słabo rozwinięte, brak narządów
zmysłu, jedynie receptory dotyku w worze
• Są obojnakami - narządy żeńskie to jajniki, jajowody, macica,
żółtniki i pochwa uchodząca do przedsionka płciowego; narządy
męskie - jądra, nasieniowody, prącie
•Każdy człon tasiemca jest kompletną maszyną rozrodczą,
wyposażoną w narządy męskie i żeńskie, produkującą do 100 tys.
jaj
• Zaplemnienie zachodzi miedzy sąsiadującymi członami, w
obrębie jednego członu lub między członami 2 osobników
•Długość dorosłego pasożyta może wynosić nawet do 4 m !
Główka tasiemca
uzbrojonego
Budowa dojrzałego członu
tasiemca
Tasiemiec uzbrojony
Proglotydy najdalej odsunięte od
główki, zwane macicznymi, zawierają
dojrzałe jaja. Segmenty te odrywają się
kolejno od ciała tasiemca i wraz z kałem
opuszczają organizm żywiciela
ostatecznego.
CYKL ROZWOJOWY
TASIEMCA UZBROJONEGO
Cykl rozwojowy Tasiemca
uzbrojonego
Cykl rozwojowy
1.
Dojrzałe wypełnione jajami człony tasiemca wydalane są wraz
z kałem przez żywiciela ostatecznego(człowieka)
2.
Jaja zostają zjedzone przez świnię – żywiciela pośredniego
3.
Z osłonek jajowych uwalnia się onkosfera, przebija ścianki
przewodu pokarmowego świni i z krwią wędruje do innych jej
narządów.
4.
Najczęściej onkosfera osadza się w mięśniach i tam
przekształca w wągier – larwę typu cysticerkus mającą
postać wypełnionego płynem pęcherzyka, który zawiera jedną
główkę tasiemca, uzbrojoną w wieniec haków
5.
Człowiek zaraża się , spożywając zainfekowane mięso świni
6.
W przewodzie pokarmowym człowieka osłonka wągra ulega
zniszczeniu, a główka wynicowuje się na zewnątrz
7.
Tasiemiec przyczepia się do ścianki jelita, tam następuje
przyrost strobili i osiąganie dojrzałości płciowej przez kolejne
człony
Tasiemiec uzbrojony
Oprócz przewodu pokarmowego
tasiemiec uzbrojony może się też osadzić
w mięśniach lub narządach
wewnętrznych człowieka jako larwa
wągier. Szczególnie niebezpieczne są
przypadki osadzenia larwy w mózgu,
uciskając go może ona wywoływać
objawy podobne do padaczki.
Tasiemiec uzbrojony –
przyczyny zarażeń
•
Zakażenie dzików i świń następuje wskutek nawożenia pól
uprawnych fekaliami ludzkimi (szambo) i osadami z
oczyszczalni ścieków.
Roślinność pochodząca z takich pól jest zanieczyszczona
jajami i stanowi potencjalne zagrożenie. Człowiek przez to
może również stać się żywicielem pośrednim, a nie tylko
ostatecznym.
•
Człowiek zwykle zaraża się, spożywając zainfekowane ,
niedogotowane, niedosmażone, surowe mięso świni lub dzika
Objawy chorobowe
•
Niedokrwistość (anemia)
•
Awitaminoza
•
Uczucie ogólnego osłabienia
•
Bóle brzucha
•
Biegunka lub zaparcia
•
Nadmierna pobudliwość albo apatia
•
Pobolewanie i zawroty głowy
•
Utrata apetytu
•
Nudności
•
Chudnięcie
Profilaktyka
•
Środki ostrożności zapobiegające zarażeniu się
tasiemcem uzbrojonym to przestrzeganie
czystości na terenie gospodarstwa i miejsca
chowu świń
•
Spożywać mięso tylko dobrze ugotowane lub
usmażone, dużym zagrożeniem jest
spożywanie surowego mięsa mielonego!