Wybrane zagadnienia prawa wykład 3
Ograniczenia władzy rodzicielskiej:
Wynikające wprost z orzeczenia sądu
Sąd opiekuńczy może wydać:
orzeczenie o skutkach doraźnych czyli zrealizowanych przez jednorazowy akt (np. wydanie zezwolenia na zabieg operacyjny na który rodzice nie wyrażają zgody) dla dobra dziecka.
Ograniczy to władzę rodzicielską w ramach tego jednego zdarzenia.
Skutki będą trwałe (operacja może uratować np. życie dziecka)
orzeczenie o skutkach stałych (w oparciu o par 2 art. 109)
każde inne zarządzenie ograniczające władzę rodzicielską, ale z myślą o dobru dziecka (w oparciu o par 1 art. 109) (np. wyłączyć reprezentację dziecka przez rodziców)
Używając pojęcia ograniczenia władzy rodzicielskiej odnosimy je do ograniczenia wynikającego z orzeczenia sądu (wynika to niejako z zasady generalnej dot. władzy rodzicielskiej czyli z zasady autonomii rodziny)
Władza rodzicielska może być ograniczona TYLKO w drodze orzeczenia kompetentnego organu, który jest do tego powołany. (w Polsce jedynym takim organem jest sąd opiekuńczy/rodzinny działający w trybie postępowania nieprocesowego)* wyjaśniając: kiedy sąd rodzinny działa w trybie postępowania nieprocesowego nazywany jest sądem opiekuńczym.
Ograniczenie odnosi się do zarządzeń sądu, pomijając tę kwestię z zasady autonomii rodziny wynika, że władza rodzicielska z mocy prawa nie podlega ograniczeniu
Na podjęcie czynności przekraczającej zwykły zarząd w zakresie pieczy nad majątkiem dziecka, musi zostać wydane orzeczenie sądu opiekuńczego. Jest to jedyny wycinek władzy rodzicielskiej która podlega sądowi opiekuńczemu z mocy prawa.
Ograniczenia ustawowe
1. Reprezentacja dziecka
Ograniczenia władzy rodzicielskiej wynikające wprost z ustawy, z przepisu Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego
Kodek rodzinny i opiekuńczy nie zawiera postanowień które wprost zakreślały by granice władzy rodzicielskiej, zawiera jedynie wybiórczo regulacje które ograniczają nijako władzę rodzicielską
Ograniczenie ustawowej reprezentacji wynikające z art. 98 § 2 kro
Rodzice nie mogą reprezentować dziecka w przypadku gdyby czynność prawna miała dokonać się z drugim dzieckiem np. umowa kupna sprzedaży, której stronami są dzieci (wynika to z faktu tego iż zdaniem ustawodawcy rodzice faworyzują własne dziecko), ponieważ rodzic mógłby działać na korzyść swojego dziecka, faworyzować je.
Sąd opiekuńczy musiał by ustanowić kuratele ad. aktu oraz powołać kuratora ad. aktu., (ad. aktu: do konkretnego aktu, w celu wykonania konkretnej czynności prawnej)
Kuratorów powołuje się tylu ile jest stron czynności prawnej (ile dzieci bierze udział). [Chyba, że jedną ze stron jest dwójka dzieci, bez sprzeczności interesów, wtedy dla dwóch osób jeden kurator.]
Kurator ma za zadanie reprezentować dziecko, podczas dokonywania się czynności prawnej oraz dba o interesy tego dziecka, a by nie ucierpiał jego majątek.
Kurator ad. aktu, oraz kuratela zostają zawieszone w chwili dokonania się ww. czynności prawnej.
Inny przykład ograniczenia ustawowej reprezentacji wyn z art. 98 § 2 kro
Jeżeli czynność miała być dokonana pomiędzy rodzicem a dzieckiem, wtedy drugi rodzic nie może reprezentować dziecka. (Jeżeli rodzic podejmujący się czynności prawnej z dzieckiem nie sprawowałby nad nim władzy rodzicielskiej, drugi z rodziców i tak nie może tego dziecka reprezentować).
WYJĄTEK: Jeżeli chodziłoby o czynność przysparzającą, wtedy jeden z rodziców mógłby reprezentować dziecko w czynności prawnej z drugim rodzicem. Np. matka może wystąpić o alimenty w imieniu dziecka. Dlatego, że chodzi o przysporzenie dziecku praw majątkowych, o przyznanie mu należnych środków utrzymania.
Podczas czynności przysparzająco-zobowiązującej (czyli dziecko jednocześnie z przysporzeniem do czegoś by się zobowiązywało), wtedy rodzic nie może reprezentować dziecka. Sąd opiekuńczy musi ustanowić kuratele ad. aktu.
(Władzę rodzicielską wykonuje każdy z rodziców tak jakby przysługiwała mu ona wyłącznie. Jeżeli rodzice posiadają pełnię władzy rodzicielskiej, ale nie mogą się między sobą dogadać, taki spór rozstrzyga sąd opiekuńczy)
Ustawowe ograniczenie władzy rodzicielskiej wynikające z art. 97 § 2 kro.
Przejaw incydentalnej ingerencji we władzę rodzicielską. W sytuacji kiedy dwoje rodziców nie może się dogadać np. co do wyjazdu dziecka za granicę. (Dwoje rodziców posiadających pełną władzę rodzicielską)
Sąd opiekuńczy rozstrzyga taki spór, co jest ustawowym ograniczeniem władzy rodzicielskiej, która ulega paraliżowi z winy rodziców.
Spór może odnosić się do pieczy nad osobą jak i nad majątkiem dziecka (kwestia wyjazdu dziecka za granice, czy kwestia pobytu dziecka danym miejscu w czasie wakacji itp.)
Ograniczenia
2. Piecza nad majątkiem dziecka
Zarobki dziecka, wyłączone są spod zarządu rodziców
Rzeczy oddane dziecku do swobodnego użytku, wyłączone są spod zarządu rodziców
Czynności przekraczające zwykły zarząd, wyłączone są spod zarządu rodziców. Ograniczenie władzy rodzicielskiej w skutek oddania jej do sądowi opiekuńczemu. (Te czynności wymagają uprzedniej zgody sądu opiekuńczego)
[Czynności przekraczające zwykły zarząd możemy odnieść do reprezentacji dziecka (patrz rysunek wyżej)]
PRZYKŁAD: Jeżeli rodzic wyda zgodę na operację dziecka, wtedy będzie to akt reprezentacji dziecka w zakresie pieczy nad osobą dziecka.
Jeżeli rodzic wyda zgodę na pobranie krwi od dziecka, które nie ukończyło 13 lat, to również będzie akt reprezentacji dziecka w zakresie pieczy nad osobą dziecka.
Jeżeli rodzic sprzedaje rower dziecka, jest to akt reprezentacji w zakresie pieczy nad majątkiem dziecka.
Reprezentacja dziecka może odnosić się zarówno do pieczy nad majątkiem dziecka jak i pieczy nad osobą dziecka.
Ograniczenia władzy rodzicielskiej wynikające z Konstytucji
Konstytucja w pełni ogranicza władzę rodzicielską z art. 48 § 1 konstytucji
Chodzi tu o sferę wolności sumienia i wyznania, wolności konstytucyjnej. Odnoszą się również do dziecka, z racji tego że jak każdy jest obywatelem.
„Rodzice mają prawo do wychowanie dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania”
W tym zakresie, wynikającym z tego artykułu, władza rodzicielska doświadcza ograniczenia. Rodzice muszą szanować wolność sumienia i wyznania dziecka oraz jego przekonania, dziecka którego stopień dojrzałości pozwala na posiadanie własnych przekonań światopoglądowych. Nie ma reglamentacji co do wieku dziecka, jest jedynie mowa o jego dojrzałości, co nie ogranicza dziecka w danym wieku do posiadania własnych przekonań oraz wolności sumienia i wyznania. (Dziecko mogło by odmówić praktyk religijnych, np. chodzenia na lekcje religii, a rodzic musiałby to uszanować.)
(Różnica w porównaniu do konstytucji marcowej, której art. 112 przewidywał, że rodzice mogą sprawować władzę rodzicielską, nieograniczoną jeżeli chodzi o sferę wolności sumienia i wyznania dziecka oraz jego przekonań. Mogą w pełni w te sfery ingerować. np. mogą zmusić dziecko do praktyk religijnych (uczęszcanie do kościoła, modlitwy), nawet za pomocą przymusu bezpośredniego; jeżeli dziecko odmawiało można było stosować nawet kary cielesne.)
Ograniczenia wynikające z orzeczenia sądu; którego istotą nie jest ograniczenie władzy rodzicielskiej. To ograniczenie nie nastąpi bezpośrednio z orzeczenia sądu.
Ograniczenie polegające na ubezwłasnowolnieniu dziecka. Dziecko można jedynie ubezwłasnowolnić całkowicie. (Ubezwłasnowolnić częściowo można jedynie osobę, która ukończyła 18 lat.)
Jeżeli dojdzie do ubezwłasnowolnienia dziecka poniżej 18 roku życia, które podlega władzy rodzicielskiej. Władza rodzicielska sprawowana będzie dalej, ale z ograniczeniami wynikającymi dla opieki. Władza rodzicielska w takim przypadku ulega przemianie; będzie posiadała cechy opieki, będzie podlegać nadzorowi sądu opiekuńczego z mocy prawa. (Rodzice mają obowiązek składania sądowi sprawozdań, sprawują opiekę jak opiekun nad małoletnim a nie jak rodzic).
Ograniczenie wynikające z orzeczenia sądu to zasada generalna, ale jest również zasada autonomii rodziny, z której wynika, że władza rodzicielska nie podlega nadzorowi żadnej instytucji z mocy prawa, ale możemy wskazać na ograniczenia ustawowe władzy rodzicielskiej czyli wynikające wprost z ustawy, konstytucji. Te ograniczenia motywowane są zdrowym rozsądkiem (ustawodawca powinien być racjonalny tj. art. 97 § 2 kro).
Odnosząc się do ogólnej charakterystyki władzy rodzicielskiej, należy stwierdzić, że konstrukcję normatywną władzy rodzicielskiej cechują obowiązki rodziców. Zdecydowana przewaga obowiązków rodzica wobec dziecka. Można wskazać również na obowiązki dziecka wobec rodziców (z prawa starożytnego Rzymu: dziecko ma obowiązek posłuszeństwa wobec rodziców).
Polski ustawodawca zmodyfikował tę ustawę, przewidział w art. 95 § 2 kro zasadę racjonalnego partnerstwa (rodzic ma obowiązek wysłuchania opinii dziecka, a dziecko ma obowiązek posłuszeństwa wobec rodzica).
Ograniczenie nigdy nie będzie prowadzić do ustanowienia opieki, ponieważ ograniczenie, nawet umieszczenie dziecka w pieczy rodziców zastępczych nigdy nie doprowadzi do ustanowienia opieki, bo rodzice w dalszym ciągu posiadają pewne atrybuty władzy rodzicielskiej. W przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej, rodzice będą posiadali nadal pieczę nad majątkiem dziecka (Rodzice zastępczy nie będą sprawować władzy nad majątkiem dziecka.
Formy ingerencji skutkujące wyłączeniem wszystkich atrybutów władzy rodzicielskiej (skutkujące ustanowieniem opieki)
Zawieszenie władzy rodzicielskiej.
Przesłanką zawieszenia jest przemijająca przeszkoda w sprawowaniu władzy rodzicielskiej. Nie musi być zawiniona przez rodzica. (np. wyjazd rodzica zagraniczny w celach zarobkowych, długa choroba rodzica)
Kolejną przesłanką jest celowość zawieszenia władzy. Jeżeli przemijająca przeszkoda się pojawia, sąd bada czy zawieszenie władzy jest celowe. Czy ta przesłanka jest celowa.
Charakter przemijającej przeszkody w sprawowaniu władzy rodzicielskiej:
przeszkoda po ustaniu której rodzić będzie miał szansę powrotu do rodziny o niezmienionych stosunkach(nie może być to przeszkoda długotrwała, musi być przemijająca), niezmienionej sytuacji(czyli np. dziecko jest dzieckiem, a nie już osobą prawie dorosłą).
Po ustaniu przeszkody przemijającej, władza rodzicielska nie odżywa z mocy prawa. Sąd ma obowiązek uchylenia orzeczenia o zawieszeniu władzy rodzicielskiej.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej.
Obligatoryjne pozbawienie władzy rodzicielskiej:
Pierwsza przesłanka ustawowa to: stała przeszkoda w sprawowaniu władzy rodzicielskiej (Nie koniecznie musi posiadać bezpośrednią winę rodzica, ale jedynie pośrednią, rodzic nie musi przyczynić się bezpośrednio do pojawienia się tej przeszkody, jego wina może mieć charakter pośredni np. rodzic zostaje skazany na wieloletnie pozbawienie wolności; tzn. jako obywatel zachował się źle, ale władzę rodzicielską sprawował poprawnie.)(Ale może mieć również charakter bezpośredni, kiedy np. matka zostaje skazana na wieloletnie pozbawienie wolności za zmuszanie córki do prostytucji, wtedy stała przeszkoda, ma charakter bezpośredni wynikający z postępowania rodzica)
Druga przesłanka ustawowa to: nadużywanie władzy rodzicielskiej, rażące jeżeli ma być przesłanką do pozbawienia władzy rodzicielskiej (nadużywanie uprawnień wynikających z władzy rodzicielskiej np. nadużywanie kar cielesnych)
Trzecia przesłanka ustawowa to: zaniedbywanie władzy, powinno mieć postać rażącego zaniedbywania władzy, aby mogło być podstawą do pozbawienia władzy rodzicielskiej (zaniedbywanie obowiązków wynikających z władzy rodzicielskiej np. nie przygotowywanie posiłków dla dziecka, nie zapewnienie mu odpowiedniej odzieży, brak dbałości o rozwój duchowy dziecka, niedopilnowanie obowiązku edukacyjnego dziecka itp.).
Nadużywanie oraz zaniedbywanie, można razem określić jako niewypełnianie/naruszanie obowiązków wynikających z władzy rodzicielskiej.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie rzutuje na stosunek pokrewieństwa. Prowadzi do ustalenia pieczy nad osobą dziecka, nad majątkiem dziecka i reprezentacji dziecka, ale nie zrywa stosunku pokrewieństwa. (nie wpływa na prawo do kontaktów z dzieckiem, ponieważ to prawo wynika ze stosunku pokrewieństwa; chyba, że sąd na mocy art. 113 i następnych kro wyda zakazy dotyczące kontaktu z dzieckiem, gdyby kontakt dziecka z rodzicem miał negatywny wpływ na dziecko, potrzebne są do tego kolejne orzeczenia i papiery.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej rodzica adopcyjnego, nie będzie miało żadnych skutków na adopcję. Ponieważ nie ma różnicy pomiędzy władzą rodzicielską rodzica naturalnego a rodzica adopcyjnego. We władzę rodzicielską rodzica adopcyjnego możemy ingerować tak samo jak we władzę rodzicielską rodzica naturalnego. Po pozbawieniu władzy rodzicielskiej rodzica adopcyjnego, będzie on miał nadal możliwość kontaktów z dzieckiem, nadal działa dziedziczenie spadkowe itd. (Dziecko może przyjąć spadek z długami, bądź go odrzucić, ale jest to już swobodne uznanie dziecka.)
Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie ma charakteru generalnego, jeżeli rodzic źle się zachowuje, bądź nastąpiłaby stała przeszkoda w sprawowaniu władzy rodzicielskiej, a ma troje dzieci, wtedy należy wydać trzy orzeczenia, osobne dla każdego dziecka. Nie można pozbawić kogoś władzy rodzicielskiej generalnie, jednym orzeczeniem w stosunku do wszystkich jego dzieci. Orzeczenie ma charakter indywidualny
Fakultatywne pozbawienie władzy rodzicielskiej:
Jego cechą jest to, że sąd orzekając o najdalej idącym ograniczeniu władzy rodzicielskiej, powiadamia jednostkę wspierania rodziny o tym orzeczeniu, ta jednostka ma obowiązek udzielenia pomocy rodzicom, będzie prowadzona z tymi rodzicami praca socjalna.
Jeżeli rodzice nie zmieniają swojego postępowania, nie interesują się nadal dzieckiem, w takiej sytuacji sąd MOŻE pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej,
Nie dochodzi do żadnej z przesłanek obligatoryjnego pozbawienia władzy rodzicielskiej. (Nie wystąpi stała przeszkoda, nie występuje rażące nadużywanie oraz rażące zaniedbywanie władzy rodzicielskiej).
Sąd uprzednio zastosował art. 109 § 2 p. 5; wydał orzeczenie o najdalej idącym ograniczeniu władzy rodzicielskiej, umieścił dziecko w pieczy zastępczej (rodzinnej lub instytucjonalnej), podstawą były zaniedbania rodziców, określony stan zagrożenia dobra dziecka, sąd ma obowiązek raz na 6 miesięcy oceniać sytuację dziecka, umieszczonego w pieczy zastępczej.
Może się okazać, że po udzieleniu rodzicom pomocy ona nadal nie zmieniają swojego postępowania, nie interesują się dzieckiem, sąd może dojść do wniosku, że utrzymywanie tego stanu nie ma sensu i pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej. Chodzi o stan faktyczny w którym utrzymuje się stan zagrożenia dziecka, ten stan był podstawą do ograniczenia władzy rodzicielskiej rodzica, dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej.
W tej sytuacji dziecko nie może powrócić do rodziców (ponieważ nie zmieniają oni swojego postępowania) i zostaje zatrzymane w pieczy zastępczej.
Jeżeli z rodzicami prowadzona jest praca socjalna, wtedy dziecko trafia do rodziny zastępczej. Jeżeli po pewnym czasie postępowanie rodziców nie zmieni się wtedy sąd może orzec o pozostawieniu dziecka w rodzinie zastępczej lub orzec o pozbawieniu rodziców władzy rodzicielskiej, dziecko pozostawić w pieczy zastępczej. W przypadku małego dziecka może być to rodzina zastępcza.
Róznica pomiędzy fakult. a obligat.: w przypadku fakultatywnego pozbawienia władzy rodzicielskiej nie dochodzi do zrealizowania się przesłanek obligatoryjnych pozbawienia władzy. Jeżeli ograniczenie władzy w postaci umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej zrealizowała by się przesłanka obligatoryjna np. matka zostałaby skazana na wieloletnią karę pozbawienia wolności, wtedy sąd musiałby pozbawić ją władzy rodzicielskiej, ponieważ wystąpiła by trwała przeszkoda w sprawowaniu władzy. Jeżeli taka przeszkoda nie wystąpi, wtedy sąd MOŻE jedynie pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej jedynie w oparciu o przesłanki fakultatywne.
Przy wystąpieniu przesłanki obligatoryjnej sąd musi pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, przy wystąpieniu przesłanki fakultatywnej może.
Obligatoryjne pozbawienie władzy nie wymaga uprzedniego jej ograniczenia (wystarczy przesłanka obligatoryjna), za to fakultatywne pozbawienie władzy wymaga uprzedniego jej ograniczenia (jeżeli nadużywali lub zaniedbywali władzę ale nie rażąco) (ograniczenie władzy rodz. poprzez umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej) (potem w zależności od poprawy zachowania lub jej braku sąd może tej władzy pozbawić).
Przywrócenie władzy:
Jeżeli ustanie przesłanka o pozbawieniu władzy rodzicielskiej sąd może tę władzę przywrócić, uchylić orzeczenie o pozbawieniu władzy rodzicielskiej.
W przeciwieństwie do zawieszenia sąd będzie badał czy uchylenie orzeczenia o pozbawieniu władzy, przywrócenie władzy rodzicielskiej jest celowe.
W przypadku zawieszenia władzy sąd ma obowiązek uchylić orzeczenie o zawieszeniu w przypadku ustania przesłanki, w przypadku zawieszenia sąd badał celowość przywrócenia władzy (na orzeczenie szkoły, kuratora czy samego rodzica).
Po odzyskaniu władzy rodzicielskiej otrzyma atrybuty tej władzy czyli reprezentację dziecka, pieczę nad osobą i majątkiem dziecka.
WARTE ZAPAMIĘTANIA NA EGZAMIN: władza rodzicielska; orzeczenie o jej zawieszeniu czy pozbawieniu a potem orzeczenie o przywróceniu władzy rodzicielskiej nie wpływają na stan cywilny dziecka.
A więc, te orzeczenia nie będą stanowiły wzmianki dodatkowej w akcie urodzenia; (w oparciu o akt urodzenia nie będziemy w stanie ustalić czy rodzice tego dziecka są pozbawieni władzy rodzicielskiej, w oparciu o odpis skrócony i zupełny również tego nie ustalimy). Te orzeczenia również nie rzutują na stosunek pokrewieństwa; matką jest również matka która została pozbawiona władzy rodzicielskiej. Trwa stosunek pokrewieństwa, dziedziczenie ustawowe, bezpośredni kontakt z dzieckiem (jeżeli nie jest to matka która to dziecko demoralizuje), obowiązek alimentacyjny również trwa (ponieważ wynika z pokrewieństwa, a nie z władzy rodzicielskiej).
Przysposobienie: (adopcja)
Podstawowe zasady przysposobienia w polskim systemie prawnym: (Jedynym celem jest dobro dziecka, stworzenie mu odpowiedniego środowiska rodzinnego, lepszego od dotychczasowego)
Zasada niemajątkowego charakteru: nie może mieć celów majątkowych np. żeby doprowadzić w ten sposób do pojawieniu się dziedziczenia ustawowego, czyli wobec tego zwolnić z podatków, spadków i darowizn.
Zasada zrównania przysposobienia z naturalnym stosunkiem rodzicielskim:
Wyjątkiem przysposobienie niepełne, ponieważ stosunek pokrewieństwa wystąpi jedynie pomiędzy przysposabiającym a przysposobionym czyli rodzeństwo lub rodzice osoby przysposabiającej nie staną się krewnymi osoby przysposobionej.
Przysposobienie pełne i niepełne można rozwiązać czyli można uchylić stosunek pokrewieństwa wynikający z przysposobienia.
Przy przysposobieniu całkowitym jest brak możliwości rozwiązania. Te skutki można uchylić w inny sposób.
Zasada nie kontraktowego charakteru przysposobienia:
przysposobienie nie może powstać w drodze czynności prawnej, w drodze umowy (nie ma czegoś takiego jak umowa o przysposobienie)
Obecnie przysposobienie ma charakter wyłącznie sądowy, może powstać jedynie w drodze orzeczenia sądu.
W przedwojennej Polsce na terenie województw centralnych, przysposobienie miało dychotomiczny charakter (kontraktowo-sądowy), umowa o przysposobienie która musiała mieć formę aktu notarialnego zatwierdzał sąd okręgowy.
Zasada ograniczonej rozwiązywalności przysposobienia:
wynika z tego, że przysposobienia całkowitego nie można rozwiązać
oznacza, że możliwość rozwiązania przysposobienia nie dotyczy każdego jego rodzaju (dotyczy przysposobienia pełnego i niepełnego)
Zasada tajemnicy przysposobienia:
najlepiej realizowana w przypadku całkowitego przysposobienia; w tym przypadku dotyczy samego przysposobionego (dziecka) jak i osób trzecich.
Wiąże się z tym, że w przypadku przysposobienia całkowitego jest obligatoryjna konieczność sporządzenia nowego aktu urodzenia (w nowym akcie urodzenia wpisywane są dane rodziców zastępczych, a stary akt urodzenia znajduje się w księdze urodzeń).
PRZYKŁAD: (Dziecko urodziło się w 2009 roku, wtedy akt urodzenia znajduje się w księdze urodzeń za rok 2009, a zostało przysposobione całkowicie w roku 2010, wtedy nowy akt urodzenia znajduje się w księdze urodzeń za rok 2010).
Starego aktu nie udostępnia się ani dziecku, ani osobom trzecim. Wgląd w ten akt urodzenia ma sąd, prokurator i rodzic adopcyjny (rodzice adopcyjni mogą wiedzieć kto jest rodzicem naturalnym dziecka które przysposobili, po czym od nich zależy czy powiedzą to dziecku czy nie).
Często przysposobienie całkowite nazywane jest przysposobieniem anonimowym.
Odpisów aktów urodzenia może żądać osoba której ten akt dotyczy jak i jej zstępni i wstępni czyli rodzice tej osoby i dzieci tej osoby oraz rodzeństwo tej osoby, każda inna osoba musiałaby wykazać interes prawny, aby dostać odpis aktu urodzenia
Zasada wynika z charakteru ksiąg, których dotyczy ograniczona jawność
Cechą tej zasady jest to, że odpisów pierwszego aktu urodzenia, tego starego w ogóle nie można wydawać(ani dziecku, ani rodzeństwu tego dziecka) (jeżeli chodzi o dziecko przysposobione) (jest to modyfikacja przepisów ogólnych dotyczących rejestracji stanu cywilnego)
Dziecko przysposobione całkowicie może mieć wgląd w akt urodzenia dopiero po uzyskaniu pełnoletności, pełna tajemnica dotyczy do uzyskania 18 lat, ale rodzice adopcyjni mogą dziecko poinformować, że jest dzieckiem adoptowanym. Chodzi o to, żeby nikt się nie dowiedział, że jesteśmy przysposobieni całkowicie.
O tym, że zostaliśmy adoptowani może wiedzieć tylko sąd, prokurator i rodzice adopcyjni.
Zasada państwowego nadzoru nad przysposobieniem:
Wynika wprost z zasady nie kontraktowego charakteru przysposobienia.
Skoro przysposobienie może powstać jedynie z orzeczenia sądu to odpowiedni do tego organ państwowy będzie sprawował nadzór nad przysposobionym, będzie orzekał o przysposobieniu.
Tym organem jest sąd działający w trybie nieprocesowym (nazywany sądem opiekuńczym)
Zasada bezwzględnej mocy przepisów dotyczących przysposobienia:
Przepisy, których strony postępowania nie mogą w żaden sposób wyłączyć w drodze czynności prawej. np. Podczas zawierania umowy zobowiązaniowej strony mają w oparciu o zasadę swobody umów odrębnie uregulować stosunek zobowiązaniowy.
W tym przypadku strony nie mogą w żaden sposób zmodyfikować przysposobienia, jego konstrukcji normatywnej, ani w żaden sposób zmodyfikować skutków prawnych przysposobienia
Przysposobienie ma taki kształt jaki wynika z ustawy i skutki przysposobienia będą takie jakie wynikają z ustawy, na to strony stosunku prawnego nie mają żadnego wpływu.