Pobudliwość mięśni

Pobudliwość mięśni

dr n. med.. Renata Gałuszka

dr n. med.. Renata Gałuszka

specjalista fizjoterapii

specjalista fizjoterapii

specjalista zdrowia publicznego

specjalista zdrowia publicznego



Elektrodiagnostyka (EDX) czyli naukowa

Elektrodiagnostyka (EDX) czyli naukowa

metoda zapisu i analizy biologicznych

metoda zapisu i analizy biologicznych

potencjałów elektrycznych z centralnego,

potencjałów elektrycznych z centralnego,

obwodowego i autonomicznego układu

obwodowego i autonomicznego układu

nerwowego i mięśni jest szeroko

nerwowego i mięśni jest szeroko

stosowaną metodą badania pacjentów z

stosowaną metodą badania pacjentów z

chorobami i urazami układu nerwowo-

chorobami i urazami układu nerwowo-

mięśniowego

mięśniowego



Krzywa pobudliwości włókien

Krzywa pobudliwości włókien

nerwowych

nerwowych

(krzywa Hoorwega-

(krzywa Hoorwega-

Weissa) - wykres przedstawiający

Weissa) - wykres przedstawiający

zależność między napięciem

zależność między napięciem

przyłożonym do włókna nerwowego

przyłożonym do włókna nerwowego

(oś Y), a czasem potrzebnym do

(oś Y), a czasem potrzebnym do

zainicjowania potencjału

zainicjowania potencjału

czynnościowego (oś X).

czynnościowego (oś X).



Potencjał czynnościowy przejściowa
zmiana potencjału błonowego komórki,
związana z przekazywaniem informacji.



Bodźcem do powstania potencjału
czynnościowego jest zmiana potencjału
elektrycznego w środowisku zewnętrznym
komórki. Wędrujący potencjał
czynnościowy nazywany jest impulsem
nerwowym. Potencjał czynnościowy trwa
nie więcej niż 1 ms i osiąga maksymalnie
wartości około +30 mV.



Hiperpolaryzacja następcza trwa kilka
milisekund.



Z krzywą łączą się 3 ważne pojęcia:

Z krzywą łączą się 3 ważne pojęcia:



Czas użyteczny

Czas użyteczny



Reobaza

Reobaza



Chronaksja

Chronaksja



Czas użyteczny

Czas użyteczny



To najkrótszy

To najkrótszy

czas

czas

potrzebny do

potrzebny do

pobudzenia włókna nerwowego przy

pobudzenia włókna nerwowego przy

użyciu bodźca o wysokim napięciu

użyciu bodźca o wysokim napięciu

(np. 5V)[

(np. 5V)[



Reobaza

Reobaza



To najniższe

To najniższe

napięcie

napięcie

, przy którym

, przy którym

zostaje wywołany potencjał

zostaje wywołany potencjał

czynnościowy, niezależnie od czasu

czynnościowy, niezależnie od czasu

trwania bodźca którym drażnimy.

trwania bodźca którym drażnimy.



Chronaksja

Chronaksja



To

To

czas

czas

, w którym nastąpi pobudzenie

, w którym nastąpi pobudzenie

włókna, jeżeli przyłożone zostanie

włókna, jeżeli przyłożone zostanie

napięcie dwukrotnie większe od reobazy.

napięcie dwukrotnie większe od reobazy.

Chronaksja służy do określania stopnia

Chronaksja służy do określania stopnia

pobudliwości włókien nerwowych (w

pobudliwości włókien nerwowych (w

zależności od rodzaju włókna waha się w

zależności od rodzaju włókna waha się w

przedziale 0,1-0,5ms. Do pomiaru

przedziale 0,1-0,5ms. Do pomiaru

chronaksji używa się chronaksometrów.

chronaksji używa się chronaksometrów.



Metody ilościowe elektrodiagnostyki

Metody ilościowe elektrodiagnostyki

klasycznej to reobaza i chronaksja

klasycznej to reobaza i chronaksja

(chronaksymetria) oraz wyznaczanie

(chronaksymetria) oraz wyznaczanie

krzywej i/t i obliczanie

krzywej i/t i obliczanie

współczynnika akomodacji.

współczynnika akomodacji.



W chronaksymetrii zasadniczym elementem

W chronaksymetrii zasadniczym elementem

jest ilościowe określenie elektrycznej

jest ilościowe określenie elektrycznej

pobudliwości tkanek. Podstawową miarą tej

pobudliwości tkanek. Podstawową miarą tej

pobudliwości jest wyznaczenie reobazy, czyli

pobudliwości jest wyznaczenie reobazy, czyli

progowej wartości natężenia impulsu

progowej wartości natężenia impulsu

prostokątnego wystarczającej do wywołania

prostokątnego wystarczającej do wywołania

skurczu mięśnia. Czas trwania tego impulsu

skurczu mięśnia. Czas trwania tego impulsu

jest różnie podawany przez autorów mieści

jest różnie podawany przez autorów mieści

się jednak w przedziale  300-1000 ms, przy

się jednak w przedziale  300-1000 ms, przy

czym  najczęściej w badaniu korzysta się z

czym  najczęściej w badaniu korzysta się z

impulsów o czasie trwania 1000 ms.

impulsów o czasie trwania 1000 ms.



Na podstawie wartości uzyskanej

Na podstawie wartości uzyskanej

przy określaniu reobazy wyznacza

przy określaniu reobazy wyznacza

się chronaksję, która jest

się chronaksję, która jest

najkrótszym czasem trwania impulsu

najkrótszym czasem trwania impulsu

o wartości równej podwójnej

o wartości równej podwójnej

reobazie wystarczającym do

reobazie wystarczającym do

wywołania skurczu mięśnia.

wywołania skurczu mięśnia.



Reobaza oznacza zatem natężenie bodźca
progowego o nieskończenie długim czasie
jego trwania.



Parametrem opisującym „szybkość”, z jaką
zmniejszają się wartości natę-żeń bodźców
progowych wraz ze wzrostem czasu ich
trwania jest chronaksja.



Chronaksja oznacza czas trwania bodźca
progowego, którego natężenie jest równe
dwukrotnej wartości reobazy.



Prawidłowo unerwione mięśnie reagują

Prawidłowo unerwione mięśnie reagują

skurczem na krótkie impulsy (nie dłuższe

skurczem na krótkie impulsy (nie dłuższe

niż 1ms). W przypadku odczynu

niż 1ms). W przypadku odczynu

zwyrodnienia lub denerwacji mięśnia

zwyrodnienia lub denerwacji mięśnia

impuls wywołujący skurcz mięśnia trwa

impuls wywołujący skurcz mięśnia trwa

dłużej. Należy jednocześnie dodać, że

dłużej. Należy jednocześnie dodać, że

prawidłowe wartości chronaksji dla

prawidłowe wartości chronaksji dla

różnych mięśni w zależności od skali

różnych mięśni w zależności od skali

(skala Waltharda, skala Bourgigona)

(skala Waltharda, skala Bourgigona)

mieszczą się w granicach 0,04 ms-0,72 ms

mieszczą się w granicach 0,04 ms-0,72 ms



W podobny sposób jak przy badaniu

W podobny sposób jak przy badaniu

chronaksymetrycznym wyznacza się

chronaksymetrycznym wyznacza się

krzywą i/t, która jest odzwierciedleniem

krzywą i/t, która jest odzwierciedleniem

zależności pomiędzy siłą a czasem

zależności pomiędzy siłą a czasem

trwania zastosowanych impulsów, a jej

trwania zastosowanych impulsów, a jej

analiza umożliwia pełniejszą ocenę w

analiza umożliwia pełniejszą ocenę w

stosunkach pobudliwości nerwowo-

stosunkach pobudliwości nerwowo-

mięśniowej. Należy przy tym zaznaczyć,

mięśniowej. Należy przy tym zaznaczyć,

że wyznaczanie krzywej i/t można również

że wyznaczanie krzywej i/t można również

przeprowadzić stosując impulsy trójkątne.

przeprowadzić stosując impulsy trójkątne.



Potwierdzenie ewentualnych różnic w  przebiegu

Potwierdzenie ewentualnych różnic w  przebiegu

badania może stanowić podstawę do określenia

badania może stanowić podstawę do określenia

neurogennej bądź miogennej etiologii choroby

neurogennej bądź miogennej etiologii choroby

lub urazu. Zgodnie z ogólną zasadą, iż

lub urazu. Zgodnie z ogólną zasadą, iż

zwiększenie natężenia prądu skraca czas

zwiększenie natężenia prądu skraca czas

impulsu niezbędnego do wywołania skurczu,

impulsu niezbędnego do wywołania skurczu,

przesunięcia krzywej i/t na wykresie w kolejnych

przesunięcia krzywej i/t na wykresie w kolejnych

badaniach sugerują stopniową regenerację lub

badaniach sugerują stopniową regenerację lub

degenerację nerwowo-mięśniową, przy czym

degenerację nerwowo-mięśniową, przy czym

przesunięcie w lewo jest wyrazem poprawy,

przesunięcie w lewo jest wyrazem poprawy,

natomiast przesunięcie krzywej w prawo

natomiast przesunięcie krzywej w prawo

sugeruje całkowity odczyn zwyrodnieniowy

sugeruje całkowity odczyn zwyrodnieniowy



Różnice jakie obserwuje się w reakcji

Różnice jakie obserwuje się w reakcji

mięśnia na impulsy prostokątne i trójkątne

mięśnia na impulsy prostokątne i trójkątne

są podstawą do oznaczenia tzw.

są podstawą do oznaczenia tzw.

współczynnika akomodacji . Faktem jest

współczynnika akomodacji . Faktem jest

bowiem, iż jedynie zdrowy mięsień

bowiem, iż jedynie zdrowy mięsień

przystosowuje się do wolno narastającego

przystosowuje się do wolno narastającego

czoła impulsu i w konsekwencji reaguje na

czoła impulsu i w konsekwencji reaguje na

odpowiednie impulsy trójkątne podobnie jak

odpowiednie impulsy trójkątne podobnie jak

na prąd galwaniczny. Współczynnik

na prąd galwaniczny. Współczynnik

akomodacji jest bardzo przydatny do oceny

akomodacji jest bardzo przydatny do oceny

pobudliwości układu nerwowo-mięśniowego,

pobudliwości układu nerwowo-mięśniowego,

uważa się, że jest on szczególnie użyteczny

uważa się, że jest on szczególnie użyteczny

do wykrywania wczesnych stanów

do wykrywania wczesnych stanów

chorobowych neuronów ruchowych

chorobowych neuronów ruchowych



Współczynnik akomodacji

Współczynnik akomodacji



Współczynnik określający zdolność

Współczynnik określający zdolność

przystosowania się (akomodacji) mięśnia

przystosowania się (akomodacji) mięśnia

do wolno narastającego natężenia prądu o

do wolno narastającego natężenia prądu o

impulsach trójkątnych, mający

impulsach trójkątnych, mający

zastosowanie w ilościowych metodach

zastosowanie w ilościowych metodach

elektrodiagnostycznych, pozwalający ocenić

elektrodiagnostycznych, pozwalający ocenić

stan pobudliwości nerwowo-mięśniowej,

stan pobudliwości nerwowo-mięśniowej,

który można wyznaczyć z wzoru:

który można wyznaczyć z wzoru:

wartość progowa akomodacji (w

wartość progowa akomodacji (w

mA)  

mA)  

a

a

=             

=             

reobaza (w mA)

reobaza (w mA)



Wartość progową akomodacji

Wartość progową akomodacji

oznacza najmniejszą wartość

oznacza najmniejszą wartość

natężenia impulsu trójkątnego o

natężenia impulsu trójkątnego o

czasie trwania jednej sekundy (1 000

czasie trwania jednej sekundy (1 000

ms), konieczną do wywołania

ms), konieczną do wywołania

minimalnego skurczu

minimalnego skurczu



Oznaczenie współczynnika akomodacji

Oznaczenie współczynnika akomodacji

dokonuje się dzieląc wartość progu

dokonuje się dzieląc wartość progu

pobudliwości mięśnia (mA) dla impulsu

pobudliwości mięśnia (mA) dla impulsu

trójkątnego przez wartość progu

trójkątnego przez wartość progu

pobudliwości dla impulsu prostokątnego,

pobudliwości dla impulsu prostokątnego,

przy czasie trwania impulsów 1000 ms.

przy czasie trwania impulsów 1000 ms.

Podawane w literaturze wartości

Podawane w literaturze wartości

współczynnika akomodacji dla mięśni

współczynnika akomodacji dla mięśni

zdrowych i częściowo odnerwionych

zdrowych i częściowo odnerwionych

różnią się między sobą. 

różnią się między sobą. 



Zdolność mięśnia do akomodacji można także

Zdolność mięśnia do akomodacji można także

określić ilorazem akomodacji. Jest to

określić ilorazem akomodacji. Jest to

zmodyfikowana metoda oznaczania

zmodyfikowana metoda oznaczania

współczynnika akomodacji − stosuje się ją gdy

współczynnika akomodacji − stosuje się ją gdy

mięśnie są nieznacznie uszkodzone, w badaniu

mięśnie są nieznacznie uszkodzone, w badaniu

mięśni w okolicach wrażliwych na działanie

mięśni w okolicach wrażliwych na działanie

prądu elektrycznego i przy badaniu dzieci.

prądu elektrycznego i przy badaniu dzieci.

Technika wykonywania badania jest podobna jak

Technika wykonywania badania jest podobna jak

w przypadku oznaczania współczynnika

w przypadku oznaczania współczynnika

akomodacji, z tym, że czas trwania impulsów to

akomodacji, z tym, że czas trwania impulsów to

500 ms.

500 ms.



Przybliżone wartości ilorazu akomodacji dla

Przybliżone wartości ilorazu akomodacji dla

poszczególnych mięśni to:

poszczególnych mięśni to:

1 – całkowita utrata zdolności do akomodacji;

1 – całkowita utrata zdolności do akomodacji;

1,1 – 1,5 − zmniejszona zdolność do akomodacji;

1,1 – 1,5 − zmniejszona zdolność do akomodacji;

1,6 – 2,5 – prawidłowa zdolność do akomodacji;

1,6 – 2,5 – prawidłowa zdolność do akomodacji;

3-4 – podwyższona zdolność do akomodacji

3-4 – podwyższona zdolność do akomodacji



Ze względu na sposób pobudzania mięśnia

Ze względu na sposób pobudzania mięśnia

rozróżnia się jego drażnienie bezpośrednie,

rozróżnia się jego drażnienie bezpośrednie,

tzn. w jego punkcie motorycznym lub

tzn. w jego punkcie motorycznym lub

drażnienie pośrednie, tzn. przez pień nerwu

drażnienie pośrednie, tzn. przez pień nerwu

unerwiającego mięsień badany,

unerwiającego mięsień badany,

jednocześnie zgodnie z regułą Plfugera

jednocześnie zgodnie z regułą Plfugera

istotnym dla końcowej oceny nerwu

istotnym dla końcowej oceny nerwu

parametrem jest biegunowość elektrody

parametrem jest biegunowość elektrody

pobudzającej dany mięsień do skurczu (11).

pobudzającej dany mięsień do skurczu (11).



Można przyjąć, że w jakościowej ocenie

Można przyjąć, że w jakościowej ocenie

układu nerwowo-mięśniowego pobudliwość

układu nerwowo-mięśniowego pobudliwość

obwodowych nerwów ruchowych bada się

obwodowych nerwów ruchowych bada się

głównie drażniąc mięśnie prądem

głównie drażniąc mięśnie prądem

galwanicznym przerywanym, a następnie

galwanicznym przerywanym, a następnie

porównując reakcję pomiędzy symetrycznymi

porównując reakcję pomiędzy symetrycznymi

mięśniami pacjenta . Ewentualna różnica

mięśniami pacjenta . Ewentualna różnica

stopnia pobudliwości świadczy o całkowitym

stopnia pobudliwości świadczy o całkowitym

bądź częściowym odnerwieniu mięśnia.

bądź częściowym odnerwieniu mięśnia.

Uzupełnieniem tego badania jest test wg.

Uzupełnieniem tego badania jest test wg.

Langego ciągu impulsów (puls trains) średniej

Langego ciągu impulsów (puls trains) średniej

częstotliwości, bazujący na obserwacji iż na

częstotliwości, bazujący na obserwacji iż na

tego rodzaju stymulację reagują skurczem

tego rodzaju stymulację reagują skurczem

jedynie prawidłowo unerwione mięśnie.

jedynie prawidłowo unerwione mięśnie.



Do przeprowadzenia testu używa się

Do przeprowadzenia testu używa się

wyzwalanych ręcznie, powtarzanych

wyzwalanych ręcznie, powtarzanych

ciągów impulsów sinusoidalnych,

ciągów impulsów sinusoidalnych,

bifazowych o częstotliwości nośnej 4 kHz

bifazowych o częstotliwości nośnej 4 kHz

i czasie trwania 300 ms. W czasie

i czasie trwania 300 ms. W czasie

badania ocenia się fakt wystąpienia

badania ocenia się fakt wystąpienia

skurczu bądź jego brak, wielkość użytego

skurczu bądź jego brak, wielkość użytego

natężenia do wywołania skurczu

natężenia do wywołania skurczu

progowego oraz jego symetryczność w

progowego oraz jego symetryczność w

zdrowych częściach ciała

zdrowych częściach ciała



Kolejnym rodzajem oceny jakościowej jest

Kolejnym rodzajem oceny jakościowej jest

dwuczęściowy test galwaniczno-faradyczny

dwuczęściowy test galwaniczno-faradyczny

Erba w którym drażni się pośrednio i

Erba w którym drażni się pośrednio i

bezpośrednio mięsień prądem

bezpośrednio mięsień prądem

galwanicznym przerywanym o czasie

galwanicznym przerywanym o czasie

trwania impulsu około 300 ms, a następnie

trwania impulsu około 300 ms, a następnie

neofaradycznym o częstotliwości 50 Hz i

neofaradycznym o częstotliwości 50 Hz i

czasie trwania impulsu 1 ms, jednak jego

czasie trwania impulsu 1 ms, jednak jego

wartość w konfrontacji z wynikami

wartość w konfrontacji z wynikami

elektromiografii jest często kwestionowana

elektromiografii jest często kwestionowana



W niektórych przypadkach

W niektórych przypadkach

przeprowadza się także próbę

przeprowadza się także próbę

Brooksa, która jest próbą

Brooksa, która jest próbą

przewodnictwa nerwu i polega na

przewodnictwa nerwu i polega na

ocenie odpowiedzi mięśnia na

ocenie odpowiedzi mięśnia na

drażnienie zaopatrującego go nerwu

drażnienie zaopatrującego go nerwu

ciągiem impulsów o czasie trwania

ciągiem impulsów o czasie trwania

10 ms, czasie przerwy 2000 ms i

10 ms, czasie przerwy 2000 ms i

natężeniu 5-15 mA

natężeniu 5-15 mA

Prawa pobudliwości mm

Prawa pobudliwości mm



Prawo Du Bois Reymonda

Prawo Du Bois Reymonda



Prawo mające praktyczne zastosowanie w

Prawo mające praktyczne zastosowanie w

elektrodiagnostyce i elektrolecznictwie, w

elektrodiagnostyce i elektrolecznictwie, w

myśl którego prąd stały w czasie swojego

myśl którego prąd stały w czasie swojego

przepływu przez przez mięsień prążkowany

przepływu przez przez mięsień prążkowany

nie wywołuje skurczu mięśnia, ponieważ

nie wywołuje skurczu mięśnia, ponieważ

nie zachodzi wtedy zmiana jego natężenia,

nie zachodzi wtedy zmiana jego natężenia,

konieczna do wywołania skurczu. Skurcz w

konieczna do wywołania skurczu. Skurcz w

wypadku prądu stałego może wystąpić

wypadku prądu stałego może wystąpić

tylko przy zamykaniu i otwieraniu jego

tylko przy zamykaniu i otwieraniu jego

obwodu. Najsilniejszy skurcz uzyskuje się

obwodu. Najsilniejszy skurcz uzyskuje się

przy zamykaniu obwodu w sytuacji, gdy

przy zamykaniu obwodu w sytuacji, gdy

elektrodą czynną jest katoda.

elektrodą czynną jest katoda.

Prawa pobudliwości mm

Prawa pobudliwości mm



Prawo Erba. Prawo to przedstawia zależności między siłą skurczu

Prawo Erba. Prawo to przedstawia zależności między siłą skurczu

mięśnia przez, który przepływa prąd stały a rodzajem elektrody

mięśnia przez, który przepływa prąd stały a rodzajem elektrody

(katoda, anoda) oraz otwarciem/zamknięciem obwodu

(katoda, anoda) oraz otwarciem/zamknięciem obwodu

elektrycznego i jest rozszerzoną postacią tzw. wzoru Erba. Prawo

elektrycznego i jest rozszerzoną postacią tzw. wzoru Erba. Prawo

to można sformułować następująco:

to można sformułować następująco:

Zastosowanie bardzo słabego prądu stałego pozwala uzyskać

Zastosowanie bardzo słabego prądu stałego pozwala uzyskać

skurcz mięśnia tylko przy zamykaniu obwodu, w którym elektrodą

skurcz mięśnia tylko przy zamykaniu obwodu, w którym elektrodą

czynną jest katoda (KZS). W celu uzyskania skurczu przy

czynną jest katoda (KZS). W celu uzyskania skurczu przy

zamykaniu lub otwieraniu obwodu, w którym elektrodą czynną jest

zamykaniu lub otwieraniu obwodu, w którym elektrodą czynną jest

anoda (AZS, AOS), konieczne jest użycie silniejszego prądu.

anoda (AZS, AOS), konieczne jest użycie silniejszego prądu.

Wywołanie skurczu przy otwieraniu obwodu prądu stałego, w

Wywołanie skurczu przy otwieraniu obwodu prądu stałego, w

którym elektrodą czynną jest katoda (KOS), wymaga użycia

którym elektrodą czynną jest katoda (KOS), wymaga użycia

jeszcze silniejszego prądu.

jeszcze silniejszego prądu.



Reasumując zależności, o których mówi prawo Erba, można

Reasumując zależności, o których mówi prawo Erba, można

stwierdzić, że:

stwierdzić, że:

przy słabego prądzie uzyskamy skurcz mięśnia jedynie w

przy słabego prądzie uzyskamy skurcz mięśnia jedynie w

przypadku  KZS,

przypadku  KZS,

przy średnim prądzie - w przypadku KZS, AZS i AOS,

przy średnim prądzie - w przypadku KZS, AZS i AOS,

a przy silnym prądzie - we wszystkich czterech przypadkach, tj.

a przy silnym prądzie - we wszystkich czterech przypadkach, tj.

KZS, AZS, AOS i KOS 

KZS, AZS, AOS i KOS 



Wzór przedstawiający zależności między siłą

Wzór przedstawiający zależności między siłą

skurczu mięśnia przez, który przepływa prąd stały

skurczu mięśnia przez, który przepływa prąd stały

a rodzajem elektrody (katoda, anoda) oraz

a rodzajem elektrody (katoda, anoda) oraz

otwarciem/zamknięciem obwodu elektrycznego:

otwarciem/zamknięciem obwodu elektrycznego:



                   

                   

KZS > AZS

KZS > AZS

                    AOS > KOS

                    AOS > KOS



Wzór ten należy rozumieć następująco:

Wzór ten należy rozumieć następująco:

Najsilniejszy skurcz mięśnia uzyskuje się przy

Najsilniejszy skurcz mięśnia uzyskuje się przy

zamykaniu obwodu elektrycznego w sytuacji, gdy

zamykaniu obwodu elektrycznego w sytuacji, gdy

elektrodą czynną jest katoda - KZS (katoda -

elektrodą czynną jest katoda - KZS (katoda -

zamknięcie - skurcz). Jeśli elektrodą czynną

zamknięcie - skurcz). Jeśli elektrodą czynną

będzie anoda, to uzyskany w tej sytuacji skurcz

będzie anoda, to uzyskany w tej sytuacji skurcz

AZS (anoda - zamknięcie - skurcz) jest słabszy.

AZS (anoda - zamknięcie - skurcz) jest słabszy.

Natomiast przy otwieraniu obwodu silniejszy

Natomiast przy otwieraniu obwodu silniejszy

skurcz obserwujemy w przypadku, gdy elektrodą

skurcz obserwujemy w przypadku, gdy elektrodą

czynną jest anoda - AOS -  niż w przypadku, gdy

czynną jest anoda - AOS -  niż w przypadku, gdy

elektroda czynną jest katoda - KOS (katoda -

elektroda czynną jest katoda - KOS (katoda -

otwarcie - skurcz).

otwarcie - skurcz).



Odczyn zwyrodnienia

Odczyn zwyrodnienia





Odczyn ten, zwany również reakcją

Odczyn ten, zwany również reakcją

degeneracji (RD) powstaje na skutek

degeneracji (RD) powstaje na skutek

zmian zachodzących w mięśniu

zmian zachodzących w mięśniu

odnerwionym (takim który utracił

odnerwionym (takim który utracił

łączność z odpowiadającymi mu

łączność z odpowiadającymi mu

komórkami ruchowymi).

komórkami ruchowymi).



SIŁA BODZCÓW



BODZIEC PODPROGOWY bodziec który działa
na miesien i nie wywołujewidocznej reakcji



BODZIEC PROGOWY – bodziec o najmniejszej
sile, który jest w stanie wywołac widoczna



reakcje



BODZIEC NADPROGOWY – bodziec który
wywołuje skurcz miesnia



BODZIEC MAKSYMALNY – najmniejszy
bodziec, który wywołuje maksymalna reakcje



BODZIEC SUPRAMAKSYMALNY – bodziec
którego amplituda sie nie zmienia a siła rosnie
(siła



wysza od maksymalnej a amplituda taka sama),
moe byc bodzcem uszkadzajacym



PRAWO WSZYSTKO ALBO NIC



Bodziec progowy jest bodzcem

maksymalnym



Zgodnie z prawem „wszystko albo nic” reaguje:



- pojedyncze włókno nerwowe



- pojedyncze włókno miesniowe



- jednostka motoryczna



- miesien sercowy (w całosci)



Prawo „ wszystko albo nic” nie stosuje sie do

miesni szkieletowych.

.

5 0

2 0

1 0

5

2

1

0 , 1

1

1 0

1 0 0

1 0 0 0 t [ m s ]

I [m A ]

C h r o n a k s ja

R

eo

ba

za



Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę



