Fibroblasty

• Fibroblasty są komórkami o kształcie

wrzecionowatym lub gwiaździstym, tworzą długie i

cienkie wypustki cytoplazmatyczne. W ich dużych,

często wydłużonych jądrach występuje do kilku

jąderek. Na powierzchni fibroblastów brak jest

bezpostaciowej błony podstawnej. Oprócz typowych

organelli w cytoplazmie fibroblastów mogą

występować obłonione ziarna wypełnione treścią

trudno przepuszczalną dla elektronów w mikroskopie

elektronowym. Wytwarzają substancję

międzykomórkową, złożoną z włókien kolagenowych,

sprężystych i siateczkowych oraz z substancji

podstawowej.

• Występują w twardówce, tęczówce

Melanocyty

• To komórki pigmentowe wytwarzające w

procesie melanogenezy ciemny barwnik -

melaninę.Melanocyty posiadają

charakterystyczne długie liczne wypustki

cytoplazmatyczne, w których znajdują się

owalne ciałka zawierające pigment –

melanosomy (tzw. ciałka melaninowe).

• Występują w tęczówce i naczyniach oka

• Pełnią w organizmie funkcje ochronne,

zabezpieczając narządy wewnętrzne przed

nadmiernym nasłonecznieniem i

promieniami UV. Barwa tęczówki jest

uzależniona od ilości tych komórek.

Mastocyty

• Owalne komórki, zawierające w cytoplazmie duże

zasadochłonne (barwiące się barwnikami

zasadowymi) ziarnistości, a w nich mediatory stanu

zapalnego (histamina, heparyna, proteazy), które

pod wpływem stymulacji wydzielają do otoczenia

poprzez gwałtowną egzocytozę. Jądro komórkowe

jest niewielkie, chromatyna skondensowana,

aparat Golgiego jest dobrze rozbudowany,

pozostałe organella są słabo rozwinięte.

• Substancje uwolnione przez mastocyt powodują

degranulację składników istoty międzykomórkowej,

poszerzenie kapilar, napływ granulocytów –

skutkiem tego jest powstawanie stanu zapalnego

• Występują w tęczówce

Makrofagi

• Komórki kuliste (w płynach) lub

wielokształtne. Wywodzą się z monocytów

krwi. Zawierają liczne lizosomy. Poruszają

się ruchem pełzakowatym. Uczestniczą w

procesach obronnych: intensywnie

fagocytują i trawią szczątki rozpadłych

komórek, mikroorganizmy, ciała obce, itp.

Wytwarzają również substancje biologicznie

czynne wpływające na te proces. Do oka

docierają makrofagi, duże komórki układu

odpornościowego i to właśnie one

wydzielają związek przyspieszający

regenerację nerwów. 

Komórki siatkówki

• Siatkówka jest 3-warstwowym układem komórek

nerwowych, należy do niej również najbardziej

zewnętrzny pokład komórek nabłonkowych

wypełnionych barwnikiem (melaniną), który

zapobiega odbijaniu się promieni świetlnych, co

zaburzałoby obraz rzutowany na siatkówce. W

uproszczeniu, od zewnątrz można w siatkówce

wyróżnić 4 główne warstwy:

(1) nabłonek barwnikowy
(2) warstwa komórek fotoreceptorycznych -

pręcikowych i czopkowych

(3) warstwa komórek dwubiegunowych
(4) warstwa komórek zwojowych

Warstwa barwnikowa

• Składa się z wysokich, sześciobocznych komórek,

które ściślej łączą się z blaszką podstawną

naczyniówki niż siatkówkową. Komórki te nie

posiadają od strony naczyniówki barwnika

zwanego fuscyną, natomiast jest go bardzo dużo

w protoplazmatycznych wypustkach komórkowych

wciskających się między pręciki i czopki siatkówki.

Pod wpływem światła barwnik ten wędruje z ciała

komórkowego do wypustek a w ciemności cofa się

z powrotem. Z barwnika tworzy się pod wpływem

światła tzw. czerwień wzrokowa – rodopsyna, która

przepaja zewnętrzne człony pręcików.

• Warstwa barwnikowa ciała rzęskowego i tęczówki

składa się także z jednowarstwowego nabłonka

złożonego z nieco niższych komórek

barwnikowych, które pozbawione są wypustek, w

których barwnik jest rozmieszczony równomiernie.

Komórki pręcikonośne

• Są długie, cienkie i występują głównie w

obwodowych częściach siatkówki. Pręcik
jest homologiczny do dendrytów. Wyróżnia
się w nim segment zewnętrzny
( zawierający charakterystyczne poprzeczne
błoniaste dyski z wbudowanym barwnikiem
wzrokowym – rodopsyną ) oraz segment
wewnętrzny ( będący miejscem syntezy
białek budujących dyski). Komórki te są
wrażliwe na natężenie światła i umożliwiają
widzenie o zmierzchu.

Komórki czopkonośne

• Są krótkie, grube i występują głównie

w centrum siatkówki. Wyróżnia się 3
rodzaje czopków, które zawierają
swoiste dla każdego z nich barwniki
wzrokowe odbierające podstawowe
kolory : niebieski, zielony, czerwony.
Komórki te odpowiadają za widzenie
barwne oraz za ostre widzenie w
świetle dziennym.

Komórki dwubiegunowe

Jest to komórka nerwowa, w której łączą się

impulsy z wielu komórek receptorycznych i

skąd przesyłane są do komórek zwojowych.

Wyróżniono 11 głównych rodzajów

komórek dwubiegunowych : 10 dla

czopków i 1 dla pręcików .Jądra tych komórek

tworzą warstwę jądrzastą wewnętrzną.

Komórki te leżą w licznych warstwach.

Wypustki komórek dwubiegunowych

odpowiadające dendrytom wchodzą do

zewnętrznej warstwy siateczkowej, gdzie

splatają się z wypustkami fotoreceptorów.

Komórki horyzontalne

• Komórki te odpowiedzialne są za

modyfikowanie sygnałów przekazywanych od

fotoreceptorów do komórek

dwubiegunowych. U człowieka rozróżniono

trzy rodzaje komórek horyzontalnych

różniące się nie tylko wielkością drzew

dendrytycznych, ale również rodzajem

komórek, z którymi się łączą .Są to : komórki

HI, HII, HIII

• Komórki horyzontalne charakteryzują się

dużymi powierzchniowymi obszarami

szczelinowych połączeń synaptycznych

pomiędzy dendrytami sąsiadujących ze sobą

komórek tego samego typu. Połączenia te

pozwalają na boczny przepływ sygnałów

elektrycznych wewnątrz sieci uwspólnionych

komórek.

Komórki amakrynowe

• Wyróżnia się co najmniej 25 typów komórek

amakrynowych. Komórki amakrynowe rozróżnia się

ze względu na: wielkość drzewa synaptycznego (małe,

średnie, duże), rozłożystość oraz umiejscowienie

dendrytów . Można je podzielić przede wszystkim na

podstawie pomiarów rozpiętości drzewa

dendrytycznego na komórki o polu: nieznacznym ,

małym, średnim i wielkim (mogą osiągać rozmiary do

1mm). Wiele komórek amakrynowych to komórki

jednowarstwowe, ograniczone do pojedynczej

podwarstwy . Występują też komórki dwu- lub trzy-

warstwowe. Gdy komórka ma połączenia we

wszystkich podwarstwach mówimy, że jest to komórka

typu rozprzestrzenionego.

• Większość komórek amakrynowych ma działanie

hamujące.

 

Włókna soczewki

To komórki bardzo wydłużone, bezjądrzaste

komórki zwane włóknami soczewki.

Typowe włókno ma 7-10 mm długości, jest

zagięty na kształt litery U, a w przekroju

poprzecznym ma kształt sześcioboku.

Hialocyty

To komórki występujące w niewielkiej

liczbie w obrębie ciała szklistego oka,

uczestniczące w wytwarzaniu

galaretowatego zrębu ciała szklistego.

Komórki zwojowe

• Komórki zwojowe są większe niż

poprzedzające je komórki mają też większych

rozmiarów aksony zdolne do przenoszenia

sygnałów elektrycznych na odległość kilku

centymetrów. Ułożone równo jeden obok

drugiego aksony komórek zwojowych tworzą

nerw wzrokowy, który przekazuje

informacje z siatkówki do następnego obszaru

przetwarzania - ciała kolankowatego

bocznego (LGN) w mózgu, gdzie informacje są

sortowane i integrowane w dalsze kanały

przetwarzania informacji.

• W siatkówce człowieka występuje

przynajmniej 18 różnych morfologicznie

typów komórek zwojowych

• Komórki zwojowe to najbardziej skomplikowane

jednostki przetwarzające informacje w siatkówce.

Jest faktem eksperymentalnym, że organizm jako

całość nie może zareagować na pobudzenie

wizualne, które nie byłoby zauważalne przez

pojedyncze komórki zwojowe. Poszczególne

komórki są selektywnie dostrojone do wykrywania

zadziwiająco subtelnych cech oglądanych scen, a

w szczególności koloru, rozmiaru, kierunku i

szybkości ruchu. Noszą one nazwę cech

aktywujących. Sygnały wykrywane przez komórki

zwojowe nie mają jednoznacznej interpretacji,

równoważne sygnały mogą pochodzić od obiektów

zmieniających jasność, zmieniających kształt albo

poruszających się. W zależności od reakcji innych

komórek zwojowych, mózg określa najbardziej

prawdopodobną interpretację odbieranych

sygnałów i podejmuje stosowne działanie

Nerw wzrokowy

• Aksony wszystkich komórek

zwojowych tworzą nerw wzrokowy,
który przekazuje zebraną z siatkówki
informacje o polu widzenia w głąb
mózgu aksony wychodzące z
sąsiednich komórek zwojowych
znajdują się obok siebie.

• Dwa pęki włókien nerwowych wychodzących z

prawego i lewego oka spotykają się w obszarze

skrzyżowania wzrokowego gdzie następuje

przegrupowanie włókien w taki sposób, że włókna

wychodzące z obu oczu, a przekazujące informacje z

prawego pola widzenia łączą się razem i biegną

dalej do lewej półkuli. Natomiast włókna obsługujące

lewą część pola widzenia biegną do prawej półkuli.

Na przeciwległą stronę trafiają jedynie włókna z

przyśrodkowych (nosowych) części siatkówki,

natomiast włókna ze skrajnych zewnętrznych

(skroniowych) części pozostają po tej samej stronie

ciała. Daje to w efekcie odwzorowanie prawej części

pola widzenia w lewej półkuli, a lewej części w

prawej półkuli. W obszarze skrzyżowania

wzrokowego nie występują żadne dodatkowe

połączenia synaptyczne. Znajdujące się tam włókna

nerwowe to w dalszym ciągu te same aksony

komórek zwojowy z siatkówki.

• Ciało kolankowate boczne zbudowane jest z

około 570 000 komórek nerwowych

tworzących 6 warstw, z których każda ma

nieco odmienną rolę. Do warstw 1, 4 i 6

docierają włókna dochodzących z oka po

przeciwnej strony ciała, natomiast do warstw

2, 3 i 5 włókna od oka po tej samej stronie

ciała

• W obszarze tym występują dwa rodzaje

komórek: duże i małe. Poza rozmiarami

istnieje kilka innych cech różnicujących te dwa

typy komórek. Komórki duże znajdują się w

warstwach 1 i 2, reagują na ruch, ich pola

recepcyjne są 2-3 razy większe niż w

przypadku komórek małych, mają one większą

czułość . Komórki małe występują w

warstwach 3-6, reagują one na kolor,

natomiast ich pola recepcyjne mają lepszą

ostrość i rozdzielczość.