Gorączka i ból

Gorączka i ból

u dzieci

u dzieci

Prof. Wojciech Cichy UMP

Prof. Wojciech Cichy UMP

Rok akademicki 2013/2014

Rok akademicki 2013/2014

Gorączka i ból

Gorączka i ból

to jeden z najczęstszych

to jeden z najczęstszych

objawów

objawów

(19-30%)

(19-30%)

u dzieci zgłaszających się

u dzieci zgłaszających się

do lekarza pierwszego kontaktu

do lekarza pierwszego kontaktu

Gorączka

Gorączka

Zaburzenie termoregulacji

Zaburzenie termoregulacji

polegające na przestawieniu

polegające na przestawieniu

termostatu w OUN na wyższy

termostatu w OUN na wyższy

poziom, co prowadzi do wzrostu

poziom, co prowadzi do wzrostu

temperatury ciała, a niekiedy

temperatury ciała, a niekiedy

uruchomienia mechanizmów

uruchomienia mechanizmów

regulacyjnych (dreszcze, pocenie).

regulacyjnych (dreszcze, pocenie).

Kliniczna definicja

Kliniczna definicja

gorączki

gorączki

Gorączka to c

Gorączka to c

iepłota ciała:

iepłota ciała:

–

powyżej 38ºC w odbycie

powyżej 38ºC w odbycie

–

powyżej 37,8ºC w jamie ustnej

powyżej 37,8ºC w jamie ustnej

–

powyżej 37,2ºC pod pachą

powyżej 37,2ºC pod pachą

T

T

emperatur

emperatur

a do 41,5ºC to

a do 41,5ºC to

stan gorączkowy

stan gorączkowy

T

T

emperatur

emperatur

a powyżej 41,5ºC

a powyżej 41,5ºC

to

to

hiperpireksja

hiperpireksja

Gorączka

Gorączka

a hipertermia

a hipertermia

Gorączka jest wynikiem zaburzenia ośrodka

Gorączka jest wynikiem zaburzenia ośrodka

termoregulacji

termoregulacji

Hipertermia nie jest zależna od ośrodka

Hipertermia nie jest zależna od ośrodka

termoregulacji

termoregulacji

Hipertermia może być wynikiem:

Hipertermia może być wynikiem:

-

-

wzrostu produkcji endogennego ciepła (nadczynność

wzrostu produkcji endogennego ciepła (nadczynność

tarczycy, wysiłek fizyczny)

tarczycy, wysiłek fizyczny)

–

zmniejszonej utraty ciepła (zbyt ciepła odzież, zatrucie

zmniejszonej utraty ciepła (zbyt ciepła odzież, zatrucie

atropiną)

atropiną)

–

zbyt długiej ekspozycji na wysokie temperatury

zbyt długiej ekspozycji na wysokie temperatury

otoczenia (udar cieplny)

otoczenia (udar cieplny)

Prawidłowa temperatura

Prawidłowa temperatura

ciała

ciała

dobowa zmienność

dobowa zmienność

• objawy zapalenia
rozwijają się pod
wpływem
mediatorów zapalenia
m.in. prostaglandyn (PG)
i
tromboksanu

• PG powstają w procesie
zapalenia z kwasu
arachidonowego pod
wpływem
cyklooksygenazy

Kaskada kwasu arachidonowego

Kaskada kwasu arachidonowego

COX-1, COX-2 – cyklooksygenaza 1 i
2; LOX – lipooksygenaza
PG – prostaglandyny,
PGI2 – prostacyklina

TxA2- tromboksan

błona

komórkowa

kwas arachidonowy

LOOX

COX-1
COX-2

PG, PGI

2,

,

TxA

2

Leukotrieny

fosfolipaza A2

zapalenie

ból, obrzęk,

ucieplenie

zapalenie

skurcz oskrzeli,

nacieki komórkowe

Mechanizm powstawania

Mechanizm powstawania

gorączki

gorączki

zaburzenie ośrodka termoregulacji

zaburzenie ośrodka termoregulacji

w

w

przedwzrokowej części przedniego

przedwzrokowej części przedniego

podwzgórza

podwzgórza

ośrodek termoregulacji przestawia się

ośrodek termoregulacji przestawia się

( jak termostat ) na wyższą temperaturę

( jak termostat ) na wyższą temperaturę

następują zmiany procesów

następują zmiany procesów

fizjologicznych, powodujące wzrost

fizjologicznych, powodujące wzrost

temperatury ciała

temperatury ciała

Patomechanizm

Patomechanizm

gorączki

gorączki

PIROGENY EGZOGENNE

PIROGENY EGZOGENNE

GORĄCZKA

GORĄCZKA

PIROGENY ENDOGENNE

PIROGENY ENDOGENNE

PGE

PGE

2

2

COX-2

COX-2

PODWZGÓRZE

PODWZGÓRZE

WĄTROBA

WĄTROBA

MAKROFAG

MAKROFAG

IL-1 IL-6 TNF

IL-1 IL-6 TNF

Wg Debryshire S.W.G.

2003

Gorączka

Gorączka

a funkcje organizmu

a funkcje organizmu

Temperatura

Temperatura

Wpływ na funkcje organizmu

Wpływ na funkcje organizmu

do 39ºC

do 39ºC

najczęściej nie zaburza czynności

najczęściej nie zaburza czynności

organizmu

organizmu

40,5º - 41ºC

40,5º - 41ºC

zaburzenia świadomości i upośledzenie

zaburzenia świadomości i upośledzenie

centralnego mechanizmu kontroli

centralnego mechanizmu kontroli

temperatury

temperatury

41º - 42ºC

41º - 42ºC

uszkodzenie tkanek

uszkodzenie tkanek

42º - 43ºC

42º - 43ºC

utrata mechanizmów regulacyjnych

utrata mechanizmów regulacyjnych

ośrodka termoregulacji

ośrodka termoregulacji

42ºC i powyżej

42ºC i powyżej

nieodwracalne uszkodzenie mózgu

nieodwracalne uszkodzenie mózgu

43,5–45ºC

43,5–45ºC

może nastąpić zgon

może nastąpić zgon

A

A

daptacyjn

daptacyjn

a rola

a rola

gorączki

gorączki

korzystne działanie umiarkowanej

korzystne działanie umiarkowanej

gorączki na przebieg zakażeń

gorączki na przebieg zakażeń

wirusowych i bakteryjnych u ludzi :

wirusowych i bakteryjnych u ludzi :

–

skrócenie czasu trwania choroby

skrócenie czasu trwania choroby

–

łagodzenie objawów

łagodzenie objawów

–

zmniejszenie śmiertelności

zmniejszenie śmiertelności

Negatywne

Negatywne

skutki wysokiej

skutki wysokiej

lub długotrwałej

lub długotrwałej

gorączki

gorączki

Ze wzrostem produkcji ciepła :

Ze wzrostem produkcji ciepła :

zwiększa się zużycie

zwiększa się zużycie

tlenu

tlenu

narasta produkcja

narasta produkcja

dwutlenku węgla

dwutlenku węgla

zwiększa się praca

zwiększa się praca

serca

serca

Gorączka

Gorączka

najczęściej pochodzenia

najczęściej pochodzenia

infekcyjnego,

infekcyjnego,

jest główną przyczyną porad

jest główną przyczyną porad

w ambulatorium dziecięcym

w ambulatorium dziecięcym

-

-

65% wszystkich wizyt

65% wszystkich wizyt

Leki przeciwgorączkowe

Leki przeciwgorączkowe

stosowane powszechnie u dzieci

stosowane powszechnie u dzieci

Paracetamol (acetoaminofen)

Paracetamol (acetoaminofen)

–

bez recepty od 3 miesiąca życia

bez recepty od 3 miesiąca życia

Ibuprofen

Ibuprofen

–

bez recepty od 3 miesiąca życia

bez recepty od 3 miesiąca życia

Paracetamol

Paracetamol

Ośrodkowe

Ośrodkowe

działanie przeciwgorączkowe

działanie przeciwgorączkowe

i przeciwbólowe

i przeciwbólowe

–

hamowanie syntezy prostaglandyn w

hamowanie syntezy prostaglandyn w

podwzgórzu

podwzgórzu

( via cyklooksygenaza ; COX-3 )

( via cyklooksygenaza ; COX-3 )

Brak obwodowego działania

Brak obwodowego działania

przeciwzapalnego

przeciwzapalnego

Profil bezpieczeństwa leku

Profil bezpieczeństwa leku

Ibuprofen

Ibuprofen

Mechanizm działania typowy dla NLPZ:

Mechanizm działania typowy dla NLPZ:

Hamowanie syntezy prostaglandyn via

Hamowanie syntezy prostaglandyn via

hamowanie

hamowanie

aktywności cyklooksygenazy:

aktywności cyklooksygenazy:

–

konstytutywnej : COX-1

konstytutywnej : COX-1

–

indukowanej:

indukowanej:

COX-2 i COX-3

COX-2 i COX-3

ośrodkowo: w podwzgórzu

ośrodkowo: w podwzgórzu

obwodowo: w miejscu urazu lub zapalenia

obwodowo: w miejscu urazu lub zapalenia

Dodatkowy:

Dodatkowy:

hamowanie syntazy NO w rdzeniu kręgowym

hamowanie syntazy NO w rdzeniu kręgowym

Cyklooksygenazy

Cyklooksygenazy

kwasu arachidonowego

kwasu arachidonowego

enzym

enzym

KONSTYTUTYWNY,

KONSTYTUTYWNY,

aktywowany receptorowo

aktywowany receptorowo

przez hormony

przez hormony

INDUKOWANY

INDUKOWANY

przez

przez

cytokiny

cytokiny

miejsce

miejsce

produkcji

produkcji

kom

kom

ó

ó

rki

rki

ś

ś

r

r

ó

ó

db

db

ł

ł

onka

onka

naczy

naczy

ń

ń

, nab

, nab

ł

ł

onka

onka

ż

ż

o

o

łą

łą

dka, kanalik

dka, kanalik

ó

ó

w

w

nerkowych płytki krwi

nerkowych płytki krwi

makrofagi,

makrofagi,

kom

kom

ó

ó

rki

rki

odczynu

odczynu

zapalnego

zapalnego

efekt

efekt

PGI2, PGE2

PGI2, PGE2

-

-

dzia

dzia

ł

ł

anie

anie

przeciwmia

przeciwmia

żdż

żdż

ycowe,

ycowe,

gastroprotekcyjne,

gastroprotekcyjne,

nefroprotekcyjne

nefroprotekcyjne

PGD, mediator

PGD, mediator

odczynu

odczynu

zapalnego

zapalnego

COX-1

COX-1

COX-2

COX-2

Efekty kliniczne

Efekty kliniczne

mediatorów zapalnych

mediatorów zapalnych

MEDIATORY PROCESU ZAPALNEGO

MEDIATORY PROCESU ZAPALNEGO

histamina

histamina

LTC4

LTC4

bradykinina

bradykinina

LTB4

LTB4

bradykinina

bradykinina

LTD4

LTD4

NO

NO

PGD2

PGD2

prostaglandyny

prostaglandyny

IL-l,IL-2,TNF

IL-l,IL-2,TNF

GORĄCZKA

GORĄCZKA

ZACZERWIENIENIE

ZACZERWIENIENIE

OBRZĘK

OBRZĘK

BÓL

BÓL

fagocyty

fagocyty

PAF

PAF

NO

NO

Zapalenie - objawy

Zapalenie - objawy

• ocieplenie

•zaczerwie-

nienie

• obrzmienie

• ból

• utrata
funkcji

Przebieg procesu

Przebieg procesu

zapalnego

zapalnego

BODZIEC ZAPALNY

BODZIEC ZAPALNY

POBUDZENIE KOMÓREK

POBUDZENIE KOMÓREK

NABŁONKA

NABŁONKA

MEDIATORY NACZYNIOWE

MEDIATORY NACZYNIOWE

MEDIATORY CHEMOTAKTYCZNE

MEDIATORY CHEMOTAKTYCZNE

NAPŁYW KOMÓREK ZAPALNYCH

NAPŁYW KOMÓREK ZAPALNYCH

MEDIATORY

MEDIATORY

FAGOCYTOZA

FAGOCYTOZA

PRZECIWCIAŁA

PRZECIWCIAŁA

DESTRUKCJA

DESTRUKCJA

NO

NO

Faza naczyniowa

Faza naczyniowa

Faza komórkowa

Faza komórkowa

Faza destrukcyjna

Faza destrukcyjna

Ibuprofen

Ibuprofen

działanie przeciwzapalne

działanie przeciwzapalne

Ibuprofen

Ibuprofen

znajduje zastosowanie

znajduje zastosowanie

we wszystkich trzech fazach

we wszystkich trzech fazach

zapalenia

zapalenia

spowodowanego zakażeniem

spowodowanego zakażeniem

wirusowym i bakteryjnym

wirusowym i bakteryjnym

NLPZ

NLPZ

hamując syntezę

hamując syntezę

prostaglandyn ograniczają proces

prostaglandyn ograniczają proces

zapalny

zapalny

COX-1, COX-2 –
cyklooksygenaza 1 i 2;
LOX – lipooksygenaza
PG – prostaglandyny,
PGI2 – prostacyklina
TxA2- tromboksan

błona

komórkowa

kwas arachidonowy

LOX

COX-1
COX-2

PG, PGI

2,

,

TxA

2

Leukotrieny

fosfolipaza A2

zapalenie

ból, obrzęk,

ucieplenie

zapalenie

skurcz oskrzeli,

nacieki komórkowe

G

G

O

O

R

R

Ą

Ą

C

C

Z

Z

K

K

A

A

Ibuprofen

Ibuprofen

– działanie

– działanie

przeciwgorączkowe

przeciwgorączkowe

CENTRALNE

CENTRALNE

OBWODOW

OBWODOW

E

E

zahamowanie metabolizmu

zahamowanie metabolizmu

neutrofilów

neutrofilów

zmniejszenie uwalniania IL-I, IL-6,

zmniejszenie uwalniania IL-I, IL-6,

TNF

TNF

zmniejszenie syntezy pirogenów

zmniejszenie syntezy pirogenów

endogennych

endogennych

blokowanie

blokowanie

COX-2

COX-2

w

w

podwzgórzu

podwzgórzu

zmniejszenie syntezy PGE

zmniejszenie syntezy PGE

2

2

w o.u.n.

w o.u.n.

FEVER

FEVER

INSPIRACJA

INSPIRACJA

DLA

DLA

ARTYSTÓW

ARTYSTÓW

Ból

Ból

„

„

Nieprzyjemna

Nieprzyjemna

”

”

reakcja

reakcja

czuciowa

czuciowa

i

i

emocjonalna

emocjonalna

wywołana

wywołana

przez

przez

r

r

ó

ó

ż

ż

ne bod

ne bod

ź

ź

ce zewn

ce zewn

ę

ę

trzne

trzne

(mechaniczne, chemiczne,

(mechaniczne, chemiczne,

termiczne)

termiczne)

zwi

zwi

ą

ą

zane z rzeczywistym lub

zane z rzeczywistym lub

potencjalnym uszkodzeniem

potencjalnym uszkodzeniem

tkanek

tkanek

wg ISAP

wg ISAP

Ból

Ból

Uznawany za

Uznawany za

najwa

najwa

ż

ż

niejszy objaw

niejszy objaw

w medycynie

w medycynie

Z b

Z b

ó

ó

lem zawsze

lem zawsze

zwi

zwi

ąz

ąz

ane jest

ane jest

cierpienie

cierpienie

Częstość występowania bólu w

Częstość występowania bólu w

populacji „otwartej”: 25-50%

populacji „otwartej”: 25-50%

(Europ J

(Europ J

Public Hlth 2005)

Public Hlth 2005)

Ból w wielu chorobach jest objawem

Ból w wielu chorobach jest objawem

pierwotnym lub wtórnym

pierwotnym lub wtórnym

Ilość wizyt u lekarzy zależy wprost

Ilość wizyt u lekarzy zależy wprost

proporcjonalnie od obecności tego

proporcjonalnie od obecności tego

objawu

objawu

wg P. Januszewicza

wg P. Januszewicza

2008

2008

Najczęstsze miejsce występowania

Najczęstsze miejsce występowania

bólu

bólu

u dorosłych

u dorosłych

:

:

głowa,

głowa,

gardło i okolica lędźwiowa.

gardło i okolica lędźwiowa.

Ból występuje częściej u osób

Ból występuje częściej u osób

starszych niż u osób młodszych

starszych niż u osób młodszych

Kobiety 1,2 – 1,5 razy częściej

Kobiety 1,2 – 1,5 razy częściej

odczuwają ból aniżeli mężczyźni

odczuwają ból aniżeli mężczyźni

(Family Pract 2007)

(Family Pract 2007)

wg P. Januszewicza

wg P. Januszewicza

2008

2008

Rodzaje

Rodzaje

bólu

bólu

u dzieci

u dzieci

Ból ostry i pourazowy

Ból ostry i pourazowy

Ból pooperacyjny

Ból pooperacyjny

Ból jatrogenny

Ból jatrogenny

Ból nowotworowy

Ból nowotworowy

Wg Mertz H. 2003

Wg Strigo I.A. i wsp. 2003

Z rdzenia kręgowego czucie trzewne

Z rdzenia kręgowego czucie trzewne

wstępuje do mózgowia

wstępuje do mózgowia

• drogą sznurów tylnych

• drogą sznurów tylnych

• drogą rdzeniowo-wzgórzową w sznurach

• drogą rdzeniowo-wzgórzową w sznurach

bocznych i przednich

bocznych i przednich

Patomechanizm bólu

Patomechanizm bólu

RECEPTORY NOCYCEPTYWNE

RECEPTORY NOCYCEPTYWNE

Histamina

Histamina

bradykinina

bradykinina

(prostaglandy

(prostaglandy

ny

ny

NO)

NO)

RDZEŃ KRĘGOWY

RDZEŃ KRĘGOWY

(rogi tylne)

(rogi tylne)

WZGÓRZE

WZGÓRZE

KORA MÓZGOWA

KORA MÓZGOWA

(percepcja bodźców bólowych)

(percepcja bodźców bólowych)

włókna czuciowe C

włókna czuciowe C

B

B

Ó

Ó

L

L

Ibuprofen

Ibuprofen

– działanie

– działanie

przeciwbólowe

przeciwbólowe

CENTRALNE

CENTRALNE

OBWODOWE

OBWODOWE

zahamowanie syntezy NO

zahamowanie syntezy NO

w obrębie rdzenia kręgowego

w obrębie rdzenia kręgowego

zmniejszenie intensywności przewodzenia

zmniejszenie intensywności przewodzenia

i percepcji bólu

i percepcji bólu

blokowanie

blokowanie

COX-2

COX-2

zmniejszenie syntezy prostaglandyn

zmniejszenie syntezy prostaglandyn

zmniejszenie wrażliwości nocyceptorów

zmniejszenie wrażliwości nocyceptorów

na bradykininę i NO

na bradykininę i NO

Ibuprofen

Ibuprofen

– zależność

– zależność

dawka/działanie

dawka/działanie

Niskie dawki –

Niskie dawki –

5 mg/kg m.c./dawkę -

5 mg/kg m.c./dawkę -

- działanie

- działanie

przeciwgorączkowe

przeciwgorączkowe

Dawki od

Dawki od

10 mg/kg m.c./dawkę

10 mg/kg m.c./dawkę

–

–

- działanie

- działanie

przeciwbólowe,

przeciwbólowe,

przeciwgorączkowe i przeciwzapalne

przeciwgorączkowe i przeciwzapalne

,

,

wystarczające do złagodzenia

wystarczające do złagodzenia

objawów zapalenia towarzyszących infekcji

objawów zapalenia towarzyszących infekcji

B

B

ó

ó

l ostry

l ostry

–

–

post

post

ę

ę

powanie

powanie

dora

dora

ź

ź

nie zastosowa

nie zastosowa

ć

ć

lek

lek

p/b

p/b

ó

ó

lowy o kr

lowy o kr

ó

ó

tkim

tkim

okresie działania (np.

okresie działania (np.

paracetamol,

paracetamol,

NLPZ

NLPZ

)

)

 

 

zaleci

zaleci

ć

ć

pilny kontakt z

pilny kontakt z

lekarzem

lekarzem

B

B

ó

ó

l przewlek

l przewlek

ły:

ły:

postępowanie

postępowanie

traci funkcje ostrzegawcze =>

traci funkcje ostrzegawcze =>

niezale

niezale

ż

ż

ny proces chorobowy

ny proces chorobowy

 

 

diagnostyka i leczenie przez

diagnostyka i leczenie przez

specjalist

specjalist

ę

ę

opr

opr

ó

ó

cz farmakoterapii potrzeba

cz farmakoterapii potrzeba

fizykoterapii i psychoterapii

fizykoterapii i psychoterapii

Zasady farmakoterapii

Zasady farmakoterapii

bólu

bólu

-

likwidować ból

likwidować ból

niezależnie

niezależnie

od przyczyny

od przyczyny

-

wyprzedzać

wyprzedzać

pojawienie się bólu

pojawienie się bólu

-

likwidować ból towarzyszący diagnostyce i zabiegom

likwidować ból towarzyszący diagnostyce i zabiegom

-

wybrać

wybrać

najdogodniejszą postać

najdogodniejszą postać

leku

leku

-

zapobiegać działaniom niepożądanym

zapobiegać działaniom niepożądanym

-

leczenie kompleksowe połączone z fizykoterapią

leczenie kompleksowe połączone z fizykoterapią

i psychoterapią –

i psychoterapią –

zespoły specjalistów

zespoły specjalistów

-

w walce z bólem

w walce z bólem

nie istnieje

nie istnieje

problem uzależnienia !!!

problem uzależnienia !!!

wg P. Januszewicza

wg P. Januszewicza

2008

2008

B

B

ó

ó

l - drabina analgetyczna

l - drabina analgetyczna

wg WHO

wg WHO

I stopie

I stopie

ń

ń

–

–

paracetamol i

paracetamol i

niesteroidowe leki przeciwzapalne

niesteroidowe leki przeciwzapalne

(

(

NLPZ

NLPZ

dost

dost

ę

ę

pne

pne

w aptece bez

w aptece bez

recepty)

recepty)

Znosz

Znosz

ą

ą

mierne nasilone dolegliwo

mierne nasilone dolegliwo

ś

ś

ci

ci

b

b

ó

ó

lowe,

lowe,

a NLPZ

a NLPZ

ł

ł

agodz

agodz

ą

ą

komponent

komponent

zapaln

zapaln

y

y

Ból słaby do umiarkowanego

Ból słaby do umiarkowanego

B

B

ó

ó

l - drabina analgetyczna

l - drabina analgetyczna

wg WHO

wg WHO

II stopie

II stopie

ń

ń

–

–

s

s

ł

ł

abe pochodne

abe pochodne

opioidowe

opioidowe

(np. tramadol)

(np. tramadol)

skuteczne w leczeniu b

skuteczne w leczeniu b

ó

ó

lu bardzo

lu bardzo

nasilonego. Mo

nasilonego. Mo

ż

ż

na doda

na doda

ć

ć

tramadol

tramadol

do NLPZ =>

do NLPZ =>

 

 





dawka a ew. dzia

dawka a ew. dzia

ł

ł

ania

ania

niepo

niepo

żą

żą

dane NLPZ

dane NLPZ

 

 





skuteczno

skuteczno

ść

ść

leczenia

leczenia

Ból umiarkowany do silnego

Ból umiarkowany do silnego

B

B

ó

ó

l - drabina analgetyczna

l - drabina analgetyczna

wg WHO

wg WHO

III stopie

III stopie

ń

ń

–

–

silne pochodne

silne pochodne

opioidowe stosowane w

opioidowe stosowane w

ostateczno

ostateczno

ś

ś

ci i na kr

ci i na kr

ó

ó

tko =>

tko =>

ł

ł

atwo

atwo

ść

ść

uzale

uzale

ż

ż

nienia

nienia

Ból silny i bardzo silny

Ból silny i bardzo silny

Porównanie działania

Porównanie działania

przeciwgorączkowego

przeciwgorączkowego

i przeciwbólowego

i przeciwbólowego

paracetamolu

paracetamolu

i

i

ibuprofenu

ibuprofenu

u

u

dzieci

dzieci

Skuteczność działania

Skuteczność działania

przeciwgorączkowego

przeciwgorączkowego

39 dzieci

39 dzieci

–

w wieku od 11 m-cy do 11.5 lat

w wieku od 11 m-cy do 11.5 lat

–

z gorączką śr. 39.3

z gorączką śr. 39.3

°

°

C

C

pojedyncza dawka

pojedyncza dawka

–

ibuprofenu 10-15 mg/kg m.c.

ibuprofenu 10-15 mg/kg m.c.

–

paracetamolu 6 mg/kg mc.

paracetamolu 6 mg/kg mc.

Ibuprofen

Ibuprofen

skuteczniej obniżał

skuteczniej obniżał

temperaturę po 4, 5, 6, 7 i 8 h od

temperaturę po 4, 5, 6, 7 i 8 h od

podania

podania

Kelley MT et al. Clin Pharmacol Ther. 1992 Aug;52(2):181-9.

Skuteczność działania

Skuteczność działania

przeciwgorączkowego

przeciwgorączkowego

113 dzieci

113 dzieci

–

w wieku od 11 m-cy do 11.5 r.ż

w wieku od 11 m-cy do 11.5 r.ż

–

z gorączką

z gorączką

pojedyncza dawka

pojedyncza dawka

–

ibuprofenu 5-10 mg/kg m.c.

ibuprofenu 5-10 mg/kg m.c.

–

paracetamolu 10-15 mg/kg mc.

paracetamolu 10-15 mg/kg mc.

ibuprofen

ibuprofen

obniżał temperaturę

obniżał temperaturę

szybciej

szybciej

niż

niż

paracetamol

paracetamol

ibuprofen

ibuprofen

obniżał temperaturę

obniżał temperaturę

silniej

silniej

niż

niż

paracetamol dzieci z wyjściową temperaturą

paracetamol dzieci z wyjściową temperaturą

>

>

39.3

39.3

°

°

C

C

Czaykowski D et al. Paediatric Research 1994; 35 (4) Part 2, Abstract 829

Skuteczność u dzieci

Skuteczność u dzieci

z drgawkami

z drgawkami

gorączkowymi

gorączkowymi

70 dzieci

70 dzieci

–

w wieku od 10 m-cy do 4 lat

w wieku od 10 m-cy do 4 lat

–

z drgawkami gorączkowymi

z drgawkami gorączkowymi

–

wyjściowa temperatura ≥ 38.5

wyjściowa temperatura ≥ 38.5

°

°

C

C

Ibuprofen:

Ibuprofen:

–

redukcja temperatury po 4 h od

redukcja temperatury po 4 h od

podania większa niż po

podania większa niż po

paracetamolu

paracetamolu

Van Esch A et al. Arch Pediatr Adolesc Med. 1995;149: 632-7

Skuteczność skojarzonego

Skuteczność skojarzonego

leczenia

leczenia

przeciwgorączkowego

przeciwgorączkowego

123 dzieci

123 dzieci

–

w wieku od 6 m-cy do 10 lat

w wieku od 6 m-cy do 10 lat

–

z gorączką ≥38.0

z gorączką ≥38.0

°

°

C

C

ibuprofen

ibuprofen

równie skuteczny jak leczenie

równie skuteczny jak leczenie

skojarzone ibuprofenem i paracetamolem

skojarzone ibuprofenem i paracetamolem

(p=0.16, ns)

(p=0.16, ns)

leczenie skojarzone skuteczniejsze niż

leczenie skojarzone skuteczniejsze niż

monoterapia paracetamolem (p=0.028)

monoterapia paracetamolem (p=0.028)

Erlewyn-Lajeunesse MDS et al. Arch. Dis. Child. 2006; 91: 414-416;

Skuteczność działania

Skuteczność działania

przeciwbólowego

przeciwbólowego

Bertin et al. J Paediatr 1991; 119: 811 - 814

O

d

s

e

te

k

d

z

ie

c

i

z

c

a

łk

o

w

it

y

m

u

s

tą

p

ie

n

ie

m

o

b

ja

w

u

(

%

)

n=231

t=48 h

Pacjenci z zapaleniem gardła i migdałków,

231 dzieci w wieku od 6 do 12 lat

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

p

a

ra

c

e

ta

m

o

l

p

la

c

e

b

o

ib

u

p

ro

fe

n

ib

u

p

ro

fe

n

p

a

ra

c

e

ta

m

o

l

p

la

c

e

b

o

Samoistny ból gardłaBól gardła przy przełykaniu

Prace przeglądowe

Prace przeglądowe

Przegląd piśmiennictwa z lat 1985 – 2002

Przegląd piśmiennictwa z lat 1985 – 2002

Analiza 17 badań

Analiza 17 badań

ibuprofen

ibuprofen

w dawkach przeciwbólowych

w dawkach przeciwbólowych

–

porównywalnie do paracetamolu łagodził

porównywalnie do paracetamolu łagodził

ból umiarkowany do ciężkiego po 6 h od

ból umiarkowany do ciężkiego po 6 h od

podania

podania

ibuprofen

ibuprofen

w dawkach przeciwgorączkowych

w dawkach przeciwgorączkowych

–

skuteczniej niż paracetamol obniżał

skuteczniej niż paracetamol obniżał

temperaturę po 2, 4 i 6 h od podania

temperaturę po 2, 4 i 6 h od podania

Perrott DA. Arch Pediatr Adolesc Med. 2004;158:521-526

Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo

NLPZ

NLPZ

a stosowanie

a stosowanie

ibuprofenu

ibuprofenu

u dzieci

u dzieci

Ryzyko dz. n. ze strony przewodu pokarmowego

Ryzyko dz. n. ze strony przewodu pokarmowego

i nerek rośnie podczas przewlekłego

i nerek rośnie podczas przewlekłego

stosowania

stosowania

–

osoby z chorobami reumatycznymi lub innymi

osoby z chorobami reumatycznymi lub innymi

chorobami powodującymi przewlekły ból

chorobami powodującymi przewlekły ból

Ibuprofen

Ibuprofen

w leczeniu przeciwgorączkowym u

w leczeniu przeciwgorączkowym u

dzieci podaje się zazwyczaj doraźnie, do kilku

dzieci podaje się zazwyczaj doraźnie, do kilku

dni

dni

Ibuprofen

Ibuprofen

jest uważany za

jest uważany za

NLPZ

NLPZ

o najkorzystniejszym profilu bezpieczeństwa

o najkorzystniejszym profilu bezpieczeństwa

Bezpieczeństwo stosowania

Bezpieczeństwo stosowania

ibuprofenu

ibuprofenu

podczas krótkotrwałej terapii

podczas krótkotrwałej terapii

ibuprofenem

ibuprofenem

lub

lub

paracetamolem

paracetamolem

ryzyko wystąpienia poważnych

ryzyko wystąpienia poważnych

działań niepożądanych było

działań niepożądanych było

małe niezależnie od

małe niezależnie od

stosowanego leku

stosowanego leku

Lesko SM et al. Pediatrics 1999;104(4): E39;
www.pediatrics.org/cgi/content/full/104/4/e39

Bezpieczeństwo stosowania

Bezpieczeństwo stosowania

ibuprofenu

ibuprofenu

krótkotrwała terapia

krótkotrwała terapia

ibuprofenem

ibuprofenem

nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem:

nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem:

–

powikłań ze strony nerek

powikłań ze strony nerek

–

powikłań ze strony przewodu

powikłań ze strony przewodu

pokarmowego

pokarmowego

–

powikłań wymagających hospitalizacji

powikłań wymagających hospitalizacji

–

skurczu oskrzeli u dzieci z astmą

skurczu oskrzeli u dzieci z astmą

oskrzelową w porównaniu z

oskrzelową w porównaniu z

paracetamolem

paracetamolem

Lesko SM et al. JAMA 1995; 273: 929-33
Lesko SM et al. Pediatrics 2002;109(2): E 20
Kanabar D. Clin Therapeutics 2007; 29: 2716-23

Rekomendowane dawkowanie

Rekomendowane dawkowanie

paracetamolu

paracetamolu

i

i

ibuprofenu

ibuprofenu

W oparciu o wyniki badań u dzieci

W oparciu o wyniki badań u dzieci

zaleca się podawać :

zaleca się podawać :

paracetamol co 4 h

paracetamol co 4 h

ibuprofen co 6h

ibuprofen co 6h

Ibuprofen

Ibuprofen

Niesteroidowy lek przeciwzapalny

Niesteroidowy lek przeciwzapalny

o działaniu:

o działaniu:

przeciwgorączkowym

przeciwgorączkowym

przeciwbólowym

przeciwbólowym

przeciwzapalnym

przeciwzapalnym

Ibuprofen

Ibuprofen

Kwas alfa-(4-izobutylofenylo)

Kwas alfa-(4-izobutylofenylo)

propionowy

propionowy

Podany per os: Cmax.po 1-2 godz.; T ½-

Podany per os: Cmax.po 1-2 godz.; T ½-

2 godz.

2 godz.

Z białkami krwi wiąże się w

Z białkami krwi wiąże się w

99%.wydalany z moczem.

99%.wydalany z moczem.

Ibuprofen i jego metabolity znikają z

Ibuprofen i jego metabolity znikają z

krwi po 24 godz. od podania ostatniej

krwi po 24 godz. od podania ostatniej

dawki

dawki

.

.

Uznana substancja przeciwbólowa

wpisana przez WHO na tzw. ‘Essential Drug List’

Jedyny oryginalny

ibuprofen na świecie

W 2012 świętujemy jego 50 lecie

NUROFEN

odkrywca

ibuprofenu

Dr Stewart Adams

Dr Stewart Adams

Zdjęcie z roku 1987

Zdjęcie z roku 1987

Ibuprofen został wynaleziony

przez firmę Boots Company

(przejętą w 2006 roku przez firmę Reckitt Benciser)

przez zespół badawczy pod przewodnictwem Dr

Stewart’a Adamsa i jego współpracowników: John

Nicholson i Colin Burrows. W jego rozwój

zaangażowane były setki osób.

Ibuprofen został wynaleziony

przez firmę Boots Company

(przejętą w 2006 roku przez firmę Reckitt Benciser)

przez zespół badawczy pod przewodnictwem Dr

Stewart’a Adamsa i jego współpracowników: John

Nicholson i Colin Burrows. W jego rozwój

zaangażowane były setki osób.

Prace nad nową substancją

przeciwbólową rozpoczęły się w

latach 1950.

Celem, który przyświecał naukowcom było odkrycie

nowego leku do walki z bólami reumatycznymi,

który miały mniej efektóow ubocznych od ACE.

Prace nad nową substancją

przeciwbólową rozpoczęły się w

latach 1950.

Celem, który przyświecał naukowcom było odkrycie

nowego leku do walki z bólami reumatycznymi,

który miały mniej efektóow ubocznych od ACE.

Wyselekcjon

o- wanie

600 różnych

kompenentó

w i ich

weryfikacja

pod kątem

skutecznośc

i. Poddanie

komponenty

opisanej

kodem BTS

8402

badaniom

klinicznym

(na

pacjentach).

Jej

skuteczność

nie

wykazuje

przewagi

nad

aspiryną.

IBUPROFEN

jak stał się jedną z najpowszechniejszych

substancji?

1955

1955

1955

1955

1958

1958

1958

1958

1961

1961

1961

1961

1964

1964

1964

1964

1966

1966

1966

1966

1969

1969

1969

1969

1983

1983

1983

1983

Odkryto, że

leki

przeciwzapa

lne redukują

stan

zapalny na

skórze

powodowan

y przez

promieniow

anie UV.

Pozwoliło to

opracować

prostą

metodę

weryfikacji

nowych

komponent

chemicznyc

h pod kątem
ich działąnia

przeciwzapa

lnego.

Wypełnienie

wniosku

patentoweg

o dla

komponenty

2-(4-

isobutyloph

enylenu)

kwasu

propanoweg

o – nazwaną

pózniej

ibuprofene

m

.

Przeprowad

zenie

testów

klinicznych

na

ibuprofenie

w Northern

General

Hospital w

Edinburgu,

które

wykazały

jego

przeciwzapa

lne

właściwości

.

Ibuprofen

zostaje

wprowadzon

y w Wielkiej

Brytanii jako

lek na

receptę

.

Ze względu

na

udowodniony

wysoki profil

bezpeczeńst

wa ibuprofen

zostaje

dopuszczony

do sprzedaży

bezrecepturo

wej

Ibuprofen

wyselekcj
ono-wany

do

dalszego

rozwoju

.

Jedyny

oryginalny

Ibuprofen na świecie

1962

1962

1962

1962

1968

1968

1968

1968

1969

1969

1969

1969

1983

1983

1983

1983

1984

1984

1984

1984

1993

1993

1993

1993

2006

2006

2006

2006

1985

1985

1985

1985

198

198

7

7

198

198

7

7

Opatentowanie

ibuprofenu

przez Boots

Healthcare

International

Uzyskanie
licencji na

sprzedaż

ibuprofenu na

receptę w

Wielkiej Brytanii

Wprowadze

nie

ibuprofenu

pod marką

Brufen ze

wskazaniem

do leczenia

reumatoidal

nego

zapalenia

stawów

•

Wygaśnięcie

patentu na

ibuprofen

•

Boots

wprowadza w

Wielkiej Brytanii

ibuprofen pod

nazwą

NUROFEN jako

OTC

Ibuprofen

dopuszczo

ny jako

lek OTC w

USA

Pojawiają

się

pierwsze

generyczn

e

ibuprofen

y

•

przyznanie

dr Stewardowi Adamsowi

Orderu Imperium Brytyjskiego

za jego prace nad odkryciem

ibuprofenu

•

Boots was awarded the

Queen's Award For Technical

Achievement for the

development of the ibuprofen

Nurofen dla

Dzieci dodany do

portfolio marki

Nurofen w

Wielkiej Brytanii

Przejęcie

Boots

Healthcare

przez

Reckitt

Benckiser

Dr Stewart Adams & wsp

Dr Stewart Adams & wsp

ółpracownicy

ółpracownicy

NUROFEN dla dzieci

NUROFEN dla dzieci

(Ibuprofenum)

(Ibuprofenum)

Długotrwała ulga w gorączce,

Długotrwała ulga w gorączce,

nawet do 8 godzin

nawet do 8 godzin

Działanie p/gorączkowe dłuższe

Działanie p/gorączkowe dłuższe

niż paracetamolu

niż paracetamolu

Dobra tolerancja

Dobra tolerancja

Precyzyjne dawkowanie

Precyzyjne dawkowanie

Ibuprofen

Ibuprofen

- wskazania

- wskazania

ostre infekcje dróg

ostre infekcje dróg

oddechowych

oddechowych

zapalenie gardła

zapalenie gardła

, zatok. ucha, krtani

, zatok. ucha, krtani

,tchawicy,

,tchawicy,

płuc

płuc

stany zapalne zębów, dziąseł

stany zapalne zębów, dziąseł

zakażenia układu moczowego

zakażenia układu moczowego

biegunki bakteryjne

biegunki bakteryjne

bóle; głowy , pooperacyjne,

bóle; głowy , pooperacyjne,

kostne, menstruacyjne

kostne, menstruacyjne

choroby reumatoidalne

choroby reumatoidalne

Ibuprofen

Ibuprofen

- wskazania

- wskazania

bóle głowy

bóle głowy

bóle pooperacyjne

bóle pooperacyjne

bóle kostne

bóle kostne

bóle menstruacyjne

bóle menstruacyjne

choroby reumatoidalne

choroby reumatoidalne

NUROFEN dla dzieci

NUROFEN dla dzieci

(Ibuprofenum)

(Ibuprofenum)

Wskazania do stosowania:

Wskazania do stosowania:

Gorączka

Gorączka

różnego pochodzenia

różnego pochodzenia

(także w przebiegu

(także w przebiegu

odczynu poszczepiennego i

odczynu poszczepiennego i

zakażeń wirusowych)

zakażeń wirusowych)

NUROFEN dla dzieci

NUROFEN dla dzieci

(Ibuprofenum)

(Ibuprofenum)

Wskazania do stosowania:

Wskazania do stosowania:

Ból np.ból gardła

Ból np.ból gardła

różnego

różnego

pochodzenia o nasileniu

pochodzenia o nasileniu

słabym do umiarkowanego

słabym do umiarkowanego

Przewlekłe zapalenie

Przewlekłe zapalenie

migdałków

migdałków

Przerost migdałków

Przerost migdałków

(III)

(III)

Wnioski

Wnioski

Paracetamol jest „złotym

Paracetamol jest „złotym

standardem”

standardem”

bezpieczeństwa

bezpieczeństwa

Ibuprofen

Ibuprofen

jest dla

jest dla

paracetamolu alternatywą

paracetamolu alternatywą

lub uzupełnieniem

lub uzupełnieniem

A. Radzikowski 2000/2004

A. Radzikowski 2000/2004

W. Cichy, N. Kobelska-Dubiel

W. Cichy, N. Kobelska-Dubiel

2004

2004

Wnioski

Wnioski

Ibuprofen

Ibuprofen

nie jest „lepszym

nie jest „lepszym

paracetamolem”, lecz innym

paracetamolem”, lecz innym

lekiem

lekiem

Ibuprofen

Ibuprofen

jest w medycynie

jest w medycynie

ogólnej „nową aspiryną”

ogólnej „nową aspiryną”

A. Radzikowski 2000/2004

A. Radzikowski 2000/2004

W. Cichy, N. Kobelska-Dubiel 2004

W. Cichy, N. Kobelska-Dubiel 2004

Wnioski

Wnioski

Ibuprofen jest obecnie w

Ibuprofen jest obecnie w

medycynie ogólnej i lecznictwie

medycynie ogólnej i lecznictwie

podstawowym (POZ) „nową

podstawowym (POZ) „nową

aspiryną”

aspiryną”

A. Radzikowski 2000/2004

A. Radzikowski 2000/2004

W. Cichy, N. Kobelska-Dubiel 2004

W. Cichy, N. Kobelska-Dubiel 2004

Podsumowanie

Podsumowanie

Ibuprofen

Ibuprofen

i paracetamol to najczęściej

i paracetamol to najczęściej

stosowane u dzieci leki o działaniu

stosowane u dzieci leki o działaniu

przeciwbólowym i przeciwgorączkowym

przeciwbólowym i przeciwgorączkowym

Liczne badania porównawcze potwierdzają

Liczne badania porównawcze potwierdzają

szybsze, silniejsze i dłuższe działanie

szybsze, silniejsze i dłuższe działanie

przeciwgorączkowe

przeciwgorączkowe

ibuprofenu

ibuprofenu

w

w

porównaniu do

porównaniu do

paracetamolu

paracetamolu

Profil bezpieczeństwa

Profil bezpieczeństwa

ibuprofenu

ibuprofenu

w krótkotrwałej terapii u dzieci nie różni

w krótkotrwałej terapii u dzieci nie różni

się od profilu bezpieczeństwa paracetamolu

się od profilu bezpieczeństwa paracetamolu

Ibuprofen

Ibuprofen

jest obecnie

jest obecnie

najbardziej przydatnym

najbardziej przydatnym

lekiem z grupy

lekiem z grupy

NLPZ

NLPZ

w medycynie

w medycynie

„pierwszego kontaktu”

„pierwszego kontaktu”

w zwalczaniu bólu i

w zwalczaniu bólu i

gorączki

gorączki

A. Radzikowski 2008

A. Radzikowski 2008

W. Cichy, N. Kobelska-Dubiel 2008

W. Cichy, N. Kobelska-Dubiel 2008

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę