szkoły i kierunki w 1

background image

SZKOŁY I KIERUNKI

W PSYCHOTERAPII

background image

Czym jest psychoterapia?

= psyche (dusza) + therapein (leczyć)

oddziaływanie interpersonalne

edukacja psychospołeczna

profesjonalne asystowanie w dokonywaniu zmian w

sobie

technika behawioralna

forma powtórnego rodzicielstwa

kupowanie przyjaźni

współczesna forma szamanizmu

opieka zdrowotna

background image

Definicja psychoterapii

Psychoterapia to:

świadome i zamierzone

stosowanie metod klinicznych i zabiegów
interpersonalnych, pochodzących ze sprawdzonych
twierdzeń nauk psychologicznych,

w celu towarzyszenia ludziom

w modyfikacji ich zachowań, właściwości
poznawczych, emocji i / lub innych cech

na takie, które wydają się uczestnikom tego procesu
pożądane

Norcross
(1990)

background image

podejście

szkoła

teoria

metoda

background image

P O D E J Ś C I A

(orientacje / kierunki)

Definicja: zbiór ogólnych założeń i

pojęć dotyczących natury człowieka,

jego rozwoju oraz relacji z otoczeniem

Podstawowe podejścia:

psychoanalityczne

humanistyczno-egzystencjalne

behawioralno-poznawcze

systemowe

background image

S Z K O Ł Y

Definicja: grupa teorii pokrewnych ze

względu na założenia i pojęcia (często

wiązane są z określonym nazwiskiem bądź

regionem geograficznym)

Przykłady szkół podejścia

systemowego:

strategiczna (Haley)

strukturalna (Minuchin)

mediolańska (Palazzoli)

postmediolańska (Cecchin i in.)

background image

T E O R I E

(koncepcje, modele)

Definicja: model funkcjonowania

człowieka

Przykłady teorii (koncepcji)

charakterystycznych dla szkoły

mediolańskiej

cyrkularność

gry rodzinne

pozytywna konotacja objawu

background image

Dzięki teoriom psychoterapii

możemy m.in.:

selekcjonować informacje

dostrzegać związki między faktami

wyjaśniać i przewidywać zachowania

projektować i wywoływać zmiany

background image

Struktura teorii

psychoterapii

Teoria „osobowości”

psychologiczne koncepcje natury człowieka

geneza, mechanizmy i proces kształtowania się
zdrowia psychicznego

Teoria psychopatologii

geneza, mechanizmy i proces kształtowania się
zaburzeń psychicznych

Teoria procesów terapeutycznych

zasady tworzenia relacji terapeutycznych

interwencje, strategie, programy

specyficzne czynniki leczące

background image

M E T O D Y

Definicja: zbiór reguł dotyczących
interweniowania w funkcjonowanie
człowieka (praktyczna warstwa teorii)

Przykład metody, opartej na teorii
cyrkularności:

pytania cyrkularne

background image

Typowa metodologia

teorii psychoterapeutycznych

uogólnienie doświadczenia klinicznego

rozumowanie indukcyjne

weryfikacja przez kliniczną użyteczność

rozumowanie dedukcyjne

na ile, w oparciu o określoną teorię kliniczną możemy

prognozować

sposób funkcjonowania człowieka?

na ile możemy

zapobiegać

nawrotom choroby,

wystąpieniu objawów, etc.?

wreszcie na ile w oparciu o tę teorię możemy
skutecznie

uzyskiwać poprawę

zdrowia pacjenta

background image

Czy możliwe jest

doskonalenie metodologii

teorii klinicznych?

Transpozycja pojęć klinicznych na język

umożliwiający kontrolowane badania empiryczne

Umieszczenie „starych” pojęć w kontekście

innego paradygmatu (np. społeczno-

poznawczego)

Rezygnacja z tradycyjnej teorii klinicznej i

odwołanie się do nowej teorii, która umożliwi

ponowne zdefiniowanie zjawiska

„nieskrępowane” ustaleniami wcześniejszymi

background image

Podejście
psychoanalityczne

(1856 – 1939)

background image

Tytułem wstępu

Współczesna psychoanaliza:

psychoanaliza – klasyczna teoria Freuda

podejście psychodynamiczne – teorie rozwinięte
przez spadkobierców Freuda, którzy podzielają ogólne
założenia psychoanalizy, ale rozwijają pewne jej
aspekty i minimalizują znaczenie klasycznych
konceptów Freuda

Trzy podstawowe nurty współczesnej
psychoanalizy:

teoria popędów i konfliktów (Freud)

teorie relacji z obiektem (Klein, Mahler, Kernberg)

psychologia self (Kohut)

background image

Główne założenia

teorii popędów i konfliktu

1.

Aspekt dynamiczny

2.

Aspekt ekonomiczny

3.

Aspekt topograficzny

4.

Aspekt strukturalny

5.

Aspekt rozwojowy

Rapport i Gill (1959)

background image

1. Aspekt dynamiczny

Zachowanie człowieka regulowane jest przez

biologiczne siły –

popędy

Wyróżniamy dwa podstawowe popędy:

konstruktywny „eros” (

libido

) i destrukcyjny

„thanatos” (

destrudo

)

Popędy te wyrażają się w fantazjach,

pragnieniach, uczuciach, myślach, działaniach

Celem popędu jest rozładowanie napięcia i

osiągnięcie przyjemności

Napięcie może zostać rozładowane tylko

poprzez kontakt z obiektem (wewnętrznym lub

zewnętrznym)

background image

2. Aspekt ekonomiczny

(hydrauliczny)

Energia psychiczna, płynąca z popędów,

może być rozładowana tylko przy

pomocy obiektów „bezpiecznych”

(możliwych do zaakceptowania)

Pojęcia:

kateksja

– wybór i obsadzenie obiektu

przez energię popędową (libido)

dekateksja

– wycofanie energii popędowej

z obiektu

fiksacja

– „zastój” energii popędowej z

powodu braku możliwości jej rozładowania

background image

3. Aspekt topograficzny

Umysł (psychika) człowieka obejmuje trzy obszary:

świadomość

(obszar najmniejszy)

przedświadomość

(obszar poza świadomością,

dostępny przez skupienie uwagi)

nieświadomość

(obszar największy, obejmuje sporo

treści nieakceptowanych)

Rzeczywiste motywy zachowania najczęściej są
nieświadome

Nieświadome treści psychiczne przejawiają się w
czynnościach omyłkowych, marzeniach sennych,
fantazjach

background image

4. Aspekt strukturalny

Osobowość człowieka składa się z trzech

struktur:

ID

siedlisko popędów

kieruje się zasadą przyjemności

SUPEREGO

uwewnętrznione powinności (postawy i wartości

rodzicielskie, wzorce społeczne)

kontroluje popędy

EGO

struktura pośrednicząca między popędami a światem

zewnętrznym

kieruje się zasadą realizmu

background image

(Aspekt topograficzny i

strukturalny)

background image

EGO może rozwiązywać konflikty

ID–SUPEREGO przez

obronę

i

adaptację

ID

EGO

SUPER

EGO

konflikt

obrona

adaptacja

background image

Mechanizmy obronne

EGO

Definicja: są to różne sposoby

obrony integralności EGO

przed pozostającymi w konflikcie siłami popędowymi ID, zbyt

silnymi bodźcami zewnętrznymi, wymaganiami SUPEREGO

Funkcja: polega na

zniekształcaniu pragnień

tak, żeby:

ich prawdziwa treść pozostała nieznana EGO

przybrały treść jak najmniej sprzeczną z wymaganiami i

zakazami otoczenia i SUPEREGO

były możliwe do zaspokojenia w realnej rzeczywistości

Rozwój EGO: polega na

stosowaniu coraz dojrzalszych

mechanizmów obronnych

, to znaczy takich, które:

głębiej zmieniają treść pragnień

bardziej odraczają gratyfikację

umożliwiają zaspakajanie pragnień w sposób społecznie

pożądany

background image

Jak działa mechanizm obronny?

Zenek

pragnie „zniszczyć” kolegę z pracy

Karola

PROJEKCJA

mechanizm prymitywny

Zenek nie cierpi Karola i nie

akceptuje swojego uprzedzenia.

„Nagle „odkrywa”, że Karol chce

zająć jego stanowisko. Broni się

przed tym, wypuszczając w obieg

szereg negatywnych plotek o Karolu

Korzyści:

treść zmieniona (złagodzona)

gratyfikacja szybka i relatywnie

bliska celowi popędowemu

zgodność z normami niepełna

adaptacyjność niepełna (ryzyko

kłopotów: konflikt z Karolem,

niechęć części otoczenia, wyrzuty

sumienia)

SUBLIMACJA

mechanizm dojrzały

Zenek nie cierpi Karola i nie

akceptuje swojego uprzedzenia. Z

czasem namawia

współpracowników do wystąpienia

z petycją wprowadzenia

całkowitego zakazu palenia w

pracy. Namawia również Karola,

który jest nałogowym palaczem,

aby dla własnego dobra podpisał

petycję

Korzyści:

treść całkowicie zmieniona (troska

o zdrowie)

gratyfikacja odroczona i odległa

od celu popędowego

zgodność z normami pełna

adaptacyjność pełna

background image

Przykłady mechanizmów

obronnych ego:

wyparcie

– pierwotne: nie dopuszczenie do świadomości

zagrażających przeżyć; wtórne: wyłączenie ze świadomości

zagrażających przeżyć wcześniej uświadamianych

projekcja

– przypisanie własnego nieakceptowanego

impulsu, cechy, zachowania innej osobie

zaprzeczanie

– negowanie wypieranych przeżyć

racjonalizacja

– stosowanie racjonalnych, pozornie

logicznych argumentów w celu uzasadnienia postępowania

motywowanego przez nieakceptowane pragnienia

intelektualizacja

– myślenie o przeżyciach (często w

terminach abstrakcyjnych) w miejsce przeżywania ich

reakcja

pozorowana

– wyrażanie pragnień i przeżyć

przeciwnych do rzeczywiście doświadczanych

fantazjowanie

– ucieczka od przykrej lub uciążliwej

realności w marzenia na jawie

sublimacja

– zastępowanie celów i obiektów, na które są

ukierunkowane impulsy, celami i obiektami łatwiej

dostępnymi lub akceptowanym przez superego i

społeczeństwo

background image

5. Aspekt rozwojowy

Sposób realizacji popędów zmienia się w trakcie życia człowieka.

W swoim rozwoju człowiek przechodzi przez kolejne fazy (etapy

libidinalnej kateksji erogennych sfer cielesnych):

oralna

analną

falliczną

latencji

genitalną

Ogólna charakterystyka faz:

każda rozwija określone cechy osobowości

w każdą z nich wpisany jest konflikt między popędami id,

wymaganiami ego i nakazami superego

możliwy jest też kompromis między tymi strukturami (gdy

pragnienia id są słabiej realizowane, niż wymagania ego i nakazy

superego), co pozostawia ślady w postaci objawów

nerwicowych

background image

5. Aspekt rozwojowy

Sposób realizacji popędów zmienia się w trakcie życia człowieka.

W swoim rozwoju człowiek przechodzi przez kolejne fazy (etapy

libidinalnej kateksji erogennych sfer cielesnych):

oralna

analną

falliczną

latencji

genitalną

Ogólna charakterystyka faz:

każda rozwija określone cechy osobowości

w każdą z nich wpisany jest konflikt między popędami id,

wymaganiami ego i nakazami superego

możliwy jest też kompromis między tymi strukturami (gdy

pragnienia id są słabiej realizowane, niż wymagania ego i nakazy

superego), co pozostawia ślady w postaci objawów

nerwicowych

background image

Faza oralna (0-1,5 r.ż.)

lokalizacja libido:

wargi, gardło, przełyk

gratyfikacja:

ssanie, karmienie, gaworzenie

konflikt:

id

(natychmiastowe zaspokajanie

pragnień)

otoczenie

(mama, pierś, butelka

nie zawsze jest „na zawołanie”)

obrony przed konfliktem:

zaprzeczanie,

projekcja, inkorporacja

możliwa fiksacja oralna:

w wyniku

nadmiernego zaspokajania lub deprywacji
potrzeb

background image

Faza analna (1,5-3 r.ż)

lokalizacja libido:

odbyt i jego okolice

gratyfikacja:

uzyskiwanie kontroli nad

zwieraczami, zadowolenie rodziców

konflikt:

id

(puścić lub wstrzymać wedle

ochoty

-

otoczenie

(oczekiwania czystości,

porządku i innych reguł społecznych)

obrony przed konfliktem:

reakcja

upozorowana, izolacja, intelektualizacja,

możliwa fiksacja analna:

w wyniku zbytniej

surowości lub pobłażliwości opiekunów

=>EGO

background image

Faza falliczna (pregenitalna)

(3-6 r.ż)

lokalizacja libido:

okolice genitalne

gratyfikacja:

fantazje seksualne dotyczące

rodzica płci przeciwnej, masturbacja

konflikt edypalny:

id

(pragnienia seksualne do

matki)

otoczenie

(ojciec z prawem do matki)

obrony przed konfliktem:

wyparcie,

identyfikacja

możliwa fiksacja falliczna:

w wyniku

nadmiernej pobłażliwości lub skrajnego
odrzucenia

=>SUPEREGO

background image

Faza latencji (7-14 r.ż)

lokalizacja libido:

okolice genitalne

gratyfikacja:

fantazje seksualne,

masturbacja

konflikt:

id

superego

(wyciszony)

obrony przed konfliktem:

sublimacja,

reakcja pozorowana (wobec rówieśników

płci przeciwnej), identyfikacja (z innymi

niż rodzic tej samej płci)

background image

Faza genitalna (dorastanie-

dorosłość)

lokalizacja libido:

okolice genitalne

gratyfikacja:

obiekty zaspokajające popęd

seksualny (miłość) i agresywny (praca)

konflikty:

z poprzednich faz rozwojowych

obrony przed konfliktami:

z poprzednich

faz rozwojowych

możliwe fiksacje:

na celach i obiektach z

poprzednich faz rozwojowych

background image

KONCEPCJA ZDROWIA

PSYCHICZNEGO

Im mniej energii popędowej „zafiksowało” się

na celach i obiektach poprzednich etapów

rozwojowych i tym samym więcej dotarło jej

do fazy genitalnej – tym więcej zdrowia

Wyznaczniki zdrowia:

zdolność do

miłości

(dojrzałych intymnych relacji)

i

pracy

(zaangażowania, twórczości)

dojrzałe mechanizmy obronne

(np. sublimacja a

nie wyparcie lub projekcja):

doświadczanie raczej

lęku obiektywnego

(przed

realnym niebezpieczeństwem) niż neurotycznego (id

– otoczenie) lub moralnego (id – superego)

background image

KONCEPCJA NERWICY

Zdarzenia kryzysowe (np. utrata bliskiej osoby,

wejście w związek miłosny, choroba)

Uaktywnienie nierozwiązanych konfliktów i

fiksacji ze wcześniejszych faz rozwojowych

Wzrost napięcia lękowego i obron przed lękiem

Napięcie lękowe zostaje rozładowywane

poprzez powstanie objawów nerwicowych, które

w sposób symboliczny wyrażają wyparte treści

(funkcja

ekspresyjno-komunikacyjna)

powodują

korzyści wtórne

(np. uwagę, opiekę

otoczenia)

background image

Normalny i neurotyczny

konflikt

background image

KONCEPCJA ZMIANY

TERAPEUTYCZNEJ

Ustąpienie objawu nerwicowego jest możliwe, gdy
EGO w sposób dojrzały rozwiąże konflikt bieżący

Będzie to możliwe, wtedy, gdy EGO rozpozna
konfliktowe pragnienia i powiąże je z konfliktem
bieżącym (czyli wtedy, gdy pacjent uzyska

WGLĄD

)

Terapia nasza działa przez to, że przemienia
nieświadome w świadome, i działa tylko o tyle, o ile
jest w możności przeprowadzić tę przemianę”
(Freud,
1917)


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
szkoły i kierunki w 2
szkolyikierunki, Kierunki psych. klin. materiały uzupełniajace do egzaminu
historia polski, szkoły prawa karnego, SZKOŁY I KIERUNKI W NAUCE PRAWA KARNEGO
PD-01 - Szkoły i Kierunki Psychoanalizy (1), Psychodynamiczna
Zestaw 6 kliniczna szkoły i kierunki pytania egzamin, Studia, Psychologia, SWPS, 3 rok, Semestr 05 (
Zestaw 7 kliniczna szkoły i kierunki pytania egzamin, Studia, Psychologia, SWPS, 3 rok, Semestr 05 (
Szkoły i kierunki psychologii klinicznej WYKŁAD SPECJALIZACYJNY-Krystyna Drat-Ruszczak, KLINICZNA py
szkoły i kierunki w psychoterapii
Szkoły i kierunki w psychologii klinicznej pytania egzamin
PD 02 Szkoły i Kierunki Psychoanalizy (2)
1 Szkoły i kierunki układ chronologiczny
WSPÓŁCZESNE KIERUNKI PEDAGOGIKI - ćwiczenia, Dokumenty do szkoły, przedszkola; inne, wykłady i ćwicz

więcej podobnych podstron