GLOTTODYDAKTYKA
BRONISŁAWA
ROCŁAWSKIEGO



Termin

„glottodydaktyka”

pochodzi z

języka greckiego i oznacza nauczanie
języka: glotta = język,
didascein= nauczać (por. też: didacticos
=umiejący nauczać; didaxis = didaktik=
nauka o nauczaniu).



Zagadnieniem tym na przestrzeni lat
zajmowało się wielu specjalistów, wśród
których duże osiągnięcia przypisuje się
dr hab. Bronisławowi Rocławskiemu.

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI



Dr hab. Bronisław
Rocławski, profesor APS w
Warszawie i PWSZ w
Ciechanowie, filozof,
specjalista pedagogiki,
polski autorytet w zakresie
edukacji wczesnoszkolnej.
Jest twórcą nowej koncepcji
nauczania czytania zwanej
Glottodydaktyką.

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI



Podstawowe zasady glottodydaktyki:
I zasada

- wyjście od języka mówionego,

a nie pisanego, czyli takiego z jakim styka
się dziecko już od narodzin i jaki jest mu
najbliższy.

II zasada

- świadome wprowadzenie

zabaw doskonalących mowę już od
najmłodszej grupy przedszkolnej.

III zasada

- maksymalne wydłużenie

czasu na przygotowanie do czytania i
pisania oraz skrócenie do minimum czasu
opanowywania płynnego pisania i
sprawnego czytania ze zrozumieniem.

Najważniejsze założenia metody prof. B.

Rocławskiego:

1. Wydłużenie czasu przygotowania do czytania i

pisania (od 3 lat).

2. Dbanie o osiągnięcie przez dziecko najwyższej

sprawności analizatora słuchowego i wzrokowego.

3. Efektywne rozwijanie koordynacji wzrokowo –

ruchowej.

4. Rozwijanie orientacji przestrzennej jako ważnego

elementu w nauce czytania i pisania.

5. Przygotowanie do czytania i pisania rozpoczyna się

od syntezy, a później analizy:

- sylabowej do – mek

- morfemowej dom – ek

- logotomowej dom – ek

- logotomowo – fonemowej dome – k

- fonemowo- logotomowej d – omek

- fonemowej d – o – m – e – k

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI

6. Doskonalenie pamięci fonetycznej i wzrokowej.

7. Ćwiczenie odczytywania z ust głosek i prostych

wyrazów.

8. Wydłużanie głosek „trwałych” w wyrazach jako

pomoc w nauce czytania.

9. Wdrażanie do czytania metodą „ślizgania się”

z litery na literę.

10. Wprowadzenie liter podstawowych i

niepodstawowych.

11. Wprowadzenie pisma węzełkowego.

12. Wyróżnienie lewej strony w zeszycie przez

umieszczenie serduszka.

13. Czytanie własnego pisma w całym procesie

nauki czytania.

14. Kształtowanie wrażliwości i świadomości

ortograficznej.

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI

Podział głosek

wg. B. Rocławskiego:



Głoski trwałe (wymawiane długo)

A, E, F, CH, I, M, N, O, R, S, SZ, Ś, U, W, Y, Z, Ż, Ź.



Głoski nietrwałe (wymawiane krótko)

Ą, B, C, Ć, CZ, D, DZ, DŻ, DŹ, Ę, G, J, K, L, Ł, Ń, P,
T.

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI

Glottodydaktyka czyli wychowanie językowe,

nastawione jest na indywidualny tryb nauczania,

zgodnie z możliwościami dziecka. Zakłada się

tutaj holistyczne, tj. całościowe spojrzenie na

dziecko. Każde dziecko ma własny, indywidualny

rytm i tempo rozwoju, dlatego powinno być

traktowane w tym zakresie indywidualnie, gdyż

indywidualnie przebiega rozwój umysłowy,

emocjonalny i społeczny. Zgodnie z teorią "sfery

najbliższego rozwoju" i utrzymując zasadę

szanowania indywidualnej ścieżki rozwojowej

każdego dziecka, metoda ta pozwoli na naukę

pisania i czytania bez przymusu ze strony

nauczyciela.

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD NAS,

WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z NAMI!”

BRONISŁAW ROCŁAWSKI



Zasadniczą rolę w metodzie B.Rocławskiego
odgrywają zabawy służące rozwijaniu
sprawności językowej, opanowaniu języka i
kształceniu poprawnej wymowy, a następnie
zabawy prowadzone w zakresie analizy i
syntezy sylabowej , a potem głoskowej.
Celem jest osiągnięcie jak najwyższego
poziomu sprawności analizatorów:
wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno-
ruchowego, co pozwoli na radykalną zmianę
sposobu przygotowania dzieci do nauki
czytania i pisania, w tym płynnego czytania
ze zrozumieniem i pisania ze świadomością
ortograficzną oraz wykształcenie nawyków
czytelniczych.

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI



Metoda wymaga od dziecka dobrej
orientacji w przestrzeni. Już u dzieci w
najmłodszej grupie wyrabia się umiejętność
orientacji w schemacie własnego ciała.
Punktem odniesienia w czasie zabaw jest
serce, więc lewa strona pojawia się jako
pierwsza. Po opanowaniu tej umiejętności ,
przechodzi się do orientacji w przestrzeni,
bardzo ważnej przy porównywaniu,
identyfikowaniu, rozpoznawaniu oraz
kreśleniu liter.

„

W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD NAS,

WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z NAMI!”

BRONISŁAW ROCŁAWSKI

Podstawą dobrej edukacji wg. Bronisława Rocławskiegiego

jest poznanie każdego z wychowanków.

Za najważniejsze narzędzie poznania dziecka uznać należy

wszechstronną, opartą na głębokiej wiedzy i doświadczeniu

obserwację. Takie możliwości poznania dziecka mają rodzice i

nauczyciele. Obserwacja rodziców może być znakomitym

uzupełnieniem obserwacji dzieci przez nauczycieli. Poznawanie

dziecka powinno więc być wspólnym dziełem rodziców i nauczycieli,

tak jak wspólnym dziełem powinno być wychowanie i nauczanie.

Stroną aktywną zawsze musi być nauczyciel, który gromadzi

również informacje o środowisku, w jakim dziecko się wychowuje.

W czasie pierwszych miesięcy pobytu dziecka w przedszkolu należy

dokładnie rozpoznać:

a)stan sprawności komunikowania się ( szczególnie stan percepcji i

realizacji jednostek językowych),

b)stan percepcji wzrokowej,

c)stan wierności i zakresu pamiętania jednostek językowych

odbieranych słuchem i wzrokiem,

d)stan syntezy i analizy słuchowej i wzrokowej,

e)stan sprawności manualnej,

f)stan rozwoju społeczno-emocjonalnego,

g)stan rozbudzenia poznawczego,

h)stan zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego.

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD NAS,

WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z NAMI!”

BRONISŁAW ROCŁAWSKI

W myśl założeń B. Rocławskiego nauka czytania
powinna rozpoczynać się wówczas, gdy zostanie
ustalony poziom sprawności komunikowania się
dziecka określony na podstawie poziomu rozwoju
percepcji, zasobu słownikowego, znajomości
jednostek językowych odbieranych za pomocą
wzroku i słuchu oraz poziomu słuchu
fonematycznego, a także pamięci. Dopiero
poznanie dziecka, jego faktycznych możliwości
pozwala na rozpoczęcie właściwych ćwiczeń
doskonalących jego kompetencje językowe, które
umożliwiają naukę czytania i pisania

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD NAS,

WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z NAMI!”

BRONISŁAW ROCŁAWSKI

W pracy z dziećmi na drodze do nabycia przez nich

umiejętności czytania B. Rocławskiegi zaleca

stosowanie różnorodnych pomocy dydaktycznych (ich

stosowanie uzależnia do stopnia rozwoju

podstawowych umiejętności przez dzieci). Zalicza się

do nich m.in.: Klocki LOGO oraz różnego typu

rozsypanki obrazkowe. Ważna jest także kolejność

wprowadzania poszczególnych liter oraz ćwiczenia

dążące do uzyskania sprawności manualnej przez

podopiecznych nauczyciela.

Podsumowując, należy stwierdzić, iż

glottodydaktyka

ma następujące

zalety:



daje możliwość indywidualnego podejścia do

każdego dziecka i respektujące indywidualne

tempo rozwoju

rozwijająca myślenie twórcze,



rozbudza poznawczo,



uczy pracy indywidualnej i zespołowej,



uczy odpowiedzialności za wykonywane zadanie,



daje radość i satysfakcję każdemu dziecku,



przygotowuje do nauki szkolnej w znacznie

lepszym stopniu, niż metody tradycyjne,



znacznie zmniejsza możliwość szkolnych porażek.

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI

SCENARIUSZ ZAJĘCIA ORTOFONICZNEGO

wg metody B. Rocławskiego Glottodydaktyka

GRUPA WIEKOWA: 4-5 latki
TEMAT: „Miś Uszatek w lesie" - zestaw zabaw stymulujących rozwój mowy.

CELE OGÓLNE:
- ćwiczenie narządów mowy,
- rozwijanie analizatora słuchowego.

CELE SZCZEGÓŁOWE:
Dziecko:
- doskonali sprawność narządów mowy,
- poprawnie powtarza po śladach pojedyncze głoski i sylaby oraz wydłuża głoski
trwałe,
- dokonuje syntezy sylabowej, logotomowo - fonemowej, fonemowo - logotomowej,
- świadomie gospodaruje oddechem podczas ćwiczeń oddechowych,
- bierze aktywny udział w zabawach.

METODY: słowna, oglądowa, czynna.
FORMA: zajęcia z całą grupą, praca indywidualna.
POMOCE: lusterka, obrazek "Las", obrazki (pacynki) - chłopiec, dziewczynka, miś,
słomki, szklanki z wodą mineralną, magnetofon, muzyka do marszu, biegania,
podskoków, relaksacyjna, seria obrazków - wąż, samolot, rybka, huśtawka, zegar,
dzwonek.

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI

PRZEBIEG:

1. Zabawa fabularyzowana ćwicząca narządy mowy.

Dzisiaj twój język będzie misiem Uszatkiem, a buzia jego

domkiem. Miś obudził się wcześnie rano - przeciągnął się i

trochę poziewał. Zrobił poranną gimnastykę - kilka

podskoków (unoszenie języka na górny wałek dziąsłowy

przy szeroko otwartych ustach), troszkę pobiegał

(wypychanie językiem policzków). Na śniadanie zjadł

słodki miód (oblizywanie warg). Potem umył ząbki

(oblizywanie językiem górnych zębów po wewnętrznej

stronie przy zamkniętych, a następnie otwartych

ustach).Wyjrzał przez okno (wysuwanie szerokiego języka

na zewnątrz jamy ustnej). Zobaczył Zosię i Jacka. Przesłał

im całuski (cmokanie ustami - naśladowanie posyłania

całusków). Dzieci zaprosiły go na spacer do lasu.

2. Marsz z akompaniamentem muzycznym.

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI

3. Zabawa fabularyzowana (ilustrowana obrazkami) „Co dzieci widziały
na spacerze?” - powtarzanie pojedynczych głosek, ćwiczenie narządów mowy.
wąż - wysuwa wąski język, porusza w różnych kierunkach, wybrzmiewanie
głoski sss...
samolot - ręce w bok, wybrzmiewanie głoski zzz...
miś - oblizuje wargi (miś zjadł miód), mruczy mmm...
rybka - otwiera i zamyka pyszczek (wargi) przy zamkniętych zębach, wypuszcza
bąbelki powietrza p - p - p - ...
balonik - nabieranie powietrza do ust, powietrze uchodzi z balonika fff...
huśtawka - unoszenie języka na górny wałek dziąsłowy przy szeroko otwartych
ustach, wybrzmiewanie głoski szszsz...
cykanie zegara - wybrzmiewanie głoski c - c - c - ....
przerywany dźwięk dzwonka - wybrzmiewanie głoski dz - dz - dz - ...

4. Zabawa ruchowa „W lesie".
Dzieci podzielone na dwie grupy. Jedna grupa - to drzewa (oznaczone szarfami),
druga - to - dzieci. Dzieci poruszają się między drzewami zgodnie z
akompaniamentem muzycznym, gdy usłyszą głos dzikiego zwierza, chowają się
za drzewo. Nauczycielka - miś woła dzieci dokonując analizy imion (sylabowej,
logotomowo - fonemowej, fonemowo - logotomowe). Wołane dziecko macha
rączką do misia.

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI

5. Zabawa oddechowa ze słomką;
Miś wrócił do domu bardzo zmęczony. Mama ugotowała mu herbatkę -
dmuchanie przez słomkę do szklanki z wodą (lekko, mocno, krótko, długo).

6. Relaksacja oparta na treningu autogennym w wersji A.
Polender - dzieci wcielają się w postać misia Uszatka

Mamusia przygotowała misiowi ciepłe i miękkie łóżeczko. Pomogła mu
zdjąć ubranko i ułożyła do snu. W pokoju było cichutko, bo wszystkie
zabawki już spały.
Misiu ułożył się wygodnie, zamknął oczka, rozprostował nóżki i rozluźnił
rączki.
Teraz Uszatek oddycha równo i spokojnie. Jest mu dobrze, przyjemnie i
miękko. Leży Mis Uszatek i tak sobie myśli: Jest mi dobrze. Oddycham
lekko, równo i spokojnie. Wszystkie zabawki teraz śpią. Za chwilę i ja
zasnę.
Czuję, jak moja prawa ręka staje się ciężka. Jest już bardzo ciężka. Jest już
tak ciężka jak duży kamień na drodze. Jest już tak ciężka, że nie mogę jej
podnieść.
Czuję, jak moja lewa ręka staje się ciężka. Jest już bardzo ciężka. Jest już
tak ciężka, jak duży kamień na drodze. Jest już tak ciężka, że nie mogę jej
podnieść.

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI

LITERATURA

, DO KTÓREJ WARTO SIĘGNĄĆ:

1. Rocławscy J., B., (1995)- „Przewodnik metodyczny

do elementarza „Świat głosek i liter”, Gdańsk

2. Rocławski B., (1995)-„Badanie tempa i techniki

czytania”, Gdańsk

3. Rocławski B., (1995)-„Klocki Logo do zabawy i

nauki wymowy, czytania ,pisania, ortografii i

matematyki”, Gdańsk

4. Rocławski B., (1993)-„Nauka czytania i pisania”,

Gdańsk

5. Rocławski B., (1986)-„Poradnik fonetyczny dla

nauczycieli”, Warszawa

6.Rocławski B., (1995)-„Rozsypanki obrazkowe

sylabowe i głoskowe do nauki czytania i pisania”,

Gdańsk

7.Rocławski B., (1995)-„Słuch fonemowy i

fonetyczny. Teoria i praktyka”, Gdańsk

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI

Oddycham lekko, równo i spokojnie.

Nóżki też są leniwe.

Najpierw prawa nóżka staje się ciężka, coraz cięższa. Jest już

tak ciężka, że nie chce mi się nią ruszać.

Lewa nóżka staje się ciężka, coraz cięższa. Jest już tak ciężka,

że nie chce mi się nią ruszać.

Głowa leży spokojnie. Czuje się dobrze. Jest bardzo cicho i

spokojnie.

Oddycham lekko, równo i spokojnie.

Oddycham lekko.

Oddycham równo.

Oddycham spokojnie.

Czuję ciepło w rączkach i nóżkach. Coraz więcej ciepła.

Ciepło jest w brzuszku, całe ciało jest ciepłe, jak w ciepłej

kąpieli.

Czuję się dobrze.

Jest mi przyjemnie i dobrze.

Sen zamyka mi oczka. Zasypiam, zasypiam.

Miś budzi się. Otwiera oczy.

Podnosi do góry ręce, przeciąga się.

Jest wypoczęty i radosny.

Jest mu wesoło i bawi się radośnie z innymi dziećmi...

„W DZIECIŃSTWIE NIEWIELE ZALEŻY OD

NAS, WIELE ZAŚ OD TYCH, KTÓRZY SĄ Z

NAMI!” BRONISŁAW ROCŁAWSKI

DZIĘKUJĘ BARDZO ZA
UWAGĘ!