Samolubny gen

Memetyka

Teoria replikantów

RICHARD DAWKINS

- ur.26 marca 1941 w Nairobii w Kenii.brytyjski zoolog, etolog,

ewolucjonista i publicysta.W działalności naukowej najbardziej

znany jest z popularyzacji teorii ewolucji i rozumienia jej jako

doboru naturalnego przebiegającego na poziomie genów. Pogląd

ten przedstawiony jest w jego książce “Samolubny gen”, gdzie

zauważa, że "życie ewoluuje dzięki zróżnicowanej

przeżywalności replikujących się jednostek", oraz w późniejszej

“Fenotyp rozszerzony”, w której dobór naturalny opisuje jako

wzajemny wpływ mnożących się replikatorów. Jako etolog bada

związek zachowania zwierząt z doborem naturalnym i broni idei,

że to gen jest podstawową jednostką doboru w ewolucji.

Jest sceptyczny wobec koncepcji procesów ewolucyjnych

niemających znaczenia przystosowawczego oraz doboru

naturalnego przebiegającego na "wyższych" poziomach (takich

jak osobnik czy gatunek). Krytykuje koncepcję doboru

grupowego.

Ewolucja według Dawkinsa

- Proces ewolucji polega na stopniowym doskonaleniu

organizmu – jest to jej jedyny i niezmienny cel. Postępująca

doskonałość organizmu opiera się o dwie cechy: zdolność do

reprodukcji i zdolność do przetrwania

.

- Życie istniejące w takiej formie jak obecnie, powstało w

następstwie ewolucyjnego kumulowania się zmian, a całą

naszą złożoność i człowieczeństwo wytłumaczyć można przy

użyciu bardzo prostych praw (zaprzecza tym samym

konieczności ingerencji istoty wyższej, czym ściąga na siebie

ataki kreacjonistów).

- Zjawiska ewolucyjne definiować można w kategoriach zmian
w puli genowej, obserwując jak waha się w czasie częstość
występowania obecnych w niej genów.

- Potencjalnie nieśmiertelne geny, stanowiące właściwy

podmiot ewolucji, realizują własne, samolubne cele.

- Wszelkie, najbardziej nawet okrutne lub pozornie

bezsensowne zjawiska biologiczne - cierpienie, starzenie się,

śmierć - można zrozumieć, jeśli rozpatruje się dobór

naturalny z perspektywy genów, a nie tylko przeżycia i

rozmnażania osobników.

Koncepcja genu samolubnego

Dawkins stworzył określenie "samolubny gen" dla wyrażenia

idei, że jednostką doboru naturalnego nie jest

osobnik,gatunek czy populacja

-

 lecz gen i jest to

najwłaściwszy sposób analizowania ewolucji, bo proces doboru

naturalnego obserwowany na poziomie organizmów lub

populacji tak naprawdę nigdy nie wykracza poza dobór na

poziomie genów. Tendencja do maksymalizacji zdolności

przetrwania i reprodukcji, co zapewnia większą ilość

istniejących kopii genów, prowadzi do stabilnej strategii

ewolucyjnej.

Na czym ta koncepcja polega?

- o

kreślenie "samolubny" nie oznacza przypisania genom jakiejś woli

czy motywacji, a tylko opisanie sposobu działania.

-p

rzewartościowaniu roli genów w procesie ewolucji - według

Dawkinsa to one są jej podmiotem, a osobniki, populacje czy gatunki

jedynie przedmiotem

- to nie geny są narzędziem służącym istotom żywym w walce o

przetrwanie, lecz na odwrót - walka toczy się między genami, a

wszelkie istoty (włącznie z nami) są tylko narzędziami

wykorzystywanymi przez geny.

-organizmy występują jako "pojazdy" lub maszyny przetrwania, dla

których geny są "replikatorami” tworzącymi te organizmy dla

pozyskiwania zasobów i kopiowania się w jak największej ilości

- według Dawkinsa, geny są potencjalnie nieśmiertelnymi

replikatorami, których jedynym celem jest rozmnażanie, współpraca

i dominacja nad innymi genami.

-interes organizmu jako całości, a nawet genotypu jako chwilowej

asocjacji wielu genów, nie istnieje, a jeśli nawet, to ma

trzeciorzędne, nieistotne z punktu widzenia ewolucji, znaczenie.

Najważniejszy jest bowiem międzypokoleniowy transfer konkretnych

genów, realizujący się w procesie rozmnażania.

-wygrywają te geny, które sprawniej się rozprzestrzeniają w

populacji, nie te, które przynoszą jej korzyści.

-geny, które pomagają organizmowi przetrwać i reprodukować się,

zwiększają w ten sposób swoje szanse przetrwania

- nie ma mechanizmu, który dbałby o dobro całego gatunku-

problem altruizmu

-najlepszym potwierdzeniem słuszności teorii "samolubnego genu"

jest przypadek owadów społecznych

-konflikt interesu pojazdu i repilkatora

-

Zwolennicy teorii "samolubnego genu" uznali, że w użyteczny

sposób kompletuje i rozszerza wyjaśnienie ewolucji przedstawione
przez Charlesa Darwina w epoce przed powstaniem genetyki.
Krytycy twierdzili, że upraszcza związki pomiędzy genami a
organizmem

-

Wielu współczesnych biologów przyznaje, że ta idea dobrze opisuje

znane procesy ewolucyjne. Ale często uznaje się, że analiza oparta
na wyższych poziomach, takich jak osobnik czy populacja, nie
wyklucza doboru genowego. Proste wersje teorii doboru grupowego
zostały wprawdzie zarzucone, ale powstały bardziej zaawansowane,
dające lepsze rezultaty i wciąż są tematem rozważań.

- Niektórzy biolodzy krytykowali ideę, że gen jest jednostką doboru,
proponując raczej, żeby mówić o nim jako o jednostce ewolucji,
ponieważ dobór odbywa się "tu i teraz" w procesie reprodukcji i
przetrwania, podczas kiedy ewolucja jest długoterminowym trendem
zmiany częstości alleli.

Krytyka

Memetyka- dobór naturalny

w kontekście kultury

W książce pojawia się też określenie MEM analogiczne do genu
służące do opisania ewolucji kulturowej. Pojęcie to weszło do
języka naukowego przyczyniając się do powstania nowego nurtu w
nauce - memetyki.
Dawkins wprowadzając w swojej pracy to pojęcie użył go tylko jako
analogii wobec pojęcia genu, dla lepszego wytłumaczenia na czym
polega dobór genowy, dopiero jednak w latach 90. XX wieku, dzięki
pracy Richarda Brodiego Wirus umysłu i Dusan Blackmore Maszyna
memowa, koncepcja memu stała się popularna, tworząc podwaliny
pod nowo powstającą naukę.

Autor nazwał kulturę i wszystko to czego dowiadujemy się z

otoczenia „poszerzonym fenotypem” w którym jednostki

informacji zostały nazwane „memami”

Terminologia memetyki jest w znacznym stopniu stworzona poprzez

przystosowanie terminów biologicznych (np.: zamiana gen na mem,

a także: pula memowa, memotyp, inżynieria memetyczna,

mempleks, socjotyp). W memetyce zakłada się też, że ewolucja

kultury jest silnie związana z ewolucją biologiczną

Pula memowa -zbiór różnorodnych memów dostępnych danej

kulturze lub jednostce. Podróże i nauka języków umożliwiają

rozszerzenie osobistej puli memowej.

Memotyp - całość informacji zawartej w memach danego nosiciela

lub grupy nosicieli. Ekspresją memotypu jest socjotyp.

Allel memu- w memetyce oznacza cechę wariantywną odnoszącą

się do memu, w sposób analogiczny do relacji allel - gen w genetyce.

Locus danego memu -obszar w sieci neuronów znajdujących się w

mózgu człowieka lub zwierzęcia, u którego występuje przekaz

kulturowy.

Dryf memetyczny - według memetyki zmiany dokonujące się w

memach w trakcie przekazywania ich od jednej osoby do innej.Dryf

memetyczny nasila się, gdy memy przekazywane są w sposób

niezręczny

Analiza memu

-najmniejsza jednostka informacji kulturowej

-replikator kulturowy analogiczny do genu

-replikują się pośrednio, nie na drodze chemicznej zachodzącej w mózgu,

lecz dzięki interakcjom możliwym poprzez sygnały dochodzące do

posiadających narządy recepcyjne jednostek – poprzez naśladownictwo

-podlegając mutacjom

-przekazanie memu nie zajmuje, tak jak dla genów człowieka, dziewięć

miesięcy lecz na przykład kilkanaście sekund.

-ewoluują

-ich nośnikiem jest ludzki mózg , ale także zadrukowany papier lub dyskietka

niosąca informacje

- konkurują o zasoby pamięci ludzkiej

- posiadają otoczkę- decydującą o dalszej reprodukcji i przetrwaniu oraz

rdzeń - zakodowany program działania

-mogą wywierać wpływ na geny

.

MEMY kategorie- sterują przede wszystkim naszą

działalnością poznawczą. Są podstawowym budulcem

koherentnych i spójnych wewnętrznie modeli opisu

świata.

MEMY strategie- sterują przede wszystkim naszym

zachowaniem, stanowią różne modele zachowań i

interakcji społecznych. Ich skuteczność wynika z

założenia, że określone zachowanie przyniesie

oczekiwany skutek.

MEMY skojarzenia- są rodzajem memów mających

wpływ na nasze emocje

.

Rodzaje memów

Memobot (inaczej robot memetyczny) to jednostka,

której istnienie poświęcone jest całkowicie na

rozpowszechnianiu memu lub całego zespołu memów.

Stanowi ona idealny nośnik dla różnego typu

agresywnych i autorytarnych w swojej wymowie idei i

przekonań. Jej działanie skoncentrowane jest na

mechanicznej i nieustannej replikacji memów.

(świadkowie Jehowy)

Memoid to nosiciel memów, który został zainfekowany

nimi do tego stopnia, że jego własne przeżycie przestaje

mieć dla niego znaczenie.(kamikaze)

- melodie, idee, obiegowe zwroty, fasony ubrań, sposoby

lepienia garnków lub budowania łuków. Tak jak geny

rozprzestrzeniają się w puli genowej, przeskakując z ciała

do ciała za pośrednictwem plemników lub jaj, tak memy

propagują się w puli memów, przeskakując z jednego

mózgu do drugiego w procesie szeroko rozumianego

naśladownictwa

-idea Boga (według Dawkinsa)

Przykładami memów są:

Krytyka

Słuszność teorii często podawana jest w wątpliwość ze

względu na to, że dotąd nikomu nie udało się udowodnić

istnienia memów. Problemem jest też

jej falsyfikowalność, ponieważ na obecnym etapie

rozwoju nauki, w szczególności neurobiologii nie jest

możliwe wskazanie obszarów w mózgu, będących

odpowiednikami pojedynczego memu. Zarzut ten jednak

jest odpierany w ten sposób, że genetyka także mogła się

rozwijać od czasów Mendla, mimo że nikt wówczas nie

mógł udowodnić istnienia genu. Jednak kalkowanie pojęć

z genetyki, przy założeniu że muszą istnieć ich

odpowiedniki, budzi kontrowersje. Tym bardziej, że w

środowisku naukowców zajmujących się memetyką brak

na razie jednorodnej koncepcji, co należy określać

mianem memu.

 

 

1. CZYŻBY ŻYWY ORGANIZM - BĘDĄCY ZESPOŁEM

ZNAKOMICIE WSPÓŁPRACUJĄCYCH ZE SOBĄ

ELEMENTÓW - W RZECZYWISTOŚCI BYŁ JEDYNIE

ZLEPKIEM PASOŻYTÓW DBAJĄCYCH WYŁĄCZNIE O

WŁASNE INTERESY?

2. CZY MOŻNA PRZECHYTRZYĆ MASZYNĘ GENOWĄ?

3.CZY ISTNIEJE ALTRUIZM W CZYSTEJ FORMIE?