KOŃCZYNA GÓRNA

Do kończyny górnej zaliczamy:

kości obręczy barkowej, kości części
wolnej (odcinek bliższy tzn. ramię,
odcinek środkowy tzn. przedramię,
odcinek dalszy rękę),

połączenia w obrębie tych kości

OBRĘCZ BARKOWA

OBOJCZYK-

obojczyk jest to kość długa, esowato wygięta, pozbawiona jamy szpikowej, w niej
można wyróżnić

-Trzon, powierzchnię górną- gładką i dolną z bruzdą dla m. podobojczykowego oraz
dwa końce mostkowy i barkowy

-koniec barkowy (boczny), na którym znajduje się: kresa czworoboczna, guzek
stożkowaty, wycisk więzadła żebrowo-obojczykowego

-koniec mostkowy (przyśrodkowy) z powierzchnią stawową do połączenia z mostkiem

OBRĘCZ BARKOWA-

ŁOPATKA

Łopatka - kość płaska, w przybliżeniu trójkątna, odróżnia się na niej:
- powierzchnię przednią - żebrową i tylną - grzbietową, trzy brzegi: górny, boczny i
przyśrodkowy i trzy kąty dolny, górny boczny.
- Powierzchnia przednia jest wklęsła pokrywa żebra od II do VII, występuje tu dół
podłopatkowy

- Powierzchnia tylna tu znajduje się grzebień łopatki, który zaczynając się na brzegu
przyśrodkowym, ciągnie się skośnie ku kątowi bocznemu, kończy się wyrostkiem
barkowym, na wyrostku barkowym znajdują się powierzchnie stawowe dla połączenia z
końcem barkowym obojczyka,
ponad grzebieniem leży dół nadgrzebieniowy, poniżej grzebienia leży dół
podgrzebieniowy,

-Na górnym brzegu łopatki widać wcięcie łopatki, sąsiadujące z wyrostkiem kruczym,
który zagina się hakowato ku stronie bocznej. W górnym odcinku bocznego brzegu łopatki
(tzn. na jej kącie bocznym), znajduje się wydrążenie stawowe, które stanowi panewkę
stawu ramiennego. Na górnym brzegu panewki znajduje się guzek nadpanewkowy,
poniżej zaś panewki - guzek podpanewkowy.

POŁĄCZENIA W OBRĘCZY BARKOWEJ

1) Wyróżniamy 2 stawy:

Staw obojczykowo- mostkowy- (staw kulisty

umożliwiający ruchy w 3 płaszczyznach)
pomiędzy powierzchnią stawową na
mostkowym końcu obojczyka a krawędzią
rękojeści mostka i częścią chrząstki I żebra. W
stawie tym znajduje się krążek stawowy

Staw ten wzmacniają 3 typy więzadeł:

-

mostkowo- obojczykowe,

-

międzyobojczykowe,

-

żebrowo-obojczykowe.

Staw barkowo- obojczykowy- (staw kulisty

umożliwiający ruchy w 3 płaszczyznach)
pomiędzy barkowym końcem obojczyka, a
wyrostkiem barkowym łopatki. W stawie tym
znajduje się krążek stawowy.

Staw ten wzmacniają 2 typy więzadeł:

-

barkowo- obojczykowe,

-

kruczo- obojczykowe

Ponadto obręcz wzmacniają:

- więzadło kruczo- barkowe (pokrywa stawu

barkowego)

- więzadło poprzeczne łopatki

KOŃCZYNA GÓRNA- CZĘŚĆ WOLNA

Kość ramienna-

należy do kości długich. Wyróżnia

się w niej koniec bliższy, trzon i koniec dalszy.
Na końcu bliższym jest głowa kości ramiennej,
którą ogranicza szyjka anatomiczna kości
ramiennej. Bocznie od szyjki leżą dwa guzki
oddzielone od siebie bruzdą międzyguzkową, guzek
większy i guzek mniejszy. Od guzków w kierunku
trzonu ciągną się grzebienie guzków większego i
mniejszego. Poniżej guzków znajduje się tzw. szyjka
chirurgiczna.
Trzon kości ramiennej, na tylnej powierzchni ma
skośnie przebiegającą płytką bruzdę nerwu
promieniowego, na bocznej powierzchni trzonu jest
tzw. guzowatość naramienna.
Po obu stronach końca dalszego znajdują się
wyniosłości, zwane nadkłykciami: przyśrodkowy i
boczny. Pod nadkłykciem przyśrodkowym leży
bruzda nerwu łokciowego. Między nadkłykciami leży
kłykieć kości ramiennej, na którym znajdują się
powierzchnie stawowe dla połączenia z kośćmi
przedramienia: główka k. ramiennej służąca do
połączenia z kością promieniową i przyśrodkowo
bloczek łączący się z kością łokciową. Powyżej
bloczka na tylnej powierzchni kości ramiennej leży
głęboki dół wyrostka łokciowego, w który wsuwa
się wyrostek łokciowy kości łokciowej podczas
prostowania przedramienia. Na przedniej powierzchni
dół wyrostka dziobiastego.

KOŚCI PRZEDRAMIENIA

Kość łokciowa- jest kością długą, znajdującą się
po stronie przyśrodkowej przedramienia. Posiada
nasadę bliższą, trzon i nasadę dalszą.

Nasada bliższa (proksymalna) jest zaopatrzona w
dwa wyrostki. Wyrostek tylny większy stanowi
górne zakończenie kości i nazywa się wyrostkiem
łokciowym. Mniejszy, niżej położony i skierowany
swym wierzchołkiem do przodu to wyrostek
dziobiasty, u podstawy którego znajduje się
wcięcie promieniowe (do połączenia z obwodem
stawowym k. promieniowej). Pomiędzy wyrostkami
znajduje się wcięcie bloczkowe (do połączenia z
bloczkiem k. ramiennej).

Trzon kości łokciowej ma w przekroju poprzecznym
kształt trójkątny. Wyróżniamy trzy brzegi (przedni,
tylny, boczny) ograniczające trzy powierzchnie:
przednią, przyśrodkową i tylną. Na nim jest
guzowatość k. łokciowej.

Nasadę dalszą (dystalną) stanowi głowa kości
łokciowej, przedłużająca się po stronie
przyśrodkowej w wyrostek rylcowaty. Głowa
kości łokciowej jest zakończona powierzchnią
stawową dla połączenia z trójkątną chrząstką,
oddzielającą tę kość od nadgarstka oraz posiada
powierzchnię stawową do połączenia z wcięciem
łokcowym k. promieniowej.

KOŚCI PRZEDRAMIENIA

Kość promieniowa- kość długa,
zbudowana z nasady bliższej, trzonu i
nasady dalszej.
Koniec bliższy tworzy głowa kości
promieniowej, którą od trzonu oddziela
szyjka. Na głowie znajduje się 2
powierzchnie stawowe:
dołek głowy k. promieniowej (do
połączenia z główką k. ramiennej) oraz
obwód stawowy (do połączenia z
wcięciem k. łokciowej)
Trzon posiada trzy brzegi (przedni, tylny,
międzykostny) ograniczające trzy
powierzchnie: przednią, boczną i tylną.
Koniec dalszy jest zgrubiały,
czworoboczny, posiada skierowaną ku
dołowi powierzchnię stawową
nadgarstkową (do połączenia z
szeregiem bliższym nadgarstka), po
stronie przyśrodkowej- wcięcie
łokciowe (do połączenia z k. łokciową),
a po stronie bocznej- krótki wyrostek
rylcowaty.

Jest to staw kulisty wolny. Główkę stawową tworzy
powierzchnia stawowa głowy kości ramiennej, a panewkę
stawową stanowi wydrążenie stawowe łopatki oraz
obrąbek stawowy przyczepiony do brzegów wydrążenia
stawowego, który zwiększa powierzchnię stawową panewki.
Torebka stawowa: błona włóknista na kości ramiennej
przyczepia się do szyjki anatomicznej. W otoczeniu panewki
stawowej błona włóknista przyczepia się do zewnętrznego
brzegu obrąbka stawowego; wyrostka kruczego, guzka
nadpanewkowego
Więzadła:
więzadło kruczo-ramienne - przyczepia się do podstawy i
brzegu bocznego wyrostka kruczego oraz do guzka większego i
mniejszego kości ramiennej
więzadła obrąbkowo-ramienne: górne, środkowe i dolne.
Przyczepiają się dokładnie tak jak błona włóknista torebki
stawowej (są to zgrubienia torebki)
tzw. "więzadła czynne„ rolę tą pełnią ścięgna mięśni
przebiegające w pobliżu stawu, łączące się z torebką włóknistą
(mm. nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego,
podłopatkowego i obłego mniejszego)
kaletki maziowe w obrębie stawu
Mechanika stawu: ruchy zgięcia, prostowania, odwodzenia,
przywodzenia, obrotu na zewnątrz, obrotu do wewnątrz i
obwodzenia. Ruch odwodzenia odbywa się tylko do kąta ok. 90
stopni. Odwodzenie kończyny górnej do pionu odbywa się w
stawach mostkowo-obojczykowym i barkowo-obojczykowym.

STAW RAMIENNY

STAW ŁOKCIOWY

Staw złożony - w jego skład wchodzą trzy stawy :
1.staw ramienno-łokciowy - staw zawiasowy, główką w tym
stawie jest bloczek kości ramiennej, panewką jest wcięcie
bloczkowe kości łokciowej. Ruchy: zgięcia i prostowania.
2.staw ramienno-promieniowy - staw kulisty wolny,
główką w tym stawie jest główka kości ramiennej, panewką
jest dołek głowy kości promieniowej. Ruchy: zgięcia,
prostowania i obrotowe.
3.staw promieniowo-łokciowy bliższy - staw obrotowy,
główką tego stawu jest obwód stawowy głowy kości
promieniowej, panewką jest wcięcie promieniowe k.
łokciowej oraz powierzchnia stawowa więzadła
pierścieniowatego k. promieniowej. Ruchy odwracania i
nawracania, współdziała ze stawem promieniowo-łokciowym
dalszym.
Więzadła:
więzadło poboczne promieniowe przyczepia się do
nadkłykcia bocznego k. ramiennej, otacza od przodu i od tyłu
głowę kości promieniowej
więzadło poboczne łokciowe przyczepia się do nadkłykcia
przyśrodkowego kości ramiennej i dochodzi do kości łokciowej,
do podstawy wyrostka dziobiastego kości łokciowej
więzadło pierścieniowate kości promieniowej otacza
głowę kości promieniowej biegnąc od przedniego do tylnego
brzegu wcięcia promieniowego kości łokciowej
więzadło czworoboczne przyczepia się do dolnego brzegu
wcięcia promieniowego kości łokciowej i do odpowiadającego
mu wysokością miejsca na szyjce kości promieniowej.

STAW PROMIENIOWO ŁOKCIOWY DALSZY
To staw

obrotowy. Umożliwia ruch

nawracania i odwracania. Powierzchnie
stawowe tworzą:
głowa stawu to głowa k. łokciowej
panewka to wcięcie łokciowe k.
promieniowej
Występuje tu krążek stawowy - oddziela jamę
stawu promieniowo-łokciowego dalszego od
jamy stawu promieniowo-nadgarstkowego

BŁONA MIĘDZYKOSTNA

Przyczepia się do brzegu przyśrodkowego
kości promieniowej i brzegu bocznego kości
łokciowej.

Funkcje:
-łączy brzegi międzykostne obu kości
(łokciowej i promieniowej)
-zapobiega przemieszczaniu się kości
względem siebie wzdłuż ich osi długiej
-stanowi dodatkowy obszar przyczepu
mięsni
-trudna do zerwania

KOŚCI RĘKI= KOŚCI NADGARSTKA +KOŚCI ŚRÓDRĘCZA+ KOŚCI
PALCÓW

KOŚCI NADGARSTKA = 8 kości usytuowanych w 2 szeregi: bliższy i
dalszy

Szereg bliższy to:
k. łódeczkowata, największa k. szeregu bliższego, ma sześć
powierzchni. Powierzchnia górna jest wypukła łączy się z dalszym
końcem kości promieniowej, dolna, również wypukła łączy się z kośćmi
czworoboczną mniejszą i czworoboczną większą. Powierzchnia łokciowa
łączy się z kością księżycowatą i główkowatą. Na powierzchni
promieniowej przyczepia się więzadło poboczne promieniowe
nadgarstka. Do powierzchni grzbietowej również przyczepiają się
więzadła. Na powierzchni dłoniowej znajduje się guzek kości
łódeczkowatej. Spośród wszystkich kości nadgarstka najczęściej ulega
złamaniu.

k. księżycowata, kształt księżyca i łączy się za pomocą stawu z
dolnym odcinkiem kości promieniowej.

k. trójgraniasta, ma kształt piramidy skierowanej podstawą ku górze i
bocznie, ma 6 powierzchni. Powierzchnia bliższa łączy się z krążkiem
stawowym. Powierzchnia dalsza z kością haczykowatą, jest śrubowato
wygięta. Powierzchnia promieniowa łączy się z kością księżycowatą. Do
wierzchołka piramidy przyczepia się więzadło poboczne łokciowe
nadgarstka. Do powierzchni grzbietowej i dłoniowej przyczepiają się
więzadła, a do przyśrodkowej okrągławej powierzchni części dłoniowej
przyłącza się stawowo kość grochowata. Poprzez krążek stawowy łączy
się z kością łokciową.

k.grochowata Różni się kształtem i mniejszym rozmiarem. Posiada
jedną powierzchnię stawową. Ma kształt jajowaty. Jej grzbietowa
powierzchnia jest gładka i łączy się stawowo z kością trójgraniastą.
Powierzchnia dłoniowa dla odmiany jest chropowata i przyłączają się do
niej: troczek zginaczy, więzadła kości grochowatej, mięsień zginacz
łokciowy nadgarstka i mięsień odwodziciel palca małego. Po stronie
promieniowej kości znajduje się mały rowek, w którym biegnie gałąź
dłoniowa nerwu łokciowego.

KOŚCI NADGARSTKA

Szereg dalszy:

czworoboczna większa, położona między kością
łódeczkowatą a kością śródręcza. Łączy się z
czterema kościami: łódeczkowatą, kością
czworoboczną mniejszą i I i II kością śródręcza

czworoboczna mniejsza, jest najmniejszą kością
szeregu dolnego. Łączy się z czterema kościami:
łódeczkowatą, czworoboczną większą, główkowatą i
II kością śródręcza

główkowata, największa kość nadgarstka,
zajmująca w nim środkowe położenie. Łączy się z
siedmioma kościami: księżycowatą, łódeczkowatą,
haczykowatą i II, III, IV kością śródręcza

haczykowata Ma kształt klinowaty, ma sześć
powierzchni.
Nazwa kości pochodzi od charakterystycznego
wyrostka kostnego w kształcie haczyka (odchodzi on
z powierzchni dłoniowej) Powierzchnia bliższa jest
połączona z kością księżycowatą. Dalsza
powierzchnia łączy się z IV i V kośćmi śródręcza.
Powierzchnia łokciowa łączy się z kością
trójgraniastą, a powierzchnia promieniowa łączy się
z kością główkowatą. Do grzbietowej powierzchni
przyłączają się więzadła co powoduje, że jest ona
nierówna. Powierzchnia grzbietowa ma kształt
trójkątny. Do haczyka znajdującego się na
powierzchni dłoniowej przyłączają się troczek
zginaczy nadgarstka i mięśnie.

KOŚCI ŚRÓDRĘCZA

Wyróżniamy 5 kości, które oznaczamy
liczbami rzymskimi poczynając od strony
promieniowej (kciuka) (I-V).
Kości śródręcza należą do kości długich i
możemy w ich budowie wyróżnić trzon,
podstawę (koniec bliższy) i głowę
(koniec dalszy). Od strony podstawy
kości śródręcza łączą się stawowo z
nadgarstkiem i sąsiednimi kośćmi
śródręcza. Od strony głowy łączą się z
paliczkami bliższymi.
Między kośćmi śródręcza znajdują się
cztery przestrzenie międzykostne
śródręcza, które wypełnione są
mięśniami międzykostnymi.

I kość śródręcza jest najkrótsza i
najgrubsza. Na powierzchni dłoniowej
głowy znajdują się dwa małe pola dla
kostek, tzw. trzeszczek objętych
ścięgnami zginacza krótkiego kciuka i
przywodziciela kciuka.
Jednym z najczęstszych złamań w obrębie
ręki jest złamanie szyjki piątej kości
śródręcza i podstawy I kości śródręcza.

KOŚCI PALCÓW

To tzw. paliczki, wyróżniamy w każdym palcu
(oprócz kciuka, w którym są 2 paliczki):
paliczek bliższy - proksymalny
paliczek środkowy
paliczek dalszy - dystalny
Paliczek posiada podstawę, trzon i głowę.
Paliczek dalszy na swym końcu dalszym ma
guzowatość paliczka dalszego.

Kciuk

Pollex, digitus I

Palec wskazujący

Index, digitus II

Palec środkowy Digitus medius, digitus III
Palec serdeczny

Digitus annularis,

digitus IV
Palec mały

Digitus minimus manus,

digitus V

POŁĄCZENIA KOŚCI W OBRĘBIE RĘKI

Wyróżniamy:

STAW PROMIENIOWO- NADGARSTKOWY

Powierzchnie stawowe to: dalsza nasada k.
promieniowej wraz z powierzchnią krążka,
który znajduje się wewnątrz tego stawu (to
powierzchnia wklęsła), wypukła powierzchnia to
natomiast powierzchnie stawowe bliższego
szeregu kości nadgarstka k. łódeczkowata,
księżycowata, trójgraniasta (oprócz k.
grochowatej). Torebka tego stawu wzmocniona
jest kilkoma więzadłami.
Powyższe stawy wzmacniają więzadła:

-W. poboczne nadgarstka promieniowe

-W. poboczne nadgarstka łokciowe

-W. promieniowo-nadgarstkowe dłoniowe

-W. promieniowo-nadgarstkowe grzbietowe

-W. łokciowo-nadgarstkowe dłoniowe

POW. GRZBIETOWA

STAWY MIĘDZYNADGARSTKOWE
pomiędzy poszczególnymi kośćmi nadgarstka i
STAW ŚRÓDNADGARSTKOWY
pomiędzy bliższym a dalszym szeregiem kości
nadgarstka. Wzmocnione przez więzadła
międzynadgarstkowe dłoniowe, grzbietowe,
międzykostne.

STAWY NADGARSTKOWO-ŚRÓDRĘCZNE
Pomiędzy dalszym szeregiem k. nadgarstka, a
powierzchniami stawowymi na podstawach kości
śródręcza II-V. Staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka
jest charakterystyczny ze względu na większy zakres
ruchu (przeciwstawiania), znajduje się pomiędzy k.
czworoboczną większą, a podstawą kości I śródręcza.
Wzmocnione przez więzadła nadgarstkowo-śródręczne
dłoniowe i grzbietowe oraz więzadła śródręczne dłoniowe,
grzbietowe i międzykostne

STAWY ŚRÓDRĘCZNO-PALICZKOWE
pomiędzy głowami kości śródręcza i podstawami bliższych
paliczków
STAWY MIĘDZYPALICZKOWE
pomiędzy paliczkami palców, w palcach II-V wyróżniamy
po 2 takie stawy: bliższy i dalszy, w kciuku jest tylko jeden
taki staw.
Wzmocnione przez więzadła poboczne, blaszki włóknisto-
chrząstkowe.

MECHANIKA RĘKI:

W stawie promieniowo-
nadgarstkowym:

-Zgięcie dłoniowe i grzbietowe ręki
-Odwodzenie promieniowe i
odwodzenie łokciowe

-Obwodzenie

W stawach nadgarstkowo-
śródręcznych i
międzyśródręcznych ruchomość
nieznaczna

W stawie śródręczno-
nadgarstkowym kciuka :

-Odwodzenie i przywodzenia kciuka
-Przeciwstawiania i odprowadzania
kciuka

-Obwodzenia

W stawach śródręczno-
paliczkowych

- Zgięcie dłoniowe i grzbietowe

-Odwodzenie i przywodzenie

W stawach międzypaliczkowych

tylko zgięcie