WPROWADZENIE DO
FIZJOLOGII
CZŁOWIEKA.
PODSTAWY OGÓLNE.
FIZJOLOGIA KOMÓRKI.

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA

jest nauką o czynności
żywego organizmu.
Stanowi ona zbiór praw
fizjologicznych.

Warunki



Czynniki fizyczne



Czynniki chemiczne

Mechanizmy fizjologiczne



mechanizmy wewnątrzkomórkowe



mechanizmy pomiędzy tkankami,
narządami i całymi układami.

METABOLIZM

–

przemiana

materii.



Anabolizm

(asymilacja,

przyswajanie) – gromadzenia
energii w organizmie żywym.



Katabolizm

(dysymilacja, rozpad) –

zmniejszenie się energii w
organizmie.

ŚRODOWISKO
BIOLOGICZNE ORGANIZMU



środowisko wewnętrzne



środowisko zewnętrzne

Płyny w przestrzeni
zewnątrzkomórkowej i
wewnątrzkomórkowej

CAŁKOWITA WODA
ORGANIZMU – TBW (total
body water)



około 63% masy ciała u dorosłego
mężczyzny.

Błony komórkowe dzielą całkowitą
wodę organizmu na trzy przestrzenie
płynów ustrojowych :



płyn w przestrzeni
wewnątrzkomórkowej



płyn w przestrzeni
zewnątrzkomórkowej



płyn przestrzeni transkomórkowej

Płyn zewnątrzkomórkowy

Obejmuje:

osocze krwi

- płyn tkankowy
- chłonkę
- płyn w przestrzeni transkomórkowej
( płyn
mózgowo-rdzeniowy, płyn w komorach
oka,
maź stawowa, płyn surowiczy w jamie
opłucnowej, płyn osierdziowy i soki
trawienne)

Stężenie jonów wyraża się w

molach

(mol) w litrze wody lub

biorąc pod uwagę ładunek
elektryczny w

ekwiwalentach

(Eq).

1 osmol

jest to jeden mol związku

chemicznego występujący w objętości
1 litra wody podzielony przez liczbę
cząsteczek uwolnionych z każdej
cząsteczki danego związku i swobodnie
poruszających się w
roztworze wodnym.

Osmolarność

płynu określa

ciśnienie osmotyczne panujące w 1
litrze płynu, a więc mówi o liczbie
swobodnie poruszających się
cząsteczek i wywieranym przez nie
ciśnienie na błony
półprzepuszczalne, do których
należą również błony komórkowe.

BUDOWA KOMÓRKI

Komórka

jest najmniejszą jednostką

budowy żywego organizmu.

Spełnia podstawowe jego funkcje:
- przemianę materii
- wzrost
- ruch
- rozmnażanie
- dziedziczenie

Błona komórkowa

(grubość 7,5-10

nm)

Otacza cytoplazmę oraz oraganelle.
Składa się z dwóch warstw cząsteczek
fosfolipidów.
W błonie komórkowej umieszczone są
białka globularne.

Białka błony komórkowej

dzielimy na:

białka integralne

- białka nośnikowe
- białka tworzące kanały jonowe.
- białka receptorowe
- białka enzymatyczne

MITOCHONDRIA



Utworzone są z błony zewnętrznej i

wewnętrznej, która jest ukształtowana w

postaci grzebieni.



Błony otaczają przestrzeń zamkniętą

wypełnioną macierzą.



Wytwarzają w komórce energię



W ich obrębie są syntetyzowane

adenozynotrifosforany (ATP), które są

uniwersalnymi przenośnikami energii

LIZOSOMY



Pęcherzyki zawierające enzymy
hydrolityczne trawiące białka, kwasy
nukleinowe i węglowodany.



Wywodzą się z siateczki
śródplazmatycznej lub aparatu Golgiego



Służą do transportu białek oraz rozkładu
substancji, które na drodze fagocytozy
lub pinocytozy dostały się do komórki.

ENDOCYTOZA

Obejmuje:



FAGOCYTOZĘ



PINOCYTOZĘ

FAGOCYTOZA

Zachodzi w tedy, kiedy fragmenty obcych
komórek lub mikroorganizmy zostają otoczone
błoną komórkową i są wciągnięte do wnętrza
komórki, gdzie tworzą wakuole.
Do tych wakuoli otwierają się lizosomy
zawierające enzymy. Dzięki nim sfagocytowane
fragmenty ulegają strawieniu w obrębie wakuoli
i uwalniają się do cytoplazmy.

PINOCYTOZA

Proces podobny do fagocytozy, dotyczy
cząsteczek związków chemicznych, które
przyczepiają się do zewnętrznej powierzchni
błony komórkowej.
W tym miejscu błona zagłębia się aż do
wytworzenia wakuoli. Następnie cząsteczki te są
trawione przez enzymy zawarte w lizosomach, a
produkty końcowe przechodzą do cytoplazmy.

SIATECZKA
ŚRÓDPLAZMATYCZNA

Składa się z płaskich pęcherzyków, które
połączone przestrzennie wewnętrznie tworzą
rodzaj systemu kanałów w komórce.
Do pęcherzyków odgraniczonych przez
siateczkę śródplazmatyczną transportowane

są

białka wytworzone na rybosomach.

RYBOSOMY

Każdy rybosom utworzony jest z dwóch
podjednostek 60S i 40S.
Rybosom zawiera 65% RNA i 35% białka.
Rybosomy rozmieszczone na siateczce
śródplazmatycznej syntetyzują : hormony
białkowe wydzielane następnie przez komórki,
białka przenoszone do lizosomów i

podlegające

tam segregacji oraz białka wbudowane w

błonę

komórkową.

APARAT GOLGIEGO

Składa się z ułożonych warstwami płaskich
pęcherzyków, z których odłączają się mniejsze.
Służy on głównie procesom sekrecyjnym i
przejmuje białka siateczki śródplazmatycznej,
produkuje polisacharydy, zagęszcza je i otacza
błoną. Powstające ziarnistości wydzielnicze
wędrują do granicy komórki i tam są wydzielane
na zewnątrz – egzocytoza.

EGZOCYTOZA

Białka, które są wydzielane na zewnątrz
komórki, przechodzą z siateczki
śródplazmatycznej do aparatu Golgiego
i są przenoszone do ziarnistości wydzielniczych
lub pęcherzyków wydzielniczych. Ziarnistości i
pęcherzyki wędrują w kierunku błony
komórkowej. Ich błona zlewa się z błoną
komórkową i następuje pęknięcie w tej strefie.
Następuje opróżnienie na zewnątrz komórki
zawartości pęcherzyka lub ziarnistości, błona
komórkowa pozostaje nienaruszona.

JĄDRO KOMÓRKOWE

Zawiera :



płyn jądrowy



szkielet chromatynowy



jąderko

Chromatyna

zawiera nośniki

informacji

genetycznej –

kwas

dezoksyrybonukleinowy (DNA)

Podwójna nić DNA (podwójna helisa)
tworzy chromosomy.
Człowiek posiada 46 chromosomów:
22 pary autosomów i 2 chromosomy
X (kobieta) lub 1 chromosom X i 1 Y
(mężczyzna)

KWAS
DEZOKSYRYBONUKLEINOWY
(DNA)

Jest długim łańcuchem cząsteczkowym
składającym się z cyklicznie powtarzającego

się

„ szkieletu”, do którego dezoksyrybozowych
ogniw dołączone są cztery różne zasady.
Sposób ułożenia tych zasad stanowi kod
genetyczny.
Dwa takie łańcuchy DNA są połączone przez
leżące naprzeciw siebie zasady (zawsze

adenina

z tyminą i guanina z cytozyną)