Wybrane zagadnienia prawa

Pojęcie prawa i normy

prawnej



Prawo = system norm ustanowionych przez

organy władzy publicznej



Norma prawna = zakaz albo nakaz

określonego postępowania



Aby dana norma obowiązywała musi:



Być wydana przez odpowiedni organ z

zachowaniem odpowiedniej procedury



Być zgodna z normami wyższego rzędu –

weryfikacja przez Trybunał Konstytucyjny



Akty normatywne są generalne i abstrakcyjne

– akty stosowania prawa (wyroki, decyzje

administracyjne) są konkretne i indywidualne

Hierarchia aktów prawnych



Konstytucja



Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią

zgodą wyrażoną w ustawie



Ustawy, pozostałe ratyfikowane umowy

międzynarodowe



Rozporządzenia



Akty prawa miejscowego



Akty prawa wewnętrznego danych organów i instytucji

– nie stanowią prawa dla ogółu obywateli, nie mogą

stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, są

wiążące w hierarchii danej instytucji



Zarządzenia



Uchwały



Postanowienia



Wytyczne

Ustawa



Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi,

Prezydentowi, Radzie Ministrów, grupie 100 tyś. obywateli

mających bierne prawo wyborcze



Projekt rozpatruje się w trzech czytaniach, poprawki mogą

wnosić: wnioskodawca projektu, posłowie, Rada Ministrów,

projekt może być opracowywany w komisji



Ustawę przyjmuje się zwykłą większością głosów w obecności

co najmniej połowy posłów



Uchwaloną ustawę przekazuje się do Senatu



Senat ma 30 dni na: przyjęcie jej bez zmian, uchwalenie

poprawek, odrzucenie w całości – jeśli w ciągu 30 dni nic nie

zrobi, ustawę uważa się za przyjętą



Jeśli Senat zaproponował poprawki, albo odrzucił ustawę,

wraca ona do Sejmu – ten uchwałę Senatu może odrzucić

bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej

połowy ustawowej liczny posłów, inaczej uchwałę (poprawkę

lub odrzucenie) Senatu uważa się za przyjętą

Ustawa



Następnie ustawę przedstawia się Prezydentowi do podpisu –

ma na to 21 dni, może w tym czasie wystąpić do Trybunału

Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie jej zgodności z

Konstytucją, nie może odmówić jej podpisania, jeśli Trybunał

stwierdzi zgodność, jeśli jednak Trybunał stwierdził jej

niezgodność z Konstytucją, prezydent odmawia jej podpisania



Jeśli Prezydent nie wystąpił z wnioskiem do Trybunału, może z

umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do

ponownego rozpatrzenia



Sejm może przyjąć ustawę ponownie w tym samym brzmieniu

większością 3/5 w obecności co najmniej połowy posłów; w

takim wypadku Prezydent w ciągu 7 dni podpisuje ustawę, nie

może jej skierować do Trybunału



Po podpisaniu Prezydent zarządza ogłoszenie ustawy w

Dzienniku Ustaw

Ratyfikowane umowy

międzynarodowe



Umowa międzynarodowa najpierw jest podpisywana (przez organ

wskazany w umowie), co nie znaczy, że obowiązuje w porządku

krajowym



Ratyfikuje ją Prezydent RP i ogłasza w Dz. U., wtedy dopiero wchodzi w

życie i jest bezpośrednio stosowana



Ratyfikacja umowy międzynarodowej wymaga zgody wyrażonej w

ustawie, jeśli dotyczy ona:



Pokoju, sojuszy, układów politycznych i wojskowych



Wolności, praw i obowiązków obywatelskich wynikających z Konstytucji



Członkowstwa RP w organizacji międzynarodowej



Znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym



Spraw uregulowanych w ustawie lub do których Konstytucja wymaga ustawy



Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w

ustawie ma pierwszeństwo przed ustawami, prawo organizacji

międzynarodowej ma pierwszeństwo przed ustawami, jeśli to wynika z

ratyfikowanego przez RP aktu konstytuującego tę organizację



RP może przekazać na podstawie umowy międzynarodowej organizacji

międzynarodowej kompetencje organów państwowych w niektórych

sprawach – ustawa wyrażająca na to zgodę uchwalana jest większością

2/3 posłów i senatorów w obecności co najmniej ich połowy, wyrażenie

zgody może mieć formę referendum – uchwałę w sprawie wyboru formy

wyrażania zgody podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w

obecności co najmniej połowy posłów

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

z dnia 2 kwietnia 1997 r.

Konstytucję uchwala Sejm i Senat:



Projekt zmiany może przedłożyć co najmniej 1/5 posłów, Senat lub

Prezydent RP



Pierwsze czytanie projektu może się odbyć nie wcześniej niż 30 dni po

przedłożeniu go w Sejmie



Sejm uchwala zmianę większością co najmniej 2/3 głosów w obecności

co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, a następnie – w terminie

nie dłuższym niż 60 dni – Senat w tym samym brzmieniu, bezwzględną

większością głosów w obecności co najmniej połowy liczby senatorów



Uchwalenie zmian dotyczących suwerenności RP (rozdział I), praw i

obowiązków obywateli (rozdział II) i sposobu zmiany Konstytucji

(rozdział XII) nie może się odbyć wcześniej niż 60 dni po pierwszym

czytaniu – 1/5 posłów, Senat lub Prezydent RP może zażądać, w

terminie 45 dni po uchwaleniu przez Senat, przeprowadzenia

referendum zatwierdzającego. Marszałek Sejmu organizuje referendum

w terminie 60 dni od złożenia takiego wniosku. Zmiana przechodzi, jeśli

odpowiedziała się za nią większość głosujących



Po zakończeniu procedury Marszałek Sejmu przedkłada ustawę

zmieniającą Konstytucję do podpisu Prezydentowi RP, który ma 21 dni

na jej podpisanie i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw (Dz. U.)

Rozporządzenia



Wydawane są przez organy wskazane

w Konstytucji:



Prezydent



Rada Ministrów



Ministrowie



Na podstawie upoważnienia zawartego

w ustawie i w celu jego wykonania



Upoważnienie określa organ właściwy



Organ upoważniony nie może przekazać

swoich kompetencji



Zakres spraw przekazanych do

uregulowania



Wytyczne dotyczące treści aktu

Akty prawa wewnętrznego



Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia

Prezesa Rady Ministrów i Ministrów mają

charakter wewnętrzny i obowiązują tylko

jednostki organizacyjnie podległe organowi

wydającemu te akty.



Zarządzenia są wydawane tylko na

podstawie ustawy.



Uchwały i zarządzenia nie mogą one

stanowić podstawy decyzji wobec obywateli,

osób prawnych oraz innych podmiotów.



Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co

do ich zgodności z powszechnie

obowiązującym prawem przez Trybunał

Konstytucyjny.

Akty prawa miejscowego

Na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo

stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze

gminy.

Na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawać akty

prawa miejscowego w zakresie:



wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych,



organizacji urzędów i instytucji gminnych,



zasad zarządu mieniem gminy,



zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń

użyteczności publicznej.



jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania

wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w

ustawie.

W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych

przepisach powszechnie obowiązujących rada gminy może

wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony

życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju

i bezpieczeństwa publicznego.



Przepisy porządkowe mogą przewidywać za ich naruszanie karę

grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach określonych w prawie

o wykroczeniach.

Akty prawa miejscowego

Akty prawa miejscowego ustanawia:



rada gminy w formie uchwały.



członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować, w

drodze referendum, o sprawach dotyczących tej wspólnoty,

w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich

organu samorządu terytorialnego



W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe

może wydać wójt, w formie zarządzenia.



Zarządzenie podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady

gminy. Traci ono moc w razie odmowy zatwierdzenia bądź

nieprzedstawienia do zatwierdzenia na najbliższej sesji rady.



W razie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub odmowy

zatwierdzenia zarządzenia rada gminy określa termin utraty

jego mocy obowiązującej.



Wójt przesyła przepisy porządkowe do wiadomości wójtom

sąsiednich gmin i staroście powiatu, w którym leży gmina,

następnego dnia po ich ustanowieniu.

Prawo Unii Europejskiej

T r a k t a t y

( p r a w o p i e r w o t n e )

R o z p o r z ą d z e n i a

( p r a w o w t ó r n e

b e z w z g l ę d n i e o b o w i ą z u j ą c e )

D y r e k t y w y

( p r a w o w t ó r n e

z o b o w i ą z k i e m d o s t o s o w a n i a

p r a w a k r a j o w e g o d o d y r e k t y w y )

D e c y z j e

( p r a w o w t ó r n e

b e z w z g l e d n i e o b o w i ą z u j ą c e

k o n k r e t n y c h a d r e s a t ó w )

R e z o l u c j e , S t a n o w i s k a , O p i n i e ,

Z a l e c e n i a , R e k o m e n d a c j e , K o m e n t a r z e

S t r a t e g i e , W y t y c z n e , D e c y z j e R a m o w e , i t p

( p r a w o w t ó r n e n i e w i ą ż ą c e )

Document Outline